Katalog

I B R ET Abdülhamide Verilen Jurnallar Ve Jurnalcılar CILT I II FIATI 20 LIHA r ci Cıli En\er Paı. zamarmıda yakılmjKtsn kurtarılan çok nıihim vesikalan, AbdulhaTud'e jurnal vrrenlerin jurnallannı ve lurnelcıların alfabetık tam Iıstesıni içıne almaktadır. II cı Cılîre İttihat ve Terakki Halâskârlar \ c Sabahattın Bev. Talât Paşa. Envcr Papa Şevket Pasa gibi bolumler bulunrnak'a savısız resıkaiarla o devrin tarıhı avdınlatll. maktadır OKA1 VVVINEVT PK 1 1 7 <1 I.stanbııl Hazırlıyan: ASAF TUGAY 42. yıl sayı 14748 umhuriye KURUCUSU: YUNUS NADİ Telgraf ve meVtup adresı: Cumburiyet K'^'uı foto Kurusu: İstanbul tJo 248 Telefonlar: 22 42 90 22 42 96 22 42 97 22 42 98 22 42 99 YENİ KITAPLAR sJlt Karay: ADIN Roman Pazar 22 Ağustos 1965 ATİNADA DURUM GERGİN GEMİNPŞv 7 Gösteri, isyan halini ald Papandreu'yu suçlayan yeni Başbakan pazartesi güven oyu istiyecek UZAY DENEMESI TAMAMLANAMIYOR CAPE KENNEDY (a.a. A.P. RADYOLAR) ün Türkiye da D da sekiz gün saatiyle 16üzere feza. kalmak dev bir Titan 2 füzesiyle fırlatdan Gemi. ni 5 feza kapsülimün yakıt hücrele» rindeki oksijen basuıcının düşmesin» den dolayı muhtemelen bugün 18 inci turunun başında son verüecektir. Gemini 5'u' dünya etrafında 121 tur olarak tajarlanan yolculuğunun başında denılebilecek kadar kısa bır müddet sonra kesılmesı elektrik sıstemıyle bırınci derecede ılgılı olan oksijen basıncının araç içinde 700 lıbreden 85 hbreye düşmuş olmasından ılerı gelmıştır. Cape Kennedy Feza Üssünden aynlışından 5J& dakıka sonra dünyadan 160 kilometre uzaklıktakl mahrekine yerleşen 39O0 kilo ağırlığındaki uzay aracının giriştiği deneme başarıyla neticelenmiş olsaydı insanların ay yolculuğuna dayanıp dayanamayacakları konusundaki bütıin tereddütler v« münakaşalar tamarnen ortadan kalkmış olacaktı. Gemini 5 tasarlanan sekiz günlük yolculuğunda 5 milyon kilometre yol katetmış olacaktı. Amerikalı astronotlar Gordon Cooper ve Charles Conrad gelecekte astronotların kapsüllerinden çıkarak uzayda buluşacaklan feza ıstasyonuna ilk denemeyı teşkıl edecek olan 34 kıloluk «Küçuk Çapkın» peykıni Gemini 5 in yorungesı etrafında ıkinci dönüşü sırasında ana kaptülden fırlatmışlar, bu arada dunyadaki dınleme ıstasyorüarı ile de konuşmuşlardır. Yortmge etrafında beşınci donüşte Küçük Çapkın peykiyle buluşmaları tasarlanan Amerikalı astronotların bu teşebbusu evvelâ feza kapsülünün oksijen basıncında meydana gelen anzadan dolayı daha sonraki turlara ertelenmiş, fakat anzacın devamı Gemini 5 denemesımn yanda kesılmesini \e kapsulun Büyuk Okjanusa ındırümesı karannı zorunlu kılmıştır. Bugün Turkıye saat:>le 19 18 de Bermudanın 8ftfl kilometre guneybatı.= ında denıze ınmesi beklenilen Gemini 5 feza şemısındeki arızanm uçus sırasında gıderilerek denemeye devam edilmesinın de ihtımal dahılinde olduğu ılgihler tarafından ifade edılmektedir. Feza kontrol istasyonu Gemini 5 in içinde bu* hınan astronot Gordon Cooper ile Charles Con» rad'm hayatlarının hıçbir şekilde tehlikede o > madığını bildirmektedir. TERFİ SIRASI GELEN AMİRAL VE ALBAYLAR BELLİ OLDU Ankara (Cumhuriyet Bürosu) W üksefc Askeri Şüra önümüz• deki hafta içinde normal toplantısını yaparak generalliğe terfi ettirılecek albaylarla bir üst dereceye yükselecek amirallerle generallerın seçimıni yapacaktır. Birer üst .dereceye yükselecek ast ve üstsubaylara ait listelerın hazırlanmasına başlanmıştır. Lıs teler 26 Ağustos gününden ıtibaren açıklanacaktır. Ote yandan, Deniz Kuvvetlerin de 3 yıllık bekleme sürelerinl tamamlıyan amirallerin listesi belli olmuştur. Bekleme sürelerini tamamhyarak bır üst dereceye yıikselmeleri beklenen amlraller şunlardır: Tümamira! Celâl Eyicioğhı (koramiralliğe) Knzey Deniz Sa ha kumandanı, TUMAMIRALLİGE YÜKSELECEK TCĞAMİRALLER Cemal Suer (Karadeniz Boğazı Komutanı), Fıkri Boran (Taşkırak Deniz Fabrıkaları Genel Mü duruı, Şernsı Tarım (Harb Filosu Kumandanı), Pahrl Çoker (Askerî Yargıtay Bassavcısı). TUĞAMÎHALLİGE TERFİLERÎ GEREKEN DENİZ ALBAYLAR Albayhkta 6 yılhk bekleme sıiresmi dolduran deniz kurmay albavlar şunlardır: Reşat Tiner, Kadri Kalkan, Sadi Çokiç, Cııdi Denizok. Rıza Akol. Hilmi Nur Ünsa). Haluk Sam\eli. Cezmi Biren. Cahit Pınar, Nurettin Giineş, Hadi Köpiik. (Devamı Sa. 7. Sü. 3 te) Atina'daki son sokak nfimayişlerinden nümayisçilerden biri gös yaşartıcı gax bombalarından ve coplardan yaralanmıs, arkadasları tarafmdan yardım görürken... ATİNA, ÖZEL Y unan başkentiode öuceki akşara başlayan Kıral aleyhtarı ııümayişler ve halkla. polis arasuıda carpışmalar sabaha kadar devam etmiş, içinde silâhlı kuvvetlere mensup 7 kişinin de bulunduğu 344 Papandreu taraftan tevkif edilmiş. bunlardan coğu sonra serbest bırakılmıştır. N'ümayişlerde yaralananların sayısı ise Emniyet Mudurlüğüne göre 97 kisidir. Fakat resmi olmayan Cevreler jaralıların 200 deu fazla olduğunu ve hunların 59 uııun durumunun «ağır» olduğunu ileri surmektedirler. Yuııanistanın veni Başbakanı Elias Çirimokos, nümayişleri tertipliyenlerin tevkifi için emir vermiştir. Bu cümleden olmak üzere Başbakanın şahsî emriyle tevkif edilen Federasyon Başkanı Nikola Kaklas, «halkı ayaklanmaya teşvik» suçundan yargılanacaktır. aşbakan Atına Başbavcısının B hareketi.Çırimokos'un ihtilâl "Biz komünjzmin akılsız değil, akıllı düşmanıyız,, ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) l l [ J Parti Meclisi üyesi Prof. Feyzioğlu dün Kay•"•• • seride Öffretmenler Derneğinde bir sohbet konuşması yaprruş. halkçılık anlayışı, komünizm, sosyal adalet konuları üzerinde durmuştur. Ankarada bir demeç veren Talât Asal (AP) «Kırat değil, Satır hasedinden çatlıyacak> demiş. AP Genel Başkan Yarduncısı Dr. Bilgiç ise «258 mületvekili ile iktidara geleceği?» demiştir. TİP Genel Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Sadun Aren de «TİP in yersiz tahriklerde bulunmıyacağuıı. halkı aldatmı\ acağmı» söylemiştir. CHP Genel Merkezinin yayınlndığı bültende, AP nin din istismarı hareketleri ile ilçili vesika toplandığı açıklanmıştır. PROF. FEYZİOĞLU KAYSERİDE KONUŞTU: ihtilâl hareketi ise «Bir isyan» olarak vasıflandırdıklaıı numajışieıde. Aîına sokak !arı «gırtlak gırtlağa» çarpışmalara sahne olmuştur. Bu arada, şehrın nakıl vasıtalarına elektrik veren jeneratörler ateşe verilmiş, kamyon ve otobüsler turuşturulmuçtur. Nümayişç'lere karşı 5.000 polisın sefeıber edılmesi, zırhlı arabalann çahşünlması, binlerce gaz bombasının atılması §ehri harb meydam haline getırmiştir. Taşa tutu'an binalar arasında Amenkan Haberler merkezi de bu lunmak+adır C Ceteci taktiği *T umayjşçilerin, zırhlı arabalara "^Tcarsı çeteci taktigi kullanmala n da dıkkati çekmiştir. Üzerlerine hücum edilen büyük toplulukların derhal dağılıp daha sonra başka bir yerde yeniden kolaylıkla top lanmalan, nümayişin başarıya ulaşmasına yoî açmıştır. Astronot Gordon Cooper keodisini Dev Titan 2 roketinin tepesindeki Gemiııi S feza gemisine çıkaracak olan asansöre giriyor. (Radyofoto: THA UPİ) Fredrika aleyhtarı /\ te yandan Girit ve Pire'de de ^ yer yer nümayişler olmakta ve ozellikle Ana Kıraliçe Frederika aleyhinde çirkin sozler sarfedilmektedır. Nıimayi^çılerin «Kahrolsun Çiri nıokos.. Kahrobun Kıral Konstan lin.. Hitlerci Frederika Alman>a>a defol.. Burası Vietııam değil. Amerikalılar def olun.j» avazelerıyle dolaştıklaıı bildirilmektedır Pazartesi günü güven oyuna gıdeceğiııi açıklayan Çirimokos, olaylardan sonra gazetecilere bir demeç vemııştır. •Hâdise çıkmıjacağı hususunda (Devamı Sa. 7, Sü. 4 te) Şantaj yapmaktan sanık 3 gençten ikisi Emniyette Sömürçeliktpn yeni kurtuimuş eski kurtulmu>, atna az çelişmiş ya da gelt^oıekte olan ülkelcrin çoğunluğunda Amerikaya karşı ay(Iıııtlaıı aşağı doğru yayılan bir antipatinin gittikce geliştiğini çör ınctnek imkânsızdır. Esk' biçim sömürge anlayışiyle ülkeler arasındaki ekonomik muvazenesizl'ğin ve serbest sistemin yarattığı antipati tezahürlerinin başka devletlere karşı değil de daha çok Amerikaya tevcih edilmiş oLuasmın çeşitli sebepleri var. Bu sebeplerin başmda gel*n «•üpheiiz: Amerikanın iliskiler kurduğu ülfcelerin tarihi gelişmelcriııi gozden daima uzak tutması, ekonomik çıkarların. sistem gereğince, dış politikada tamamen hâkira olabümesidir. Amerıka b'i viizden sadece az gelişmiş ülkelerle değil, gelişmiş Avnıpa ülkeleriyle de sürtüşme halindedir. Bu sürtüşme şimdi Washingtoıı • Paris çatışmasını doğurmuştur. Batı Almanja ile arasında lıenüz baş vermemis ve ekonomik plânda devam eden bir gizli savaş vardır. MüteveU» Başkan Kennedy Amerikanın yanlış yolda olduğunu, davıanışlardaki biçimsizliğin Batı liderini Ueride yalnız bırafcabüeceğini aydın çevreJerle bîrlikte görmüştü. Kampanyanın daha çok prestij üzerine oturtulması bu görüşün ifadesidir. Nitekim > basına geldikten sonra Kennedy'nin Amerikanın dış poliı= tikasın.ı yeni bir yen verdiği unutulmamıştır. Bir taraftan savaşçı olmıyan barış içinde bir arada yaşama ilkesine paralel, fakat aynı zamanda dinamik. Batı dünyasının moral ezikliğini düzeltebilecek Nır dış politika. Onun yanında ana hatlariyle ekonomik ve askerî baskı grnplannın işine gelmiyen yeni bir dış yardjm programı. Kennedyrıin filümünden sonra içteki ku^etlerin baskısiyle, bu politika değişti. İşin garibi dünya Eisenhower devrinin dünyasındin çok daha başka ounasma rağmen değişti. Bu yüzdendir ki simdi bir yandan Batı âlemiyle sürtüşmeler, bir çok ülkelerde Amerikaya karşı antipati gelişirken öte yandan Amerika içinde de aydın çevTelerden gelen tepkiler dikkatleri çekecek kadar artmıs;,r Kısacası hür dünja lideri kendi prestijini kendisi yitirm?K ^olunda hızla Uerliyor. * * * Dostumuzun bu tutumunun Türkıyede de tepki ile karşılanmasında havret edilecek bir taraf >ok. Hele bu tepkiyi yalnız tahriklere baglamak safdillikten başka bir şey değildir. Once Türkiye ve lürüiveniu insanları Merihte yaşamıyorlar. Tiirkiye az gelişmişlikten latrtulmak de\Tesine süratle vaklaşan, meselâ bir Afrika ya da tV<ya az gelişmişine nazaran Batı kültiirüyle yakın teması olaıı b.r iilke. Aydını! seçkini bol ve üstelik 45 yıl önce silâhlı, silih>ız sömürgeciliğe karşı avaklanmış. milli kurtnluş sav2,ını kazanmı* bir iilke. Işte Amerita. daha doğrusıı baskı grupları. o şruplarm etkisiyle politikasiııı yürüten «ashington bu \e daha bir çok gerçeğin farkında değildir. Farkmda olmadığı içindir kı çeşitli davranışlari^le antipatiyi kendisi yaratıyor \e dolayısiyle tepkinin genislemesir.e çaüşan tahriklerin başarı şansını yine kendisi arttınvor. Amerikd ha'alı volda yürüdüğünün larkına. varabilir mi? Olaylara bakılırsa varacak gibi görünmüyor. Sistemi ve etkili baskı gruplarıııın anlansı bövle bir noktaya gelebilmesine müsait detil. Bu bakımdr«D Türkiyenin gerçekleri bilerek ve görerek ekonomik ve politik iliskilerini vürütme.si gerekmektedir. Zaten gerçeklere sırt çcvlrtrek hele dünyanın gidişine göz kapayarak yürütülen ve kişis.»l çıkarlara bağiı iliskiler politikası ister Amerika Olsun, ister başkı bir ülke. mutlaka Türkiyeyi bir büyük devletin koltuk al tına iler. Nitekim tarıhimizde de örnekleri çok görülmüştür. Meselc bugün Amerika, yarın vüz seksen derecelik bir dönüşle Sovyct rtusya değildir. Çok tarafü ilişkfleri ma»ıaretle ve Türkiyenin çıkarlarına uygun olarak vürütebilme meselesidir. Bir tarafa kul olmavı peşiııen kafamızdan atmadıkça ve boynumuzu nzattıkça, ister Amerika, ister başka devlet: elbette kendi çıkanna ve sistemine göre bizi sömürmeye çalışacaktır Sadere şekil ve ölçü değişebilir. hepsi bu kadar . KAYSERt (özel) CHP Partı Meclı^ı uyesı ProJ. Turhan Feyzıojlu, Oğretmenler Derneğındekı bır sohbet toplantısında, •Türkiye bngün, iktisadi açıdan bir kurtulus savaşı içindedir. Bu savastan zaferle çıkmak mecburiyetindeyiz» seklınde konuşmu'= ve «Biz, komünizmin akılsız değil. akıllı düşmanıyız» demiştir. Oğretmenler ile bazı vatandaş ların izlediği bu sohbet toplantı(Devamı Sa. 7. Sü. 1 de) "Vergi kaçmyorsun,, deyip, Ş.Zümreye şantaj yaptılar dnmmış iş adamlanndan ŞâKir Zümreyı mektup ve telefonla tehdit edıp para kopaımak istiyen, ıkisı Hukuk Fakultesi; bıri lıse öğrencısı olan uç genç; polis tarafından yakalanmış ve nezaret altma a'.ıumıstır. Üç arkadasın, Şakir Zümreye yazdıkları mektuplarm ıkısı ele geçmiş, sanıklar; suçlarını itırâf etmışlerdir. Şakir Zümreye yazılan 2271965 tarıhli mektup söyledir: «Sayın Sakir Zümre. Efendim; ben, paraya siddetle ihtiyacı olan bir kimseyim. Alnınızın teri olan kazancınızdan bir sey istemiyorum. Devletten kaçırdığuıız kısımdan 10 bin lira istiyorum. Sizi yakında telefonla rabatsız edeceğim. Paravı vermediğiniz an, ilişik mektubu. Fatib Verei | Dairesine. basına gönderece^im. I Para için tesekkürler.» Eskişehir'de bir MP adayı ölü olarak bulundu ESKİŞEHIR MP. nin mı!yoner millervekili adaylanndan ve Sehir Meclisi üyelennden Reşat Çakır, dün sabah Yediler çayında ölü olarak bulunmuştur. Çayın üzenndeki kendisine ait Akarbaşı değinneninden 500 met re ötede bir kadm tarafından görülen ceW>t morşa kaldınlmış ve yapılan otopside Çakıruı bir cinayete kurban gittiğine kanaat getirümistir. Hacı Süleyman Çakır'ın veeeni olan Resat Çakır, M.P. nin Eskişehirden çıkarabileceği tek milletvekili adayı idi. Tahkikatla ifgHi olarak: polis, 10 dan fazla kimse3i nezaret a! tına almıştır. C.H.P. ADAYI, TRAFİK KAZASrNDA YARALAVDI BİLECİK Dün CJH.P. aday a dayı Fuat Özsezen'in kullandığı otomobil, bir Pransız mtnibiisü ile çarpısmış. kazada Bilecik e * ki Belediye Baskanı Necmi Kadıoğlu ile Therese adında bir Fransız kız ölmüşlerdir. Kazada aynca Fuat Önsezen de kaburga kemiklerinden ağır surette yaralanmıştır. C U M H U R İ Y E T SÇ LR E ME İ İ TAKİP İÇİN UCAN EKİB KURDU Dünyanın buyuk gazeteleri tarafından uygulanan ve mükemmel sonuç veren cRowing Correspon* dent. mutemadiyen dönüp dolasan muhabırler siste mine paralel olarak CUMHURİYET, seçim propagandaları \e faaliyetıni ızlemek üzere bir UÇAN EKtP kurmuştur. Bu ekip, olayları v e propaganda faaliyetıni izlemek üzere hava yohyle Türkiye'yi baştan başa tanyacaktır. CÇAN EKtP'ın özelliğı, bu ekıpte görev alan ların meselâ olaylara göre aynı günde ıki bölgeye bırden gıdebilmeleri ve böylece zamanın değerlenebilmesidir. Gezıye başlıyacak olan C.K.M.P. Genel Başkanı Alpaslan Tıirkeş'in faaliyetini izlemek üzere bugun L'ÇAN EKlP'e mensup arkadaşlarımızdan Yılmaz Çetıner Bursa'ya, Mücthit Beşer îzmir'e, Alâettin Bilgi Balıkesir'e uçakla hareket edeceklerdır. T Mektuplardan sonra mil>oner is adamına sık, sık telefon edılmeğe başlanınıstır. Ancak; Sakır Zümre, durumu polıse jhbar ettiğinden soruşturma açılmıstır. Albav Faık adı \\s telefon eden genç; son olarak : «Sizi para ile birlikte 20 ağus(Devamı Sa. 7, Sü. 3 te) NADIR NADİ YAZIYOR: TÜRKİŞ'in itirazı karara bağlanamadı Ankara, (Cumhuriyet Bürosu) Turkİş Genel Başkanı Seyfl Demırsoy ve Genel Sekreter Halıl Tunç, dün, AP. Genel Başkanı Demırel İle CJI.P. Genel SeJcreterı Kemal Satır'ı »Ivaret ederek, bir süre görüşmüşler ve merkez kontenjanı arasında 10 ar Işçı adayının yer alrnasını istemişlerdir. Demirel ile japılan görüşmede Çalışma Bakanı îhsan Sabri Çag lajangıl, Satır ile vapılan görüsnıede eskı Çalışma Bakanı Bülent Ecevıt hazır bulunrnuşlardır. Görıişmelerde parti yöneticileri 23 merkez kontenıanı adayından 10 unu Türktş'üı göstereceği adavlara ayırmanın eüçlüğünü belirtmişler ve bu sayınm azaltılmasını istemişlerdır Belirtildigıne göre Tıirktşin istedığl adaylar içinde işçiler cAduğu kadar. ışçilerin haklannı savunan politikacılar da vardır. Bu arada AJ>. uontenianı için sendikacı Kaya özdemiroglunun, CH.P. kontenjanına Orban Apaydın'ın isminin verıldiği bildirılmektedir. (Bu konudaki diğer haberleı 7 nci sayfadadır.) Enteresan adam ' İ kıncı mektup ıse şdyle baç • ] " lamaktadır: «Sizin kadar ilgi ] lekici adam görmedun. tki mektup arasındaki süre içinde hakkınızda bilgi topladım. Gazete sazete dolastım. Edindiğım bileileri verdim. Çok ilginç karşıladılar. Parayı vermediğiniz takdirde sizi toploma duyuracajım.» I Düzeltme Dunkü nüshanuzda .Bakanlar Kumandanlarla Toplandı» başlıklı haberimizde Genel Kurmay Başkanı Orgeneral Cevdet Sunay'ın • bözleri, bir teleks yanlışlığı sebe . biyle «Biz Şikâyetçi değiliz> şekImHe çıkmıştır. Aslında Sunay: Ecvet GÜRESLN «Biz Siyasetçi dcğiliz» demiştir. ' • • Düzeltir, özür dileriz. « • • ! • • • • • • • • • • • • • • • • •• • • • • • • • • • • • • • • •* • • • • • • • • • • • • • • • • « • • • • • • • • • • • • ? Sovyet Rıısyadan Notlar YARINDAN itibaren «Karma ekonominin anlaşılması gerek» Ekonomik ve Sosyal etüdler konferans heyetinin düzenlediği «Karma Ekonomide Plânlama ve gelisme» adlı seminer yarın Belediye sarajrmda Başbakan Suat H. Ürgüplü'nün yapacağı bir konusma ile çahşmalanna başlıyacaktır. Bu münasebetle bir basro toplantısı düzenliyen Ekonomik ve Sosyal Etüdler Konferans Heyeti Başkanı Dr. Nejat Eczacıbaşı «Kar ma ekonominin muvaffnk olahilmcsî için. karma ekonominin anlasılması gerekmektedir. Bu jürden 4. seminere konu olarak kar ma ekonomi seçilmiştir.» demı§ür. CUMHURIYET'te