Katalog

SAHİFE DÖRT 15 Kasun 1967 CUMHURtYET ATATURK TURKIYESI r~ emln|tway'ın Lozan Avrnpau'nı veren yaııları arasında, o günlerin siyasi gelisme Ierine kısaca bir gftz atalım bngün. Meselâ 20 Kasım 1922 de baslayan Lozan Konferansından ye H masını takiben ve haziranda da yeni Sovyet anayasasının kabulü arkasından, Rusya'da iç savaş başlar. İç savaş, Beyaz Ordular denilen karsı ihtilâlcilerle, Troçki' nin duzenlediği Kızıl Ordu arasında. beş cephede cereyan eder: Kafkaslar, Ukrayna, Baltık, Kuzey Rusya v e Sibirya'da... İç savaşa Batı o kadar bel bağlar ki, 1918 yılı Haziranında, Ingiliz ve Fransız askerleri Kuzey Rusya'da Murmansk'a çıkar ve Arkânyel şehrini zaptederler. Burada kurdukları kukla hükümetle, 1919 yılı ekimit.e kadar Bolsevik rejimi yıkmay» çslışacaklardır. Ancak sonunda. Kızıl Ordu, Beyaz Ordu'yu yenecek ve Sovyet rejimi içeride hâkimhetini saâlayacaktır. Bu süre içinde, yem Moskova rejimini tanıyan ülkelerin sayısı pek azdır. Meselâ Ankara'dakı mılli hükutnet. Cenova'dcm Lozan'a bir konuşraada, lyice belirleniyor. Lloyd George, Cenova'dakı konferansa gideceğıni açıklayın ca, Kıral O'nu saraya çağırıyor ve soruyor: «Cenova'da Lenin ve Troçki ile de karşılaşacağınızı ganıyorum.» Lloyd George'un cevabı ıbretle okunmaya değer: «Majestelerinin hizmetindeyken, ber çeşit insanla karşılaşmak zornnda kaldıtn. Daha geçenlerde, kendisi de aynı olan Mustafa Kemal'in. oldukça kötü söhretli bir temsilcisi ile görüsmüstüm. Majestelerinin hiımetin deyken bunu yapmak zorundaydım.» Gorüyorsunuz! Batının gözün de. Mustafa Kemal. Lenin, Troçki hep aynıdır. Sokaktakı adam değil y3İnız, kıralları ve başbakanları da böyle düşünüvor. Frank Ovven'ın vesikalara dae yanaraK yazdığı «Temr stous Kavgalar ve münakaşalar. Bu arada 16 Nisan 1922 gunü, Alman delegasyonunun başındaki Rathenan ile Çiçerin «Rapallo anlasmasını» imzalıvorlar ve böylece Ahnanya, Batıda Sovyet rejıminı tanıyan ilk devlet oluvor. Bütün alacaklarını. borçlannı siliyorlar. Bu Lloyd George için büyük bir darbedir. Netıcede Cenova' da hicbir şey saglayamıyorlar ve 1924 yılında Sovyetler Birliğini tanımaya mecbur oluyorlar. Cenova'ya katılmayan Amerika ise Sovvetler Birligini ancak 1933 de tanıyacaktır. O da Rooswelt'in kararıvla.. Bizim Lozan'a davanan Cenova konferansının hıkâyesi budur. Hemmingwav'in Lozan'daki Sovyet temsilcisi Çiçerin'ın port resini <,ızen yazısına geçmeden, Lozan'da e l e alınan Osmanll borçlannı özetlivelım. Lozan daki «Malî ve tktisadî tsler Komisvonu», Osmanlı Dev letinin en büvük alacaklısı Fran sa'nın deiegasvonu üyelerinden Barer tarafırdan yönetilivordu. «Düyuıın Umnmive» yani Osmanlı borçlannı ndpme prensibl ni, îsmet Pasa scivle özet'edi: «Bu borçlarla veni Türkive Devleti'nin aslında ilerîsi yoktur. Ama Osmanlı borcları. Osmanlı devletinden avrılan parçalar arasında taksim edilirse, venı Tür kive de kendine düsen hisseyi ödivecektir.» Turkıve'den istenen diger bir tazmmat da, Türk topraklarını isgal erien devletlenn. bu isaalden doğan masraflarının örtenme siydi' Talıiî bu talebin cevabı, Ismet Pasa tarafından gerek Batılılara. gerekse onların masa«ı Yunanistan'a sert şekilde verildi Ama bu cevaplar Lozan'ın flk bölümünü kapatacak v? Türk hevetin'n Ankara'ya dönmesin» sebep dc olacaktı. <4 ....Değil Lenin ve Troçki ile, Mustafa Kemal'in temsilcisiyle bile görüşmek zorunda kaldım,, Sovyetler Birliğı içindeki son ajaklanmalar da bastırıldıktan sonra. Batılılar artık bir rejimle masaya oturmak gereğini duyarlar. Tıpkı bızımle Mudanya' da ve daha sonra Lozan'da olduğu gıbı. Cenova Konferansı. işte bu hava içinde 1922 yılı 10 Nısanında Cenova şehrinde toplanıyordu. 34 ülke temsilcılerinin katıldığı konferansta, konular Lozan'da ele aHnanlara çok benzer. Meselâ, «Sovyetlerin Çarlık devrinde Avrupa'dan alınan borçları ödemeleri meselesi» veva «Rusya'daki yabancı uyruklulardan zarar görenlerin taz minat alması» gıbı. enova'yla Lozan'ı parolel kılan özellikler, o zaraankı Ingılız Kıraiı George ile Başbakanı Lloyd George arasındaki Journey» kitabından aldığımız Kıral • Başbakan diyaloğu, herhalde oldukça ılgı çekicidir. Ancak Kıralın korktuğu, Lloyd George'ın başına gelmeye1 cek, Cenova'ya Lenin ve Troçki nin yerine Çiçerin gidecektir, Yedi ay sonra, Ankara'nın hakh arzularını desteklemek için Lozan'a da gidecek olan Çiçerin.. di ay önce. Cenova'da, başka bir konferans yer alır. Bu Cenova Konferansı da, tıpkı Lozan gıbi, yeni kurulan, daha doğrusu yuzlerce yıllık bir tmparatorluğu tasfıye eden diğer bir devletin tanınması ıçın toplanmıştır. Bu devleti herhalde tahmin ettıniz: Sovjetler Birlıği.. «... Tazacak o kadar çok şey vardı ki! Dünyanın nasıl değiştigini görmüstü o; sadece şu veya bu olayı değil, bir çok olayı görmüş, insanlan jskmdan seyretmiçtl. Fakat arada feçen ince ayrıntılan da sezmişti ve insanların zamanma göre ne hal aldıklannı hatırüyordu. Hâdiselerin içinde yasamış, içinden gönnüştü. Vazifesi de bunları yazmaktı* Fakat artık yanunıyacaktı.» Hemingway'in bir hikayesinin kahramanıdır bu konuşan; ama kendisidir aslında.. Günlerdir okuduğumuz Türkiye üzerindeki yazılan ve diğer gözleme dayanan tecrübelerinin ürünleri, sonraları hikâyelerinde ve romanlarında şekiUenecektir. Tıpta «thtiyar sdam ve deniz» de olduğu gibi... Veya «Çanlar kimin için çalryor?» dski gibl... Sovyetler ovyetler Birlıği, Çarhk Rusyasının üstüne 1917 ihtilâli aracılığıyla kurulmuştur. Fakat bu, tıpkı «Anadolu îhtılâli» nde olduğu gibi gerek Batılılar, gerekse bir takım iç gruplar ta rafından kabul edilmiyecektir. Bundan sonra. yanı 1918 yılı 3 Martın'da Brest Lıtovsk silâh bırakışma anlaşmasının imzalan S C er neyse, Lloyd George'un başında bulunduğu 92 kışilik îngiliz heyeti Cenova'ya katılıyor ve 2 milyar sterlinlik bir savaş tazmınatı faturasını Çiçerin'e dayıyorlar. Çiçerın'in cevabı. 5 milyar sterlinlik bir tazminat faturasıdır. Müttefiklerin Rusya'yı işgalleri sırasında doğan zararların tazmini için. H Ve toplantı Dişi Bond 1STANBUL HoCEStVNÎH Acılıs ve Droeram Gunavdın (1) Kove haberler Gunavdın (2) Haberler ve hava durumu Istanbulda bueun Hafif müzik Sabah limnastitl Hafif muzik Beraber sarkılar F Eee orkestrası Turküler F TürkSn Vivolonsel soloları Saz eserleri Ev icln Ara haberler Oaflf müzik Sarfcılar I . T S D ^ I ıtıri' Arkası varın Sabah konsert Saz eserleri Ara haberler Turküler O. Türen Kücük orkestra Üsküdar M. Cemivetl Haberler ve R G.de buzün R.Tkılar E Konaar Reklâm Droeramları 7. AD»vdın orkestrası Ssrkılar M. Pars Ti"küler T. Engin S.Özer orkestrası Ara haberler Saz eserlerl R. Oda orkestrası Bitı mdziSİ * Okul radvosu Ara haberler Saz eserl'ri R. Oda orkestrası Bstı mtlziîi Okul mdvosu Ara haberler Fssıl Köv odası ReklSm Dromramları Haberler ve hava durumu Ovun havaları Aile sohbetl MilH fiıtbol macı yavını 24 saatin oiavlnrı SarkıİRr N Hllkat Culha Reklâm oroSramlan Haberler ve hava durumu Hafif Batı müzl« Kanann ISTANBUL I t RADYOSU 18.30 Senfonik müzlk 19 00 Hafif müzik 19.30 Aksam konseri 20.15 Genclerle beraber 2100 Oneralarrtsn secmeler 21.45 Hafif müzik 22 00 Gece kor^serl 23 00 Caz müziei 23 30 Bir sarkıcı Gece varısı İcln 24 00 Proeram ve kaoanıs 01 00 Caz saati 23 00 23 30 Gunümüzün eetirdiklen 24 00 Gece varısı icin 01 00 Proeram ve k»oanıı Lozan Avrupasından bir portre daha: Îngiliz Işçi Partisinin iik Başbakanı Ramsay Mc Donald'ı görüyorsunuz. 1900 yümda, îngıltersdek. bütun sosyalist gruplar (Bağımsız Sosyalist Partisi; Fabianlar ve Sosyal Demokrat Federasyon) Parlâmentoda bir işçi grupu meydana getirdi'er Mc Donald, bu grupun genel sekreteri oldu. Bu grup, 1906 da kuruiacak İşçi Parüsinin çekirdeğiydi. 1923 te ilk îngiliz tşçi hükümeti kurulduğu zaman, Başbakan da Ramsay Mc Donald oluyordu. İşçilerı, 1924 Kasımında iktidardan düşürüp 1931 e kadar muhalefette bırakan olay «Zinovıev mektubudur». Seçimden dört gün önce tngilız basınında yayınlanan bu mektuba göre. Sovyet komünist lideri Zıncviev, İngiliz Komünist Partisini ihtUâle dâvet etmişti. Halk bu mektup açıklanınca, işçilere oy vermekten çekindi o zaman. Geçen yıl The Sunday Times gazetesi yaptığı araştırma sonunda, Zinoviev mektubunun sahte oldugunu, Muhaiazakâr Partili bir kımsa tarafından yazılıp, basına verildiğini ortaya çıkardı. Yani bir partinin kaderini değiştiren, sola karşı bu sahtekârlık, ancak 43 sene sonra ortaya çıkmıştı. İşte Lozan'ın yer aldığı 1920 ler, böyle eğlenceli yıllardı. YARIN : Yine Avrupa BULHACA 123456789 ha (iki söz). 7 Çocuklara bakan TUK.4RIDAN AŞAGlYA: erkek dadılar 1 «Dehşetli üzüntü ve lşken(çoğul). 8 ceı> anlamına ıki söz. 2 Hava«Körlere mahsus ya doğru ytikselme imkânını buış ve meşgu'tlamıyan. 3 «Kaybolmuş kâğıda yet» karşılığı İki sarılı ve iple baglanrruş eşya» crA <öz. 9 Terst nasuıa ik? *öz. 4 «Kur'an cüm«alevlenip kül leleri ve âyt^er» karşılığı eski u| OİUT» anlamına suı'çofeul, nota. 5 Kaz kümesbir çeklmdır, lerihden aksede'n "sesle'raen, *lr «arka ve geri Musevi erkeginın adı. 6 ü z a s otinko baimarBniD kısım» mânasımesafede bulunan meydan ve sa halledilmlj jekli na bir SÖZ. CartH M UMUDUMUZ TIFFANY JONES Jtoy ÇEI< DUBUKI OTEUE DE S1ZI VELRE41KA OLU& M U SOLDAN SAGA: 1 Minimini inek yavrulan (çoğuO. 2 «Yılın dörtte bin kadar zaman süresınce kayıp bir şeyi bulmaya uğraşma bareketı» anlamına üç soz. 3 Altındaki nakil vasıtasını kaybedip yürllmek mecburıyetine düşen (iki söz). 4 Gönlünde böyle bir şsyi bulunmıyan kişiler güç yaşarlar, demir para dolabı. 5 Güney Afrikada bir bolge, bakır kapların cilâlanmasına yarıyan maden. 6 «tşlemesı belli blr ewsa göre düzene konulan» mânasına iki söz. 7 Tersi kanatlı hay vanlardandır, eskımiş ve perişan hale gelmis dururrda 8 Çevrilince «aman çok kötü!» karşılıgı iki söz belirir. bir harfin okun.ışu. 9 Güneş doğunca ilk deta orası agarır, önümüzdekl mevsim. •• • •• • / ^r l2\ X z f 2| z | + 2 X ; + 1 X ı j X + + "xjH X T 1 •• • T ' 1 4 T •1 Df^NKÜ BULMACANTN HALLEDILrvnŞ ŞEKLJ N A S H HALLEDtLECEK Yukandaki rakamlı bulmacada • • dece 4 tane anahtat (ipucu) ve X tane «ıııuç vardır Boş katao 12 karenin içıne 1 deD 9 a kadar uycJo birer rakam koyarak ve toulaına. çarpma. çıkartma. brilme işaretlenne dikkat ederek soldan sağa ve yukarıdan aşağıya bulmacada goslerilen snnuçlar, b u l a n a t Btna vaktinizi alır ama, bog vaktiıuzj hosça geçirmis '. p Çevtren: Vohdet GÜLTEKİN 59 ı^ady Melbourne geri geri kapıya doğru gitti. «Bambaşka bir hikâye arüatacaklar.» Caroline başmı arkaya dikti. «Ahali her şeyi kötüye yorar hep.» «Korkunç bir dedikodu çıkacak.» William: «Çıkarsa çıksın, n'olur?» dedi. «Biz yarın Broket'e gidiyoruz. Londra eksik olsun!. Caroline: «tkinci balayımız, sizin anhyacağınız.» XV1U Byron ablasına sert sert bakti. «Evlenmek mi! Bir daha açma bu konuyu bana!> «Ama, George, senin hayatının en büyük ihtiyacı evlenmek, çoluk çocuk sahibi olmak. ben buna kesin olarak kanaat getirmiş bulunuyorum.» George Byron: «Saçmalama» diye haykırdı. «Hayatımın en büyük ihtiyacı sensin, beni daima güldürebilen kadın.» Auguste Leigh sevgiyle gülümsedi. «Hani kendisi evlenmediği için erkek kardeşinin evlenmesine engel olan ablalar vardır, ben ancak o duruma düşüyorum.» Byron da gülerek: cBen de zaten evlenmeme engel olmanı istiyorum ya» dedL «Gel bakayım, dudaklarmı şöyle bir ger.» Augusta, söz dinleyerek, onun istediği gibi yaptı. «Şimdi de gözlerini kıs, buz gibi bir bakışla bak.» Augusta gene tıpkı onun dediği gibi yaptı, Bvron gülmekten katıldi. «O sakin Annabella bile dehşetten ürperir.» «Annabella'nın beni kendisine öyle buz gibi bir bakışla bakarken görmesine dünyada razı o!amam!> Byron: «O beni reddettl» dedi. «Bir daha mı reddedileyim istiyorsun?» «Istemem elbette. Ama. evleneceği adamda aradığı özellikleri bir kâğıda yazıp gönderdi ya sana?» «Lady Melbourne'a gönderdi, bana değil.» «Lady Melbourne da, onun istediği gibi, bu kâğıdı sana verdi. Görebilir miyim, George?» «Daha ben bile bakmadım.» Kâğıdı birlikte aradılar. Önce ellerine bir alay ödenmemiş hesap puslası geçti. Augusta onlara şöyle bir göz attı, yapmacıktan bir üzüntüyle bagını salladı. Byron'un terzisine dokuz yüz lira borcu vardı, kuyumcusuna da yedi yüz. Augusta alayh alaylı: •Bakıyorum sen kız yerine parayla evlenmelisin!» dedi. Sonra Annabella'nın kâğıdını buldular. Pek ciddi bir tavır takınarak üzerine kapandılar. fişgüzar teyze) evleneceği adamda her şeyden, her şeyden önce, derin, yüce duyguların yanı sıra şaşmaı bir ödev duygusu arıyordu. Deha, olsa ıyi olurdu ama, şart değildi. Huysuz, geçimsiz olmaması ise başlıca şartlardan biriydi. Şiddetli bir düşkünlükten çok dengeli bir sevgi de aradıklarından biriydi. Büyük zenginlik beklemiyordu. Unvana gelince, pek değeri yoktu ama, iyi bir aileden olması önemliydi. Adamın yakışıkh olup olmamasının unvan kadar bile değeri yoktu; ama. haünin. tavrmın kibar oluşu son derece önemliydi Son olajak da, Annabella Milbanke soyunda deli olan bir aileye dünyada girmezmiş. Augusta bir kahkaha koyuverdi. •Byron'lar öteden beri delidirler. Annabella'yı bir kalemde geçelim.» Byron başmı iki yana salladı. >O beni şimdi eskisinden çok sardı. Deli o. Delicesine akıllı. Bunları yazmakla beni kışkırtmak mı istedi yoksa?» «Kendisine yaz, sor, şekerim.» Byron korkuyla geri geri çekildi. «Yoo, bunu yapamam, Gus! Yalnız, yegenimin bana ilgi göstermekte devam edisinden dolayı memnun olduğumu Lady Melboume'a söyleyebilirim.» Ablasınm gidişi Byron'u pek üzdü. Onun aile sorumluluklarının aralarına girmiş, onları birbirinden avrılmış olmasına kızıyordu Oyalanmak için. oturdu, karşılık yazmadan bırakmış olduğu mektupları karıştırırken, birdenbire şaşırdı: Bunların arasında açılmamış bir mektup da vardı Günlerce önce gelmiş olan bu mektup Annabella'dandı. Lady Melbourne'dan sizi llgiyle hatırlamamdan dolayı duyduğunuz memnunluğu belirten blr mektup aldım. Bunun üzerine ben de size bu ilginin niteliğinl iyice belirtmek istedJm. Ne 7amanın, ne de uzaklıeın yacancı kalamıyncn'" hir arkadaşııı sizin geriye hakarpk edindiğin>7 goriişlerinize yatıstmcı bir du>gu getireceğini umınurum (lievamı var) ANKARA 06 25 06.30 07.00 07 05 07.30 07 45 08 00 08.10 08 40 09.00 09.20 09 35 09.55 10 00 11.00 11.05 11.25 11.55 12.00 12.15 12 30 13.00 13.15 13 30 14.00 14.15 14.35 14.55 15 00 16 00 16.15 16 35 16.55 Baytndırlık Bakanhğı Karayolları GeneJ MüdÜTİüğü Birinci Bölge Müdürlüğünden 1 Eksıltmeye konulan ış : Edırnekapı Yassıvıran Saray yolu klm. 78 118 arası onanmma lüzumlu 12400 m3 bir mçlık kırma taşın hazırlanması, taşınması ve fıgüre ısı olup keşıf bedelı 555 000. lıradır. 2 Eksıltmesı 27 Kasım 1967 pazartesi günü saat 11.00 de Istanbul Küçükyalı'dakı Bölge Müdürluğunde kapalı zarf usulü ile yapılacaktır. 3 Eksıltme evrakı Ankara'da Karayollan Genel Mudurlüğü Malzeme Müdürlüğünde, îstanbul'da Bolge Mudürlüğünde görülebilir 4 Eksıltmeye gırebılmek ıçın : a) Isteklilerin 1967 yılına ait Tıcaret veya Sanayı Odası belgesı ile usulü gereğince 25950.00 lıralık geçici teminat vermelerı, b) Isteklilerın en geç 21 Kasım 1967 Salı günü mesai saati sonuna kadaT dilekçe ile Karayollan 1. Bölge Müdürlüğüne müracaat etmelen Müracaatta evrak kaydı tarıhı muteberdır. Dilekçelerine en az bu işin keşif bedelı kadar buna benzer bir iş yaptıgına dair belge ile bu eksiltmenin ılân tanhinden sonra alınmış malî durum bildirisl ve bunu tevsık eden Banka mektubu ile plân ve teçhızat taahhüt beyannamelerını eksıksız olarak bağlavarak bu ıs için yeterhk belgesı almalan lâzımdır Makıne ve teçhızat bevannamesınde göstereceklerı an« inşaat makınalarının sahıbı olduklarına dair belge ibraz edılmesı. Telgrafla müracaatlar kabul edilmez. 5 tsteklılenn 2490 sayılı Kanuna göre hazırlıyacaklan teklıt mektuplarını ihale saatmden bir saat evvelıne kadat Komısyon Baskanlığına vermeleri lâzımdır. PosUda vâki gecıkmeler nazarı itibara Blmmıız (Basm: 25520/13643) ELEMAN ALINACAKDIR şirketimiz Hesap tşleri Şubesinde yevmiye ile çalıştınlmak üzere, deneme kaydiyle, İktisadî ve Ticari İlimler Akademısi veya Ticaret Lisesı mezunlarından askerük görevini yapmış genç elemanlar ahnacaktır. Taliplerin Fındıklı Meclisi toebusan caddesı 93 95/97 adresteki Genel Müdürlük Person»ı Müdürlüğüne en geç 20 Kasım 1967 pazartesi akşamına kadar müracaatları rica olunur. D. B. DENİZ NAKLİYATI T.A.Ş. Genel Müdürlüğü (Basm: 26011 13663) Alaşehir Be/ed/ye Başkanlığından 1 Elektrik tevsii ve tesislerimizin müstakilen işletilmesıni ve bakımını deruhte ettirmek maksadiyle barem dışı 1282 50 lira ücret asıllı Belediyemiz Esom. İşletme tdaresi Elektrik Pen Memurluğuna 1 adet 1 inci sınıf ehliyetli elektrıkçi alınacaktır. t Taliplerin en kısa zamanda ehliyet ve bonservisleriyle blrlikte Belediye Başkanlıfıııa müracaatları flân oltmnr. (Basın: 26035 13659) 17 00 17 30 17.50 19.00 19 35 19 50 19.55 20.10 20.30 20 45 21.00 21.10 21.30 22.00 22.05 22 45 23 00 23 45 24.00 Acıhs Droeram Gunavdın (1) Köve haberler Gunavdın (21 Haberler ve hava durumu Sabah müzİKİ Ankarada bueün Her telden Y.Avhandan turküler Besin Beslenme Sabah konseri Arkası varın Ara haberler Okul radvosu Hafif müzik N Ersözden sarkılar Konser saati Ara haberler N Sesieüzelden turküler Kıbrıs saati V.Gursel ve N. Demircavdan sarkılar Haberler. R.G. de bueün Hafif müzik Reklâm Droeramları S.TJveundan turküler Y. Özelden sarkılar Bueün İcin sectiklerimlz Ara haberler Okul radvosu N.Ertastan türküler A.Zeneerden sarkılar Melodiden melodive Ara haberler Yurttan sesler Kdv odası Reklâm Droeramlan Haberler ve hava durumu M.Tıırüne'den türküler Uvkudan önce Silâhlı Ku\Tretler saati S TeSmenden sarkılar Spor Kücük konser 24 saatin olavlan Nasıl bövle oldular? Erkekler T. sarkılar Hafif mOzlk TBMM saati Haberler ve hava durumu Konser salonundsn Gece varısına doîru KaDanıs