Katalog

BÜYÜK OSMANLICA TÜRKÇE SÖZLÜK Mustafa N'ihat ÖZÖN Bu sözliik her hangi arap iıarfli bir iugatın aktarması olmayıp metinlerle kontrol edilerek meydana getirilmiştir. Tanıklar ile 30.000 den fazla Arapja ve Farsça kelime ile 10.000 den fazla deyim ve kılişenin anlamlan açıklanraıştır. Fiatı ciltli 40 liradır. İNKILÂP ve AKA KİTABEVLERİ umhuriyel KÜRÜCDSU: CT7NÜS NADÎ heser Rmnanlar Eıerleri Büyük Yuurların \ Dünya edebiyafında yAbrıUaj uri daha yazıiarnamif/^aa» dqlü büyü Yaldızh %abartma bezı 'Jcilüi beş rVk ofset , ceket kaplı 12,5 L 42 yıl soyı 14737 Telgraf vt mektup adresi: Cumhuriyet istanbuJ Posta Kutusu: İstanbu] No ?4<5 Telefonlan 22 42 90 22 42 96 22 42 97 22 42 98 22 42 99 Çarşambo 11 Âğustos (965 Türkiyenin barışı gaye edindigini ve Sovyetlerle Bir Titan II füzesi ilişkilerimizin iyiye yöneidiğini belirten hangarda infilâk etti Urgiiplii, KIBRIS hakkındaki görüşiinii açıkladı •• AMERİKADA 53 kişi yanarak öldü D SEARCY ARKANSAS a.a. A.P. ev bir Titan 2 füzesinin yeraltı hangarında meydana gelen patlama ve ardından çıkan yaııgmdan sonra başhyan kurtarma çalışmaları dün sabahın erken saatlerine kadar devam etmiş ve 53 kişinin cesedi yer yüzüne çıkarılmıştır. Hepsi de sivil olan ve füzenin bakımından sorumhı bu teknisyenlerin cesetleri, ailelerine tevdi edilmeden önce. kimliklerini meydana cıkarmak için hava Kııvvetleri morguna kaldmlmıştır. TİTAN 2 FÜZELERİ Verilen bilgiden anlaşıldığına göre, nükleer başlıklı kıt'alar arası Titan füzelerinin atış rampaları ve hangarları yeraltmda bulunmaktadır. Her atış rampa•iinda bir kumanda mevkii ve füzelerin bulunduğu bir hangar vardır. Kuraanda mevkiinde, normal olarak, üç askerin buîunması gerekmektedir. Dün ge ceki kazaya sebep olan gibi, Diesel motörleri ise, füzeye gerekli cereyanı sağlar. Bu Titan füzeleri 33 metre boyunda ve 150 ton ağırlığındadır. Oîay bütün Amerika'da büyük heyecan yaratmıştır. Feci kazadan hafif yaıııklar siarak kurtulmaya muvaffak olan Gary Lay adında bir genç. aievler arasındaD ko»arak merdıvene tımanmış ve ınutlak bir ölümden kurtulmuştur. Searcy hastahanesine kaldınlan genç dışan çıkarken «srkasından korkunç çığhklar geldiğini, birinin yardım edin, yardıra edin» diye bağırdığmı söylemektedir. Olay sırasında teknijjenler. 36 metre boyundaki dev füze iizerinde çalışıyorlardı ve hangar içinde de tamirat yapılıyordu. Sıvı yakıtla dolu olan füze de, patlama anında atış Tübünün içinde bulunmaktaydı. Raylar iizerinde harek=t eden 490 ton ağırlığındaki çelik ve beton kapılar ile çevrili •jlan Titan füze üssü bir nükleer basfcma karşı koyabilecek kapa«itededir. Dünkü patlamada kullanılmaz hale gelen Titan füzesinin maliyeti de 26.600.000 riolardır. Hava kuvretleri poüsi, toknisvenlerin kazadan sonra üs rivannda toplanan akrabalar»nı güçlükle durdurabiltnıştir. Yangına karşı mukavim elbise]er giyen kurtarma ekiplçri, aievleri kontrol altına alabilmelerine rağmen. duman ve fazla ısı yüzünden hangarın dip tarafına inememişlerdir. Kazadan sadece iki kişi kurtulmuş. diğerleri. hava kuvve+leri kontrol eki Arkası Sa. 7. Sü. 3 te TURKEŞ'in "AJAN,, DEDİĞİ 4 CKMP'Iİ APye GİRDİLER • • Türk Sovyef görüşmeleri boşlodı MOSKOVA, a.a.. Radyolar ovyetler Birliğini ziyaret etmekte olan Başbakan Suat Hayri Ürgüplü ile Sovyetler Birliği Basbakanı Aleksi Kosigin arasındaki Türk Sovyel resmî görüşraeleri Moskovada başlamıştır. Sabahki görüşmelerde Kosigin, Sovyetler Btrliğinin Kıbns meselesindeki tutumunun değişmediğini, kesin olarak «ENOSİS» e karşı olduklarııi! kesin bir dille ilade etmiş ve «Adada tabii olmayan kötü şartlar içinde yaşamak mecburiyetinde oian Türk cemaatinin durumlarının islâhına yardım imkânlanııı incelç,yeceğini» söylemiştir. S Urgüplü, Kosigin'le görüşüyor B. ELÇI Başbakan Suat Hayri Crsüplıı (sağda) Sovyet lin'in konferans salonunda gorülüyor. Bgşbakanı Kosigin ile resnıi görü^melerden önce Krem"* Ürgüplü, Kosigin ile Kremlinde görüşmelere başlamadan önce Leninin mezarını ziyaret etmiş, saygı duruşunda bulunarak bir çelenk koymuştur. Çelengin iizerinde •Sovyetler Birliğinin kurucusu ve Türkiyenin dostu Lenin» sözleri ya [ zılıdır. A unun Ortanın Sağı Ortanın Solu Ankara. (Cumburiyet Böresu) Bir kaç gün önce Alpaslan Tür keşi Fasistlik ve diktacılıkla itham ederek CKMP sinden istifa edenlerden dördü bir törenle AP ne girmişlerdir. «lltihak töreni» sırasında bir konnşma yapan ve AP yi öven eski CKMP lileri CKMP Genel Baskanı Türkes dün gazetemize verdigi bir demeçle «Ajan» olarak saçlamış ve aynı zamanda «Sözleriyle Fasizm ve diktarılık hareketinin tipik örneğini vermistir.» riemı;tir. AP nin yeni seçim sloaam: «**** USAKLICİL AP ne girenler ski CKMP lilerin AP. ne l!tıhak töreni» Genel Merkezde yapılmış ve törene ilk önce Hssan Dınçer gelmiştir. Dinçer'i Veli Bdşaran. N'ure'tin Ok, Seyfı Öztürk takıp etmiş tır. Daha sonra VTP li Millct Meelisi Başkan \7ekili Mekkı Keskin de AP. Genel Merkezine gelmiştir. Dün partıye girenler arasıncs buiunan Bağımsız Milletvekili Fethi Doğançay herkesten önce Partiye gelmıs ve tanıdık tanıır.artık herkesle kucaklaşarak 6i Arkası Sa. 7. Sü. 4 te) C çiiepe papdos ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) ğk da'et Partisi 10 ekinıde yapılacak genel seçimlere «Çileye paydos» ^ ^ sioganı ile katüacaktır. Sloganlar konusunda Genel Merkezde yapılmakta olan çalışmalar sona ermiş ve kullanılacak «Beş slogan» tesbit edilmiştir. Bu sloganlar afiş haline getirilmek suretiyle bastırılacak ve yurdun her tarafına bol miktarda gönderiiecektir. Sloganlarda tahminierin aksine «Sol tema ya değiniJmemiş ve konular A.P yi tutan seçmenlere hitap edecek şekilde tertiplenmiştir. Önümüzdeki günlerde ilân edilecek beş slogan söyiedir: Çileye paydos. . Halkı seveu halka yakın olur. Herkese iş. herkese refah. Hürriyet içinde kalkuımanın teminatı A.P. Adalet. şefkat. A.P. AYRILDI S • • • ! • • • • 1 Plân anlayışını pilâvla karıştırıp ııasıl dejenere ettikse, sistem aıılayışını partiler yelpazcsindeki normal sıralamnayı daha ııoktalar tamamen belirlenmeden elbirliğiyle bozmak yolunda saf lı sollu çaba gösteriyoruz. Âdeta radyodan boks maçi dinler gibi harife alınan ortanın solu. ortanın saği deyimleri üzerinde pirişilen tartışmalarla aslında çok partili demokratik diizen heniiz oturmadaıi dejenere ediliyor. Kimimiz bu çabaya farkında oltnadan girişnıişiz kirnimjz çıkarlar hesabına. Ama hepsi bir kapıya çıkıyor bu çabaların vc o kapının ardında savunması yapılan rtzgürlük diizeni her halde yoktur. Onceleri fikir plânında kaldığı sanılan fakat etkili bir propaganda ile Halk Partisinin tamamen aleyhine işletilen sol • sağ tartışmaları İnönü'nün «Biz ortanın solundayız» sözünden sonra C.H.P. içinde de Relişti. merkez ve sağ kanattakiler. bilerek bilmiyerek karşı partilerle aynı paralele ifirmek için yarışa başladılar. Bu yanşın nedenleri çeşitli. Başlıca neden şüphesiz vakın eünlerin ve zamanların kişisel endişeleri; Sol deyimi istismar edilmekte. solluk kasabalara. köylere Moskof câvurluğu şeklinde tanıtılmalrtadır. Mesele [Vloskof gâvurluçuna kadar dayanınca vatandastan oy almak imkânı kalrnıyacak. dolayısiyle partiııiıı ve partiden secilmek istiyenin seçim şansı azalacak. K'şisel eııdişeye bağlı olan bu görüş «ortanın solu» deyimini taktik olarak ele alıvor ve hatalı buluyor. C.H.P. deki tenkidçilerin çoğu halen bu görüşün etrafında dolaşıyorlar. Oysa bu çojunluğun ço^unluğu için Uktik hatası fikri sadece kamufiajdır. Statükoyu mııharazanın örtüsiidiir. C.H.P. üst kademesindeki statükonun muhafazası taraftarlığı isc bir vandan partinin henüz değiştifi kabul edilemiyen alt yapısına. öte yandan da şüphesiz taraftarların kendi yapılarına. kısa mesafeli görüslere ve bir takım çıkarlara dayanıyor. Bazı çevrelerde pek yaygın sibi Rörünen. ve halk dilinde «Benden sonra tufan» tekerlemesiyle ilade ediled statükoculuk ne çariptir ki C.H.P. içinde Atatürkçülüğün arkasında sa\Tinulmaktadır. Onlara pöre Atatürkçülük aniayışı merkezde, hattâ merkezin sağında olan anlayıştır. Halk Partisinin temeli böyle kurulmuştur. Esraf ve ağa partisidir. Bu yarçıda gerçek paymın bulunduğuna şiiphe yok. Şu var ki gerçek payı. bir devrim partisinin kurulusunda va da Atatiirkçülük anlayışında değil. partinin zamanla bir oliçarşik bünyeye girmiş olmasında vardır. Nitekim bu oligarşik bünye, diğer etkenlerle birlikte. muhalefeti doğurmnş. genişletmiştir Demokrat Parti hareketinin temelinde yatan fakat yine ocşitli etkenlerlr yolu dejiştirilen reaksiyon da budur. C.H.P.. tuturounun yanlışlığmı hayli geç aııladı. Partiyi yenideıı kurulusa götürmek için girişilen çabaların. açık söylemek gerekirse buçün sonucu başarılı olmuş sayılmaz. Çabalardan sonuç almamamasının başlıca nedeni ise son zamanlarda boy vermeye başlamıştir. Bu neden. aşın sağdaıı aşm sola kadar herkesin ağzında sakız halinc getirmek istediği Atatürkçülüğün Halk Partisi içinde cte tersine yorumlanması ve partinin iki taraflı bir çekismeye sirmesidir. Cekîşmede İnönü «biz ortanın solundavız» söıüyle yerini belli etmiştir. Şimdi bu sözii herkes işine geldiği şekilde yorumluyor. Kimine göre bu deyim aşın sosyalizm anlayışını belirler. hattâ komünizme kadar gider; kimine söre ise aslında statiikocu bir merkez partisinin tâvizidir. Oysa Inönü tarafmdan ortaya atıldığı için türlü biçim verilen belirleme, Atatürkün çeşitli söylevlerindeki devriın anlayışından ve hele aksiyonlanndan çok daha yumpşak bir belirlemedir. 1961 Anayasasının hâlâ havada duran esprisinin Batı demokrasilerinde kullanılan terimle ifade edilmesidir. Hepsi o kadar. Çok partili düzen siyasî öıgürlfikler elde edildilden sonra kunılmuştur. Binaenaleyh iktidar savaçuıda elbette artık normal kurallar isliyecektir. Bu kurallar ekonomik ve sosyal kalkınmaııın kurallarıdır. Ortanın safında da. solunda da birbirinden ayn fakat aynı amaca yönelen anlayışlar balinde gözükecekler ve çatışacaklardır. İnönü «CİI.P. ortanın solundadır» demiş. Ilımlılıktan aşınlığa kadar uzanan çizgide bir partinin yeri programiyle ve tutumiyle değerlendirilir. Sadece sol terimine yapışrnakla değil. Hele ezeli komplekslerimizden gelen Rusçuluk Amerikancılık dcmagojileriyle hiç değil... BİR . f DAKIKA: Güvenlik Konseyi karar tasarısını kabul etti Birleşmiş Milletler. (a.a.) Güvenlik Konseyi. Kıbriî'ta tarafian durumu gerginleştirecek riavranıçlardan kaçınmaya dâvct eden karar tasarısını oybirliği ile kabul etmiştir. Karar tasarısı Konseyın şeçici iiyeleri olan Malaysia, Bolivya. Fildişi Kıyısı, Urugay, Ürdün ve Hollanda taraiından hazırlanmıştı. Kıbns Rumlarının «eçim kanununu değiştirerek, Kıbrıs Tüıkierinin haklarını çiğnemelerinden doğan durum karşısında Türkiyenin şikâyeti üzerine açılan raüzakereler bu suretle sonu ermiştir. Aday kayıtları 29 ağustosta yapılacak yoklamalara girmek için aday kaydı AP. de 14 ağustosta soca erecektir. Bunun için kayıtlar hızlanmsş ve düne kadar kayıtlarını yaptıranların sayısı 500 ü aşmıştır. Temizlik ihtiyacı İzmir. Bornova Zirai Mücadele Enstitüsü zararsız böcekler üretiyor. ve ekin tarlalarına salıveriyormuş. Bunlar zararlı böcekleri yiyorlar. böyleee. tarlalar haserattaıı temizleniyormuş. Yeni bir sey değil. Daba evvel, başta Araerika olmak üzere. bir çok memleketlerde denenmişti. Bizim Bornova Enstitflsunden ricamız, bu nsulfi, kabilse, politika âlemine tatbik çarelerini aramasıdır. Hani. bir takım temiz politikacılar üretip, ötekilerin arasına koyuvermek. olmaz mı acaba? D. N. Merkez adayları Öncedeıı tesbit edjlip çefitli ilIcrdcn gösterilecek 23 merkez adayı için de Genel Merkezde ka yıtlar devanı etmektedir. Sızanhaberlere gbre. A.P. merkez kontenjanından her çeşit sınıftan kimseler aday gösterilecektir. Kontenjan adayları arasında 56 tane de basın mensubu bulunacaktır. Basın mensuplan arasında Fatin Fuat Tözer, Turhaıı DilIigil. M. Ali Yalçın. Tekin Erer' in adaylıkları kesinleşmiş şibidir. Bu arada işçi adaylar arasında Türkiş Genel Sekreteri Halil Tuıır da bulunmaktadır. A.P. kontenjanmdan, Dışişleri Bakanı Hasan Isık'm İstanbul'dan, Güney Deniz Saha Kumandanı Tümajniral Ferit Denizmen' in İzmir'den aday gösterilmeierine muhakkak nazanyla bakılmak tadır. Ayrıca Devlet Plânlama Teşkilâtı Müsteşarı Memduh Aytür'ün de A.P. listesinde yer alacağı söylenmektedir. Ürgüplü ve Kosigin Başkanlıçındaki Türk Sovyet temsılcilerı iki ulke arasındaki siy«si ve iktisadi meseleleri ele almışiardır. Sovyet Başbakanlık binasında açık yapılan toplantıda her iki meleket arasındaki münasebetlerin son zamanlarda gelişme kaydettiği müşahede edilmiş ve bunun devamında iki memleketin menfaatleri bakımından fayda olduğu tespit edilmiştir. Paris Büyükelçiliginden aynlırSabalıki toplantıda Başbakan ken. yaş haddine 6 sene kala eÜrgüplü. Kıbrıstaki son gelişmeküliğini isteyen Bülent Uşakmeler ve Türk cemaatinin yaşalıcil'in bu isteğiyle ilgili muamemakta olduğu gayri insani şart)e tamamlanmıştır. lar hakkında genış bilgi vermış Büyükelçi Uşaklıgil, bu karave bunlara maddi ve manevi rmı Eski hükümetin Dışişleri yariımın esırgenmemesı lüzuBakanı Feridun Ceınal F.rkin'in nıuna dikkatı çekmıştir. Sovyet miiesses diplomasi usullerine ayBaşbakan) Kosigin Sovyetlsrın kırı tasarrufları dolayısı ile öne Kıbrıs oıeselesindeki tutumunua almayı uygun gördüğiinü» açıkdeğişmediğini kesin olarak Elarrmtır. NOStS'e karşı oiduklarını kesin dille ifade etmiştir. Kosigin Uşaklıgil, bu arada Büyükeiçi«Adada tabii olmayan kötü şartlik makamının haysiyetini böylelar içinde yaşamak mecburiyecc koruduğu ve mesleğine son tınde olan Türk cemaatinin dubir hizmet yaptığı kanaatini beslediğini ve bundan sonra bu bi rumlarının islâhına yardım imkânlarını ınceleyeceğinı» söyleçim davranışların tekrarlanmasınm önleneceğini umduğunu» miştir. söylemiştir. Toplantıda, ıkı üike arasındaki ticari ve iktisadi münasebetlerin geliştirilmesi konusuna da değinilmiş ve Ürgüplü Kosigine bazı tesis projeierinin listesini tevdi etmiştir. Kosigin ayrıca Kıbrıstaki Türklerin durumlarını ve bunlara yapılması düşünüien Sovyet yardımını da incelemc Sılâhiı Kuvvetler Harb Akagörevinı bir teknisyenler heyeclemileri 119. dönemini başarı ile tine vermistir. bitiren altısı Afganıstanlı olmak üzere 66 subaya dün dörenle dip Kosigin Türkiye'yi lomaları verilmiştir. Akademiziyaret edecek den bu yıl 39 kara. 9 deniz 12 lıava subayı mezun olmuştur. Sabah otuıumundan sonra. Bu münasebetle yapılan tören Türkiyenin Moskova Büyükelçi<le Senato Başkanı Enver Aka. liîinde, Kosigin ve eşı şerefine Genel Kurmay Başkanı Orgenebir öğle yemeği verilmiştir. ral Cevdet Sunay. Kuvvet KoYemekte Ürgüplü. Kosigini mutanları. Genel Kurmay İkinTürkıyeye dâvet etmiştir. Dâveci Başkanı Korgeneral Refık Tulti yapan Ürgüplü, Kosigin ve ega. Valı ve Belediye Başkanı haşini Türkiyede görmekten memzır bulunmuşlardır. (Arkası Say. î Sü. 1 deı Görüşmeler Türk Sovyet kültür andlaşması konusunda MP nin yeni bir iddiası Ankara, (Cumhuriyet Bürosu) Millet Partili iki Bakanın «Türk Sovyet Kültür Anlaşması» nı imzalamamalarmın M P . Genel Merkezince açıklanmasından sonra basında yayınlanan ya zılar üzerine dün, Genel Merkez yaptığı ikinci bir açıklamada «Ko müııizm propagaudasına kapılannı açabilecek hareketlerle Rusya' nin teveccühünü kazanmak politikasıııı Millet Partisi hiçbir zaman kabul ermeyecektir» demektedir. Açıklamada, İnönü hükürnetiıun muhalefete danışmadan böyle bir anlaşmaya gitmesi «Siyasî baâretsizlik» olarak vasıflandırılmak ta, öretle şoyle denilmektedir: «Komünizm telılikesinin her gün biraz daha arttığı ve milletimizj huzursuz kıldığı bir zamanda Rusya ile ilk yapılacak iş bu imiş gibi kültür tnübadelesine gi rişilmcsini Millct Partisi, millî menfaatlerimize uyeuıı bulmamaktadır. Her vesiledcn istifadc etmesitıi bileıı Ftus komşuliirımızın. kültür nıübndelclcrinin golgesinde Türkiye'dcki azılınış yoldaşlarıyla birlikte koınüııizm propagandasına hız vcrmekten geri kalnıayacakları herkesin kavrayabileceği bir gereektir. Karurımızın solctı çevrelerde yarattığı infial de vataııdaşlar için uyarıcı olmak icap eder.Açıklama ayrıca, Rusya ile iyi münasebetierin başka alanlarda aranması bu arada «Teenni ve temkin ile» hareket edilmesıne işaret edilmekte. Millet Partisinin bu sebeplerle anlaşmaya kar şı oidukları belirtilmektedir. Horb Akodemisinde 66 Suboya törenle diplomatarı verildi Ankaralı şoförler Isfanbullu şoförleri protesfo ediyor Ankara, (Curnhuriyet lîiirosu) Yen; yürürlüğe konulan Karsyollan Trafik Tüzüğünün uygulanması konusunda Ankaralı şoförler ile tstanbullu şoförler .arasında anlaşmazlık çıkmıstır. Dün bir basın toplantısı düzen leyen Ankara Şoförler Demeğı B^şkanı Gültekin Murat Tulgar, Veni Tüzüğün uygulanrnasına faraftar olduklannı, ancak tstan bullu me^lekdaşlarının buna kar >ı koyduklarmı belirterek kendi'erini şiddetle protesto ettikleri ni ifade etmiştir. Tulgar. mesleğin bir düzen e so kiilmasından duyduğu memnuniyeti belirttikten sonra öjetle {öile konuşmuşturi ^ Türkeş, Giirsen ziyaret etti Ankara. ıCumhuriyet Bürosu) C.K.M.P. Genel Başkanhğına ^eçilen Alparsîan Türkeş, beraberinde bazı Genel İdare Kurulu iiyeleri olduğu haîde Çankaya' ya giderek Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel'i ziyaret etmiştir. 45 dakika süren bu görüşme sonunda Alparslan Tüıkeş. Genül Başkanhğa seçilmesi münasebeliyle Gürsei'e «Bır nezıkrt ziyaretlnde» buluııduğunu sö;lenıistir. Millet Yapar Denizcilik Bankasmın Haliç Tersanesinde Türk Donanması icın inşa e<HIen 12 çıkarma gemisinden dördü daha dün denize indirilmiştir. İki zırlıiı \asıta ile 1 böliik er alabilecek ve 14 rail siirnt yapacak modern çıkarma ffcmilerinin tainami 'W ağustos Zafer I Ecvet GÜREStN | 1111 Bayramına kadar, Denizcilik Bankası tarafmdan Orduya teslim edilecektir. Şimdiye kadar çıkarma gemilerinin altı taııesi denize indirilmiş ve Deniz Kuvvetlerine verilmiştir. Türk Donanmasının biiyiik bir eksJk]iğini,4amamlayacak olan çıkarma gemilerinin însasına 30 ağustostan 'sonra da devam edilecektir. Haliç Tersanesinde büyuk bir titizlîkle in$a edilen tamamı yerli olan çıkarma gemileri ügililer tnrafmdan fevkalâde vasıfta bulunulmuş, tersanenin Türk mühendis ve işçileri tebrik edilmijtir. bmnıııııuıııııınuiHiıııııııııııııııııııuııııuıui"" '