Katalog

CUMHURİYET 14 Mart 199t SAHtFE ÜÇ AJANSLAR * RADYOLAR • ÖZEL MUHABİRLERIMIZ wilson: "NATO dışındo olamayız,, İngiliz Başbakanı müstakil nökleer göç gerginlik yaratır dedi Komiinist Bakanlar ortadan kayıp mn Panoraması Mehmet Barlas Hfirriyet krizleri fl zaman bizim lekette hürriyet krizleri olnr. 1998 den bu yana hürriyet için kaç defa birblrimize girmişizdir. Bu da en çok çekişmeleri alenî olan basında görülür. Çünkü bizim basın gelişme çağmdadır. Henüx meslek yolunda gayri mektnp bir yasa yerleşmemiştir. Bajka memleketlerde üzerinde tartışıla tartışüa birleşilmiş; meslek, memleket ve ahlâk inançlan, edep erkân vardır ki; bizde henfiz benimsenmemiş. benimsenme ihtiyacı da dnyulmamıştır. O yüzden bizim basın arasıra kamplara aynlır. Gazeteler ve gazeteciler bir birlerine akla gelmiyecek, ağza alınmıyacak şeyler yazarlar. Pek acıklı bir şeydir; ama önüne geçilememektedir. Basm Şeref Divanı» diye ihtilâlin hemen ertesi günlerinde kurduğnmuz moral müeyjideler işlemez hale geuni?. tir. Sebebi gene biziz. Çünkü o Divanın tüzüğüne büyük merasimle imza atmış olanlar çoğn çekildiler. Galiba bir Cumhuriyet, bir de Milliyet kaldı. Başkalan var mı hatırlamıyorum. Onlar da galiba hatır için duruyorlar. Hürriyetler, sahipleri tarafından titizlikle iyi kullanılmazsa dejenere olur. Öyle olunca da ise kanunlar kanşır. Çünkü hangl İktidar olursa olsnn «Anarşi» ye karşıdır. Millî Birlik Hükumetinden son ra kurulmuş olan Birinci Koalisyonun başlangınnda «İnönü» Gazeteciler Cemiyetine gehnlşti. Bie kapalı basın toplantısı yaptı. Oraya bütün gazetelerin sahipleri, başyazarlan, yazı isleri müdürIeri, imza sahibi fıkra muharrirleri dâvetli* idiler. İnönü orada basınm birbirine girmi$ halinden şikâyet etti. «Aramzda bir anlaşma yapıa! Kendinizi çekip çevirin. Yoksa mecbur oiacağnn ben tedbir almaya!» dedi. Kimse aldırmadı. (38) nnmaralı Tedbirler kanunu ondan sonra çıktı. Ben bu kannnu protesto edenlerdenim. O yüzdendir ki bu madde dolayısiyle mahkemelere sevkedilmi; olan dâvalarda bilirkişilik kabul etmiyeceğünl «Adliye» ye bildirmişimdir. Ama kanun Meclisin İHifakiyle çıkmıştır. Hürriyet bir taraflı değildir. Onun için öteki tarafın hürriyeti smınna gelince durur. Bizde durmuyor ve o yüzden âmme efkânnın rehberi ve nazımı olan basmda birbirinin yüzüne bakamıyacak derecede suçlandırmalar ve tecavüzler oluyor. Bunuıı ne kadan haklıdır, ne kadarı doğrudur, diye artık araştırmaya da hal kalmadı.. Böylece birbirini it ham edenlerin öfke ve hmçları, basındaki fikir ve haberlere de kanşıyor. Çok defa bir hâdisenin hakikatmi anlamak, ve bir fikrin mahiyetini kestirmek mümkün olamıyor. Son günlerde bn hal, iktidar ve muhalefet çeklşmesiyle büsbütün arttı. Iktidarcılar muhaliflcrini, muhalifler de iktidarcıları bir daha dönülemiyecek kadar sert itham larla sarsıp duruyorlar. En ağırbaşlı yazarlar dahi bu keşmekeşe girmekten kendilerini alamamaktadırlar. Yani şimdi bizim halimiz bir maçtaki hakemlerin ikt tarafın oyunnna kanşmasına ben ziyor. Bundan belki meranun olan seyirciler vardır. Lâkin maçın da hayrı kalmadığı muhakkaktır. Tenkid, hattâ muhalefet basının hakkıdır. Hattâ iktidar taraflısı gazete ve gazeteciler bile sırasına göre kendi taraflannm bazı «tasarruf» larını tenkid ederler ve etmelidirler. Bu bir hizmettir. Muhalefette de böyledir, böyle olmalıdır. Buna ne iktidardakiler: Olur mu yahu? Sen beni bile tenkid ediyorsun? demeli, ne muhalefet: Yahu, sen iktidan tutuyor'sun galiba? diye şüpheye düşmelidir? Çünkü insanlar hatadan sâlim değildirler. Ve yapanlar yaptıklannm yanlış olduğunu ko lay kolay kabul edemezler. ifanu ancak basm yapar.. ve yapmaya mecburdur, vazifesidir. Ama bugünkü haliyle artık kamplar ve fikirler o derece geııiş olarak ayrılmıştır ki: Demirperde hudutlan onun yanında «Sorma gir» hanının kapısına dönmüştür. Hiç bir muhalefet gazete ve yazarı iktidann hiç bir işini tasvip edemez. Hiç bir iktidar gazcteciM iktidarm hiç bir işini tenkid edemez. Böyle olunca da hiç bir muhalefet gazetecisi muhalefetin yanlış bir tutumunu tenkid edeınez. En hafifinden insana yan yan bakarlar. Belki de: Satılmış! diye lekelerlcr. İşte bizim büvük felâketimiz buradadır. Ve bu gibi anlaıda memlekette sağlı sollu her türlü cereyan alır yürür. Bu arada sucsuz adamlar da suçlular kadar şup he altma girer. Hattâ suçlular ma sumları itham eder. Hürriyet müdafaası her türlü endişeııin üstüne çıkarıhr. Ve bir rejim buhranı başgösterir. Son zamanlarda Komünistliğe karşı tedbirler, kovuşturmalfr oldu. Doğrusunu isterseniz bıı her zaman Türkiyede çörülnıiHtür. Ve ekseri >a hürriyetin bol veya çok dar olduğu zamanlara tesadüf eder. T. C. rümuzunu birbirine karıştırarak basmış olaıılar hakkında «Orak Cekiç» propagandası diye takibata girişüdiği görütmüştür. Ve maalesef hcp böyle esassız takibat, Türkiyedeki hakikî Komünistleri korunıuştur. Bu sefer de bazı yazarlar zaıı altîiıa alınmıştır. Hattâ bir de mektep Çocuğu Komünistlik propagandası şüphesiyle göz hapsine alınmıştır. Komünistlikle mücadele çok zordur ve Komünistleri tutmak da kolay değildir: çünkü dünyanın en iyi organize edilmiş ihtilâl partisidir. Onun için çok defa bu gibi takibat bir netice verrnez. ver meyince de hakikî KomünistlerİD ekmeğine yağ sürülür. Üstelik bir çocuğun tevkifi. âmmc efkârmı heyecana düşürür. Ne var ki iktidarlar da hükumet etmek zorundadır. Bunu yaparken ne kadar dikkatli olursa olsun hata edebillr. Bugünkü sartlar altında Aıkan Sa. 7, Sü. 8 de Bakanian Londra, (»Jt • RadroUr) ngiltere Başbakanı Harold Wilson, Edinburj'da yaptığı konnşmad» NATO dışında bir Avrupa Nükleer gficü kurulmasına taraftar olmadığını föylemiştir. Mfilson bu luretle, De Gaulle'ün NATO hakkındaki düşüncelerine îngiltere'nin kurtarma çabalanna önderlik »deceğini teyid etmiştir. İ BEYANNAME Bilindiği gibi Ingiltere tarafın dan girişilen bir teşebbüs, Franta hariç NATO üyesi 1* ülkenin bağlılık beyannameri hazırlama iinı öngörmektedir. îşçi Partisinin toplantmnda konuşan Wilson NATO konuıunda şunları söylemiştir: «Aramızd» bizim Avnıpamn dışında kalnramın isteyenler bn lunmakta.» «Aramızda tngilterenin ve Avrnpanın Ailantik pak tından çekilerek ayn bir Avrnpa nükleer vnrncn kuvveti kurmalannı ve lngilterenin de bn kuvvetin içinde yer almasım Isteyenler de var. «Bu tehlikeli konuşmalara kar «ı sizleri bir kere daha Ikaz etmek Isteritn. Bu tarz konuşmalar »adece şimdiye kadar yapılan larm yıkılmasına «ebep olmayacak, aynı zamanda Doğu Avrupa memleketleri lçinde bir tahrik unsuru teşkil edecektir... «Böylece Batı lle Doğu Avrupa arasındaki gerginligin ortadan kalkması ümitleri tamamen sona «rmiş olacaktır.» lımjiiıı Batılılara göre, toplanıyor Sukarno C dönebilir Londra AP atılı diplomatik cevreler askeıi liderlerin memleketteki lktisadi ve siyasî güçlüklerin altından çıkamamalan halinde Sukarno'nun iktidara gelmek için yeniden teşebbüse geçebileceğini Ueri sürmektedirler. Batılı diplomatlan bu düşünceye sevkeden sebeplerin başında çok iyi tanıdıklan Sukarno'nun bundan evvel geçirdiği fırtınalardan tecrübelenmiş olduğunu ve şimdiye kadar bu tarz güçlükleri kolaylıkla atlatmayı başarmasın• AMMA.N Resmi kaynakdan ileri gelmektedir. lar tarafından bildirildiğine göre güney Ürdünde su baskını ve SUBANDRİO seller yüzünden 67 kişi ölmüşEndonezya'daki karışık durutür. Bölgenin Valisi Galip Toumun merkez sıkletinl teşkil etkan ayrıca 48 kişinin de hastahamekte olan meselelerden birisinl de neye kaldırıldığını bildirmiştir. Başbakan Yardımcısı Subandrina• MOSKOVA Tass Ajansı nın akibeti teşkil etmektedir. tarafından bildirildiğine göre Subandrio geçmişte yapmış oldutamnmış Sovyet ilim adamlannğu kuvvet manevralan üe böyle dan ve Sovyet feza programmda karışık bir devrede küçümsenönemli bir şahsiyet olan Norair meyecek bir kuvvet oldugunu lsSisakyan ânî olarak öhnüştür. bat etmiş bulunmaktadır. Sisakyan 58 yaşındaydı. Batılı diplomatlann görüşlerine • BEYRUT Fas'ın Lübnan göre ordunun liderlcri SukarnoBüyükelçisi Dr. Ahmed Bin Anun halkın üzerindeki tesir ve X bud, Lübnan Cumhnrbaşkanı sevgisini bilmekte ve kabul et ' Cbarles Helon'ya Kral Hasan'ın mektedirler. Bnnun için de sabık özel mesajını iletmiştir. Resmî l~ lideri anayasa teminatı altında ' cevreler bnnnn bir dostluk mesa £ sembolik bir hükümdar haline ge• tinneyi kabul etmektedirler. Böyı jı olduğunu söylemişlerdir. • LOUSÎNA Bir Zencıyi ölle bir şey olsa bile askerî lider , lerin artık Sukamo'ya siyasî hiç ', durmeye teşebbüsten sanık Thobir yetki vermemekte kararlı ol ; mas Bennet ismindeki Bogalusa' duklan anlaşılmaktadır. ' lı bir Beyazı polis tutuklamıştır. Bennet, Doraldsims isimlı ZenBAKANLAR < ci bir yüzbaşıya bir benzin istas öte yandan sessiz iktidar deği i yonundan telefon ettiği sırada şikliğinden sonra Komiinist eği ' dört el ateş etmekle suçlanmaklimli bakanlann göz altma aldık ' tadır. • B. AÎKES «Yaşasın Cnmlarına dair haberler dolaşmakta < dır. Ancak bunlann görevlerin ; hnriyet» isirali Çekoslovak filmi den uzaklaştınldıklan resmen a', Milletlerarası Sinema Festivali çıklanmıştır. Subandrio gibi se ; bfiyük ödülünü kazanmıştır. Filvilmeyen bakanlann akıbetlerl bi( me, aynca film tenkitrileri jürlinmemektedir. ri«5İ birinci ndülü vprilmistir. Savaş giinde 4500 kişiye iş bulacak Johnson, Amerikalı işsizlerin yüzde 3,7ye düştüğünü açıkladı A B Kısaca. Kahlre (BJL) ezayir Dışlsleri Bakanı Abdülaziz Buteflika, Kahlre'ye gelmistir. bir demeç veren Buteflika, «Yapacağımız toplantanın hedefinin Zirve Konferansı kararlarının uygulanması ve karşılaşılan engellerin ortadan kaldınlması olduğunu gözönünde tutarak dikkatle incelememiz gereken bazı meseleîer vardır» demişlir. Cezayir Dışişleri Bakanı, bugün başhyacak olan Arap ülkeleri Ba kanlan ve önceki gün başlayan hazırlık konferansına kaülan Cezayir heyetine Başkanlık etmekta dir. Dışişleri Bakanı, konusmasmda Arap ülkelerinin ban? amacına hizmet için Arap Birliği Teşkilâtı na sıkı bir şekilde bağlanmalan lüzumuna işaret etmiş, «Arap Birliği Teşkilâtı, yasasmdan ve hedef lerinden gitgide uzaklaşmakta olduğnnu her gün biraz daha kuvvetle hissetmektedir. Birlik bize en fazla endişe veren meselelere artık temas etmez olmuştur. Ancak bn meseleîer üzerine dikkatle eğilmek suretiyle Filistin meselesi gibi meselelerin çözümlennıesi için dost ve müttefik bulabiliriz» demiştir. merikan mizahı üzerine yapılan bir incelemede, mizata yazarlannın Başkan Johnson'la ilgilenmemelerinin sebebi arastınlmış. Verilen cevaplardan birisi şöyle: «Mizah, bir ölçude mubalâğa demektir; halbuki Başkan Johnson'ın zaten kendisi mübalâğadır!» lşt« bu Başkan Johnson, geçen hafta yayınladığı mesajında ax gelişmiş ülkeler ekonomisi için mübalâğalı tayılacak bir lonucu açıkladı : «Amerika Birleşik Devletlerinde bulunan işsizlerin oranı V«3,7 ye düşmüştür.» Bu oranı sayıya çevirdiğimiz zaman 71 milyon 552 bin Amerikalınm birer iş lahibi olduğunu anlıyoruz. îşin ilgi çeken tarafi, istihdamın yükselmesinin Kore harbinden beri ilk defa bu ölçüye varmış olmasıdır. Kore harbinin yarattığı «bolluk», 1953 yılında da Amerikalı işsizlerin oranını " « / 3,5 a düşürmüştü. O yıllardan sonra başîayan «bereketsiz sulh» günleri ise, Amerikalı işsizlerin 0 /o4 5 oranına varmasma yol açmış; uzay çalışmaları gibi masraflı teşebbüsler bile fayda «tmemişti. VVatts'daki sosyal durumu inceliyen Dr. Andrew Brimmer'in, konuyla ilgili olarak verdigi sonnçlar Amerika içindeki apayn bir dünyayı aksettirmektedir. Kendisi de bir zenci olan Dr. Brimmer'e göre, 250 bin zencinin yaşadığı Güney Los Angeles' deki her 10 erkek işçiden biri işsizdir. 1960 tan beri beyaz ailelerin yıllık gelirlerinde yüzde 24' lük bir artış görülürken, zenci ailelerinin gelirlerinde 400 dolâr bir düşüşle karşılaşılmaktadır. Kore'den beri 1960 ta Los Angeles'te yaşıyan zencilerin yüzde 75*i kendi evlerinde otnrmaktayken, 1965 te bn oran yüzde 70 e düşmüştür. Bn, yoklnğnn getirdigi lorunlnluklar yüzünden yok olan yüzde 5' in evlerini ellerinden çıkardıklannı göstermektedir. Cesaret Diğer taraftan zencilerin durumiyle ilgili başka bir haber Vietnam'la ilgili olarak açıklandı. Savunma Bakanlığı sözcüsüne göre, Vietnam'da ölen Amerikan askerleri arasında zencilerin oranı, beyazlara kıyasla daha fazlaydı. Sözcü bunu, «Zencilerin savafta daha atak ve cesnr olmalanndan ileri geldiğini* söylüyordu. Açıklama, tehlikeli görevlerin zencilere verilmesi ile ilgili bir Senato suali dolayısiyle yapılmıştı. Bır gerçek daha ortaya çıkıyor burada: «Zenciler ynrtta »efil, cephede atak olnyorlar!» Birkaç karşılaştırmalı rakamla çizdiğimiz panoramımız, garip gerçekleri ortaya koymuştur sanıyoruz. Vietnam Bu gunkü «çalışan bolluğu» nun sebebi apaçık ortadadır : VÎETNAM ! «Uzakdoğu'nun hürriyeti» sloganiyle tanıtılmaya çalışılan Vietnam savaşı, aslında Amerikan ekonomisinin Kore'den beri beklediği bir fırsatın ta kendisidir... Sadece savaş harcamalarma günde 6 milyon dolâr giden Vietnam buhranı, Pentagon'un etrafındaki sanayiciler için en büyük gelir kaynağı olmakla kalmamış, daima «Boom» müjdesi bekleyen Amerikan ekonomisıne de bekledığmi fazlasiyle vermiştir. mıştır. 2 milyar dolâr cephane, 1,2 milyar dolâr ise inşaat siparişleri için onaylanmıştır. Harekât ve idame ile yeniden askere alınacak 113 bin kişinin masrafları da 3,9 milyar dolâr tutmaktadır. Fırsat! Johnson kendisini içeride iyice kuvvetlendiren bu «fırsatı», mesajında iyice değerlendırmiştır. Halen 3.158,000 olan işsizlerin sayısı, önümüzdeki aylarda 1,6 milyon daha azalacaktır. Yani, 1966 sonuna kadar günde 4500, haftada ise 31 bin yeni iş sahası yaratacak bir tempo Amerikan ekonomisinden ve dolayısiyle Vietnam savaşından beklenmektedir. Şili'de şimdilik sükunet hâkim Sanüago (ŞiU (a.a.) ili Savunma Bakanmın bildirdiğine göre, cuma günü Güvenîik Kuvvetleri ile madeneiler arasrnda cereyan eden ve 8 kişinin ölümüne 39 kişinin de ya ralanmasına yol açan kanh olaylardan sonra El Salvador bakır ma denleri bölgesinde sükunet hüküm »ürmektedir. Bununla beraber durumun vahimleşmesi ihtimaline karşı hükü met, bölgeye askert birlikler ve takviye kuvvetleri göndernüştir. Ülkenin diğer bölgelerinde de Silâh] ı Kuvvetier alârm durumuna geçirilmiştir. tMER YETGtN İle KEMAL OKAT Nişanlandılar 12 3.1968 Kadıköy ^ Cumhuriyet 2710 J Eyalet Valileri Johnson'ı destekliyor aşkaa •Johnson'un, Vietnam savaşımn yeni yıl masraflarımnın tasarlandığından da ha fazla tntacağını söylemesinden sonra beyaz sarayda toplanan eyalet valileri bir gün süren görüsmelerde bulunmuşlar ve 41 valinin tasvibinden geçen bir bil diri yayınlayarak Başkan Johnson'n Vietnam siyasetinde desteklediklerini belirtmişlerdir. Ta sarı cumhuriyetçi Ohio Valisi Ja mes Rhodes tarafından teklif edilmiş, yine cumhuriyetçi Maine Valisi John Reed tarafından açıklanraıştır. Bildiride eyalet valilerinin mil ISTANBUL SANAYİ 0 DA S I DERGISİ YARIN ÇIKIYOR Sanayiin Sorunlanm Dolarlar Herbiri milyonlarca dolâra malolan uçaklann duşmesi ile yenilerinın satın alınması zorunluluğu doğarken, silâh altına alınan yeni grupların donatımı için giyimden silâh sanayiine kadar butün dallar seferber edilmiştir. Gelin. şu son «Olağanüstü Vietnam ödenegi» nin maddelerine bakahm : Toplamı 13,1 milyar dolân bulan «ek ödenek. ten 5 milyan, Hava Kuvvetlerinin ihtiyacım karşılamak üzere uçak fabrikalarına verilecek siparişlere aynl Banş gelemez Sanıru ki Vietnam'a barışın önümüzdeki günlerde neden gelemiyeceçinin sebeplerini izah edebildik. Bu arada Başkan'ın mesajında dikkati çeken diğer bir nokta daha göze çarpıyor..' Amerikayı refaha boğan savaş, siyah Amerikalılar için aynı sonucu vermemiştir: Zencıler arasındaki işsizlik oranı beyazların aksine yüzde 7 gibi yüksek bir orana varmaktadır. Sudan Seku Tureyi tutuyor HARTUM, (a*.) S B VVASHİNGTON (a.a.) lî menfaat uyarınca Başkan Johnson'un Vietnam'da izlediği siyasetin sağlatn ve günün şart larına göre en doğru sıyaset olduğunu düşündükleri ve eyalet valilerinin Johnson Başkanlığmdaki Amerikan idaresinin Vietnam'da izlediği siyaseti tamamen destekledikleri belirtilmekte dir. HÜCÜM SAYGON Bir Amerikan askerî sözcüsü, Saygon'un 46 Km. Güney Doğusnndaki bir Amerikan Askerî Hava üssünün Vietkong'un havan topn ateşine maruz kaldığım, Amerikan ve Güney Vietnam birliklerinin kay bının hafif olduğnnu söylemiştir, Eski sayfıye şehn Vung Tau'daki kampı once 25 dakıka havan topu ateşine tutan Vietkong bilâ hare hafif makinelılerle ateşe de vam etmıştır. Kücuma maruz ka lan hava alanı bir ulaşım ve ikmâl üssü olarak kullanılmaktadır. Yetkıliler alandaki uçaklarda hasar olmadığmı bildirmişler dir. Ya zenciler Los Angeles'üı «zenci getto'su» ndan Başbakanı ve Savunma Bakanı Mnhammed Ahmet Mahcup, Gine Devlet Başkanı Seku Tnre'ye bir mesaj gBndermistir. Mahcup bn mesajında Gine Devlet Başkanının Gana'daki askerî rejime emperyalizm ve gericiliğe karşı tatamann desteklediğini bildirmekte ve «Afrika'nın haklarını savunma yolunda sizinle işbirliğinde bulunmaya hazırız. demektedir. ISTANBUL SANAYİ ODASI DERGİSİNDE Bulacaksınız. (Basın 3495/2701) Bir kolaylık daha 24 AY VADE YAPI ve KREDİ BANKASINDAN: SAYIN HİSSEDARLARIMIZA II Mart 1966 Cuma günü yapılan toplantısında Hissedarlar Fevkalâde l'muml Heyel AYDA • Bankamız sermayesının (40) miıyon liradan (80) milyon liraya çıkarılması, 2 Arttınlan (40) milyon liralık kısmın, sahip bulundukları hisseeri nisoetinde, rüçhan hak'arını kuljanmak üzere, beher hisse (1.000) lira bedel üzerinden, hissedarlanmıza arzı, 3 Rüçhan haklarından artan hisselerin, yine (1.000) lira bedel ile hissedarlanmıza ve bakiyesmın de taliplerine satılması, 4 Arttınlan (40) milyon liralık'sermayenin ilk olarak % 25 inin tahsil edilmesj, kararlaştırılmış bulunduğundan ı LİRADAN itibaren TAKSİT Sayın Hissedarlarımızın, En geç 9 Nisan 1966 Cumartesi günü akşamına kadar rüçhan haklarını kullanmak özere, sahibi bulundukları hfsse senetlerile birlikte, Bankamız Umum Müdürlüğüne veya Şubelerimıze müracaat etmelerini ve rüçhan haklarını kuilanacakları hisseler tutannın °/ o 25 ini ödemelerini, hurmetle rica ederiz. SINCER DİKİŞ MAKİNASI SINGER çeşitlerini göstermek v» bilgi vermek üzerebütün SINGER mağaza vs yetkili salıcıları emrinizdedir. CTESCİL EDİLMİS MARKADIR. IU1 10M/2686 Reklamcüık 303/2887 YAPI ve KREDİ BANKASI A. $. İ d a r e M e c l l ı l