Katalog

8AHİFE tKİ CUMHURIYET 11 Ağustos 1965 •••••••••••••«••• SİYASEÎİ ETKİIEMESİ U Prof. Bahri SAVCI mavan bu hurjuvanuı. gene yapılmamış olan sanayi devriminin yarattığı işçiyi somurerek sermaje biriktirmesi ve bu sermayeyi yatırıma ayırarak sanavıi geliştirmesi de yoktnr ve olamıyaeaktır. Hele, kendisl zaten sdmürgelikten yeni çıkmıs olan bu az gelişmiş ulkelerin sömürgeler elde edip onları somurme voluyla sermave biriktirmesi ve onu yatırıma ajırarak bir kalkınma japması da yoktur %e olamıjacaktır. O halde, hele bu iılkelerde, liberal burjuva siyaseti ynllarıyla yeterli üretim yapmak, bundan doğan verinıi sosyal adalet Ukelerine gore dengelendirmek. u^anmağa başlamiş buvuk kitlelerin i«teklcrmi toplumsal çuvenlik ilkeleri içinde doyurmak hiç olmı>acaktır.. tşte sol olayı, az gelişmiş iılkelerde, bilhassa bu •schcplerdcn dolavı daha da ku\Vetli olarak doğmu^lur. bir percek olmuştur Bunu gormemezlik etmek tarihsel gelişme çizgisine gozlerini kapamak ohır. Turkı\e'miz bunu gormclıdir. Ve Türkije'nıiz sosyal olayın gelişmesinden ıırkmcmclidir de.. Çunkü sosyal olayın gclişmesi, de\letimizi ancak kendisinin deraokratik temeli olan halka dayatmaktan başka bir scy vapmıyacaktır: Çunkii bu sosyal olay; Türkiye'de, devleti, zaten elinde yaşama ve ödeme (FÜrıı ve imkânları temerkuz etmiş olan mutlu azınlığın poli« ihtivaclannı giderici bir âlet olmaktan cıkarıp, toplumun ve onun içindeki iıı«anın son derece eeniş sosyal ekonomsal entelektöcl mnral ihtivaclannı. 61 anayasasınm demnkrası ve hurrıvrtin mahfuzluğu prensibine sadakat gostcrrrek. tatmin eden bir örgut olmaktan oteye gotıırn>«\ccektir. "SOl OLAYL VE V.Î ::: Pişkin olsun... İ ygarhk yolundakl sosval ekonomsal sivasal gelişme çizgimiz, nihavet ulkemize, bir «sol ola>ı» nı getirnıiştir. Sosyal >apı, ekonomik ilişkilcr. onların ustundeki siyasal kavnaşma, •osyal muhtevalı duşuncelerln. oluşmaların etkisi altına girmeğe başlamıştır. Bu olav, aynı zaman da. feodal kalıntılar uzcrinde ilkel ziraat havatı biçimi içinde jaşayan statukocu, gclenekci. muhafazaci çıkar yuvalarıjla, 19. cu yuzM libcral avdın tipi okumuşlan ve rahat duşkunlcrini. halk sevgisi üzcrine değil de halkı bir araç'gıbi kullanma idesi uzerine dayanan totaliter milliyetcileri iir. kutmuştur de.. Bunlar. grup ve kişi çıkarlarını gerçeklestirme ve surdurme >olu olan şimdiki duzeni radikal bir gelişmeye zorlayıcı bu sol olavına endişe ile bakmaktadırlar. Bu akımın onlar uzerinde yaptığı etki. bir ofke, bir parlama, bır saldırma, bir ezme tepkısidir. Ama istesek de. istemesek de sosval gcüşmenin tabİHtı bovle bir olavı getirmiştir: Devleti. sultanın değil, halkın devlcli halıne gctirme >o!una sirilince, devleti, yukarıda adı geçen çıkar yuvalannın elinde bırakmama anlaraında bir sosyal geltşme de bir determinizm olmuştur. Toplumu, doğıılu ve metafizik kurallann altında yaşavan bir «Ümmet» olmaktan çıkarıp, muspet bilime davalı, lâik zihniyete dayalı bir milli toplum haline getirmek istevince: onu. eski çağ vaşama biçiminden yeni çağlann içıne getirmenin voluııu, sos\al muhtevalı islemlerde gormek de. bu determiııizmin icındedir. İlkel ziraat ha>atı biçiminden, bir sanayi devriminin ileri safhasına geçmek isteyince, anayasanın sosyal adalet ve toplurasal jruvenlik ilkelcrini gerçekleştirme volunu, sosyalizan niteli tedbirlerde aramak da gene bu determiııizmin tabiî «onucudur. Bu olayı. demokratik niteliğini tehdit eden dircnme >u\alaruıa kurbaıı etmemek içiıı onun uzerine ağır başlılıkla eğilmek gerekir. Sol olayının. dunyada \e Turkjye'de nasıl bir gerçek olduğunu ve onun sivaseti etkileme gucunun neden ibaret olduğunu araştırmaımz iyi olur. TURİZMİN GELiŞTiRiCi YÖNÜ VE TÜRKİYE Dr Tunay AKOĞLU Z GELİŞMİŞ tLKELEBlN EKONOMİLERİNDE TtRİZMİN ÖZEL FONKSİTONLARI: Turkıye de turızmın yerını ve onemını belirtırken, turizm sektorur.un az geiışmıs ulkeler bun>esındekı ozel fonk^ıyonlarına da tema= etmemız gerekmektedır Bu fonksıyonlar, AIEST (Uluslararası Bılımsel Turızm Uzmanları Der neği) 12 ncı vı'lık kongreMnae (Atına, 39 eylul 1961), ayrıntılı ve bihmsel olarak ıncelenmişti. Bu kongrenin tebliğ ve çalıimalarının ısığı altında (1) veni hteraturu de gozonune alarak, Turkıje yonunden turızmın gelıştırıci vonlerını belırtmeye çalışalım: n Turkiye'nin turistik «patri™" muanu, tabiatın ve ıklımın yarattığı, tarıh, folklor, uvgarhk ve kulturun işledığı bır değerler butunüdur. Turızm endustrısının «ana ham maddesi» ni ışte bu değerler teskü ederler. Adı geçen zenginlikler sadece turizm sayesinde işlenebilir, milli geliri artıracak birer ekonomik çalısma temeli dururanna gelebilirler. Turizm yoliyle ekonomik değerler haline gelen ilk maddeler, «ithal malı» olmayıp, kendi 6z servetlerımızdır. Â 0 Siyaset ve sol S Sol olayı bir gerçektir S ol olayı, gormemezlık edılemıyecek bir gerçektir: Butun dunyada. bu arada az gelişmiş ulkelerde \e Turkıvede. gerçekten bir sol olavı vardır. Hemen her yerde, bir sola açılış genel akımı ortaya çıkmıştır. Bunun tarihi pek eskidir: Bugunku burjuva liberal demokrasisinin orta>a çıktığı aııdan beri, onu iktisat olajı ile bağlavıp sola iten bir sosval muhtevaya açılış hareketi de başIamıstır. Once, Aydınlanma Çağı felsefesi, 18. ci yuzvılda Avrupaya, bir aristokratik Iıbcralizm getirmişti. Hurriycti. eşitsizliği, mulkiveti savunan bir aristokrasi hürri>ctçiliçini vavmıştı. Ama bu liberal burjuva demokrasisine karşı bir sosval muhalrfet de surmuştur: Ihtilâlin japıcılarından olan Jacobin'lerde sosval hak kavramı doğmuştur. Yeni servct sahipleri olan burjuvalara karşı, fakirlcrin savunulmasnıa girişılmişlir. Achğa ve sefalete karşı bir sosyal da^aııışma ileri surulmuştur. l'retimin, teknokratik bır rejim altında gpliştiı ilmosi on gorulnuıştur. Ziraat alanında iştirak ve eşitlik tavsi.ve edilmiştir. Ueret sısteminin kotulükleri eleştirilmlştir. Somurulmenin kaldırılmasi istenmiştir. Çalışma araçları.vla onları kullanan işçi arasında bir uzvi bağ kurulması teklif edilmiştir. Somurülmeyi önleyecek siyasal ve •osyal reformlar düşuniilmuştur. Bu genel akım, bilhassa tkinci Dunya Savaşından sonra, az gelişmiş ülkeleri ele ahnca, oralarda, Avrupada siyasal ve ekonomsal açılardan liberal olan burjuva demokrasisini varatan unsurların yokluğunu ve var edilemiyeceğini gormuştur. Gormüstur ki: Az gelişmiş iılkelerde daha 14, cü yıızyıldanbcrı kıral ile birleşip FeodaliteŞ i, soııra da tiraatci ile işcivi kullamp kıralı vıkan kuvvetli, ıer\etli ve dinamlk bir burjuva joktur. Var ol ı 1 rla\ı « B*"XI etkileyecektır: Sol olayı, bütun dun>ada sivasal gidişlere yeni somut yönler gctirmiştir. Turkiyeye de getirecektir. Sosval muhtevava açılışın ne zaman, neyi getlreceğini ve gerçeklestireceğini. boylece, siyaseti nasıl etkilev eceğini butun ayrıntılanyla kestirmek zordur. Ama sol olayı. muhakkak siyaseti etkileme gucu tcşkil ctmiştir. Daha da edecektir. Simdilık kesin olarak şu soylenebilir: Sola açıhş. devletimizi. artık kesin olarak bir iktisadî plânlamava itmi^tir.. Devletimizi, butun varlıkları kendılerinde toplamış bulunanlann statükolarını koruma aracı olmaktan daha yükseğe çıkarmıştır. Toplunı ihti>aclarını giderme için üretim >apmayı plânla>an bir orgut olmaya doğru geliştirmiştir. Bunun tabiî sonucu olarak da, siyaseti. sosyal ve ekonomsal alanlaıda radikal tedbirler almaya doğru joneltmıştir. Sosyal muhtevaya açılış akımı şimdilik, iktidarın ne tek sahibi. ne de ortağıdır. Hattâ, sol, Türkiye'de. var olan sivasal demokrasiye bir sosyal Lımamlama teşkil elıne husıısunda dunvadaki oteki sosval gclişim çizgilerinın duzeyin* de çıkamamıştır benuz.. O. henuz, iktidar onçesinln de i!k safhasındadır. Fakat daha şimdiden. statukonun tenkidink yapmakta ve gelışmeve dueııen akımları zavıflatmaktadır. Dalıa şimdiden. uretimi, sosval amaelara voneltmede: daha haklı. daha ustun, vaşamava doğru bır toplum duzeni kurmada: onun ekonomik, sosval, kulturel, moral munasebetlerini daha rasvonel. d*ha adı!, daha gu\enli bır yolda kurup gidermede. ileri ve cesur. jeni ve denenmemiş fikirleri aramada ve sunmadadır. Bu suretle. şimdiki liberal veva muhafazacı sivasal elite bir sosval muhalefet teşkil ederek, ulkede, bır fikır hareketi mevdana getirmektedir. Bu demektır ki, sol olajı daha şimdiden, toplum ihtiyaçları için üretim yapılması. bunun verilerini sosval adalet ve toplumsal guvenlik ilkelerine gore, 61 ana>asasınm emrettiği son derere geniş ekonomiksosval entelektuel ihtivaçların giderılmesine >oneltme hususunda etkiler getirecek bir entelligentsija'nm viıcud bulmasına yol açmaktadır. ye'yi ve az gelişmiş memleket koselerinı olumlu olarak etkılıjecek leri tabiidır. Ekonomik guclerı sınırlı olan halk tabakalarımn da 50«\al turızm savesmde turızme katılmalan bu karşılıklı sosyal, kulturel etkileri daha da artıracaktır Turızmın butun fonksı>on ları, ekonomik olduğu kadar «osyal \e kuiturel bır kalk.nma hamle« nın gerçekleştırilmesine v« devamına elverışlıdır. TURİZM VE EKONOMİK BÜTÜME : Az gelısmış mem leketlerın ekonomik buyumelerınde turızmın raevcut su ıkı fonk sıvonu Turkiye yonunden de ken dılerını gostermektedır• A) Turızm faaliyetleri produktıf olup milli gelirin artmasını sağlarlar, B) Turizm giderleri, milli gelirin belirli bir bölümünün her yıl dıs pasif tnrizmle milli ekonomi dısına çıkzıalarına sebep olurlar. Tur kıye'nın turizmden gelır temın edebılmesı, ancak iç ve dış aktıf turızm faaliyetleri sayesınde oiacaktır. ışlelmelere per^orel. ıdarecı yetiştinlmesı), d) Akademik tnriım öğretimi, arastırması (îdareci ve uzman elemanlar yetıstırilmesı). 0 Turıstık reklâmcılık, tanıtma çahsmalarına ı=e ancak yukarıda sıraladığımız on şartlar >erır.e getınlmeye başlandığı takdirde artan bir şeknde yer venlmelidir. Turıstik tanıtma, pohtık Turistik kalkınma urıstık kalkınma, turızmın bır ulke ekonomisini geliştirecek şekılde o memleket yapısında yer alması demektir. Turkiye'nin turistik kalkınma hedeflerini su noktalarda tophyabılırız: 1) Halen Kuzey ve Batı Avrupa ile Kuley Amerika'dan doğnya ve güne ye do|ru gelisen geniş nluslarara sı turistik cereyanı Turkiye'>e devamlı olarak çekmek, bu savede. A) Turist sayısım ve B) Dış tanıtmadan tamamen ayrılmalı, turıstık reklamcılık için ayrılan gıderler turistik gelirlerle behrlı bır oranda tesbıt olunmalıdırlar. Çok satışlı bir sabah gazetesinde diın bir röportaj gördflm. 1950 de Aydından. 1954 ve 1957 yıllannda BUecikten Demokrat Parti milletvekili seçilen Sevki Hasırcı Izmirde bir lokanU açmış. Hanım mutfağa girmiş, küçük kız kasaya geçmiş, oğullar kolları J sıvamışlar, Bay Şevki Hasırcı da garson olmuş. Ve mutfağa bağırır dururmuş: Hanım pideli biiiır Levrek ızgara olsuuun . Röportaj canlı, neşeli iç açıcı resimlerle doluydu. Insanların TÖZÜ gulüyordu. Hasırcı. müşterilerin masasına bir tabak balık uzatıyordu gülümsiyerek .. Hafif one eğilmiş Ubağı süruyordu. Kendisini kutlanz. 10 yıl milletvekilliği Sonra ihtilâl Ve arkasından Yassıada... Ve arkasından üç yıl hapishane Bu uzun maceradan sonra Şevki Hasırcı'nm garson olarak kıvançla çalısması yaptığı işin değerini daha da arttınr. Çalısma. emek. alınteri. iş .. Bu kavramları her zaman ve nerede olursa olsun savgıyla değerlendirmeliyiz. Aynı röportajda bir eski fotoğrafa da gözlerim takıldı. Bay Hasırcı'nın milletvekilliği vıllarından kalma bir resim Büyuk MUJet Meclisinin kapısı dnunde, silındir sapkalı, fıraklı iki politikacı arkadaşıyla yanvana Bay Hasırcı Kaşlar çatık, kafa dik, göğus sişkin bakışlar sert . Düşünün ki tam üç seçim devresi milletvekilliği vapmıs Bay Hasırcı. Ve sonra toplum içinde bir ış vapması gerekince garsonluk düşüvor nasibine Oysa kimbilir milletvekili ıken ne nutuklar atardı! Kursüye çıkardı o zamanUr: Vatandaşlar demokraaası uğruna girdığimiz nıucadcleden bu seçim de muzaffer çıktık . Ve şimdi aynı tonla: Levrek ızgara olsuuuun . Milletvekili iken: Partimizin bu meınlekete kazandırdıği eserler... Ve şimdi: Pideli biiiir .. Milletvekili iken: Kadirsinas milletimizin ateşli ruhundan kopan hissiyata tercüman olduğumuza inanaraaaak .. Ve şimdi: Patlıcan tava biiiir .. Milletvekili iken: Arkadaşlar biz dine. imana. Allaha nğınarak memleket yolunda hizmete çıkmış bir si.vasi akideniiiiin .. Ve şimdi: Pilâv biiir, fasulyalı olsuuuun... Amacımız Sayin Şevki Hasırcı'yı yermek ve eleştirmek deyil, kendisini tanımayız bile Ama ortada elle tutulur bir gerçek var: Milletvekilliği, politika nutku atmakla lokantada vemek ısmarlamak arasında bir fark Kozetmiyenlerin mesleği olrnustur. Ve müşterisiz avukat, işsiz doktor, hesap bilmez mühendis postu sivasî parti merkezine sermişlerdir. Ne millî gelir hesaplarını kurcalamak zahmeti, ne gelir dağılışındaki dengesizli^i rakam rakam ortava dökmek gayreti. ne kalkınmanm iktisadî metodlarını tartısmak veteneği ne dış ticaretten bankacilığa ve sieortalardan toprak reformuna kadar dâvaları inceden inceye dokuyabilmek endişesi Her şey bir yana itilip, politika, mesleksizlerin mesleği olmuştur. Ve şimdi politika mesleğinin mesleksizleri, aynı bıçimde seçim propagandasına girmişlerdir: Sosyalistlerin kafasını kıracağız .. Köfteler pişkin olsun . Anasi fahişe olanın .. Kılıç şiiiş Din, iman, 411ah, vatan. millet, dpmolmnl, hürriyet .. L'ç porsivon türlüüüu Aşırı cereyanların karşısında ve eleleeeee... Lâhmacuuuuun ikiıii Seçimlerın sonucıınu merakla bekliyorum. Bakalım eski usuller gene tutuyor mu yoksa halk artık palavraya doygun mu? Î Sonuç Turistik kalkınmami7i geıçekleş tırmek amacıyle ızlenecek strateji ise turızm polıtıkasının ana hat larını teşkil edecektir Bu strateunın e'a'ları şunlardır: 1) Koordinasyon, 2) Organizasyon, 3) l luslararası isbirliği. Turızm gıbı bırçok kamu h.zme tı ile doğrudan doğruva ılgılı bır sektdrde çok yonlu bir koordınas\on sart olmaktadır. Kamu sektoru ıçmde, kamu sektoru ile ozel sektor arasında ve ozel sektördekı turistık kuruluşlar arasında koordınasyonun kurulması gerek lıdır. Türkiye'de bu tıp bır koordına^jon henuz ışlememekte, turızm bakımından bırçok ışler dağınık olarak \ urutulmektedır rganızasyon yonunden ise. Turı?m \e Tanıtma Bakanlığı buryesınde gerekh orgüte kavujan turızm, Turkıye'dç iıenuz bır «Millî Türk turizm örgütünden» mahrumdur. Turızm hâlâ dıs memleketlerde bır dıplomatık çalısma oiarak ele ahnmakta, tıcari anlamda çalısan temsılcılıklerle tanıtma çahsmalarına j er vernmemektedır. Bu nokta bırçok yabancı uzman tarafmdan da Turızm ve Tanıtma Bakanlığı kurulurken belırtıldığı halde (3), gerçek leştırılmemıştır U.uslararası ıçbırlığı alanında ise ılk gereklı nokta turıstık çalısmaların yerlı, yabancı s«>ahat atentelerı ile bırlıkte duzenlenmesıdır. Çeşıtlı uluslararası kuruluslardan, ulusal menfaatlenmızı on planda tutarak yararlanmak turıstık gelışmemıze genış olçude vardımcı olacaktır. Yukarıda belirtmeye çalıstığımız turistik kalkınmamızın hedef, ön sart ve stratejisinin tam ve devamlı olarak yürütülebilmesi ancak ferekli kanun ve yönetme liklerle mıimkün olacaktır. Dolavısivle bu huknki temel de önemli bir sornndur. B Tunstik hızmetlerin ve uretımın karşılaştınlmalı değerle rı (terms of tourıst trade) Turkıye'de de diğer pek çok az gelişmiş memlekette olduğu gıbı turistik gelısmeye uygun bır karakter tasımaktadırlar. Turkıje ekonomısı, ucuz ve bol bir el eme gıne sahıptır Bılha>sa tarım sektorunde gorulen «filü issizlik», ko\den sehıre doğru akın, >urt d.şında ça'ısma v.s gıbı durumlann buvuk b.r k.smı turızm endjstrısmın kurulması ile or.lenebılır Uvgun bir meslekî ve teknık eğıtım, oğretım sonucunda şımdıkı ı^çı rezervlenmn turızm endustr^ıne aktarılmaM mumkun dur Bunjn olumlu sonuçlarmı sadece ulke ekonomısı değıl, sosval yapımız da gorecektır. Turıstık tuketım caha zıvade mahplli ve geîeneksel üretim mad delerıne voneıdığı ıçın ve \urdumuz \erlı jenıtK \e ıçkıler bakımmdan zengın olduğundan bu tıp tuketım maddelerının \urt içinde kullanılması da turızm savesmde artacak, ıthal konusu olmıj acaktır. İthal zorunda olduğumuz luks beslenme maddelerı ile sıhhi tesıs ve bazı yapı malzemesi, ulastırma araçları v.s ise zamanla a7a1acaktır H T V R İ S T İ K KAPİTAL BİRt^ ^ KtMl : Ekonomik buvume, sermave bırıkımı ve bu sermavenin produktıf olarak knllanılması sonucunda dogar. Tnrizm sektöru için de durum aynıdır. Tıllık mılli hasıla artısı ve yatırımların mıllî hasılaya oranları. sermave birıkiminjn baslıca göstergeleridir. Bır bırım uretım için lu?umlu serma;.e mıktarı ise «sermaje' hasıla katsavısı» (Capital/output ratıo) terimı ile ifade olunmaktadır. ürkiye ekonomisinde 19631967 devresi için makro ekonomik hesaplamalar sonucunda, yaklasık olarak 2 614 bırımhk bir kapıtal 'hasıla katsayısı kabul olunabılir (2). Yani, 1000 TL. lık makro ekonomik bir uretım için Turkıye ekonomisinde ortalama o'arak 2 614 TL. lık bir sermayeye ıhtıyaç vardır. Bu ortalama kapital yoğunluğu otelcılık ve ulaştır OLAYLARIN ARDINDAKİ GERÇEK AHERİKA NEDEH VİETNAM'DA SAVAŞIYOR ? A merika Vietnamda neden sa\asıvor? Kimine göre insanlık hav sivetini kurtarmak, hürriyeti sağlamak, v.s. için. Diğerlerıne gore t'zakdogudaki kavvetler dengesinın bozulmasını, çin.Amerikanın müttefiklerinin vanında kuçuk düşmrsini önlemek için. Bu iki gerekçenin yetersiz olduitu kanısmdaki Amerikah yazar ve politikacıiar ise savasın ;ereksiz oldoğnnn, Amerıkaya birşey kazandırmadifinı savnnnyorlar. Asıl sebep V ietnam savaşındaki grlismenin nedrni Amrrikanın siyasî ve iktisadî yapısı ile sıkı sıkıva baglıdır. Savaşa ne salt bir ideâl uğruna, ne de sebebsiz olarak katılıyor Amerika. Aslında çok önemli, bir bakıma emredici sebeplerden ötürü katılıyor: 0 Araerikan ekonomisinde savas sanayii çok finemli bir yer tntar. Bn alana yatınlmıs milvarlarca dolarlık özcl sermave, bn endustride çalışan milyonlarca Amerikalı vardır. Savaş malzemesi yapan sirketlerin iiretimi ve kazancı barışta önernli blçiide düsmektedır. Bu şirketler barıs döneminde sadece Amerikan ordusnnon olağan ihtiyaçlarını ve Amerikanın dıs yardım olarak gönderdiği malzemeyi yaparak devlete satarlar. 9 Amerikan sanayiinin bir diger özelliğl, kendi üretim kapasitesinin çok altında çalısmasıdır, Yani, nretebileceğinden daha az firetmesi. Savas sanayiinin dışında kalan sektörlerde de savaş oInmln bir etki yaratmakta; ordnnnn büyiik bir ahcı olmasmdan ötürü (elbise, ayakkabı v.s.) savaş döneminde talep ve üretim artmaktadır. 0 Avnı gun, KAISER fabrikalarına 61 milyon dolar karsılığında 10.000 cip iıparıs edilmiştir. O BOEING, LOCKHEED VE DOUGLAS sırketleri 2 milvar dolarlık bir uçak siparisinin kendilerine verılmesi için çalışmaktadırlar. Bu rakkamları veren New Tork Times. «Vietnam savaşının Amerikan ekonomisini büyük çapta etkılediğını, siparislerin birbirini izlediğinı; savnnma butçesine bu ay 1,2 mılvar dolarlık bir ek vapılaçafını: (Bu ek, sonradan 1.7 milyar olarak açıklanmıstır.) Bunu ocak avında >apılacak 3 4 milvon dolarlık bir ekin takip edeceğini bildirmf ktedir. New Tork Times'ın belirttiği siparislerin yani sıra dünya basını Vietnamla ilgili diğer siparişleri söjle sıralamaktadır: 2.7 milyon dolar karsılığında 250.000 çift asker ayakkabısı, 1 milyon dolarlık konserve salam siparisi, 2,6 milyon dolarlık asker miÇferi siparisi, V3. ismail CEM T turizm çelirlerıni artırmak. 2) Ya bancı tur.s'lerın Turkıje'ae kalıs surelermı ve ortalama harcama.annı artırmak, 3) tç turızmi gelistirmek, tatilleri vavmak, ucretli yıllık izınleri düzenlemek. 4) Sosyal turızmi geliştirecek ted bırlerı almak, tesıs ve organlan kurmak bu sekılde ekonomik gucu za\ıf halk tabaKala r ım r ı da turızme katılmalarını sağlamak Turkıienın turi'stık kalkınma^ı ıçın gerekh ön şartlar ise şunlard.r 0 Gerı bir uvsarlık anlaviM, duııva gorüsü; duzeıısiz ve oturınamıs bır havat duzeni ile turızm den favdalanılamaz. tlk on sart, turizm sorunumuzu bır millî uvgarlık ve kültıir sorumu olarak ele almaktır. 0 îkmcı on şart, turıstık altjapı ile ılgüı konaklama ve ulastırma tesıslerını, kamu hızmetlerını kurmak ve verımlı, etkılı olarak yurutebılmektır 0 Tnristik eğitim ve öğretım, vani turızm konusunda personel ve idareci yetistirilmesi çalısmalarının bUtünu, diğer bir kalkınma sartıdır. Turızm alanında bılgılı ve gorgulu elemanların \ etıstinlmesı, çok defa turıstık tesıslerın kurulmasmdan daha uzun zamana ıhtıyaç gostermektedır. Bu bakımdan oğretım, eğıtım konubu turıstık altvapı ile birlıkte ele alınmalıdır. Turızm oğretımı, eğıtımını su 4 bolumde ele alıp gelı.stırmek gerekır: al Halk turiım eğitimi (halka turizm bılmcının asılanması), b) Genel turizm öğretimi (Klâsık öğretım okullarında turızm bılgısıne yer verılmesi). c) Meslekî ve teknik turizm öğretimi (Tunstık tesu ve O I DENİZ KUVVETLERİ KONUTANLIĞINDAN i 1 Deniz Kuvvetleri Komutanhğı ihtıyacı için vurt dışından, on adet *el halatlı DEMİR IRGADI, îki adet IRGAT, ıkı adet DVMEN* MAKİNESİ. altı adet KOMPRESOR ve dort adet gemi tipi İKMÂL DONANIM VİN'Cİ satın alınacaktır. 2 Gerekli doviz Komutanlığımızca temin edılecektır. 3 Şartnameler Denız Kuvvetleri Komutanhğı Teknı't Daire Baskanlığı Butçe Şubesi Mudurluğunden 4 evlul 1965 cumartesı gunü saat 13.00 e kadar alınabıhr. 4 Tekhfler Türkçe veya İngilizce olarak 30 eylül 1965 perşembe gunü saat 17 00 ye kadar Denız Kuvvetleri Komutanhğt Teknik Daıre Baskanlığı Butçe Şubesi Müdürlüğunce kabul edılecektir. 5 Teklif zarflan uzerine teklifın neye ait olduğu v azılacaktır. 6 Teklifler, alınacak ırgat, vınç, dumen mak'nası ve kompresorden heıhangi bınne; bır kısmına veya tamamına verilebılır. 1 Komutanhk bunlan dıledıiji kadar fazla ve noksan almakta veya hiç almamakta serbesttir. 8 Postada vâki gecıkmeler kabul edılmez. 9 Şartnameler posta ile gonderılmez ve posta ile gonderme taleplerine cevap verilmez. 10 Şartnameler ve teklif verme tarihleri hiç bır şekılde değıştırılemez ve bu mealdeki yazılı talepler cevaDlandırüamaz. 11 ~ Yetkili şahıs;ların şartname alırken dılekçe ile nuracaat etmesi, hüviyet gostermesi ve firma mumessilliklerini tevsik eden bır belgeyi ıbraz etmesi şarttır. 12 Teklifler Türkçe veya İngilizce olarak yapılacak ve proformalar Türk parası veya Amerikan doları karşılığı FOB, CIF, CF olarak tanzım edılecekür. 13 Yukarda belirli esaslar dışındaki teklifler dıkkat nazarına ahnmıyacak ve teklif sahibi hiç bır hak talep edemiyecektir. rBasm 14427 A 9291 9432) g & SON (1) AIEST : «Les pays en voie de developpement face au tourısme», publ. de l'AIEST, vol. 3, Bern 1962. (2) Tunav Akoğlu : adı geçen kıtap, S. 141. (3) S. Bittel : «Die kunftige Entwıcklung des Fremdenverkehrs ın der Türkeı», 1961 de verılen resmi rapor. L H. Esmark: «Development oJ tourism in Turkey», 1962 de verılen resmî rapor. Kim, kimin temsilcisi ietnamdaki savas, bu rakkamların belirttiği gibi, savas malzemesi üreten Amerikan sirketlerinin kazancmı büvük ölçüde arttırmaktadır. Nitekim 1965 vılında savnnma butçesine yapılacak 1.7 milvar dolarlık ek, bu sirketlerin 1,7 milyar dolarlık (17 milyar T.L.) fazla iş yapmalarını sağlamıstır. 1966 oeak avında yapılacak diğer ek ise 30 milyar Türk lirasından çoktur. Boylesine bir kazanç sağlavan sirketlerin, insanî gayeler nğrana Vietnam savasına karsı çıkmaları beklenemez. Bilâkis, sirketlerin kongre ve Ordudaki güçlii temsilcileri savasın herçün biraz daha genisletilmesi, Vietnama gönderilen asker ve malzemenin artması, dolayısiyla sirketlerin daha çok kazanması için çalısmaktadırlar. üçlü Amerikan sirketleri için bir çesit altın yBmnrtlayan tavnk olan Vietnam savaşının, bn şartlar altında sona ermesi imkânsızdır. Silâh endüstrisinin Amerikan ekonomisindeki önemli yeri ve bn sirketlerin ülke siyasetinde söz sahibi olmaları bn ihtimali hayli zayıflatıyor. Bilindiği gibi Amerikan siyasî partilerinin baslıca gelir kaynaklan şirketler olnp; kongre adaylarının seçim masraflarına da aynı şirketler genis ölçüde katılmaktadır. Yani savası durduracak çüçte ve mevkide olan kimselerin çoğn, çesitli sebeplerden ötürü bn sirketlerin çıkarına karsı bir dwranısta bnlnnamavacak, yani savası önleyemeyeeek durum«!*dırlar. Amerikanın Vietnam savasını genişletmesinde sebebın «insanlık havsivetıni ve hürriveti knrtarmak» oldnînnu soylevenler biraz fazla ivimser, bu davranısı sebepsiz bulanlar ise fazla sathî olsalar gerek. Türkiye bütçesinin iki katı kadar bir ek gelirin söz konusn olduju bu meselede savaştaki gelişmenin »ebebi, üzerinde tartışma götürmeyecek kadar meydandadır. GÜNÜN KİTABI ÇIKTI Anayasa nızâmı ve Parlâmento seçimleriyle iigili V TEMEL KANUNLAR Seçım atmosferı içinde gerekh bulunan butun kanunlar bir arada zarif bır baskı içinde hazırlanmıştır. Fiatı 10 Liradır. Dağıtim: BİLGİ KİTABEVİ Sakarya Caddesi No: 8 Yenışehir Ankara Tel: 17 74 03 17 89 30 Cumhuriyet 9433 Savaş ve Satış A merikan ekonomisinin bu nitelikleri, Amerikanın kendi ülkesinin dışındaki bir savaşa katılmasını orduya silâh ve malzeme satan •irketier için çok kârlı bir is haline getirmektedir. Son bir hafta, Vietnam savaşının büynmesi tavesinde bn sirketlerin lagladıgi astronomik gelirleri gSsterecek çeşitli Bnıeklerlff doludnr. t Afnstos Tarihli New Tork Time» gazetesinjn blldirdiğine gore: 0 Milli Savnnma Bakanlığı BOEING uçak iirkeiinden Ch 4 ve «Chopper» tipi helikopter T yapımını iki misline çıkarmasını istemistir. (Tanesi 300,000 dolara satın alınan bn araçlardan Amerikan ordnsn 1961 de 286 tane almısken, bn rakkam 1965 t e bes misline çıkmutır.) 0 öneeki Cuma günü Savnnma Bakanlıeı, AVCO sirketine 45 milyon dolarlık jet motörü •marlamıştır. G :: :: ma endüstrilerine dayanan turizm sektbrunde dığer sektorlere nazaran oldukça yuksektır, bu yuzden turizm sektöru için katsayı olarak 45 bırımı gosterebıliriz. Ekonomımizdekı bu yuksek kapıtal yoğunluğu; ancak az »ermayeye ihtıyacı olan, kampıng, aıle otelı, tatıl köyleri, pansiyon tipi konaklama tesisleri kurarak azaltılabılir. Dığer taraftan bütün yatırımların verim yonunden kontroileri de şarttır. R | TURİZMİN SOSYAL VE • * KÜLTtREL ETKİLERİ : Ekonomik davranıslar, olaylar daima sosval, psikolojik ve kültürel etkiler altındadır. Tnrizm ekonomisi de aynı özelliği taşır. Şahıslar ve ülkeler arasında soıval ve kültürel deçisime de yol açan turizmın, bilhassa az eelismis memleketlerin sosyal doknlarına etkileri büyüktür. Bır yandan dış memleketlere giden Turk vatandaşUrının, gelen yabancı turiftl#Tin dıî=r taraftan yurt ıçi tuhaıcİMtltıuuB, butun Tuzk4* Karamürsel As. Satın Alma Komisyon Başkanlığından: 1 953 üncü mühimmat bölüğünün ihtiyacı için 30 000 lıralık 42.796 M3 ızgaralık kereste kapalı zarf usulü il« satın alınacakür. 2 İhale 24/8/1965 sah gunü saat 15 de KABAMÜRSEL Mal Müdürlüğünde yapılacaktır. 3 Geçici teminatı 2250 liradır. 4 Talipler şartnameyi her gün mesaî saatlerinde As. Şubesinde ve Mal Müdürlüğünde görebilirler. (Basın 13365/9407) İSTANBUL TIP FAKÜLTESİ DEKANLIGINDAN 1 (39993) lira (98) kuruş keşif bedelU Çapa NoroPsikiyatri K4LORİFER TESİSATl işi kapalı zarf eksiltmesiyle ihale olunacaktır. 2 Dıale, 3'9'1965 tarihine tesadüf eden cuma günü saat 11 de Tıp Fakültesi Merkez bınasında toplanacak olan A.E P. Komisyonu ida vapılacaktır. 3 Geçici temınat akçesi (2999) lıra (55) kuruştur. 4 Bu işe ait keşif, şartname ve dığer evrak Ünıversıte Inşaal Kontrol Bürosunda gorulebilır. 5 Eksiltmeye pireceklerın ihale gününden üç gün evvelıne kadar Universite Inşaat Kontrol Bürosuna mııracaatla eh'ivet belgelerini almaları ve 1965 vılı Ticaret Odası belgeleri ile birlikte kanunun tarıfatı dairesınde hazırlıyacakları tekhf mektuplannj ıhaîe gürfl saat 10 a kadar A.E P Komisvonu Başkanllğına vermeleri lâzımdır. fBasın ı4433'94271 PATİSKA AUNAGAKTIR :80 cm eninde 3000 metre Son ttkhf tarihi 1/9/1965 dır. Nümunesi Malzeme Müdiirlüğumüzde görülebilir. DENİZCİLİK BANKASI T.A.O. 14287/9428).