Katalog

Mustafa Nihat ÖZÖN" Bu gözluk her hangi arap harfti bir lugatin aktarması elmayıp metinîerie kontrol edılerek meydana getirilımştir. Tanıklırr ile 30.000 den fazia Arapça ve Farsça kelime il« 10.000 den fada deyım ve kılijenin anlamlan açıklanrruştır. Fiatı eütli 40 Kradır. İNKJLÂP ve AKA KİTABEVLERİ Üâncılık: 5946'3991 OSMANLICA TÜRKÇE SÖZLÜK BÜYÜK 41. yıl sayı 14617 umhuri KURÜCUSü: TUXÜS NADİ Telgraf v e tnektup adresı: C u m h u n y e t Istanbul Posta K u t u s u : îstanbul N c 246 Telefonlar: 22 4 2 9 0 2 2 4 2 9 6 2 2 4 2 9 7 2 2 4 2 98 2 2 4 2 9 9 PALL SARTRE dıran"büesere am» sobcl 1964) dunyada yankılar uyanAnnağanı verümis, etmemlştir. lira. UKLER Cumortesi 10 Nisan 1965 Nobel, 1955 kazanan unlu vaz Çevtren: Murat ^ DE YAYINEVİ, VİLAYET 1949 OÖŞEĞİ &N, romanı. lira. Cagatoğln BflŞBflKflN: "SflVCILflR MREKETE CEÇMELİ,, DEDİ TÜRKİŞ GENEL SEKRETERİ HALİL Tf/İVCf/JV İDDİASI İHBAR TELÂKKt EDİLEREK tZMİRDE İFADESİ ALMDI UKGUPLU Türkiyedeki yaboncı imliyaz ve tesislerin açıklanması istendi T.İ.P. HAKKINDA TAHKİKAT ANKARA CUMHURİYET BÜROSU TANIMÂK ŞARTLARA Tahran, (a.a.) Dışışleri Bakanı Hasan Isık, Tahran'da duzenlenen bir basın toplantısında, TürJtiye'nin Pekın'ı tanıma üıtimali o lup olmadığı hakkındaki bir soruya şu cevabı vermiştir: «Komunist Çinin uluslararası ilişkilerinde meydana gelecek bir düzelmenin dünya barışım kuvvetlendireceği muhakkaktır. Fakat böyle bir tekâmül için gerekli şartların mevcut olması \e Çin'in öteki üJkelerle birlikte bu şartların varatümasına yardım etmesi gerekir. Türk hükümeti konuyu bu açıdan mütelaa ctmektedir.» Türkiye • Sovyetler Bırlıği ılışkılerınin duzelmesi konusunda da, Hasan Işık. bu düzelmenin gelenek (Arkası Sa. 7, Sü. 5 de) Ankara, (Cumhuriyet Bürosu) Cumhunyet Senatosu üyelerınden Sadı Koçaş, •Türkiyede yabancı devlet ve müesseselere ait çesitli üs i ] da tesisler hakkında Dışişlerı Bakanı tarafından cevaplandınlması ısteğıyle Senato Başkanlığına bir Soru onergesi vermiştir. Koçaşın önergesindeki sorular funlardır: Q Türkiyede muhtelif anlaşnulara dahil olduğumuz ittifak grupları ujelerinden ve>a nıünhasıran ikili anlaşmalara istinaden eeşitli mak.satlarla arazi işgâl eden yabanrı devlet veja müessese \ar mıdıc? Q Varsa, bunlar hangi devlet \r>a müesseselerdir? B Beyruttaki Ermenilerin gösteri Hazırlığı: aşbakan Suat Hayri Ürgüplü dün T.t.P. in Türk işçisini orâu alevhme tahrik ettiği iddialan hakkında çıkan haberler üzerine gazetecilere: , «Savcıların bunu bir ihbar telakki ederek harekete geçnıele | ri gereklidir. Ben de bu koııu>u oğleden sonra inceliyeceğim» demiştir. Başbakan. Cunıhurba$kaııi>le yaptığı bfar saatlik gorrişmeden ' çıkarken bu sbzleri soylemiştır. I Gerçekten Türki>e Işçi Partisinin Turk işcisini orduya karşı j tahrik >e teşvik ettiğine dair Turk İş Genel Sekreteri Halil I Tunc'un demeciniıı basında yayınlanması uzerine dun Ankara. Zonguidak. Izmir savcılıklatmca ola>a el konulmu? \e bu sozler bir .ihbar» telâkki edilmiştir. ! Savcılık, gazetelerde bu yolda yer alan haberlerı dün incelemış ve delıllerinin toplanması ıçın T.I P. ın SAYGON", (AP RadyoUr) Ame Genel Merkezinın bulunduğu İstan rıka Donanmasına »lt ıet uçakları bul Savcılığına olayı mtikal ettıredün Komunist Çin'ln Hainan adasın rek tahkıkat açılmasını istemiştır. dan 5« kllometre ötede. denlzln üzeÖte yandan Zonguidak Savcılığı Be.Mutta jayınlanan El Nalıar ga/etfsinde Tillisli Cemal Paşa \e Sait Halinı Paşa>ı rlnden geçerlerken Komunist «Mig» bahseden > azı ve resimler uçaklarıyla hava muharebesine tutuj. da gazetelerde yer alan hususlan KOÇAŞ «ihbar» telâkki ettiğinden duru0 Nerelerde, ne miktarda arazi muşlardır. Amerikan uçlaklarmrn bir akına çık mu îstanbul ve Izmir Savcılığına isgâl etmektedir ? Üzerinde ne gibi tıkları sırada vukubulan hava muhu bildirmi»tir. daimî tesisler vardır?. rebesi neticeslnde en az blr <Mlg> İn 0 Bu işgâl, hangi anlafma e*as alevler İçinde gozden kaybolduğu Îstanbul Savcılığı, bu ihbarlar ularuıa istinad etmektedir?. görulmüştıir. zerıne T İ P. hakkında iddıa oluQ tşgâl edilen arazi, de\lete mi. Sovyet yapısı <Mig> uçaklarının mll nan olaya dair delıl tesbıt edebıhr $ahıslara mt aittir?. Sahıslara ait liyett 'blllnmemektedir. Fakat Saygon se bu delılleri Anayasa Mahkemeiken sırf bu maksatla istimlâk edil dakl kanaate gore, bunlar Kuzey VI sinde dâva açılması ıçın Cumhurımiş arazi var mıdır?. Varsa devlet, etnam uçaklarıdır. Amerikan uçaklarının bu hava mu >et Savcılığına gonderecektir. bu istimlâkler için ne odemiştir?. harebeslnde blr kayıba uğrayıp ug Tunç'un ifadesi alındı 0 Muamelesi bitmemiş, hâlen ramadıkları henuz açıklanmamlştır. dc\am eden istimlâk işleri var mı Çatışma Amerikan ve Sovyet yapısı Izmir (a.a.) Izmir Cumhunyet dır?. uçaklarm uçuncu karşılaşmalandır. Savcısı Rıfat Aslanoğlu, dun saat 0 Her tesis. üs veya «eşüli işgâl Pazar gıınu lse <Mlg»ler blr Amerl 9.35 de Turkİş Genel Sekreten lcrin kuruluş maksadı nedir?. kan fılos\ına taarruz etmlşler ve lkt Halıl Tunç'un T.İ P. e dair ıddıaQ Bu tesislerin her biri kimin <P 105» uçağını düşünnüşlerdlr. Dün Krızey Vletnama yapılan hava lariyle ilgüi olarak ıfadesıru almışidare«indedir? Kimin kontrolundatır. dır. Türk makamlarmın kontrol hak akınlarmda 140 Amerikan Donanma uçağ* Hanolnln 193 kllometre güneyın Bu arada kendısiyle konuşan A kı olmayan tesis var mıdır?. dekl Tam Da koprüsüne taarruz et0 Türkiyenin bu tesislerden men mlşlerdır. Aynca, Amertkan Hava nadolu Ajansının bir muhabırine faati nedir?. Kuvretlerlne »lt 80 Jet de Ucl başka Savcı Aslanoğlu şunları söylemış'ir 0) Tesisi kuran de\let, vey» mües koprüye hucum etmiştir. Akında blr <A 4> Jet uçağl uçaksascsenin menfaatleri nelerdir?. «Türktş Genel Sekreteri. gaze0 Bu işgâller dolayısiyle, devle vsr atf^iyle duşürulmılş fakat pilot telerde çıkan beyanatını aynen tek te ^eya sahıslara kira odenmekte mi ' kurtulmu«tur. rar etti ve ispat edecek durumda dir? Ödeniyorsa miktarı nelerdir? Johnsonun Vietnamla ılgılı olduğunu bildirdi. Ödenmiyorsa bu istisnanın sebebi nemüzakere teklıfının tepkılerı 3 üncü sahifemızdedir. Tunç'un sözleri dir? Amerikan jetleriyle "Migjer hava muharebesine tutuştular Tahkikat açılması istendi, Makarios Plazadan başka arabnlncn istemiyor Lefkoşe (a.a. AP Radyolaı) Yunanıstan ve Kıbrıslı Rumlar, Tür kıyenın aıtık tammadığuıı ilân etti ğı Plaza'nm arabuluculuk görevine devarn etmesını arzuladıklarını açık i lamışlardır. Hattâ Makarios daha ke sin konuşarak, Plaza'nın yerine başka bir arabulucunun tâyın edilmeje ceğını soylemış «Çunku bu, Türkhü kümetinin gorüşlerini tam mânasiyle destekli\ecek bir arabulucunun bulunmasuıı gcrektirccektir» demiştir. Diğer taraftan Papandreu'nun, Yunan Hükümetinin son toplantı sında. «Bugün ortaya çıkan asıl nıcscle, Türkiyenin tutumoyla ya ratılan arabulucu mcsclcsidir» dediği bildirilmektedir. Bilindiği gibi Türkİş Genel , Sekreteri Izmirde yaptığı konuşma | da bu iddialan ileri sürmüş ve j Zonguidak olayları sırasında Türk ; işçisinin T.t.P. tarafından ordunun ı karşısına çıkarılmak istonildiğini j bildirmistir. ; ı oldüren Ermeni kadliller ile «lduıulcıı paşalardan Etmeııi milletveUiUeti kararm iptâline PATRIK: «Mitingi tasvip LÜBNAN EMNİYET KONSEYİ GÖSTERIYE İZİN VERMEDI Beytat'daki Askeıî Ataşeliğimiz kaldırıldı Cahit GÜÇBILMEZ BEYRUT'DAN BlLDtRİTOR f i unün Ermeni mitingi hr\ruftan gelen haherler, bazı komiteci Ermenilerin 24 Nisan hareketini büyütmek için ga\ret gösterdikleri merkezindedir. Bir >andan Nâsır, öte yandan Makarios ı t hempalannın kıskırttıgı Ermenilerin Tasnak, Hınçak \e Rameavar Partilerine mensnp oldukları anlasılıyor. Ozellikle Tasnaklar, Beyrnt'taki Ortodoks papaziyle birlesmislerdir u Ermeni katliâmının 5« nci yıldönümünü Ortadoğuua. Türkiye aleyhinde bir hava yaratmak için kullanmak istemektedirler. Dost Lübnan Hükümeti bu danısıklı ddğuse âlet olacak mıdır, olmıyacak mıdır, onu önümüzdeki günlerde göreceğiz. Temennimiz, Bejrut'taki Ermeniler içinde küçük bir azınlıfın dış tanriklerle giristiği tertibe karsı Lübnanın, gelecekteki millî çıkarlarını hcsaba katarak, tedbirler alması ve her halde Türkive Lübnan dostluçnnu. hükümetin üzerinde tazyik yaptıklan bilinen birkaç komiteciye feda etmiyecek bir anlajışU dîrenmesidir. Lübnandahi Ermeni kıpırdanmalarının Türkiye'de hiçbir sekilde tasvip görmediği, gerek Ermeni vatandaslarımızm bize gönderdikleri mektnplarda «erekse Greçoryan Ermeni Patriği Sayın Sınork Kalustyan'ın demecinde beliriyor. Katolik Ermeniler de avnı tepkiyi gdsteriyorlar. Zaten Ermenılerin Türkiyede daha baska türln bir tutuma girecekleri beklenemezdi. Gerçi yarım asır önce yine Tasnak ve Hınçakların tahrikleriyle Türklerle Ermeniler arasıııda üzücü olavlar geçmis ve Ermeniler kadar Türkler de ıstıraplı günler >asamıslardır. Ama bütün bunlar, günahlari\le. üzüntüleriyle tarihe malolmustur. Artık o savfaları leniden çetmp eskinin küllerini desmenin anlamı yoktur. Bunun yanında, Türkhe'deki azınlıklar içinde Eraenilerin âdetleri, yasayısları incelenirse. görülür ki, Osmanlı devrinden bugüne kadar egemen millet olan Türklerle en fazla kaynasabilenler Ermenilerdır. Hattâ bırakınız Tiirki>edekileri, yurt dısında >asa>an ve Türkiye'ye siremiyen Ermeniler bile, bulundukları yerlerde âdetlerini, yasavıslarını dejistirmemislerdir ve çoğunda Türkiye hasreti. Türkiye'ye karşı ilgi belirli haldedir. Bu bakımdan Ermeni vatandaslarımızın «österdikleri tepki bir gösteristen çok, sanıimi du\?ulannın bu olay vesilesivle açığa vurulusudur. Bu serçeği belirttikten sonra bir noktata isaret etmeden gevemi>ecefiz: Bugün yalnız Lübnan'da 150 biıı Ermeni >asamaktadır. Suri%e"de tc Irak'ta da azınlık olarak havli Ermeni vardır. Beyrut muhabirimizin bildirdiğine çöre, Lübnan'daki Ermenilerin müfrit Tasnak ve Hıncaklar hariç büyük kısmı Türk dostndurlar. Ama bizim, Türkiveyi bu kadar yakından ilgilendirmesi gerektiği halde bir Ermeni politikamız yoktur. Meselâ Kahire Radyosu her gün 1 saat Ermenice yavın yapar. Mısır 3asın Tayın Teskilâtının hazırladığı Ermenice bültenlerle Ermeni tesekküllerine bilgi verilir. Bir kısım Ermenilerin etkisinde bulunan büyük gazetelerle Mısır arasıııda devamlı irtibat sa|lanabilraistir. Türkiye için de bu temasları kurabilmek. hiç değiKe aklı başında ve Türkiye'ye bağlı Ermeni gazetecilere, politikacılara meseleleri anlatabilmek son derece kolaydır. Xe var ki, bunlar yapılmamıstır ve şimdi hareketsizliğin, nmnrsamazlığin neti;eleri görülmeğe baslanmıçtır. Öte yandan, Turkİş Genel Sekreteri Halil Tunç, Adlıyeden ayrıhşı sırasında iddıalarını tekrarhjarak demiştir kı. «Dünkü baıın toplantısında söylediklerimi, İzmir Cumhuriyet Savcısına da telcrar ederek, ispata hazır olduğumu bildirdim. >Iaalesef olay doğrudur. Zonguidak olayları sırasında Tur kiye I^çı Partısı Genel Sekreteri, buyuk bir telâş içinde TurkIs merkezıne geldı. Hazır bulunanlann huzurunda şu konuşma yapıldı: Konuşma «Türktş ne dunıyor? Bütün işçilere emir versin, hedef Zonguldak. desin, onlan çarpışmaya dâvet etsin. Orduya karşı mı? Evet. Onlara karşı.. Öyle ise sa emir verin. onlara. Biz henüz bu giice erişmedik. o güce eristiğimiz zaman, esasen yapacağız.» Olayın savcılığa intıkal etmesin den son derece memnunuz.» •••• •••• ERMENİ PATRİĞİ n n BİR Aybar'ın sözleri Tuık.ye İşçi Partisi Genel Başkanı Mehmet Ali Aybar, parti hakkında da açılan soruşturma ile ilgilı olarak şunları soylemiştir: •Parti ve parti yöneticileri hakkında tahkikat acma yetkisi Ana>asa Mahkemesine tanınmıştır. Bu acıklığa rağmen açılan tahkikat. TIP nin secimlere katılmasının >arattıği endişe ve telâşın tezahurııdur. TİP kurulduğu gıinden beri Anayasanın eksiksiz uygulanması icin ga>Tet gdstermektedir. Bu guııe kadar Ana>asa>a ve kamınlara aykırı hareket hep karsı taraftan gelmiştir. Taşlı. sopalı saldırılar karşısında meşru müdafaa halinde kaldığı zamanlarda bile TİP mensupları soğukkanlılıkla hareket etmiş zora başvurmamıslardır Bundan dolayı, TtP'in zor kullanmağa h»vesli bulunduğu yolandaki iddialar, belirttiğim gihi b« partinin secimlere girmesiııin yarattığı teiâşı ortaya koymaktadır. TİP memleketin ekonomik ve sosval yapısını bilimsel açıdan değerlendirdiği için, Türkiye'de toplumculuğunun ancak halk uvarılarak ve oyları kazanılmak. halkla birlikte iktidara geimek suretiyle gcrçeklcseceğine inanmaktadu. DAKIKA Ümit yok ubnan îç Emnıyet Konseyi. Ermenilerin 24 nısanda >apmak ıstedıklerı sokak yaruyuşu ve gosterılerıni menetmış ve sadece Beyrut Stadyomunda bir dıni torenle bır mitıng yapılmasını ujgun gorLubnandakı Ermenıleıın 24 NTı*a" muştur. da Türkiye aleyhme duzenledıklerı Temaslar ve karar mıtıng ile ılgıli olarak, dün bir bıldiri yayınlıyan Türkiye Ermenilerı Patııği Şınork Kalustyan <Bu mem Lübnan Içışleri Bakanı Takıyeddın Sulh, 5 Ermeni mılletvekılını leketm menfaatlerine aykın herhan kabul ederek kendıleriyle 24 nısan tarihıne al'.nan gosterıler konusunu gi bir hareketi asla tasvip etmiye gorusmuştür. Ermeni mılletvekılleri, Bakana, gosterılerın sıyasi bır eeğız» demiştir. maksat gütmediğmi, herhangi bir devietı hedef tutmadığmı ifade etmisBıldiride şoyle denilmektedir: lerdır. Bakan bunun üzerme meseleyı «Lübnan'da her türlü sokak gös«Turklerle Ermenilerin ilk karşı terilerini ve yürüyüslerini yasaklıyan» 20 Mart kararnamesıne rağmen iaştıkları günden başlıyarak kardeş Bakanlar Kuruluna sunmayı vaadetmıştır. Ancak, Lübnan Hukumetı, hk ve dostluk havası içinde yaşa 16 mart 1965 tarihinde Trablusşamda kanlı olaylara sebebıyet veren gosdıkları tarihî bir hakikattır. terılerden beri bu konuda hassas bulunmakta, çesitli cemaatlerden feErmenı cemaatı, o tarıhten bu vana, yuz yıllar boyunca, topluma dakârlık beklemektedir. Içişleri Bakanı, Bakanlar Kurulunun bu tutumu uzerine meseleyı, daıma faydalı ve sadık bır unsur olmuş ve kendı mensuplanndan Türkiyedeki Mıllî Guvenhk Kurulunun mumasıh olan «tç Emniyet bir çokları da devletin siyasî ve 1 Konseyi» ne göturmüştür. Dun konuyu gorusen Konsey, toplantısından darî büyük sorumluluklannı taşı sonra yayınlanan bildiri, Içişlerı Bakanı tarafından basına açıklanmışmış ve başanlı sonuçlar elde etmış tır. Bildiriye gore, «Îç Emniyet Konseyi, Bakanlar Knrnlu karanna nyarak Ermeni cemaatinin Lübnan başkenti sokaklarında yürüyüs ve göslerdir. Osmanlı de'vletınin son yılla teri yapmalarını menetmistir. Konsey, Ermenilerin Beyrut Stadyomunrında bazı yabancı devletler Sul da bir dinî törenle miting yapmalarını nygun görmüştür.» tanlardan ımtiyazlar koparmak Öte yandan bıldirildiğıne gore, Emniyet makamlan Ermeni mahalve kapitulâsyonlaruu devam et lelerıne yakın yerlerde ve kılıt noktalarında emniyet tedbırlerı almaktırmek ve nıhayet Osmanlı dev ta devam etmektedirler. Bu cumleden olmak uzere bazı mevkılere zırh(Arkası Sa. 7, Sü. 3 te) lı arabalar yerlestirilmiştır. (Arkası Sa. 7, Sü. 4 te) etmiroruz» L IILVI DOÜA\ Fılım yapımcısı Ulvı Doğan hakkında 1. Ağır Ceza Mahkemesinde dovız kaçakçılığı suçundan dâva açılmıştır. TJlvi Doğan'ın yaptığı füımlerden bazılarını Avrupaya gonderdıği ve bunlardan elde edilen dovizleri yurda getırmedığı iddıa olunmuştur Kambiyo \e ."»Uli Polisin nuçlandırılmıştır. Dun Kamel ko\duğu olay tahkikatı sobi\odan alınan mübadele müzckkeresi Ue birlikte Doğan, Adlijcje sevkedilmiştir. 1. Ağır Ceza Mahkemesinde >apılan dunkü ilk duruşmadan sonra filim yapuncısının tevkirine Iüzum gösterilmemiş \e dııruşmasına gayrime\kuf olarak de\am edilmesiııe karar verilmiştir. Hatırlarda olduğu gıbi Ulvi Doğan 1964 yııı Berlın Fılım Fes tı\ralınde buyuk armağan olan Altın Ajı \ı kazanan Susuz Yaz fılminın produktoru ve aktörudur. Radyodan berkes bir şeyler ister. Fakat, bu arada, bazan saatlerce süren Meclis mflzakerelerinin, harfi harfine verilmesini istiyen de var mıdır? Hiç zannetmem. Hal böyleyken, bir milletvekili, günlerdir ortalığı allak bullak ediyor. Sözleri aynen naklolunmamış ve dolayısiyle Radyo tarafsız değilmiş. diye. Şimdi insaf edin. Bir milletvekili çıkıyor ve bütün hukuki ve idari yolları bir kenara itip, kamu oyunu (umumî efkirı) bitmez tükenmez bir gevezelik içinde bunaltabiliyor. Bunun tek bir mânası vardır. Yarın başka milletvekilleri de aynı şeyi yapabileceklerine göre, Türkiyede ebediyen bir «tarafsız radyo» knrnlamnacak. GÜNEY AFRİKA İŞPİ İSTİYOR Ankara, (Cumhuriyet Bürosu) Avrupa Konseyıne bağh Muşavirler Komıtesı toplantısmdan donen Fehrettın Keıun Gökay fCHP), dun bir basın toplantısı yaparak Avusturalya ve Guney Afrıkanın Turki yeden işçı istediklerinı bildirmistir. Gdkaym verdığı bılgıye gore, Avus turalya, bu ışı cıddı tutmaktadır. Bır heyet, temmuz ayında Turkıyeye gelerek mcelemelerde bulunacaktır. tşçi konular<nın sorü^iridâğu Müşavirler Komitesi tj»plantısuıda, Gokav'ın verdiği bilgiyc göre, Alman Hukunıeti temsilcisi, ' Alman>a mn yabancı iîcilcr için 10.000 lojmaıı >aptıracağını. bunların işçilerin ucTctlcrinin >iırdc 1525 i oranında kiraja1" verileccğini bildirmiı tlr, . •' \ Ecret GÜRESÎN D. N. {«•••••••••••••••••••••••••••••••••»••••••••••••• «ŞARK CEfUESİNDE YENİ BİR ŞEY » Tt