Katalog

Hüseyin Rahm» Giirpınar Biıtün eserleri ı i Buyük rcıııancımızın dogumunun 100. yıl donümünde. bütün eserlert yetkili kalem sahıplerının eliyle ve büyıik bır titizlikle bugünün dilınc aktarılarak yayınlanmaya başlamıştır. Ilk kitap cık'tı. Fıyatı 6 Lira. Posta ödemeli de gönderilir. NIMETŞİNAS A T L A S K l T A B E V l 42. yıl sctyı 14673 umhuriyet KURUCU8U: YUNUS \ADİ Telgraf ve mefctup adresi: Cumburiyet Istanbul Posta Kutusu: İstanbul No 246 Telefonlar: 22 42 90 22 42 96 22 42 97 22 42 98 22 42 S» DE YAYINLARI GÖÇEBE. Cemal Süreya. 3 lira. VİRGÜLÜN BAŞINDAN GEÇENLEK. Ülkü Tamer. 3 lira. HİKOŞİMA. John Hersey. 4 lira. SOSYALİZM. Bcrtrand RusselL 3 lira. YABANCrNIN ACIKLAMASI. Jean Paul '• Sartre. 4 lira. SÖZCÜKLER. Jean Paul Sartre. 7.5 lira. DÖSEĞİMDE ÖLÜRKEN R'iUiam Faulkner. (Eomanl 7.5 lira. BAUDELAİRE. Jean Paul Sartre. 7.3 üra. TÜRK EDEBİYATI 1965. Memet Fuat'ın Seçtikieri. 7.5 lira. DE TAYINEVL VİLÂYET HAN, Cağaloğlu Cumhuriyet 6460 Salı 8 Haziran 1965 Rezervleri şirketlere mal eden böliim tasarıdan çıkarıldı DEMÎREL. «DE VLETLESTİRME OLURSA BİR TAZMİNAT DEDİ DÜSL^ÜLECEKTİR)) KOMtSYOy (AP) SOSRA BAŞKAM GÜZEY İSTİFA ETTÎ VE DAHA tSTİFASINI GERİ ÂLDl 08 \iiiiiıi' 62 ııır UZAY IKIZLERI ARZA DONDİJ BAKİ GÜZET Houstoıı (Tcsasj, (a.a. AP Radyolar) Amerikanın «Feıa İkizleri» Jaraes Mc Divitt ile £d•ward White, birçok dünya rekorlarJ kırdıktan sonra, dün saat 19.14 te yeryüzüne dönmüşlerdir. <Wasp. isimli uçak gemisine alınan Mc Divitt ile White'rn sıhhi durumlarının •mükemmeU olduğu dencmenin 'o 100 başarıh geçtiği açıklanmıştır. Her ikisi de Hava Binbaşısı olan Mc Divitt ile White, fezada dört günden fazla, 97 saat 50 dakika kaldıktan ve dünya etrafında 62 tur yaptıktan sonra Bermuda'nın 600 kilometre güneybatısında ve Florida'nm 750 kilometre doğusunda Atlas Okyanusuna inmişlerdir. tnişi yerden kontrol eden Christopher Craft, Mc Divitt ve Whitef in. bundan önce yapılan altl «Mercur>» denemesinde olduğu gibi, balistik metodla indiklerinl söylemiştir. İNİŞ NASIL OLDU? 18.44 •Gemini4» uzay gemisinin daha alçaktaki bir yörüngeye gir mesi için manevra roketleri ates lenmiştir. 18.56 Uzay gemisi, yörüngesinde 62 nci turunu tamamlamak üzere iken «geri tepmeli roketler» ateşlenmişür. 19.04 Uzay gemisi, çok sıcak iyonlann radyo yayunına engel olduğu bölgeye girmiîtir. • 1WO Uzaygemisi ysrjrüziio* • takıiben 15 kilometre irtifaa inmistir. Sürati azaltmak için yardımcı paıaşütler açılmıştır. 19.12 Takriben 3 kilometre irtifada ana paraşüt açılmıştır. 19.14 2.750 kiloluk «GeminiJuzay gemisi denize inmiştir. ASTRONOTLAR WASP UÇAK GEMİSİNDE Feza yolculuğundan denize inen ve bir helikopter tarafından alınıp Wasp uçak gemisine götürülen astronot James Mc Divitt ve Edward White. güvertede geminin 2000 kişilik mürettebatınuı yüzde doksanı tarafından karşılanmışlardır. İki astronot derhal muayeneden geçirilmek üzere geminin hastahanesine sevkedilmiştir. Wasp gemisinden Houston'daki feza kontrol merkezine verilen ıaporda astıonotların durumlarınuı çok iyi olduğu bildirilmiştir. Astronotlar Houston'daki evlerine dönmeden önce gemide üç gün muayeneden geçeceklerdir. Şimdiden umumi kanaat şudur ki. insanlar iierde aya yapacakları seyahatlerde uzun müddet feza yolculuğuna ve uzun müddet feza gemileri dışında boşlukta kalmaya tahammül edebileceklerdir. PETROL REZERVLERIMILLEDN MALIDIR ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) Sanayi KomisyoMi Bıılgcıristcma iziıısiz çitmiş Ürgüplü dün M, P. liderine cevap verdi sekj Petrol için Yiiksek İstişare Kurulu toplanacak Adana (Haluk Beseıı bildiriyor) Başbakan Suat Hayri Ürgüplü dün sabah petrol konusundaki şahsi görüşünü, bir soru üzerine basın mensuplarına açıklamış ve «Benim fikrim. petrolün devletleştirilmesinin erken olduğudur» demiştir. Devletleştirmeden önce kanunda tadilât cihetine gidilerek yeni haklar temin edilmesinin memleket için daha yararlı olduğunu, çok teknik yatırımlar için yabancı serınayeden bizi mahrunT"S(Jecek endişelerin önceden bertaraf edilmesi gerektiğini belirten Ürgüplü, maden kaynaklarımız konusunda ilmi ve objektif tetkik yapmak üzere Ankaraya dönüşünde bir istişare kurulu teşkilini Bakanlar Kuruluna teklif edeceğini de açıklamıştır. umhuriyet Senatosunda dün, yer alnndaki petrol rezervlerinin de şirketlerin malları arasında yer almasmı öngören ibareler taşıyan Yüksek Denetleme Kurulu raporu, Karma Komisyonun kamu iktisadi teşebbüsleri raporundan çıkarılmıştır. Bu karar bütün parti ve diğer gruplar yöneticilerinin imzasiyle verilen bır önerge üzerine alınmıştır. Önerge aleyhine konuşun Karma Komisyon Başkanı Baki Güzey (A.P.) kararın alınmaMiı dan sonra Komisyon Başkanlığın claıı istifa etmiştir. Kunıısyon üyesı Ahmet Ünaldı (AP). Başkan Muhittin Kıhç'ı taraf tutmakla itham ettifii için bir ihtar eezası almıştır. Komisyon Başkanı istifa edince Komisyon sözcüsü Muhlis Ele (CHP) aranmış, bulunamayınca görtişmfler saat 12 de kesilerek saat 14.:M) a bırâTcîîrrİişTrV. Bilindiği gibi Rapor. T.P.A.O. nun petrol çıkardığı bölgelerdeki yeraltı rezervlerinin de şirketin «mamelek» inden sayılmasını öngörmekteydi. Bu husus kabul edilseydi, yabancı şirketlerin Türkiyede petrol çıkardıkları bölgelerdeki rezervleri de onların «nıamelek» inden (Arkası Sa. 7, Stt. l üe) C unün AP İcindeki Çekişmeler Adalet Partisi içinde başgöslerrn. ^ahut büyük kongrcden bu yaııa süreçelen çekışmtleri iktidarı tek basına alnıak iddiacısı bir partinin seıim öncesindeki hastalığı olarak şörmek miimkündür. Anuak hcmeıı ilâve etmek gerekir ki, bu çörüs sadece yüzeydeki nedenlere. daha dosrusu 194H dan beri alıştığımız, parti içi mncadelelerin deirer ölrülırine dayanır. Gerçekten yüzeydeki nedenlere göre, A.P. iktidara aday bir parti olarak önce keııdi içinde iktiıJjr savası yapmaktadır. Teşkilât kademeleriııe vapışabilenler milletvekilliği yollarım açık tutabilmrk için savasmakta. viıie bu imkâna kavuşmak isteyen ırkadakiler ise öııdekileri zorlanıaktadırlar. Vukarı kademeler sava.şta hakem sibi görünmekle beraber aslında şeleceğin hesaplarına göre. kâh bir yaııı. kâh öteki yanı tutmak zorunluğunda kalıyorlar. Bu davranış. dolayısiyle huzursuzlusu artırıyor, il merkezlerini basmak karşı tarafla hir çıkarmak gibi olavlar birbirini izliyor. A.P.. eski Demokrat Parti gibi kuvvetli lider kadrosuna davanarı otokratik bir parti olamadıçı. içteki kavgalar eski mücadelecilerle, yeni mücadeleriler arasmd.ıkı hir hak çekismesine doğru sittiçi vc üstelik sartlar da değiştiği için. yoklama vakti yaklaştıkça. hiç şüphesiz çekismeler büsbütün artacaktır. Bu çekişmeleri durdurabilmck ve srçim düzeyine daha disiplinli çirebilmek için partinin tntabileceği yol galiba siyasî partiler kanununuıı çıkısıııı beklemek ve o zamana kadar üst kademedekilerin teşkilâtla temas ederek kavsaları yatıstırmaea çalışmalarıdır . >iyasj partiler kanunu tasarısı adav olacakların secirnden üç ay önce il ve ilçe idare kurullarından çekilmelerini ve yerleriııi seçime katılmayacaklara bırakmalannı öngörüyor. Kaııun. eğcr çıkarsa Ankaraya atlamak isteyenler ya kademeleri ellerindr tutmaktan vazçeçip esit şartlarla yoklamalara çirecekler, ya da milletvekılliginı hir vana iterek kendileri için deçil, sadece partileri için çalısmak zoruııluğunda kalacaklardır. Siyasi partiler kanunu tasarısındaki maddeye dayanarak varılan bu yargı aslında prk ideal bir yargıdır. Gerçekte kaııunla zorlanan çekilme başlıca amaç olan parti için ralısmayı sağlayabilir mi? Özcllikle A.P. gibi etrafında kendisiyle rekabete şririşmeye çalısan siyasi parti, ya da partilerin bulunduğu bir tesekkül için partilileri bu amaca yöneltebilmek pek zordur. t stelik toplunıdaki akımların belirlenmeğe. halk kitlelerinin uyanmasa başiadığı bu günlrrdc. Mpaslan Türkes ve arkadaslarının katılmalarmdaıı sonra heın canlılık kazanan. hem de uyanışlardaıı faydalanmağa çalısan C.K.M.P., henüz A.P. ile tam bir rekabet hâlinde değilse bile teşkilâta çeşitli nedenlerle sempatik geldiği bir ^erçektir. Bu nedenlcr arasmda 14 lerin ihtılâl idaresine kafa tutmus olmaları var. Türkes'in Halk Partisi düşmanlığı var, ihtilâlcilerin gevelemelerıne raşmen uyanışa paralel şeyler söylemekte olusları var. Ve hepsinin üstünde canlılık kazanan C.K.M.P. deki kadroların milletvpkilli|i istiyenleri iştahlandıracak kadar bos olması var. C.K.M.P. butrün, teşkilâttaki A.P. lilerin ço^u tarafından ihtiyat parti olarak görüliiyor. Nitekim Adanada, Genel Mfrkezden hoşnut olmayau partililerden bazıları iki gün önee C.K.M.P. ye şeçivermişlerdir. Bu arada A.P. gençlik kollarıııdatı aynlanlar C.K.M.P. çençlik teşkilâtını kurmuşlardır. Hfilâsa C.K.M.P.. Adalet Partisi teskilâtındaki huzursuzlusuıı önlenmesi bakımındaıı hatırı sayılır bir handikaptır. Öte yandan Osman Bölükbaşı'nın M. P. si de henüz göze çarpacak transferler yapmamakla beraber özellikle köylerde. bucaklarda taraltarlarıııı artırmağa çalışıyor. tşin enteresan yönü, taraftarların A.P. ye oy veren kitleden şrelmeleridir. Bölükbaşı Inönü'ye küfrettikçe zevkten dört köşe olan A.P. yukarı kademeleri. aslında bu küfürlerin C.H.P. kitleleri yerine karşı kitleden oy kopardiîinın farkında bile değiller. Kısacası seçimler areiesinde Adalet Partisinin iç törunüsü hayli karışıktır ve çekismelerin verdiçi bu karışıklığın seçimler üzerinde etki yapması heklenebilir. Efer sartlar değişraezse... Mıllet Meclisi Sanavi Kotnisyonu Baskan ve üyelerinin bundan bir bure önce meclisten izin almadan Bulgar hükumetinin dâvetlisi olarak Bulgaristana pitmeleri Mecüs Başkanı Sirnifn tprafından raesele yapılmıştır. Baskan. bu konuda aruplara bırer yazı yazarak sanayi komisyonu üyelerinin teamüle aykırı hareket ettiklerini bildirmiş ve ne i*!em yapıldığını sormu?tıır. CHP Grup yönetim kurulu dâvetin öztl olduğunu ve hı<; bir işlenı yapıimadıgını Meclis Bsskanma bildirmiştir. Dieer g ı u p l a n n cevapları öerenilememiştir. KOÎMİSYON t YELERİ Adlarına tek tek dâvetiye gelen Sanayi Komisyon üyeieri Ştınlardtrr • Kudret Mavisan (AP. Baskan). Rahmi tnceler başkan vekili (CKMP). Sabahattin Bilgısu ı'CHP. Siizcü), Ahrr.et Türker (AP. Kâtiu). CHP'li üyeler. Şükrü Yüzbaşıoğlu. Müştak Okumuş. Necmi Öktem, Nurettin Ardıçoğlu. Saki Zorlu. Hasan Tahsin Uzun. Ziya Özkan. NureHin Ceritofilu. AP'li üyeler: Osman Tuğrul. İsmaii Yılmaz. Baha Cemal Zağra. Arif Hikmet Güner. Selahattin Güven, Fevzi Fırat. MP'li ü y e : K a rıı i 1 İ n a 1. «BÖLUKBAŞI'DAN BANA İNTİKAL ETMİŞ HİÇBİR ŞİKÂYET YOKTUR» ADANA Haluk BESEN bildiriyor B DERGİSATAN GENpLER DÜN KIZIUYDA KAVGA ETTİ aşbakan Suat Hayri Ürgüplü dün bir basın toplantısı yaparak, M.P. lideri Osman Bölükbaşı'nın önceki gün Urladaki konuşmasına ve ithamlarına cevap vermiş, koalisyon kanatlaıı arasında «söz düellosu» nu açmıştır. Bölükbaşı, Urla konujmasmda Ürgüplü'nün idarei maslahat zihniyeti ile devleti idarc ettiğini, koalisyon protokoluna uymadığını, taahhütleri rafa koyup meseleleri uyuttuğunu, koalisyonun karşısındakilerle özel yakınlığı bulunduğunu, liderlerle sık temas yapmadığını ileri sürmüştür. ~" "Or^ÖpIu," bu ithanılara karşılık şunlan söylemıştîr : «Sayın Bölükbaşı ile koalist yon kurulduktan sonra bazı konularda fikir avrılıklarımız olmustur. Benim kanaatim, memlekette huzur ve siyasî istikrarı temin için partiler arası danısma ve dayanışmanın medenî seviyede olması zaruretidir. Bilhassa bağırasız bir Başbakan olarak buna azami dikkati göstermeyi prensip telâkki etmekteyim. Liderlerle temas Sayın muhalefet lideriyle yap tığım temaslar çok sayıhdır ve çok miihim dış siyaset meselelerine inhisar etmistir ve faydalı olmuştur. Tabii memleketin iç siyaseti bakımındaıı da muhalrfet liderinin fikirlerini öğrenmekle faydalı bir yol tuttuğuma kaniim. Koalisyon liderleriy le olan temasa gelince, bunu ba zen toplu olarak, bazen münferit olarak yapmaktayım. tlsfili Bakan arkadaşlarım da koalisyon liderlerine çerektiği zaman bilgi vermektedirler. Esasen kabinede koalisyon partileri kâfi miktarda temsilci Bakanlarla (Arkası Sa. 7, Sü. 2 de) «Manda» meselesi ve Bölükbaşı ANKARA Bağımsız Afyon Milletvekılı Haluk Nurbakı, dün ba^ına yaptığı bir açıklanıada Millet Partisi Genel Başkanı Osman Bülükbaşının, İzmir'deki konuşmasına temasla, İnönünun Kurtuluş Savaşından önceki ytllarda Amerikan mandası iftcdiği yolundaki sözlerını «çok hazin ve elem verici» olarak \asıfl?ndırdıktan sonra, bu kabıl beyanlarm Atatürk'ün Büyük Nutkuna tecavüze yeltennıeye gidecek kadar endişe verici olduğunu belirterek demiştir ki : «Kurtalus Savaşımn tek bir yönü vardır, o da Atatürk'ün Büyük Nutkunda belirtilmiştir. Bölükbaşı'nın bu beyana mesnet olarak gösterdiği eser, aslında Büyük Nutka rağmeıı Kurtuluş S3vasını ayrı açıdan gösternıek iddiasmdadır. Bu konuda açılacak her tartışma. çirkin ihtilâtlara yol açar. Kaldı ki, bu kitaptaki mektup dahi «sayın Inönü'nün Amerikan mandası ıstediti» yolunda bir pasa.i taşımamaktadır. Zekâi Dorman hastanede Istifam için sebep yok diyen Dorman hastaneye yattı Ankara. (Cunıbuıivct Bürosu) MP Genel Başkanı ve grupu tarafından istifaya zorlanan Turizm ve Tanıtma Bakanı Zekâi Dorman «fıtık» olmuş ve ameliyat için dün saat 11 de Ankara Hastanesine vat mışur. TRT için yeni bir kanun tasarısı hazırlayan, ancak durum mahkemeye ve Meclise intikal ettigi için bunun savunmasını yapmayan Dorman'ın bu davranısı, (Arkası Sa. 7. Sü. 6 da) Ankara. (Cumhuriyet Bürosu) Kızılayda «Dönüşüm» dergisi ile «Kuvaji Milliye» dergisi satan gençler arasmda dün akşam üzeri saat 18.15 de çıkan bir kavga sonunda 13 kişi nezarete alın mıştır. Sakarya caddesinin başında «Dönüşüm» dergisi satan gençlere. Tuna caddesinin başında «Ku vayi Milliye» dergisi satanlardan 10 kişilik bir grup «Kahrolsun ko münistler» sözleriyle saldırnuşlardır. İki cadde başı arasında 100 metrelik mesafe olmasına rağ men saat 18.15 de «Kuvayi Milliye» taraftarlan, diğerlerinin bu lunduğu yere gelmişler. söz ve yumrukla saldırıva başlamışlardır. Önceden böyle bir olayı bekliyen Ankara Emniyeti, olay yerin de daha önceden sıkı bir tertibat aldığından kavga buj'ümeden bas tırılmış ve neticede mütecavlzler den 3, «Dönüşüm» dergisi satanlardan da 10 kişi olmak üzere 13 kişi polis tarafından yakalanarak Çankaya Emniyet Âmirliğine götürülmüşlerdir. NEZARETE ALINANLAR «Dönüşüm» dergisinin sahibi Ataol Behramoğlu ile sorumlu Yazıişleri Müdürü Ümit Hassan ile birlikte her iki taraitan nezarece alınanlar arasında İzmir A. P. milletveküi Şükrü Akkan'ın oğlu Atıl Akkan, Mehmet Saner, Faruk Turuz, Abdullah Nefes, Erdal Gökyüzii, Mehmet Özkaraca, Dinali Baysal bulunmaktadır. Olayın cereyan ettiği sırada Niğde milletvekili Nuri Soyer IC.H.P.) ile Konya milletvekili Mekki Keskin (Y.T.P.) in polis şefleriyle görüştükleri, bu arada Mekki Keskin'in yüksek sesle: «Devlet otoritesini bunlara göstermek lâzımdır» dediği duyulmuştur. Öte yandan polis, kavgacıları sille tokat, küfür ve jop :1e götürmüştür. Kadırga ilkokulu 4405 lira bağışladı Kadirga ilkokulu oçrenrileri para yalırıyor İSTANBUL Kadırga İlkokulu öğretmen ve öğrencıleri, aralaıında topladıkları 44U5 lirayı «Millet Yapar» kampanyası hesabına yatıınuşlardır. BERGA.MA Bergama Kız Enstitüsü öfretmenleri, kampanyaya yardım için açtıkları bir büfede, meşrubat salışı vapmışlardır. Oiğer taraftan ögreııciler rozet takarak para toplamıslardır. Her iki taraftan toplanan 1714 lira kampanya hesabına vatırılnuştır. BERGAMADA MUTLU SON Batı Almaııvn CUMHURİYET TELEVIZYONDA manter yayın ' Tcleviyvon ckipi Türkljeyc ait hazırladığı dokıımeyanında gazetcraize dr gelmis ve jazetc calı;malarını tclcvizyona t'pkmMir. Rfsimılc calısmalar Mia.sında Ba^vazarımız NADİR NADİ. Genel Yayın Murtiırumux Ecvet GLRLS1N v« ulevujgnculaı «örülüyor. (Bu konudaKi bir haberiraiı i üncü sajfamiîdadır) Yazan : Mücahit BEŞER ; nci Sahifemizde; Ecvct GfrRESTN ••••••••••••••••••••••••*•••••••••••••••••••••••••••••••••••••••• ANKARA Halk Evlen ger.el nıerfezi. geçtığımız gün aldığı bır kararla. bütün Haik Kvlerinın «Millet Tapar» kampnnyasına, istırak etnıesını sağlamıştıı. Genel merlsez tarafüv dan bütün Halk Evlerıne bir genelge gönderılmıştıı GeneİRe şu esasları ıçınc almaktadır ; HALKEVLEK1 KAMPANYADA