Katalog

30 Mayıs 1965 CTTMHTJRÎYET SAHÎFE BEŞ SAYIN TÜRK KAMU OYUNA I Fİ ürk Milleti için hayatî önemi haiz konulardan biri olan petrol meselesi üzerinde son zamanlarda, gerek basında ve gerekse diğer çevrelerde hassasiyetle durulmakta ve tartışmalar yapılmaktadır. Bu millî konunun çözüm yollarının Türk Milletinin menfaatlerine en uygun bir şekilde tâyin ve tesbiti hiç şüphesiz Türk Milletinin iradesine ve onun yetkili organlarının kararına dayanmaktadır. Ancak bu tartışmalar arasında zaman zaman Şirketimizin adının da geçmekte olması, müessesemize karşı birtakım haksız ithamların yöneltilmesi sebebiyle, Şirketimizle ilgili bulunan ve Türk resmî makamları tarafından e*asen bilinmekte olan aşağıdaki hususların açıklanmasında zaruret ve fayda mülâhaza edilmiştir: Mobil 60 yıldanberi Türk halkmuı hizmetindedir ve bundan şeref auymaktadır. 1953 e kadar Türkiye'de sadece dağıtım ve satış sahalarında çalışan Mo'oil, bu tarihte arama ile de ilgilenmiş ve 1954 te Petrol Kanunıınun çıkması ile ihzarî arama faaliyetlerine gırismiştir. Mobil, ilk aramd rulısatını 27 ocak 1956 tarihinde almıştır. 195658 devresinde Mcbil; Adana, Gaziantep ve Siirt Petrol bölgelerinde kuyu deimeden önce yapılması gereken jeolojik, fotojeolojik, gravimetrik ve si&mik çalışmalar yapmış ve bu işler için 9 Milyon Dolar sarfelmiştir. Mobil ilk kuyusunu 2 Aralık 1958 de Adana Bolgesinde delmeye başlamıştır. Bu kuyu kuru çıkmıştır. Mobil ilk petroilü kuyuyu Adana Bolgesinde Bulgurdağ'da 10 Ağustos 1960 ta tamaml&mıştır. Bu petrol buluşundan sonra Mobil, bu sahadaki tesbit ve arama faaliyetine hızla üevarn etnıiş ve 1963 ortalarına. krdar 22 kuyu daha açmıştır. Adana Bölgesi sondajıarı devam ederken Ağustos 1959 da Siirt Bolgesinde ilk kuyu acılmıştır. Kuru çıkan bu kuyudan bonra bu bölgeye 1961 de tekrar dönülmüş ve 1962 de Batı Raman kuyusunda petrola raslanmıştır. Batı Raman kuyusundan sonra V inci bölgede 15 kuyu açılmış ve bunlardan 9 unda kaliteli petrol bulunmuştur. Silivanka \e Şelmo pelrol sahaları bu aramalar neticesinde keşledilmiştir. Hâlen mevcutlara ilâveten Silivanka ve Şelmo sahalarının tesbit ve inkişafma devam ediimektedir. Euyiece Mobil, 1958 soııundan 1965 ortalarına kadar, yani K,5 yıl içinüe Türkiyede 46 kuyu açmış ve bunlardan 12 kuvuda petrol bulmdştur. Acılan kuyu adedine nazaran bulunan petroilü kuya adedi yalnız Türk Petrol Tarihinde değil, dünya petrol &anayiinde de başarılı bir sonuçtur. Petrol arama faaliyeti için Mobil Türkiye'de şimdiye kadar 30 Milyon Dolar harcamıştır. Bulduğu ham petrolü en kısa zamanda çıkannayı hedef tutan Mobil Bulguıdağ'da bulduğu ham petrolü ATAŞ Rafinerisinin ikmal edilmesini beklemeden (Rafineri Mayıs 1962 dc açılmıştır). Ağustos 1961 den itibaren Rafineriye naklederek stok yapmağa başlamıştır. Keza, V inci Bölgede bulunan Silivanka petrolünü Ağustos 1963 tcn itibaren; 1964 başlannda aynı bölgede keşfolunan Şelmo sahasının ham petrolünü de Haziran 1964 den itibaren Mersin Rafinerisine sevketmiştir. Mobil, gerek Adana ve gerekse Siirt Bölgesinden ham pet rol çıkarm&kta ve bu petrolü 300 ü aşan sarnıçlı kamyon ve 162 sarnıçh vagon ile Mersin Rafinerisine nakletmekteau. urta Doğu Petrolleri evsafmda olan bu ham petrollerin üretimi bugün için taşıma imkânlan ile sımrlanmıştır. Hâlen yapılan taşıma işinde hususî petrol şirketlerinin araclarından istifade ediimektedir. Taşıma kapasitemizi arttırmak maksadiyle 60 adet büyük sarnıçlı vagonun kira ile kullamlmaEi için Fransa'da yaptığımız anlaşma Petrol Dairesince tasdik edilmiştir. Nisan 1965 te Mobil, Siirt ve Adana Bölgelerinden günde ortalama 9y00 veril ham pelrolü Mersin Rafinerisine taşımıştır. Fransa"tian ithali düşünülen vagonlarla taşıma kduasıtemiz artacaktır. Bugüne kadar Mobil, 3 Miljoıı varili aşan yerli ham petrol isühsal edcrek Rafineriye taşımıştır. Bunun 2 milyon varili 1964 sonuna kadsr ve 1 Milyon varili de 1965 yılının ilk 4 ayında Rafineriye ulaştırılmıştır. Batı Raman'da bulduğumuz petrol sahası ekonomik olmadığından ve nakil iml;ânı bulunamadığmdan, halen çalışUrılamamaktadır. Bu petrol çok ağır ve çok kükurtlüdür. Gravıtesi 14 ve kükürt nispeti %5.6 aır. Nakliye imkânlan aynı mmtakada keşfolunan çok daha üstün vasıflı Şelmo ve «Silivanka petrollerimizi taşımaya dahf yetmemektedir. Batı Raman'dan çıkardığımız ham petrol Türkiye Peirolleri A. O.' na kuyu başında parasız verilmesi teklif edilmişse de Türkiye Felrolleri A. O. bu petrolü almamıştır. Mobil'in Türkiye'de arama yapan diğer hiç bir yabancı şirketle sennaye ortaklığı yoktur. Mobil, bugüne kadar bulduğu ve bulmayı ümit ettiği ham petrol rezervleriyle uzak olmıyan bir gelecekte kendi ihtiyacını karşılayabileceğine inanmaktadır. Normal dünya piyasası fiatlan «afişe fiatlar» namı altmda ilân edilir. Beynelmüel satışlarm ancak bir kısmı bu fiatlann bir miktar altmda yapılır. Bunlardan bazılan hususî hâl ve şartlara inlaisar eder. Meselâ, elden çıkanlması gereken «surplus» stoklaıın satışı veya bir defaya nıahsus olmak üzere eksiltme ile yapılan satışlar gibi. Sovyet Rusya tarafından iskonto ile yapılan satı§lar ise bir memlekette bir miktar piyasa hissesi sağlamak ve bil'ahare politik tazyik yapmak gayesini güder. Mobil'in bilgisine göre bütün bu satışlarda iskonto hiç bir zaman iddia edildiği gibi fc35 e yaklaşmaz. Mobil halen 30 Milyon Dolar petrol aramalanna, 34 Milyon Dolar Rafineriye ve 33 Milyon Dolar da tevzi ve satış sahasında olmak üzere Türkiye'de 97 Milyon Dolarlık yani 873 Milyon Tmk Uralık bir yatınm yapmış bulunmaktadır. Mobil, bu yatırımlarını mâkul bir kâr sağlamak gayesiyle vapmıştır. Arama, rafinaj, dağıtım ve satış faaliyetlerinin 1963 senesine ait muşterek bilânço neticeleri Mobil'e yatırım. nazaran %2,3 civarında bjr kâr sağlamıştır. Aynı faaliyetlerinin 1964 müşterek bilânço neticeleri zararîa kapanmıştır. Rafineri ile dağıtım ve satış şirketlerinin kâr y&pmalarına rağmen, arama sahasında yapılan masraflarırı fazlslığı, konsolide bilânçonun zararla kapanmasına sebep olmuştur. Mobil petrol aramasına ve rafineriye yaptığı yatınmlara karşıiık şimdiye kadar sadece 1,247,000 Dolar transfer etmiştir. Mobil Türkiye'de petrol diığıtım ve satış sahasında son 60 yıldan beri çalışmaktadır. Yurtta, rafineriler kurulduktan sonra, yerli mahsuller de satmaya başlayan Mobil Oil Iürk A. Ş. memlekeLte halen en fazla yerli malı satan petrol şirketidir. Filhakika, Mobil'in 1964 petrol ürünleri satışmın Sö20 sini yani 105,000 tonunu yerli ham petrolden üretilen mallar teşkil eder. Bu yerli malı satışlan içinde kendi istih?alimizden sağlanan mallar bulunduğu gibi, Batman Rafinerisinin mamulleri de de geniş mikyasta yer almaktadır. Aynı devre zarfır.da Petrol Ofisinin satışlannm l /c12,5 u yani 66,000 tonu yerli ürünlere aittir. Mobil Şirketlerinden sadece dağıtım ve satış yapan Mobil Oil Türk A. Ş. 1929 dan 194'J a kadar geçen 20 sene zarfında 5,5 Milyon Dolar transfer etmiştir. 1949 dan bu yana ise herhangi bir transfer yapmamış, kârlarımn tamamını Türkiye'de yatırmıştır. Buna mukabil Mobil Oil Türk A.Ş., Türkiye'de yabancı müşterilere yaptığı hizmetler tiolayısiyle her sene memlekete yaklaşık olarak 2 Milyon Dolar döviz getirmekte ve Merkez Bankasına devretmektedir. Mobil Oil Türk A. Ş. son 7 sene zarfında Gelir ve Kurumlar Vergisi olarak 63 Milyon Lira ödemiştir. Personeline 1964 senesinde ödeuiği ücretlerden 5 Milyon Liralık vergi tevkifatı yaparak Hazineye yatırmıştır. H&len Türkiye'deki Mobil Şirketlerinde ve iştiraklerinde 1600 Türk personel çalışmaktadır. • E Mob İçinde bulunduğü topluma her sahada faydalı olmak amacını güden Mobil, Sosyal ve Kültürel sahalarda da hizmeti gaye bilmiş ve çeşitli kültür faaliyetlerine katılmıştır. Bu arada bizzat okul yapma faaliyetine giriştiği gibi, çeşitli yüksek öğretim müesseselerine devaın eden 60 tan fazla öğrenciye hiç bir karşıiık beklemeden, tahsil hayatlan boyunca burs sağlamıştır. 60 yıldan beri Türkiye'de Türk Milletinin hizmetinde bulunan Mobil gelişen Türk ekonomisine yararlı olduğuna inanarak ve Türk Milletinin itimat ve teveccühüne güvenerek luıruluşundan beri şiar edindiği dürüstlükle ve Türkiye Cumhuriyetı Kanun ve Nizamlannın hükümleri altmda, Türk toplumuna faydalı hizmeüerine devam etmekten şeref duymaktadır. (•••••••••••••••••••••••••••••••••••«••••••••••••••••••••«••••••••••••••B Manaians 507'61f^ı