Katalog

TÜRKÇE SÖZLÜKLER M. N. Sadullah Sander: TÜRKÇE OKUL SÖZLÜÖÜ Karton 200 TÜRKÇE OKUL SÖZLÜĞÜ Plâstüc 250 Faruk Çağlayan: tMLÂ K1LAVUZU . Karton kap 290 tMLÂ KILAVUZU . Plâstik kap 500 OSMANLICA TÜRKÇE SÖZLÜK 500 Muslafa Nihat özön: TÜRKÇE ÇEP SÖZLÜĞO . Plâstik 750 OSMANLICA TÜRKÇE SÖZLÜK 4000 TÜRKÇE YABANCI KELİMELER 1500 EDEBİYAT ve TENKİD SÖZLÜĞÜ 1000 Kemal Demiray R. Alayhoghı: ANSIKLOPEDİK TÜRKÇE SÖZLÜK 1500 İNKILÂP ve AKA KİTABEVLERİ fiâncılık: 6258/12249 43. yı! sayı 15166 umhuriYef KURUCUSU: FUNUS NADİ Telgraı ve mektup adresfc Cumhuriyet Telefoniar: 2 2 4 2 9 0 2 2 4 2 9 6 İstanbul Posta Kutusu: tstanbuJ No 246 2 2 42 9 7 2 2 4 2 9 8 2 2 4 2 9 9 Çorşcmba 9 Ekim «966 Tophane, Boğazkesen C. İSTAİmUL Tel: " \ Yddiz Kurultay çalışmaya başladı İnönü dediki: "CHP sosyalist değildir ve olmayacakhr „ VE ORTANIN SOLU ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Başkanı İsmet CHP Genel18. Kurultayım İnönü, CHP nin açış konuşDelegelerin sürekii alkışlan arasında kürsüye gelen Genel Başkan İnönü, C.H.P. nin 18. kurultayının iki buyük seçimden sonra toplandıgını belirterelc sözlerine başlamış ve şöyle demiştir : «Bunlann neticesinde AJ». yalnız başına iktidara eelmiştir. Biz demokratik rejimin icabı olarak iktidar dengesini tabiî karsıladık. Muhalefet görevimizi sonımluluğumuzu bilerek yapmaktayız ve bir demokraside muhalefetin de şercfli ödevieri olduğuna inanıyoruz. Blzim seçim sistemimiz, 1946 dan itibaren daimi bir kendi kendini düzeltme yoluna ilerlemiş, her seçimde beliren aksaklıklann giderilmesi çareleri, C. H.P. tarafından iyi niyetle ve öteki partilerle mutabakat esası dahilinde aranmışttr. Bu son seçimlerde de gerek partilerce kendi içlerinde, gerek.se memleketçe umumi bünyede sakınılması ve düzeltilmesi lâzım olan unsurlar görülmüştür. Meselâ, para ile seçime tesir etmek hastaüğı genel seçim için ve partiler içi seçimler için önerrüi hale gelmiştir. Demokratik hayatta eski ve tecrübeli meraleketler seçimde para tesirine karşı kanunî tedbirler almışlardır. Bizde de böyle bir ihtiyaç kendini göstermektedir. Seçmen kütükleri de, veni ışıklar altında düzeltilmeli CHP Kurultayında Başkan seçimi kapalı oy ve her seçmenin oy verebilmesini, ama bir defa verla yapılmış; «Ortanın Solu» grnpunun karşısın mesini kesinlikle sağlıyacak sıhhate kavuşturulmalıdır. Bu konuda ön seçimler için dahi bir çare aranda bulunanların adayı Sırn Atalay'ın 566 oyuna masına ihtiyaç vardır. karşıhk «Ortanın Solu» grupunun adayı Prof. Seçim kanunlarını iktidar, geçtiğimiz devrede ele Muammer Aksoy 640 oy almıştır. 5,5 saat süren almaya teşebbüs etti. Fakat düşündüğü değişiklikler oylama sırasmda delegeler arasında zaman zaman beliren aksakhkların düzeltilmesinin çok ötesinde, tarfışmalar olmuşturkendisine bir takım özel menfaatler sağlamak ve muhalefeti ortadan kaldırmak hedefini güttüğünden bundan tam bir başarısızbğa uğradı. Seçim kanunlannı muhalefetle işbirliği ya parak islâh etmek büyük ölçüde hükümetin arzusuna ve desteklemesine bağlıdır. Bugün, bir partinin tek başıANKARA Intilalden grlmiş ve yıllann cskittiği bir partinin tarina iktidarda bulunmasına rağhinde çekişmeli de\ relerin, hattâ buhranlı devrelerin bulunması tabii'dir. men memlekette huzursuzluklar, Millî Kurtulas Savaşımn sonunda köjiüsünü, kentlisini, büyük kiiçük hattâ kanşıklıklar her zamankin burjuvasmı. kopilalistini, sosyalıstini içine alarak kurulmuş bir kitle parden çoktur. Vatandaş rahatsızdır tisinin, memlekcti yıllarca yopelip demokratik düzene geçince bu düzcnin ve ilerisini iyi görmemektedir. Bu 1 temeli olan savtşta; i'tkilenmemesi imkânsızdı. hava seçimlerde geüşi güzel komünistlik ithamının, öiçüsüz din DP nin kuruluşu. tek parti ioinde süre gelen savaşın, çok partili düzenistismarmın yapılmasınm ve büde ortaya çıkar. netktsidir. Serbesl Fırka, sadece yukarda kararlaştırılmış tün uyarmalara rağmen nurculuk tecrübe olar^k l..r yana nırakılırsa, CHP nin geçirdiği ilk buhran, DP nin faaliyetine tâviz verilmesinin sokuruluşu sırasındaki çekişmel»>r vt aynlmalann buhranıdır. Bu bulıranı nncudur. Atılan bu tohumlar şim 1950 seçimlerinin şaşkınlığından sonra ortaya çıkan dağılma tehlikesi tâkip di yeşermiş ve memleketin bütfln eder. Gerçektcn Item 1950, hcm dc 1954 seçimleri Halk Partisinde tcsadülüğünü, güvenliğini korumak için fen birleşmiş ve amaçlarr sadece iktidar olanları şaşkına çevirmiş, çil yavtartışmalar ve çatışmalar başlaIUSU gibi dağıünıştı. K«r$ı partinin tutumu bu buhranın önlenmesine bünuştır. Siyasî hayatımrza ancak yük ölçüde jardun etti. Reiim nreseleleri, ekonomik sıkıntıların artnıası (Arkası Sa. 7, 8ü. 1 de) CHP nin 1957 tıe toparlanraasını sağladı. ŞtNASİ OSMA RAGIP GÜMÜŞPALA REFET AKSOYOGLU SITK1 ULAX YASSIADA'DA VERÎLEN İDAM K4RARLARI1SI1S tlSFAZI KONUSUNDA SUPHİ KARAMAN, JEİV/ ACIKLAMA YAPTI Başkanlığa Prof. Aksoy seçildi raasmda, iç ve dış politika konularına değinmiş, CHP'nin iç meseleleri bölümünde ise «Partinin, Ortanın Solunda olmasından iııun sosyalist parti olduğunu veya olaeaşını zannedenler de yanılmaktadırlar. CHP, sosyalist parti değiidir ve sosyalist parti olmıyacaktır» demiştir. ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) CHP Büyük Kurultayı dun saat 9 da Büyük Sinemada çahşmalarına başlamış, Kurultay Başkanhğı mücadelesinı ortanın solu grupundan Prof. Muammer Aksoy kazanmıştır. Ortanın solu grupu Kurultay Başkanhğı ıçın Muammer Aksoyu, ortamn solunda olmayanlar ıse aynı gün Senato Başkan Vekıllığınden ıstıfa eden Kars Senatöru Sırrı Atalayı aday göstermışlerdır. Kurultayın dünkü toplantısının 5,5 saati Kurultay Başkanının gızli oyla seçimi ve oy(Arkası Sa. 7, Sü. 3 de) 5'ler Toplantısında neler konuşuldu? SUPHİ KARAMAN ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Yassıada'da verilen idam kararlannın infazı konusunda yapılan açıklamalar, yeni açıklamalara vesile vermektedir. Bu arada Adalet Partisinin o snada Genel Sekreteri olan ve hâlen İzmir milletvekili bulunan Şinasi Osma bir kaç gün önce yaptığı basın toplantısında Adnan Menderes için verilen idam kararının infaz edildiği 17 Eylül günü Sıtkı Ulay'uı makamında yapılan görüşmelerden bahsetmiş ve bu toplantıda infazın durdurulması için sarfedilen gayretleri anlatmıştır. Açıklamaya göre toplantıda AP Genel Başkanı Gümüşpala İle Genel Sekreter Şinasi Osma, MBK adına Ulay, Suphi Karaman, Refet Aksoyüğ'u bulaımuîlardı. B gorüşmelerde resmen zabıt tutulmamakla beraber Suphi Kararr.aı: aldığı notlarla konuşulanları aynı gün hâtırat haline getirmıştir. Gumüjpala'nın teşebbüsü ile MBK nin bügisiyle yapılan bu tarıhi topljmtıy» ait hâtırayı aşağıda veriyoruz: «Kotnite saat 15.30 da toplantrya çafınldı. Bakanlar Kunılunun toptan istifa edeceklerine dair bazı arkadaşlanmızın duydukları ve sezişleri üzerine müzakere açüdı. Genel olarak bu ihtimal varit görülmedi. Fakat daha önce ölüm cezaları aleyhinde bazı Bakanlarm mütalâalar beyan etmeleri ve yazılı müracaatlanna rafmen Yassıadada Yüksek Adalet Divanmca verilen ölüm cezalannda üçünün Millî Birlik Komitesince tasdik edilmesinin bir kısım Bakanlarda soğuk tesir yaMOSKOVA (a.a.) ratmış olması ve bunlan müskül Sovyetler Birliği Başbadurumda bırakması tnümkün gökanı Aleksi Kosigin'in, rüldü. Komite komisyonlannın 1924 Aralık tarihleri arahavayı yoklamak üzere Bakanlar la yarın sabaha kadar temas etsında Türkiye'ye resmî meleri kararlaştınldı. bir ziyarette bulunacağı, Son olarak bugün öğleden sondün Moskova'da açıklanra Sıtkı Ulay ile temas anyan A mıştır. dalet Partisi Başkanı Ragıp G & Kosigin, Türkiye'nin eski Başmüşpalanın müracaati hakkında bakanı Suat Hayri Ürgüplü'nün Komiteye bilgi verildi. Son idanv Sovyetler Birliği ziyaretini iaae lar dolayısiyle Adalet Partisinin edecektir. durumu sarsılmış ve Gümüşpala Parti Başkanlıgından istifaya zor lanıyormuş. Durumun daha açık anlaşüması için Gümüşpala ile tekrar ve hemen temas etmek üzere Sıtkı Ulay, Rafet Aksoyoğlu ve benden mfitesekkil bir heyet görevlendirildi. Gazetecilerin takibinden kaçarak ve fakat kurtulamadan Sıtkı ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) Ulay'ın başbakanlıktaki makamın YTP Genel Idare Kurulunun da saat 17.00 de Gümüşpala ile dün yapılan toplantısında trfan buluştuk. Beraberinde partinin Aksu, YTP Genel Başkanhğına Genel Sekreteri Şinasi Osma da seçilmıştir. , bulunuyordu. Durumu su şekilde Genel Başkan Yardımcılığma açıkladılar. Diyarbakır milletvekili Recai Is(Arkası Sa. 7, Sü. 6 da) kenderoğlu, Adıyaman milletvekili Arif Süleyman Emre, Genel Sekreterlığe Sıvas milletvekili Mithat Doğu, Genel Sekreter Yardımcıhğına Hakkâri milletvekili Ali Borakan, Mardın milletvekili Seyfi Güneştan, Genel Idare Kurulu üyesı Dr. Hayret" tin Lüleci seçilmışlerdır. Muha(Arkası Sa. 7, Sü. 5 de) SEÇIM, TAM 5,5 SAAT SURDU RUS BAŞBAKANI 19 ARALIKTA TÜRKİYETE GELİYOR unun Kurultay SUPHİ KARAMANTN TUTTUĞU ZABITLARIN FOTOKOPİSİ Üçüncü buyuk buhraıı 1960 sonrasının ürünüdür ve ötekilerden değişiktir. Daha dbgrusu ötekilerde meseleler başka biçimde görünüyor, katılan kitlelerin bilinçsizlijn bu saıaşı başka biçimde gösterebiliyordu. 1960 sonrasmda 'se oilinrleşme, yntarıdan aşagıya doğru hızla gelisti. Koalisyonlar devresınde CUP hâkim parti olarak iktidarda bulunduğu icin kavçalar su yüzune çıkmadı. Ama içten içe büyüdü ve iktidardan düşüş, nihayet milletvekil. ve Senato seçimindeki yenilgi, buhranı kamu oyu önüne getirdı. Bugün toplanan Kurultay'ın havasından anlaşılıyor ki, mesele sadece Ismet Püçadan soıınıki liderüğjj kavgası değiidir. Gürültünüa nedenleri deriııdedir ve partinin içinde aiucc hakkındaki fikir zıtlıkları açık seçik görülmekteda. Bu bakımdan üoüncii buhran, Kunıltayda bir orta >ol bulunup kavgcJar örlense ve mevcut lider kadrosu yeniden seçilse degeçiştirilmiş ^ayılamaz. Genel Meıkez duruma hâkim olabilir. İnönü'nün ağırlığıyla Kurultay bildiıisi, ortanın solu tabiatında çıkabilir, Parti Meelisi ilerde sızıltılara meydaı. verdinniytrekleri zannedilen kişilerden kurulabilir anıa bütün bunlar parti içindeki çckişmeyi şimdilik durmuş gibi gösterecektir, hepsi o kadar.. Türkiyenin her tarafından gelen delegeler, ister ortanın solu deyiminin taraftarı, i»ier /6 lar kanadma bağlı bulunsunlar, ister Gülekçi ve ister sâcuk Genel Merkezci olsunlar, hepsinde bir huzursuzluk vardır. Yine hepsiıCc; aşağıdan gelen baskıyla kendi çıkatlarını, bağlı bulundukları kanaiların düşüncelerini veya düşüncesizliklerini bağdaştıramamanm verdigı burukluk gözp çarpmaktadır. Genel Başban huzursıu lukların, burukluklann, buhran artırmadaki ctkisini kendi kişiliğiyle şimcilik önlüyor. Üçüncü buhran smırlanmış bir ortsnın solu değimi üzerinoe hâlledilmek isteniyor. Ne var ki önleme ve hallctme. sadece İnönü'nün birleştirici kişiliğine bağlı bulunmaktadır. Dolayısiyle bövle bır birleşme çekiştinneleri belki bir süre örtüler görülecek, fakat herkesi memnun etmek taraflısı olanlarla, gerçekçiler arasındaki zıtlaşmaların ilerdek; patlamasını durduramıyacaktır. Kuıultay Eaşkanlığnıa Profesör Muammer Aksoy'un seçilmesi ortanın solu akımmın küçük bir farkla da olsa desteklendiğini gösteriyor. Kğer bu destek toplat.tı sonuna kadar devam ederse Parti Meclisi seciminde 76 lann, Giilekçilerin başarı kazanamıyacakları, Meclisin Genel Merkezcılerle ortanuı snicula.ı karması olarak kurulacağı tahnıin edilebilir. Bittabi bu, Büle.ıt Ecevlt'in ve arkadaşlarımn gösterecekleri tutuma ve kulislerJe oynanacak oyunlarm biçimine bağlıdır. Taksim Cumhuriyet caddesi 10 sayıh apartımanın ikinci kat pencere pervazını delen bir mavzer kurşunu, binada oturanlan heyecana düşürmüştür. İstanbul Radyoevi yönünden geldiği anlaşılan kurşun, pervaztan bir parça koparmış, silâh sesiyle pencerelere koşuşan apartunan sâkinleri, neye uğradıklarını şaşırmışlardır. Tahkikat sonunda Şişli Emniyet Âmirliği, olayın; Badyoevini korumakla görevli nöbetçi jandarma erlerinin silâhlanm kontrol eden bir Assubaym, dolu tüfeklerden birinin tetiğine yanlışlıkla dokunması sonunda meydana geldiğini tesbit etmiştir. Nöbetçinin kaza kurşunu, apartmanı heyecana verdi.. İstanbul'da incelemeler yapan Içişleri Bakanı Faruk Sükan, dün, •Hazırlanmakta olan yeni Tra(ik Kanununda cezalar artınlmakta, aynı suçu üstüste işleyen şoförlerin ehliyetleri ahnmaktadır demiştir. Ehliyet verme işinin Polisten ahnacağmı da açıklayan Bakan, îstanbul'daki büyük caddelere 1015 metre arahklarla, üzerlerinda •Lütfen klâkson çalmaymız», «Klâkson çalmak. yasaktır» yazılı levhalar dıkıleceğini söylemiştir. «SOSYAL HİZMETLER KURUMU» KURULACAK Validen, Trafik Şubesinin yerinin değiştirilmesini isteyen Sükan, ayrıca, Sosyal Hizmetler Kurunıu kurulacaktır. Kurom kurulduktan sonra bütünrauhtaççocuklarla yaşlılar, himaye altına alınacaktır» demiştir. Onceki gun Bor ılçesinden saat 17 de hareket eden şoför Mehmet Samur yönetımindeki 38 Al 957 plâkalı ve 38 yolculu otobüs, Akyazı ilçesınden aldığı sandalyelerle yuklu Ismaıl Benlı yönetımindeki 34 AF 311 plâkalı kamyonla gece yarısına doğru Koçhisara 25 kilometre kala çarpışmış, otobds yolcularuıdan 15 kişi kaza ânında ve hastaneye götürülürken ölmiiştür. 11 kişinin de ağır ve hafif olarak yaralandığı kazada otobüs hur dahaş olmuş, diğer yolcular da şok geçirmişlerdir. Yaralüarın bir kısmı şehrinıize getirilmiş, Nümune Hastahanesinde tedavi altına alınmış, diğer kısmı ise Koçhisar Sağlık Merkezine yatırılmıştır. Otobüs şoförü Mehmet Samur, Koçhisar Sağlık"Merkezinde ağır yaralı olarak bulun^ maktadır. Kazaya sebebiyet verdiği sanılan kamyon şoförü îsmail Benli, neza rete alınmıştır. ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Ankara ile Şereflikoçhisar arasuıdaki bir trafik kazasında 15 kişi ölmüş, 11 kişi de ağır ve hafif olmak üzere yaralanmıştır. Otobüs kazasında 15 kişi öldü İRFAN AKSU, YTP GENEL BAŞKANI OLDU 12 itfaiyeci yandı NEW YORK, (AP) Merkezî bir iş hanını kısa süre içinde harap eden yangında, bodrurnda kı sılıp kalan 6 itfaiye mensubu can vermiştir. 6 itfaiyecinin daha ölmüş olmasından korkulmaktadır. 17 jtfaiyeci de yaralanmıştır. • (Sükan'm, Istanbul'daki karakollann tutumunu yerdiği toplantı ile ilgili bir haberimiz 5 inci sayfadadır.) ••• BANKALAR KAPANINCA BEYRUT FELCE UĞRADI B Ecvet GÜKESİN EYRUT İntra Bankasınm «likidite eksik) liği» dolayısıyla iflâs etmesi yüzünden dunyanın en büyük iş merkezlerinden olan Beyrut, dün tamamiyle felce uğramıştır. Lübnan Hükumctinin 1719 ekim tarihleri arasında bankaların kapanması için verdiği karar üzerine, bütün malî ve iktisadi 15ler durmuştur. (DIŞ HABERLER SERVİSİ) Beyrut limarunda 100 kadar gemi bulunmaktadır, liman dışında da bir o kadar gemi beklemektedir. Beyrut'taki Uluslararası Hava Alanı gümrüğü mallarla dolmuştur. Bütün ticaret evlerinde ödemeler durdoıulmuştur. Perakendeci tüccara göre, iş hacmi yirmi yıldanberi en düşük seviyededir. (Arkaaı Sa. 7, bü. 4 de) HARŞALANDI Londra Asfaltı'nın Küçük Çekmece Kavşağında dün, Hikmet özçelebi idaresindeki 34 EK 164 plâkalı taksiyle, Ekrem Hoşten'in kullandıgı 39 AD 740 plâkalı otobüs çarpışmıştır. Fotoğrafta, mucize kabilinden can kaybı olmıyan kazada parçalanan taksi görülüyor. ' İbrahim KÖSEOĞLU) İSTANBUL Vatikan Büyükelçimiz Muharrem İhsan Kızıloğlu'nun naaşı, dün saat 31 de, bir THY uçağı ile Yeşilköy'e getirilmiştir. Merhumun cenazesi, bugün öğle namazından sonra Şişli Camiinden alınarak, askerî törenle, Zincirlikuyu mezarlığındaki ebedî istirahatgâhına tevdi edilecektir. satZtNCAN Dün, ilin ihtiyaçlan konusundaki toplantıya katılan Cumhurbaşkanı Sunay, bugün saat 9'da, Sıvasa gıdecektir. ANKARA Ameliyat geçiren Afganistan Başbakanı May. vandwal, dün taburcu edilmiştir. Gördüğü ilgiye ve dok torlara teşekkür eden Afgan Başbakanı, bugün özel bir uçakla memleketine dönecektir. REYHANLI Son karardan son ra buradaki Suriyeliler, mallannı kaçırmak istemiştir. Bunun üzerine Kaymakam, Ankara ile görtişerek. sınır kapılarını kapamıştır.