Katalog

SAHtFE tKÎ 28 Ocak 1966 rTJMHURÎYET ENFLASYONCO POLİTİKA cıg,n GÜNÇE lyatlar genel seviyestnde goriilen devamlı artış 'eşitli açıklama ve tahminleri de beraberinde ge miştlr. Enflâsyon olayı yazarlanmm başlıca iki cıdan ilgilendirmektedir. Bunlardan birincisı. o, jın sebep ve nitelikleri noktasında toplanmaktadır. Burada, çıkış noktalannm ve çozumleme (analız) araçlannın farklılığı ile açıklanabilecek oneınli çatışmalar görülmektedir. Ikinci sçı, enflâsjonun doğuracağı ckonomık ve polıtık sonuç ların tahminln! kapsamaktadır. Bu konuda ise yazarlanmız arasında buyuk bir farklılık goze çarpmıjor. Herkes, enflâsjoncu politikanın ciddi sonuçları mutlaka getireceğini, şu veja bu şekilde, tahmin etmektedir. Biz enflâsvonun her iki cephesi \e bzellikle enflâsyonun politik sonuçlan konusuna değineceğiz. O D T. U Oğretım U>csı Cümienin dikkotine! F ana görüş nflasyonun sebep ve nitelikleri konusunda, şimdiye kadar, uç ana goruş belirmiştir. Bunlar sırasıyla: Enflasyonu toplam para arzının (vâni toplam fiili talebin) artışıyle açıklamaja çalışan goruş. Bu goruş, paranın mıktar teorisme da> anroaktadır. Buna gore, tedavuldeki para nııktarının artışı, fiyatları sadece aynı yonde değil, ustelık avnı oranda arttırır. Oııaltıncı yuzyıl Fransız yazarlarından J. Bodin'den başlayarak gunumuze kadar uzanan bu goruşun, paranın dolaşım hızını sâbit varsayan ilkel gekli bu yuzyılın başuıda, bu varsayınıı atan daha gelişmiş şekli ise son zamanlarda ağır teorik darbeler yemiştir. Memleketimizde hâlâ tutulur olmasının sebebi, teorik gelismelerden uzak bulunuşumuzla, bunları onemli bir zaman aralıgıyla izlememizle açıklanabilir. Özellıkle, bilim metodundaki gelişmeler, goreceliğin (relativity) iktisat için de gecerlı olması, bir de aynı anda gozlemlenen iki ola jın her zaman bir sebep > sonuç bağıntısı olarak anlaşılmasımn mumkun olmadığı, bu iki olayın henuz açıklanmamış bir uçuncu olayın sonucu olabilmesi imkânı, yerleşmiş doğrulan yeniden gozden ge çirme zorunluluğunu da beraberinde getirmiştir. Para miktarındaki artış fiyat artışlarını izah etmeyebi lir. O zaman paranın dolaşım hızındaki artışı incele mek gerekmektedir. Fakat paranın dolaşım hızındaki artış, başka bir değişkene, yapısal bir değışkene bağlanamaz mı? Orneğin, o toplulukta tahmin esnek liği (elacticity of expections) gayet yuksektir. Acaba bunun sebebi nedir? Tartışmalarda mesele, bu goruş taraftarlamca eski teorilerle. olayı kurcalamaksızm ele alınmış bu yuzden de kandırıcı bir açıklama getırememiştir, kamsın'layız. E ları mevcut bulunmamıştır. Bir A. Smith, bir K. Marz gozlemciliği bugun için, bu satularm yazarı da dahil, iktisatçılanmızın nlaşamadıklan bir seviye olmuştur. nflasyonla ilgılenmenın ikinci ana sebebi, ge Ieceğin ekonomik ve politik olaylarının bugunden gdsterilmesi niyet ve çabasıdu. Bu konuda yazı yazanlarımızın hemen hepsi, enflasyonun kıtaplarda yazan kotiıluklerini, kaynakların kotu dağılışına yol açtığını, dış ticaret açığını büyüttu ğunu, gelir dağılışını daha da adaletsiz hale getırdiğini, ağır bir vâsıtalı vergi haksızlığı etkisı yarattığmı belirtijorlar. Politik tahminler ise hep, enflâsyoncu bir politikanın, kamu oyunu daha çok sehirliler \e ozellikle sâbit gelirliler olarak tanım larsak bizim de bu tahmine k2tılmamız gerekir Ancak, dort jılda bir seçim sandığı başma giden insanlarının tumunun oyu olarak tanımlamrsa kamu oyunun, çoğunluk olarak, enflâsyoncu 'politika \a oy vereceği tahmini mumkun ve hattâ zorunlu dur. Vâni enflâsyoncu bir politika, ozellikle ko\lulerden oy almaya devam edecektir. Bunun seblı lerini aşağıda özetleyeceğimiz gozlemler ortaya ko yacaktır kanısındav ız: Bizde ve Dünyada AvTurizmiAvcılık L lman>anın en çok okunan «V\ıld und Hund» mecmuasının 4 sayısmda Ispanyada av turızmı hakkında nesredılen bu haber ve aynı mecmuamn 1 «yısında «Turkiyeye ilk BV seferi» adı altında verılen bır ılân, benı bu >azıyı yazmaja sevkettı Mevzua gırmeden once Ispanya av turızmı hakkında verılen haberı kısaca aktarmak lstıyorum «1964 vıhnda 20 den fazla memieketten gelen 70,000 avcı, Ispan>ada 2 mılyon kadar keklik vnrarak memlekete 200 milyon marklık doMz getırdıler. 1940 yıllarında ekin tarlaları için zararlı savılan, kovalanıp itlâf edilen keklıklerın şimdi av mer'aların • da barınmaları ve çoğalmaları için bususi buğday ekilmektedir. Takriben 1000 ha. vfls'atindeki bir av mer'ası jılda 250,000 peçata (35.000 TL.) çclir getırmektedir Hattâ avnı vus'atte iyi bir mer'a 42,000 TL. gelir gctirebUmektedir. 5 yıl önce bir keklik için 100 peçata (14 TL.) raviç ödenirken, bu gun bu fiat 3 ve hattâ 4 misli olmustur Bu yüksek fıatlara rağmen torist avcı'arın akını aıalmamaktadır...» K A sulü harabeden domuzla çıft tırnaklı av hayvanları ile ehli hayvanların başduşmanı olan kurtla mucadele etmış oluruz Bu za man zarfında da av sahalarımızı plânlar, geyık, yaban keçısi ve yaban koyununun yaşama muhıtlennde çoğalmalarını ve av • lanacak bir sevıyeye ulasmalarını temin ettıkten sonra, bu av hayvanlannı da her yıl belırlı bir sayıda yerlı ve yabancı avcılara arzetmek ımkânını buluruz O Kendi kendine >eterli bir ekonomi duzeninde vuzyıllardır yaşamış bulunan ko>lulerimız, fiyatlarm yukselmeslyle birlikte. ihtiyaçlarını bızzat ureterek karşılamavı \e enflasjon içindeki piyasaya, daha çok, satıcı olarak katılmayı başarabilirler. Tuz, gazyağı, şeker, pamuklu dokuma gibi ihtiyaçlarınuı karsılanmasuıda buyuk gıiçlukler çıkmadığına, bu maddeler fiyat artışlarıyla enflas>on oranının alhnda seyretmiş olduklanna gbre koyluler enflasyondan genellıkle kârlı çıkmaktadırlar. Başka bir deyişle koylulerin, piyasadaki ta lep esneklikleri arz esnekliklerinden daha buyuktur. Nasıl dış ticarette, ticaret hadleri, sunum eğrileri esnekliği (offer curve elasticity) azalan taraf lehine dbnüvorsa, burada da aynı sey olmakta, kovluler kârlı çıkmaktadırlar. Ticarette satm almaktan vazgeçebilen (talebi esnck olan) taraf ticaret hadlerini lehine çevirebilen taraftır. Q İkinci sebep, enflasyonun piyasayı genişletme etkisidir. Tanm ürtinleri flyatlarınm onemli olçude artışı, yeni yollar acılmamış, daha ucuz taşıt araçlan kolayhğı daha yavas ve pahalı olanlann >erini almamış bile olsa. piyasayı genışletmektedir. Beş kuruş için katlanılmayan piyasaya iletme zahmetine yuz kunış için katlanılır. Belki on kunış için de katlanılır. Ayrıca, para aldatmacası etkisi (money illusion) koylulerde daha kuv\etlidir. Parayla nisbeten veni temasa germiş bulunan koylüler, paranın nominal değerine. satın al ma gucunden daha bu\uk onem atfederler. (Aslında pek çok şehirli de farklı bir da\ranış goster mez bu konuda.) Paranın bu aldatmaca etkisi, bize, ~w kinci goruş ise, çıkış noktası olarak arz cepheticaret hadleri, enflasvonla birlikte Uovlulerin le•• sıni, jâni uretimin son derece guç arttırılabi* hine donmemiş bile olsa, piyasanın genişlemesi lm. lir olmasmı, başka bir deyişle ureton esnekliğinin kânmı gostermektedir. Bu şekilde kovluler hem (elasticity of production) duşukluğunu seçmiş buparasal olarak kendilcrini daha zenşin hissedecek lunmaktadır. Üretiml arttırma çabaları derhal dar boğazlara, birim başma maliyet artışlanna yol aç lerdir maktadır. Bu ise fijatlan arttınyor. Para mlktan O Enflasyonun karsıtı olan iktisadî durgunsabit bile kalsa, boyle bir durumda, zamanla fiyatluk ise, yukarıdaki temel sebepler ısığında açıkla ların daha da artacağını duşunen insanlar parayı nabilecegi gibi, koylulerin işine gelmcmektedir Bu iki durumun yanı sıra, bir de. fiyat kararlılığı iellerinde daha az tutmakta, paranın dolaşım hızı çinde yâni enflasyonsuz iktisadî buvume altermaartmış olmaktadır. Mâmul fiyatlannda ve hayati ih tifi vardır. Ancak, ekonomi tarihimızdc, ozellikle tiyaç maddeleri fiyatlannda başlayan artıs. ucretlere ve faktor fiyatlanna sıçramaktadır. Bunun sonu koylü hayatında bunun anısına rastlanamıyor. tşte bu yuzden enflâsvoncu politika gundenlerin, cunda bir fiyat • uçret >arışması başlıyor. Başlıca başka konularda çok buyuk başka hatalar yapsabeş vari\anfı olan bu gorujun, butun bu variyantla lar bile, seçimlerl kazanabilmeleri bu şekilde açık rı ekonometrîk test'e tâbi tutulmuş ve doğru olmadıklan gorulmuştur. Doğru olmayanlan, fiyat ve lanabilir. Aynca, mulk sahiplerl, bankacılar, tuccar ve ithalâtçı da, genellıkle, enflasjoncu polıtiücret artışlannın eş. znmanlı olmamaları, aynı okayı tutmaktadır. Hele bankalar, mevduatuı satm randa olmamalan gerçeklerlnden anlaşılmaktadır. alma gücündekl azalış kadar bir menfi faiz geliri Bu konuda ozellikle London School of Economics elde edeceklerinden, enflasyonda buyuk kârlılık profesorlerinden R. G. Lipsey ve A. W. Philllps'in gorürler. Bankalann mevduatlarının parasal drğe çalışmaiannı zikrermek isteriz. riyle katiyen açıklanamıyacak ikrami^e programIan uygulamalannm bir sebebi, çeşitli adlar altında yüksek faiz almaları ise, diğeri de bu menfi jr T çuncu goruş ise, enflâsjonu sistemin çekirdefaizdir ve bzellikle vadeli mevduat sahipleri, enflas ^' ğinde vatan, Camus'nun fareleri gibi «mesut bir yon stireci içinde, bankalara aldıklan cuzi faizin çok üstünde faiz bdemektedirler fchire vebayı goturmek irin zaman kollayan» etmenlcre bağlamaktadır. Bu goruş, sistemi, btitun vapısal l e parasal ozelliklerijle kavramaya çalışmaktadır. N'e var ki bu goruş de ortya son deutun bu ozellikler, ekonomik >apımızm henuz, recede genel bazı doğruların otesinde Wr sağlam geniş blçüde işbolumune dayanan bir duzeye açıklama koyabilmiş değildir. Özellıkle gelir daerisememis olmasıyla \akindan ilgilidir. Ekonomığılışı etkisini (Cantillon Effect) gozonunde bulunmiz butunlenememiş, kendi kendine yeterlikle, piya durmamaktadır. Turkıye olayına ıvi uygulandığı saya çok sıkı bağlıhk yan >ana yaşaroasma devam zaman onemli olçude aydınhk sağlayabilecek bu etmiştir. Koylulerin kendi kendilerine veterli olmak goruşun şimdiye kadar zajıf temsil edilmesinin setan buyuk olçude çıkmaları, gerek emek ve urun sa bebi, çok sayıda araştırmayı ve istatistik bilgiyi ge tıcısı, gerekse mal alıcısı olarak pivasava daha sırektirmesıdır. Bunlar gerçekleştiği zaman bu gokı bağlanmalan halinde kovluler de enflasyonun TÜŞ kitabî genellemelerinden kurtulabilecaktlr. karşısına çıkmaya baslavacaklardır. Bu durum ise trulerek kaydetmeli>iz kı, jurdumuzda, olaylarhiç de kısa devreli bir imkâna benzemiyor. dan, gozlemlerden hareket etme gelenek ve imkân Avrupadaki avcı sayısı v turızmı, dığer ulkelerde yıldan yıla hızla geüşmektçdır. Hayat sevıyesı, sur'atle yukselen Orta Avrupa memleket lerınde sanayıın sur'atle gelışmesı, ş^hırlerın genişlemesi, artan trafıkle beraber mevcut yolların genişletılerek yeni yolların in şası ve ziraatın tamamen makıneİeşmesi netıoesinde av sahaları daralmakta ve av hayvanlanmn barınması güçleşmektedır. Av sahalarının kuçulmesıne karşılık, avcı sayısı gıttıkçe çoğalmakta • dır. Gıttıkçe artan avcı kutlesı, memleketlerı dışında av ımkânları aramaktadır. Meselâ, 1951 yılında Batı Almanyada 70,000 olan avcı sayısı, 1964 yılında 186241 olmuştur. 1964 yılında Avrupa mernleketlennde avcı sayısı şoyledır: A Arz cephesi Yapısal ve parasol Sonuc B tspanyanın son 10 sene ıçınde kurdugu bu av turızmı endustrısının memleket ıktısadıyatına ne kadar buyuk bır fayda sağiadığı nı bu kısa haberde venlen rakamlar gost'ermektedır Ispanyadan başka Yugoslavya, Çekoslovakva, Macarıstan, Romanya ve Bulga rıstana gelen bınlerce avcı turıst ten mıHonlarca dolar dovız temın edılmektedır Hattâ Sov>et Rus>a bile dolar temin "tmek ıçın Avrupah avcılara Tundraların ve Kafkasya ormanlarının kapüarını açmıştır Orta Avrupalı avcılar bu memleketlerden başka Afrıka, Kanada ve Alâskada avlanmak ıçın on bınlerce hra sarfetmektedırler Avrupada avcılık, luks bır spor halın» gelmış tır. Avcılar, bu heveslerı için para sarfetmekten çekınmemek tedırler Bazı memleketlerd< bır av seferi ıçın sarfedılen ortalanıa para mıktarlarına goz atacak olursak av turızmının ne kadar ıvı bır dovız kaynağı oldufunu gBrüıruz:' Yugoslavyacra bır geyık, bır ayı, bır dağ keçısi avı ıçın ıkı veya uç haftada 50008000 d mark, Romanya Karpatlarında a>nı sure ıçınde a>nı hayvanların avı ıçın 6000 • 10,000 DM , Kanadada bir zığın, 12 yaban koyunu ve yaban keçısi ile bır sıjah avı ıçın uç haftada 15 00022,000 DM Afnkada " haftalık bır M avda avlanan hayvanların cmsıne gore 20 000 • 35,000 DM. sarfpdılmektedır Bu masrafların ıçmde seyahat. ıkamet, ia<se, vu ıulan av hayvanlanmn bedelİTİ ile avcıj'a hızmet eden rehber çantacı, surekçı, ve vasıta, at kıraları dahildır Clkenin adı Aveı sayısı Fransa 1 730 000 Italya 929 946 Avusturya 72 445 Isvıçre 31 176 Hollânda 22 000 Belçıka 20 621 Batı Almanya ile 2 992 459 beraber yekun Bırleıjık Amerıkada 11 798 390 ise dır. Orta Avrupada mevcut 3 mılyon avcının ortalama °b S ı 'kendi memleketlerı dışına çıkarak avlanmaktadır. Yanı her >ıl 150 bın avcı, dunyanın dort bır tarafına dağılmaktadır Bu avcıların bır kaç bınım memlekctımıze cel bedıp dovızlerlnl bıraıcmalarını temin etmek mumkündur Ama. memleketimizde su andafci avehlık duzeni ile değil tabıi! Bu kösede ve çesıtlı gunlerde belirtmiştik ki, Amerikalılar Türkiyede kapıtülâsjonları ihya etmislerdir; biz de bnna seyirci kalmısızdır. Kısaca birkaç noktavı hatırlatalım : Amerikalılar, Amerıkan Ordu Postası (APO) kurmuslardır. Bu posta ile Turkiyeye çıren çıkan esya, Türk resmî makamlannca kontrol edilmez. APO, Türkivede çok genis bir kaçakçıhk mekanizması olarak ıslemektedir Amerıkalılara üs olarak verdığımız topraklar, Türk devletinin kontrolu dısındaaır. Bu topraklardan kira almadıgımız gibi, ulusumuzun güvenliğıni tehlıkeve sokacak davranışlan Amerikalılar bu topraklardan rahatça yürürlüğe koyabilirler. Amerikalı Türkiyede bır suc isler, ve Turk mahkemesınde vargılanamaz. En \akm Amerıkan kumandanlığından getirdigi bir mektup kâfidır. Nice a»ır suç islıven Amerıkalı hem Turk hâkımı karşısına çıkarılamanus, hem de kollarını sallaya sallaya Türkiyeden çıkıp gitmıstır. Şimdi NATO'nun Paris'teki Baskumandanlığında çalısan ve bu ORMAN YUKSEK MÜHENDtSÎ islerin içinde bulunan bir gore\liden aldığımız mektübu yavınlıde durmamış ve bır çare arayoruz. Tctkıli ve vetkısız cunılenin dikkatle okuması dıleğiyle : mamıştır. Kara Avcılık Kanunu na aykırı âlenen yapılan avlard «Parıste NATO'nun Askori Baskumandanlığında çalıstığım ve goz j'umulmuş veja uzennde du Amerıkalıların dığer N\TO devletlennde davranış ve ımtnazlarırulmamıştır. Yaban keçısi avı nı yakından gorduğum ıçın durum benı ha^retten hayrete du^urdu 1955 yılında Merkez Av Komısyo Anlasılan Amerikalılar Turi^ıjede «cırıt atıvorlar» ve II. Cıhan nunca tamamen yasak edılmesı Harbınde mağlup olup hâlâ ışgal altında bulunan Almanya dahı) ne rağmen, Amerıkan, Akdenız dığer hıçbir NATO memleketınde >apamadıklan, ve\a selâhıyetlen fılosuna mensup denızcılerle hududuna alamadıklan ımtıyazları maalesef Türkiyede ıcra edımemleketimizde gorevlı Amen yorlar Mısal olarak sıze Amerıkan Kuvvetlerının Avrupada nesrekalılar Kojcegız, Fethıye ve Todılen yarıresmî basın organı »Stars and Strıpes» gazetesının 3 ocak roslann dığer kısımlarında çok 1966 tarıhlı sa\ısının bır savfasını gonderıyorum Kırmızı kalemle sayıda yaban keçısi vurmuşlar ışaret ettığım haberde bır Amerıkalı çavuşun 66 vasında motosıkdır. Kara Avcılık Kanununa goletli bır Fransıza çarpıp olumune sebep verıp kaçtıgı ve sımdı re, avı tamamen yasak olan >aFransız polıs) tarafından tutuklu bulunduğu yazılıyor MP (Mılıban koyunu, doğu ıllerımızde detary Polıce) Fransızların vargılama hakkı olduğunu soylüyor, ve vamlı surette avlanmıstır Ha'tâ Amerikalılar sadece arastiTna\a vardımda bulunuvorlar Ne degeçen kış Ağrı cıvarında bır demek suç ışleven bır Amorıkalının Fransa hududundan çıkması' rede kıstırılan 40 tan fazla ya • Fransız mahkemelerı hukum veımeden Amerikalılar terhıslerı ban koytnu boğazlanmıştır En son olarak, ılânını gorduğum* segecıkmesıne ragmen mecburen burada kalıyorlar. Otomobil sıgorvahat fırmasından temin ettığım tasından ev kırasını verıp vermed'klenne kadar ınceleniyorlar prospektlerde 1965 ıkbaharında Fransadan ayrılmadan once Türkiyede avlanan 5 yabancı avDığer bır nokta: NATO personeh olarak bızım geçebıldığımız cının 22 yaban domuzu, 1 kurdun Amerıkan uslennde kapıda b»kleyen Fransız jandarmalan goze yanında 4 ceylân ve avı tamamen ilişıvor Hem trafıge jardım, hem de geçen çıkanı kontrol edıyoryasak olan 4 çevik vurduklan lar. Hattâ bu uslerde bır Fransız suba\ı da bulunuyor (French reklâm edilmektedir. Bunlardan Lıaıson Offıcer) Buradakı Amerıkan u,lerı ve askerî havaalanlan başka kış aylarında karaca, ge için her metrekare basına senelık kıra verıjorlar; Almanyada ı^e jik, yaban keçisi ve koyunu köv (buralarda çah?an yerlı memur ve ışçılerın maaşları dahıl) Almanİü avcılarımız tarafından devamların Amenkava savaş borçlanndan kesılıyo'r Iı olarak tâkip, edilmetcte. sıkıs tınlıp yok edilmektedir. Sülün Amenkalılann burada1?! gumruk muafıyetlerı ve APO posta ve turaç da nerede ise tükeıımek servısı haklarına gelınce Frarsava gıren veya çıkan herhangı eşya üzeredir. Kısaca. av hayvanla Fransız gumruğu tarafından açılabılıyor Buna mısal, «Sears» karımııın tüketilmesi için kurt, çataloğundan ısmarladıkları Amenkan eşyası belırlı bır kıymetin uskal, tilki ile işbirligi yaparak tundeyse vergı oduvorlar Ev e'vası olarak getırdıkleri radyo, telebütün gayretimizi sarfetmiş, fa • vizjon, buzdolabı gıbı eşvalar kaydedılıvor ve onları Fransızlara kat av hayvanlarımız için hiç bir satamıyorlar Gerçı buradan da eski saatler, kıymeth Fransız anşey yapmamış bir durumdayıı. tıka eşvaları Amerıkaya gonderılıyor, fakat Fransız gumruğunun bu pnketlerı açıp kontrol etmelerı mumkundür Hıçbir şey yapmamışız derken, Birkaç kere Amerıkalı albav veya generallenn Turkiyedekı neşır yolu ile avcılanmızın gor Amerıkan uslennden kalkan asken uçaklarivle dışarıya uçak dolu gu ve bılgılerını arttırmaya, onlara yeni ufuklar açmaja çalışan su halı kaçırdıklarını ısıttık ve burada bu haberler guzel kokteyl Necıp Selâm, N Ahm»t Banoğ dertıkoduları te^kıl ednor ATierıkalılar bu şekilde en kıymeth an lu, Turhan Tamerlerden 28 yıl tıka eş\alarımızı kaçırsaUr dahı kımsenın haben olmıjacak' once avcılarımıza «Teknik AvcıAnlasılan Amerikalılar NATO'nun koruyucu maskesıne burulık Bilgileri» adı altında bır kı nerek NATO'nun dığer memlekptlerıne tanınmıyan ımtıyazları bıltap hedıye eden Cemıl Avcıdan ha^sa Türkiyede %urutu>orlar Bu «tkılı Anlasmalar» ın gozden gebahsetmenMk doğrusu haksızlfc çırılme>;ı ve değntırılmesi lâzımdır» olur. Av dergısi olarak ıntışar tste bövle Ve bir noktayı hatırlatmadan geçemıyeceğim : eden «Av ve Deniz Sporları» Türkivedeki 35 milvon metrekare Amerıkan üssunden eçer vu«Av ve Tiıriım», nâşırle,rının bu karıda hclirlıldifı çihı kira alsa ıdik, alacağımız şimdiye kadar bitun gayretlerıne rağmen maaleze vcrilen dıs vardımdan daha çok olacaktı . sef avcılarımız arasında okuma ya h«veslı çok az kımse bulun ması yuzünden neşır hayatından çekılmek zorunda kalmışlard'r Bu kıtap ve mecmualardan baska memleketimizde avcılık hakkında yapılan neşriyat. Qrman Okullarında ders kitabı olarak «kutulan M Kokturk'üı» W7 vılında ıntışar eden «Av Hayvanları ve Avcılık Bilgisi», en son Defterhakanl Mudürlennden olarak da Orman Fakultesı avcıAnnemız Leylâ Yücel'in kalb merhum Hacı Fuat Bey ve merlık ders kitabı olarak Prof Dr amelıyatını büyiık bır hazakat hume Hacı Atlje Hanımın mahSavnı Hus'un 1963 yılında nes dumları. Dr Asım Paşanın damale yapan ve kendısını hayata rettığı «Av Hayvanları Rilçisı» dı. Ceiâl. Azlz Dr Husamettın iade eden Haydarpaşa Nümune dır Bunlardan başka bellı ba^lı Sunol'un kıymetll afsbeyleri ve Hastahanesı goğus cerralüsı avcılık neşrıyatı yoktur Guzıde Sunol un pek muhterem operatörlerı Nihat TURAN Acı Bir Kayıp TEŞEKKÜR Son yıllardaki çabalar Memleketimizde turızm ve avcılık irkaç yıldır bızde de turızm ve bu meyanda av turızraı konusu uzerınde durulmaktadır. 1965 bır Tunzm ve Tanıtma Bakanı tarafından «Turizm yılı» olarak ılân edılmıştı. Beş aydanberı bulunduğum Almanyada haftalık mecmualarm seyahat tav sıyelen, seyahat ilânlan sayfalarmı karıştınyorum, buyuk sevahat acentelerının butun prospektl»rını topladım. Fakat D.D. Y. nm kuçuk bir kaç ilânından başka Turkiye hakkında hiç bır ılân ve tavsıyeye rastlamadım. Doğrusu, her seferde uzuldum. Geçenlerde yukarıda adı geçen av m»cmuasınm 7. sayısmda «Türkiyeye ilk av s«feri» ilânım gorunce cıdden çok sevindım. Fa kat ılânın alt tarafını okuyunca ıçım burkuldu. Yabancı avcılara domuz ve kurdun yanında me ral geyığı ve ceylân arzedıliyordu. Geyık ve oeylân, halk turkulerımıze gırmıs, eskıden ormanla rımızın ve Guney Anadolu ova larımızın susu olan, fakat usul suz avlanmalar ve tabıî duşmanlarının çokluğundan nesıllerı neredeyse tukenen, aynı zamanda Kara Avcılığı Kanunumuzca a\lanması butun yıl ya^?| edilen bu guzel ve nadıde av havvanları mızm turıst avcılara peşkeş çekılmesı, bır Turk avcısı olarak benı çok uzdu B PROrESYONEL SPORCUIARIN DURUMU osjal Sigortalar Kanununun 131963 tarihin Cevat AKBULUT S S K. Genel Mudurluk Mufettişleri Sendıkası G«nel Sekreterı M kuluplerden pek azıntn, profesyonel oyuncularmı Sosval Sıgortalaı Kurumu şubelerine tescil ettirerek bordro vermis oldukları gorulmuştur. Bu durumda bazı noktalan aydınlatmanuı faydalı olacağı kanısında bulunduğumuzdan mevzuu esasından incelemekte fa>da gorduk: Q 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunuuun 2. maddesi hukmu uyarınca, bir hızmet akdine daya narak, bir veja birkaç işveren tarafından çalıştınlanların sıgortalı sayılacakiarı hukme bağlanmış bulunmaktadır. Bu hale gore, profesjonel sporcuların tamamımn bır mukavele ile kuluplenne bağlı olarak muayjen bir ucret mukabfli spor japmalan ve sporu da kendilerine meslek edmmış buluıınıalan ka.şısında sisortalı sajılacakları gajet tabiidır. Kanunun hizmet akdini esas aînıası ve Borç lar Kanur.uııun 313. maddesinde de, işcinin muayjen ve gaj'ri muayjen bir zamanda hızmet gorrneji ve iş sahibinin de ona bir ucret vermeji taahhut ettiği bir mukavele olarak tanımlanması, me selenin esasmm ucret unsurunda birleştiijini gostermektedir. El Profesyonel futbolcular ış\eren kulubun tâ yın ettiği çalışma saatlerine tâbi olarak mesailerinin karşılığını ajlık ucret ve maç primlerı olarak kulupten tah°ıl etmcktedirler; o halde aralarındaki lıukuki râbıtanın hizmet akdinden gayri bir şey olmadığı izahtan vareste bulunmaktadır. H Sigortalıhk vasfı bulunduğuııu açıkladığımız profesvonel sporcular bojlece, 1.31965 tarihlnden itibaren 506 savılı Sosyal Sigortalar Kanununa tâbidirler ve haklan bu tarihten itibaren Kurumumuz şubelerince tescil ettirilmek gerekir. Bu âmir hukme riayet etmijen kıılupler hakkmda elbette ki Sosyal Siçortalar Kurumu şube mudurlukleri ölcumleme suretijle gerekli tahakkukları japacak ve tahakkuk edecek primlerin fark ve faizi ile tah sili cihetine gidecektir. Q Profesvonel kuluplerde amator olarak spor japmakta olacı kimseler h»r ne kadar ucret almıyor ve hızmet akdinin esas olan ucret unsuru je meriyete girmesinden bu S de mevcut profesyonel sporcu>ana, memleketimizde istıhdam eden rine' getirilmiyorsa da: 506 sayılı Kanunun 78. mad desinde ücretsiz calışanlartn da sigortalı olacakla rı ve primlerinin gunluk asgarl kazanç uzeıınden alınacağı hukme bağlanmıştır. Profesyonel sporcu istihdam eden spor kuluplerinde bu şekilde spor yapan kimseler de buluıımaktadır, ancak bu kimselerin sıgortalı savılıp. sayılmıyacaklan kesin olarak taajyun etmemış bulunmakla beraber, sporu sırf amator ruhla japacak kimseler icın amator kulupler mevcuttur. profesyonel sporcu istıhdam eden bir kulupte hizmet ifa edildiğine gore bu kimselerin de ucretsız hizmet ifa edenler mısullu sigortalı sayılmalan ka naaiimizce uygun olacaktır. Zıra. aynı taknnda mucadele ettiği arkadaşmın \e rakibinin profesjo*nellıgi ve garantıleri karşısmda, profesvouel takım larda cuz'i miktarda >er alan amator sporcu? u da sosyal risklere karşı garanti etmekte zaruret \e favda vardır. • ••ı • ••I ;:: Sonuç rofesjonel sporcularm sigortalıklan ile kendilerine temin edilmiş menfaatler şunlar olmaktadır. İş kazaları ve Meslek hastalıkları, Hastalık, Analık. Yaşlılık, Mâluliyet ve Olum halleriııde kendilerine 506 sajılı kanunun bahşettiği butun haklar temin edilmiş ve sportik faslıyetler esnasında kazaya uğrayan bir sporcunun maluliyetı uispetinde olunceye kadar maaş alması temin edılmiş olmaktadır. Suna bilhassa işaret etmek isteriı ki; buyuk meblâğlar odenerek transfer edilen bıt sporcu. ojun esnasında kıjTnetinin yüksekliğinl ve 'akatlığı halinde hiç bir kıymet ifade etmiyeceğinı duşunerek gereği şekilde cesaretle mucadele\c girmemektedir. Halbuki kendıleri ojun esnasmda sakatlanıiıkları takdirde bu bir iş kazası olayı ol» rak kabul edilecek ve butun risk'i Sosyal Sigortalar Kurcmıu tarafından karşılanacaktır. a gune kadar Sosval Sigortalar Kurumuna bordro vermemiş olan profesvonel sporcu ıslıhdam eden kuluplerin 1. Mart 1965 tarıhi itibarijle duzenliyecekleri bordroları Sosyal Sigortalar Kurumu şubelerine derhal tevdi ederek geçmiş aylann primlerini fark \e faizi ile odemeleri gerekmektedir. P B Av turızmınin ıyi dovız jetırdığını yukandakı misall^rde gorduk. Bu gun av turızmıni geh'tırmiş memleketler kapılarım a\cı turıstlere açraadan once A\ Kanun ve nizamlarını mukem melleştırıp memlek»t avcılarını organıze ederek av işlenni duze re sokmuslardır. Avcılık islerı ni bir esas ve nizama bağlamadan, av sahalanmızı ve avcıla nmızı orçanize etmeden kapıları mızı ardına kadar turist avcıla ra açar, 500 mermi ve bilmem kac silâhla gelmelerine, memleketin her tarafında basıbos avlanma larına musaade edersek, kısa za manda en nadide av hayvanlarımızın nesillerinin tükendiğini, fa kat bu arada da devede kulak kabilinden ddviz temin ettiğimı zi çörürüz. Turist avcının do\ ı? bırakma«ını sağlıvan ıyı bir or ganizasyondur. Boyle bir orga iızasyon kurup ilk ağızda bilha = sa Avrupalı avcılan daha çok cezbeden yaban domuzu, kurt avı gıbı av hayvanlannı turist avcılara arzeder, vurmalannı te on birkaç sene ıçınde avcılık v e ı v turızmı konusunda bazı fıkırler ortaya atılmış, basında da bu hususta bazı yazılar çıkmıştır (1). Avcı turıstlerın, do vız getıreoeklerı umıdı ile Hu kumetımız avcı turıstlere bera berlerınde getıreceklerı sılâh \e malzeraeler ıçın kolaylıklar te mın eden bazı kararlar almış, avcı otellerı ınşası ıçın butçeye o • denekler konmuştur. Son yıllarda avcılık mevzuunda en musbet faalıyetler Orman Genel Mudurluğunce yapılmış tır. 1958 yılında Bahçeköy örnek Devlet Orman tşletmesinde Orman Fakültesinin işbirUğı ile 100 ha. vüs'atinde bir av üretme parkı tesis edilmiştir. 1963 yılında Uludağ Millî Farkında 84 ha. vüs'atinde bir av üretme yeri kuemleketimizde avcıhğa kısarulmus. Bunu takiben Bolunun ca bır goz atalım. tlk bakışta Aband serisi ormanlarında 243 avcılıfımızın karsısında otu ha. lık diğer iki sahada av üretrup ağlanacak bir duremda ol me yerlerinln tesısıne baslanmısdnğunn ıdylamek lâzımdır. tır. Aynca Kızılcahamam millî Memleketimizde 1937 yıhndan bu park ormanı ile Kadirll yakının\ana oldukça iyi sayılabilen Y\T da Arslantaf • Karatepe millî kara avcılığı kanunu vardır. Her park ormanında av üretme yerlerinln knrnlması plânlasiırılmısşehırd», hem«n hemen her kazada, hattâ bır çok nahıye v« koy tır. d» avcılık kuluplerı re dernekOrman Genel Müdürlüğünun leri bulunmaktadır. Başkentte koruma şubesi uhdesind* olan bır «Avcılık ve Atıcılık Federasavcılık işleri ocak 1965 yılında yonu» vardır. Aynca her ıl ve ılçede av ışlerını kontrol ve av bu şubeden ayrılarak mılll parklar ile birlikte daha mustakıl bır cılık hakkında kararlar almak selâhiyetinde olan av komisyon şube haline getmlmiştir. Boylece daha faal bir duruma geç*n ları v» Ankarada da bir Merkez şube, ılmî kitaplar, orman teşAv Komisvonu mevcuttur. 3167 kılâtı ve avcılık derneklenmn sayılı Kara Avcılık Kanununun bolgelerındeki av hayvanlarına 4. fasıl vt 16 maddesi gereğınce aıt verdıklen bilgiler gozonunde av işlerine bakmak ve yıiruttutularak 33 cins memeli ve kamekle gorevli bır Orman Idarenatlı av hayvanının memleketı sı vardır. Fakat bunca teskılât, mizde dağılış yerlerini gosteren kanun, nızam ve kararlara rağbır av harıtasımn hazırlanması m^n avcıhğımız iyi bır durumda na başlanmıştır. Şu sırada tamam değıldır. lanmak üzere veya tamamlanmn Çok guzel maddeleri ihtıva eolmalıdır. Avcılık şubesi, avcılık den ve yururlaŞe gırdıği tarıhte dernek ve kulupleri ile daha >a modern bır kanun layılan Kara kın bir temasa geçmistir. En o Avcılık Kanunu maalesef raflarnemli olarak ilgili ıdareler ve av da tozdan gorulmez bir hale gelcı teşekküllerinin de fıkırleri a mıstır. Avcı kulupteri ve demeklınarak yeni v» modern bır an lerı sadece avcılan bır araya tOD lamda, memleket avcıhğmı ıslah la%ıp av hıkâyeleri anlatılan bı ederek bugunkü durumdan kur ler kahvehane olmaktan ılen gı tarabılecek bır av kanunu tasarı dememıstır. ll, ilçe av komısjon sı hazırhyarak B. M. M. ne se\ ları ile merkez av komısyonu kmi temin etmiştir. nun isab»tli kararları kayıt numarası ve tarihi ile bir daha çık mamak uzere tozlu dosyalara gıı (1) Cumhuriyet, 17 3.1965, T mıştı. Avcıhk ve Atıcılık Fede Tamerter, Turkıyenin avcılık yorasvonunun atıcılık sporunu ge nunden bugunku gerçek durumu lıstırmek ve atıs musabakalar Cumhuriyet 17 41963, N. A , tertip etmekten başka musbet ış Eanoğlu, av turizmi, ancak dev l~r yapıp yapmadığını bilmivo let elıyl» kalkınabılır. ram. Avcılık ıslermı yurutmek le gorevli orman idaresı İse ya YARIN kın «enelere kadar avcılık meı. juu ile gerektiği gıbl ilgilenm» AT Kanunu, avlak mistir Şimdiye kadar kim«e ba ve avcılann şını çevirip suratı gittikçe artnn organlzasyonu bir tempo İle av hayvanlanmn S eşı, Şermln, Perran, Merıh ve Guneş m levgıli babaları, Kıhal Inanç ile Fuat, Refık Sunol'un amcaları, Nıgâr TekaİD'ın dayısı, Burhan Atagun, Muzaffer Egesoy' un kayırpederlerl Elg'Z, E\'m, Aylın ın dedelerı Nasuhl Özok'un bacanağı ve Nahıde Ozok, thsan Aytun, Naznu Guneşsu'nun enlştelerı, Eski Denızılık Bankası Gemi Kurtarma Muşavırlerınden Gemı In";aat Yıiks»ic Mıihendi«ı 27 1 1968 tanhmde Hakk'n rahmetme kavuşmuştur Azız naaşı 28 1 1966 tarıhine tesaduf eden cuma gunu ogle namazını muteakıp Üskudar Doğancılar Camiınden kaldırılarak Karacaahmettekı aile kabrıstanına defnedilecektir Mevlâ rahmet eyHye ESt VE ÇOCUKLAR1 Dr. Siyami ERSEK M. ŞEMSEDDİN SUNOL ile amelıyetı esnasında ve son ra azami dikkat ve ıhtimamı gosteren Bashemsıre Advıye Taşkın ile butun d'ğer hemşl relere teşekkuru bır borç bılınz. AİLESİ ve ÇOCUKLARI (Cumhuriyet: 946) LEVENT'TE KİRALIK FABRİKA BİNASI ve DEPOLAR Tel: 49 27 61 (Ilancıhk: 1213/449) Dr. Kemal BEYAZIT Cumhuriyet 947 Ağlanacak bir durum BAŞINİ2 AĞRIYORSA, BİR ADET OPON SİZİ HUZURA KAVUŞTURUR OPON, baş, dış, adale, sımr, lumbago ve romatizma ağnlannı teskin eder. OPON, bayanlann muayyen zamanlarddki s a n c ı l a r ı n d a başarı ile kullanılır Günde b Idhlftf alınabılır