Katalog

4 Eylul 1964 CUMHUKtTl Meclis Kıbrısla ilgili müzakerelere başladı Baştaraft l Inei «ayfada rak delegemiz Prof. Erimin rual Gene 10 Agustos günunde Genel letler veya başka milletlerarası bir dir. Dost vc müttefiklerin arasında Bu ümit, bizim görüsümüze göre, hülcümetinin Kıbns devletini vücu kalaeaktır. Vaziyet acıklı haliyl» «Millet Meclisinin toplanmasını lerine verdiği cevapta, bu şekille kurmay başkanımız, Paris'te Nato merci, Kıbnsta bir yüksek komiser bir mesele olarak kendisi, son Kıb Makarios nezdinde tamamiyie tesir da getiren muahedeler aleyhindeki fakat bütün açıklığı ile budur. teklif eden takrir, bilgi edinmeyi Milletlerarası komiser tayini u karargâhına gitmiştir. bulunduracaktır. Bu zatın vazifesi, rıs patlamasından evvel de, patla si2 kalmı? ve onunla tesanüd ilân politikası yüzünden, amelî bir ne Banş yollariyle bütün güç şar* ve gerekirse yüce meclis görüşü sulünün, Amerika hükumetinin Bugünler, Genel Sekreter, lngil Kıbnslı Türklerin baklanna riaye dıktan sonra da, daitna baberdar eden Yunan Hükumeti nezdinde, mü tice hasü olmamıştır. Kıbrıs patla lan bertaraf etmeye gayret ediyo» ' nün tesbitine girişmeyi arzu etmek Danzing ve Saar bölgelerinde iyi tere Başbakan ve Sovyet Başbakanı ti müşahede ve temin etmeye ça edilmiştir. Yunanlılan bilmiyo teraadi gerilemeve ve inkisara duçar masının sekiz aydanberi devamı es ruz. nasında, bizim politikamızın hede Şimdi Meclisi davet eden takritedir. llk önce bilgi kısmını izah işlediği telâkkisinde olduğunu da ile aramızda mesajlar teatisiyle lışmak olacaktır. Ihlâlleri Yunan o rum. Fakat biz Amerika'nın mese olmuştur. Amerika'nın gayretleri niçin fi, Kıbnsta emniyet ve sükunün te rin ilk kısmına, yani bilgi isteyea edeceğim. Hükumet Kıbrıs'ta ta bildirmiştir. Bu Milletlerarası ko geçmiştir. Bunlann hepsinde, sulh toritelerine, onlar çare bulamazsa leye uzaktan bakmasını değil, me netice vermedi sisi için tedbir aramak ve daimî ve politika kısımlarına cevap verkip ettiği politika için 15 Haziran' miser, doğrudan doğruya şikâyet yoluyla, Birleşmiş Milletler vası milletlerarası b i r kaza merciine ak seleye bir hâl tarzı bulmak için settirecektir. yakından faal bir rol oynamasını Kıbns idaresinin istidadı, ve Yu bir hal şekli bulmak için gayret sar dim. Ikinci kısmına geliyorum. t• da gizli oturum istemiş ve müzake dinleyebilecek, tahkikat yapabile tasıyla ihtilâfın halli arzusu gösnan Hükumetinin politikası hakkın fı olmuştur. Kıbnsın istiklâli aley 6 Kıbrıs'h Türklerin ahvali daima istemişizdir. re 19 Haziran'da gene hükumetin cek, ilgili otoritelere haksızlığı ta teriliyordu. da, doğru teşhis konmaması, Ameri hinde sabit bir fikir sahibi olduğu kinci kısım izahatından sonra ne için, ayrı bir medenî istediği güven oyu ile neticelen mir etnıek için tavsiyelerde bulu Yunan hükumeti, tekrar Kıbns îahsiyetleri Makarios'nn fikri ka gayretlerinin bugüne kadar neü muz sanılmaması için, ilk günden, gerektiğinin takdiridir. Bu ise ta kanun olacaktır. Bu konudaki dâmişti. Bu gizli oturum ve güven nabilecektir. idaresiyle tesanüdünü ilân etmişZürich ve Londra anlaşmalannın ce vermemesinin başlıca sebebidir. biz federasyon fikrini ortaya koy mamen yüce Meclisin takdirine vâlara ilk mahkeme olarak Türk oyu muamelesi Haziran başında Hattâ, Mr. Acheson, bu komiserin tir. kabulünde istinat noktası olan e Samimi kanaatle Büyük Meclis'te duk. 3ugün de, o tasavvura avdet bağlıdır. hâkimler bakacaklardır. Kıbns'taki mezalime karşı ahdi tâmir ve tazmini emredebiime yetkiSovyet Rusyanın tntumu saslı ümitler, kanaatler vardır. ENatoya bagh kuvvetler Bu teklif üzerinden, i l k önce, nosis ve taksim mücadelesi esnasın ve Türk milleti huzurunda ifade e edilirse, razı oluruz. Karşısmda bu Sovyet Rusyanın bu meseledeki diyorum ki, Birleşik Amerika'nın lunduğumuz ödev, muahedeleri ta • talebimiz ve vazifemiz olan müda si ile teçhizini dahi, muarız tarafın Cenevre heyetimiz 14 Agustosta bizim noktai nazarumzla temel . hale mecburiyetinin tesbitine te istinaf hakkı olmak şarü ile, düşün Cenevre'ye döndü. Bu arada Ame fark olan 50 yıl kira ile üs kabulu da, taraflar bir hal şekli bulamadık tutumunda, hâdiselerin Türkiye aley mmıyan ve onların tahribini zorla alâkasını ve teşebbüslerini biliyorvessül olunması üzerine meydana müştür. Eğer fiilen ilgili otorite bu rika Cumhurbaşkanı bize ve Yuna noktasını ele aldık. Diğer mesele ları için, müstakil bir Kıbns mef hine cereyan etmesi için hiç bir tas emrivaki haline getirmek istiyen sunuz. Sovyet Rusya, hususiyle, çıkmıştır. Askerî müdahale teşeb komiserin tavsiye veya kararma nistan'a tekrar mesajlar gönder lerin tetkiki sonra yapılmak üze humu üzerinde mutabık kalmışlar mim yoktur. Amerika tesirlerinin bir Kıbns idaresi elinden, Türk ce son zamanlarda yaptığı bütün te» itaat etmezse, mutazarrır olan taraf, büsünün tehir olunması sebebleri milletlerarası mahkemeye, veya ta miştir. Bombardıman esnasında Na re, ilk önce kira ile muvakkat a dır. Teminata ve askeri kıtalaıla âkim kalması yüzünden vaziyetin maatinin hayat ve emniyetini kur şebbüslerinde, Kıbnsta Rum ceni biliyorsunuz ve bunun üzerine raf lar müzakerede kabul ederlerse, to'dan alınmış olan hava kuvvetle razi terki teklifinin kaldınlması, desteklemeye dayanan ve dost ve vahamet kesbetmesinde Kıbrıs ida tarmak ve muahedelerin yürümekte maati ile beraber Türk cemaati rimiz Nato'ya iade oluntnuş, bizi ve evvelce ilk teklifte kabul edil müttefik olan Türkiye ve Yunanis resinin ve Yunan politikaâir.ıa uzun olduğu esasım, saklı tutarak, daimî haklarının mahfuz tutulması lüzuAmerika seyahati bahis konusu ol NATO'ya başvurulabilecekür. takiben, Yunanistan da iade et diği gibi roülkiyeti, hükümranlığı tan devletleri arasmda, bu muahe müddet Amerika'yı yanıltabiimiş ol bir hal şeklini bulmaya çalışmak mundan bahsetmektedir. Bunun gimuştur. 15 temmuzdan sonra de'erin iyi niyetle işliyeceği ümit ması önemli bir rol oynamıştır. miştir. Ur. : Amerika temasları bi, Federatif bir devlet olan Sovbize ait olacak, Türkiye'nin ayrıl edilmiştir. Şimdi 15 temmuzdaki durum budur. Bu anlaşüıyor Ki, Vaziyeti doğru görmek vazifemizdir Şimdi size o zatnandanberi ge teklifler Bakanlar Kurulunda gorü Türk cemaatinin hali bundan maz bir parçası sayılacak bir aramüstakil bir Kıbrıs hüviyetinin fay Amerikamn gayretlerini ve bun Kabul ettiğimiz müzakere zemini yet Rusya'nın. bizim federasyon çen hâdiseleri arz edeceöim. Bu şüldü. Müzakere zemini olarak ka sonra da iksitadî abluka ve yeni zi sahibi olmak prensibinde ısrar dalı olacağı ümidi, yalnız imza e lann neticelerini mütalâa ederken, Biz egemenliğimiz altında askeri şeklinde aradığımız hal yoluna da devrede ilk ehemmiyetli çalışma bul edildi. Bilhassa Türkiyeye ilhak taarruz hazırlıklan tehdidi altın ettik. Prof. Erim'e ilk verdiğimiz den devletlerde değil, Amerikada vaziyeti doğru görmek vazifemiz ve idari ihtiyaçlara cevap verecek müsait olması lâzımdır. Sovyet bir bülgenin ilhak olunmasını ve Rusyanın, Kıbns meselesini bir Amerika'da vuku bulmuş, en yükolunacak arazinin genişliğı ve hudut da geçmekte bulunmuştur. Bir gün talimat budur. da o zaman mevcut idi, sekiz ay ön dir. cemaatin yaşama haklanna riayet sek kadetnede devlet ricali ile va ları hakkında tâlimat verilerek he bir yerde su kesilir, o açılırken Amerikanm gayretlerini, şöyle an edilmesini müzakere zemini yapma NATO üyesi olarak ele alması, poce patlıyan cebren anayasa ihlâli Kira şeklini reddettik başka yerde kesilir ve hergün deziyet tetkik olunmuştur. Bunun yetimiz iade olundu. litikasının tabiî bir icabı olduğu teşebbüsüne kadar, her ilılâl, temi layışlı ve samimî tarafından gör neticesinde Zürich ve Londra an Bundan başka, Akdenizin o böl ğişik bir abluka tedbiri tatbik o 22 Ağustos'ta, Amerıka Büyükel natçı devletler arasında süratle gö me': lâzomdır. Bundan sonra da, yı bu sebeple kabul ettik. Bunu te düşünülürse, Türk cemaatinin açmin edersek, Yunanistanın Enosis lunur. çisi teklifleri bana ve benimle belaşmalannın mahsulü olan bütün gesinde, Türkiyenin emniyetini komeselenin adalet icinde hallolunma lıktan üldürülmesi gibi bir faciayı raber olan Dışişleri Bakanımıza rüşülüyor ve imza sahibi devletler, sı için onun büyük gayretler sar isteğine karşı bir nevi Türkiyeye tnuahdeelerin ve Anayasamn yü rumak için, Yunanlılarm Meis Ada müzakere safhalan Yunanistan dahü olank, Kıbns ailtihak fikri ile bir anlaşma zemini hoş görmesi tasavvur edilemez. smı da Türkiyeye terkedebiiecekle Bu müddet esnasında müzakere resmen tevdi etti. Ve üzerleıinde fetmesi behemehal lâzımdı. rürlükte olduğu kabul ve ilân ebulmuş olacağız. Daimî bir hal sek Sovyet Rusyanın bize tebliğlerinin tabiatıyla görüşme yapıldı. Gö nayasasuıa riayet edilmesini destek rini, Mr. Acheson, delegamize söy safhası şudur: NATO ve Türk • Yunan dilmiştir. li aradığımıza göre, alacağımız a umumi efkânmızda üzüntü yaratrüşme kira ve mülkiyet ihtilâfı liyorlardı. ledi. harbi ihtimali 14 agustosta Cenevre'ye dünen deKıbns ihtilâfının süratle halli razi parçasırun daimî ve ebedi ka tığı doğrudur. Ama onun beyanlaCenevrede yeniden müzakereler legemiz, ertesi gün Mr. Acheson'u üstünde toplanmıştır. Kira şeklini Arşövek Makarios'un, Kıbrıs Cum Türkiye ve Yunanistan arasmda için tedbirler düşünülmüştür. Bu kabul edemiyeceğimiz kesin olarak huriyetinin ilk günündenberi, mev harb çıkma ihtiamli, NATO içinde rakterde olması mantıkî ve zarurî rından Kıbrıs idaresinin zulümleribaşlıyor cut anayasayı temelinden değiştirni destekledlği mânasını çıkarmak müddet esnasında emniyetin ve sü 20 temmuzda Cenevrede müzakere görerek, Yunanistan'ın ve Makarios bildirilmiştir. dir. de daimî bir endişe konusu olmuşun müzakere zemini olan Acheson kunun muhafazası ve muhtaç bir yeniden başladı. Bizim heyetimiz plânını reddettiklerine göre, Dizim 23 Ağustos'ta, Amerika Büyükel mek fîkrinde olduğu görülmüştür. tur. NATO âzalan, Türkiye ile Yu Buçünkü durumda gerçek nedir? yar.lış olacağı inancındayım Yunanistan dahil, teminatçı devlethalde olan mağdur Türklerin se ilk önce Türkiyeye terk olunacak de, Cenevre'de 8 temmuzda nıüzake çisi tekrar talimat alarak Kıbns idaresi zorla emrivaki yap*'rüntö vcren nanistan arasında bir anlaşma ha geldi. faletlerinin artmamasmın temini arazinin hudutlarını tâyin etmek lâ reye başladığımızda, öne sürdüğü ve itirazlanma cevap olan mülâ le buna müsait olmamışlardır. sıl olması için, mütemadî temenni mak istiyor. Türk cemaatini yaşa İsmet tnönO daha sonra son nümaMakarios zorla emrivaki yolurtda ylş olaylanna da temas ederek, Blıçareleri görüşülmüş ve işbirliği ka zım geldiğini söylemiş, bu arazi hu müz mutlak ve kesin taksim proje hazalarıyla beraber teklifleıinde Arşövek Makarios, şiddet kulana de bulunmuşlar, fakat son Yunan ma imkâmndan zorla mahrum et îngiltere, SavyetAmerika, î mek istiyor. Yunanistan Kıbnsın rarlaştınlmıştır. En mühim nokta dutları tâyin olunurken hangi mü mize avdet ettiğimizi söyledi, ve buısrar ettiklerini bildirdi. Tekrar rak, Anayasanın ihlâline, ve Türk bu politikasını destekliyor. Kıbnsın ler Blrllğt, B. Arap Cumhurlyetl, başlıca alâkalılar olan Türkiye ve lâhazalann hâkim olacağı düşünül na dair haritayı Mr. Acheson'a verdi. kesin olarak kabulümüz imkânı ol Damadım, kızını cemaati haklannın kaldınlmasma te bu drvada aldığı sert davranış da Çefcoslovaky». hukümetlertne burad» Yunanistan arasında bir temasın müş, ilkönce askerî mülâhazaların Yunan teklifi madığını söyledim. şebbüs ettikten sonra, bütün plânmı I Baştarafı 1 inci Sahiıede) kendisine devamlı destek sağlıyan teessurlertmlzl İfade edlyorum dedlktemini ile hal çaresi aranması ica ele alınması kabul edilmiştir. Mü Bu sırada, Yunanlılarm ilk defa tehassıs Amerikan Generali ve Kıbbir teklifle Cenevre'ye gelerek, El Amerika, Cenevre'de çalıştnalara zorla emrivaki ihdasında topiamış madını, 5 yaşındaki kızmı ve bir Yunanistanın sorumluluğuna hudut ten sonra; «Ttirfc devletlnln ttlbanbının tesbiti idi. na zarar vermet feastıyla hareket tır. fâsıla veriyor rıs'taki Ataşemiliteri dâvat o'.unayafmdaki torununu tabanac :le yoktur. Biz Kıbnsta banşı tesis e^ eden suçluların meydana çıtanlacaTürkiye ile .Yunanistan arasında rak, bizim askerî delegemizle gc'rüş Greco bümunda, 32 kilomdtrekarelik Bundan sonra, Amerika'dan aldı Yunan Hükumetinin Arşövek'in yaralamıştır. mek için, Birleşmiş Milletler yolu ğmı, cezalandınlacagını» Eöylemi«ı görüşme ve konuşmayı temin için meler yapılmış ve arazinın gemşli bir sahada, sadece hava ve deniz üs ğımız cevap, 31 agustos taıihir.dedir. Anayasadan ayrılmasını tabii gördü Uzun bir süredenberi karısı Hav ile ve her türlü hukuk vasıtalan ile <Bu glbl feanunsuz hareketler deTletltedbirler aranmaya başlanmıştır. ği hususunda neticelere varmışlar sü olarak kullanılmak kayıt ve şar Bunda Amerika Hükumeti, arabulu ğü Garanti Andaşması ile imza sa va ile arası açık olan Suat Ergü çare bulmaya çalışıyoruz. Kıbrıs ı mlzln başma her türlü muslbetl getı ile ve 2530 yıl kira ile bir sahayı Seyahatin Amerikadan sonra Lon dır. Bir kısmında tam muuıbakat ve olarak yaptığı tekliflerin, T ü r hiplerine verilen müdahale hakkının nel, dün gece içkili olarak Şehre daresi bütün bu çareleri iptal et tireblllr» demiştir. Türkiyeye bırakabilecekleri ve Türk dra'da ve Paris'te cereyan eden garp hudutlarmda bize göre asgarî, cemaatine ise, sadece Batı Trakya kiye ve Yunanistan taraiır.dan ka işlememesi hususunda onunla tesa minindeki kayınvaldesinin evine mek yolunda yürüdükçe, her an as Başbakan Inönü sözlerlnl 967le blsafhalan, umumi olarak muahede Amerika mütehassıslanna güre aza Türklerine tanınan ekalliyet hakla bul edilmemesi üzerine Cenevre'de nüde karar verdiği andan itibaren, eglmiştir. Suat burada kansmın keri müdahaleyi tatbik etmek hak tlrmlştlr: Kıbrıs Cumhuriyeünin huki'ü teme lerin muteber olduğu ve bir hal mî hudutlar görüşülmüştür. rı ile buna ilâveten milletlerarası bir çîdışmaya fâsıla verdiğini ve Mr. Ac li, esasında çökmüş ve bu zorlanış kcndisinden izinsiz olarak bir dü kımız vardır. Bilinen mevsuk ha <Bu tecarüzlertn henfiz meydana ğüne gitmesine sinirlenmiş ve ka berlere göre, Yunanistan, resml as çıkarılmamış olan teşvliçllerl, nümaylş çaresi süratle bulunmak lâzım gel Bu müzakereler, başından beri iki merciye doğrudan doğruya şikâyet heson'u dâvet ederek vaziyeti or.unhükümet arasında mahrem tutulmak imkânı verecekleri, Mr. Acheson'dan la istişare edeceğini tebliğ etmiştir. ile yeni bir Kıbrıs statüsü, yâni Ada yınvaldesinin 6x35 milimetre çapın keri kuvvetlerinden, bütün teçhiza leri hütümetln tertlpledlğl tftlrasmı diği üzerinde cereyan etmiştir. nın Yunanistana ilhakı plânı ortaya daki ruhsatlı tabancasmı ele geçirkaydı ile cereyan etmiştir. Biz buna öğrenildi. Vâki teklifi dddı tclâkki Hülâsa olarak Amerika, iyi niyet tı ile hiç olmazsa 10 bin kişilik bir el altmdan yaymafetadırlar. HuzuruCenevre'de yapılan görüşmeler çıkmıştır. Bu plânm, başında müş bugüne kadar büyük dikkatle lianuzda bu ralanlan kesin olarak redTürkiye ve Yunanistanın görüş yet ettik. Halbuki Yunan Hüküme etmiyerek hemen bertaraf ettik. Bu le ve iki tarafın kabul adeceği bir tereken hazırlandığı ve tatbikine ka miştir. Damaduun tabanca ile bir kuvvet, orada bulundurmaktadır. dcdlyorum.> olava sebep olaacğından korkan Pe lerini araştırmak ve birleştirmek tinden, müzakere esaslarını öğrenen nu takiben, Karpas yanm adasında, hâl şekli bulmak gayretiyle çalıştı rar verildiği, hâdiselerin seyrinden rihan, tabancayı Suadın elinden al Kıbns Rumlanndan, mütemadi teşGenel görüşme önergesi kılât ve silâhlanma ile, ondan daha teşebbüsünde birçok güçlükler baş Arşövek Makarios, Atina'yı bir zi Yunanlılarm 50 yıl müddet kiralı, ğını teyid etmektedir. öğrenilmektedir. mak istemişse de ateş aian taban fazla bir kuvvet hazırlamaktadır. Başbakamn saat 16.10 da sona eevvelce Mr. Acheson ile görüsülen Sayın mil letvekil leri, göstermiştir. Nihayet Birleşmiş Mil yaretinden dönerken buniarı usule Amerikanm başlıca endişcsi cadan çıkan kurşunlardan bir Sua BiTİar Türk cemaatinin ezilmesine ren konuşmasından sonra, Başkan ihtilâfının letler arabulucusunun iştirâkinde aykırı bir şekilde hattâ tahrif cde den daha az, ancak 50 kilometrekare Amerika'nın K ı b n s Benim kanaatimce, Zürich ve ve lik bir sahayı kabule meylettikleri başından beri t u t u m u n u umumî Londra anlaşmalan yapılırken, Ga dın omuzuna, diğerleri de yatmak ve bizim Türk cemaatini müdafaa Sirmen, A.P., Y.T.P., ve nezaretinde Cenevre'de bir mü rek ilân etti. Aynı haberler Yunan delegemize söylendi. Bu teklifi de, efkânmızın doğru olarak bilmesini ranti Muahedesine konulan tek ta ta olan 5 yaşındaki Yasemin ile bir mıza karşı koymak için kullanıla MJ> Millet Meclisi Grup Başkanlazakere mekanizması kurulmak gazetelerine ve oradan bütün dünyaş daki Fiüze isabet etmiştir. nnca verilen ve «Kıbns konusunda müzakere zemini kabul ettiğinrz lüzumlu görmekteyim. Amerika, caktır mümkün oldu. Bu müzakere bizim ya basmına aynı şekilde intikal ey plân dışında olduğundan, reHdettik. Kıbns'ı vücuda getiren muahede raflı müdahale tedbirinin de, Türkgenel görüşme açümasını istiyen» tş bu günkü mahiyetinde. ber önergeyi okumuş, içtüzük hükümleler tarafından yalnız başına i|letil gönderdiğimiz Yüksek Meclis Dışiş ledi. Bütün bu tekliflerde, müzikero lerde, taraf ve imza sahibi değil mesinin önleneceği onlarca hesap e 25 bin çam ağacı yandı an, ber vasıta ile, Kıbnsta askeri leri Komisyonu Başkanı ve Meclirine göre genel görüşme önergesi Makarios'un Atina seyahati zemini kabul ettiğüniz maddelerde, dilmiştir. Amerikanm bu mesele pat BaştaraJı 1 inci sayfada müdahale mecbnriyetini ortaya çı verilişinden bir gün sonra yanl yasin tasvibi ile Kıbrıs meselesini «takarios'un Atina ziyaretinde iki taraf bir anlaşmaya vanrsa, bu ladığından itibaren her gün artan pompu Ada itfaiyesinin su taşımak karmakla kalmıyor, en geç, ilk çann gtindeme alınacağı İçin Başkan Meclisin havası Birleşmiş Milletler nezdinde takip Yunan hükumeti ile yaptığı göriiş anlaşmanın Yunanhlar lehins bedeli (Baştarafı 1 inci Sahifede) vahamet karşısında başlıca endişesi, suretiyle ve bir bölük deniz erinin tışma anından itibaren, îunanistan yann saat 15 de tekrar toplanılmak ile vazifeli Prof. Nihat Erim arka meyi müteakıp, Acheson plânının Enosis olacakü.» mamıs. olacaklar ki, hemen bir «pun iki NATO müttefikinin bir harbe tu balta ve araçlarla sarfettikleri gay ile aramızda bir barb çıkmasına üzere birleşimi kapatmıstır daçımızın iştirakiyle Cenevre'de a kendilerince kabule şayan olmadığı Amerikanm arabulucu teklifi doğrn ilerliyor. Tnnanistanın güSenatoda çıldı. Nihat Erim, 8 temmuzda Ce öğrenildi. Delegemiz bunun üzeri 20 agustosta Prof. Erim e Mr Acdunu» bulup celseyi tâlik ettirmeyi tuşmasmı önlemeye çalışmak olmuş ret sonucu, Adanın tamamını tehtur. Çünkü Arşövek Makarios tesrültülü ve Rosterişli askerî banrrevre'de bulundu. askerî meselele ne hükümete izahlarda bulunmak heson tarafından, Kıbns meselesinin başarmış ve soluğu Millet Meclisi kin edilmez bir hırs ile, zor emrivâ dit eden yangın takriben 50 bin lıkları bunun delilidir. Tnnanistan Ankara 3, Cumhuriyet . Teleks) rin görüşülmesinde müşavir olarak üzere 7 agustosta Ankaraya avdet halli için, iki tarafa, yâni Türkiye salonunda almışlardı. 3aşbakanı ve kii yapmaya çalışırken, ister Utemez metre kare çam ormanını (irili u barışın boznlması ve aramızda «i Bugün saat 15 de Enver Aka'nın olan biteni dinlemek için... General Sunalp kendisine iltihak etti. ve Yunanistana tebliğ olunmak üze faklı 25 bin çam ağacı) yakmıştır. lâhlı çatışmanın mevdana gelmesi başkanlığında olağanGstu toplantı Kıbnsta silâhlanma devam edıyor re, Amerika Hükumetinin arabulucu Senatörlerin «dinleyici» olarak ka Türklerle çatışacaktı, ve Yunanisetti. tılması ile Meclis salonu tamamen tan muahedeleri bir yana bırekıp da Egitim Komutanhğı ile Mehmet için, ŞÖ7Ü kapalı surette ilerle yapan Cumhuriyet Senatosu, BaşCenevrede bir aydanberi süre ge teklifi olarak, tebliğ yapıidı. Bu teb bakan Yardımcısı Kemal Satır'ıo Makarios'la tesanüd politikası tâkip Paşa tepesindeki Meryem Ana mektedir. Temmuz ortasında Birleşmiş Mil len müzakereler esnasında, Kıbrıs liğ bize 22 agustosta Amerika Bü dolmuştu. Görenler bilir, salonun sağ ve sol edince. bu çatışma derhal Türkiye Rum manastırı arasında iyi bir te Türkiye ile Tunanistan arasında isteği ve bu isteğin AP. Grup Baı letler nezaretinde iki hükumeti te ta aylardanberi devam eden silâh yükelçisi tarafından teyid edildi. üst taraflan kordiplomaük ve «önem ile Yunanistan arasma intıkaı ede sadüf eseri bina bulunmaması, can böyle ibr barb çıkarsa Kıbrıs me kanı tarafından da kabul ediltnesi masa getirmeye çalışan Amerika' lanma, daha da çok artmış ve Türk Bu teklif kısaca şudur: cektL ve bina kaybının önüne geçmiştir. selesi o harbin içinde ancak ferî üzerine yarına bırakılmıştır. nın mümtaz devlet adamı Mr. Accen.aatinin uğradığı tehditler, azal 1 Karpas yarımadasında Batı sı H» dâvetlilere aynlmıştır. Bu kısım Amerika'nın gayretleri ^ heson île görüşmelerde, irk ihti mak şöyle dursun, büyülc ölçüde nın Komi Kebir'in iki mil batısından da ıhmca hınç> dolu idi. Anıerfka i.mâl belirmış ve Mr. Acheson hâl tertipler, umumi bir taarruz hazır kuzeygüney istikametinde çekilecek Sovyet Rusya, Îngiltere ve Alman NATO içinde büyük mesuliyet sahibi olarak Amerikanm, bu hale şekli olarak düşündüklerini yazılı lığı mahiyetini almaya balşamıştır. bir hattın doğusunda kalan bölgede, ya Elçilik mensuplan küçük grup meydan vermemek için gayret sarlar halinde öbek öbek bu localan olarak delegemize vermiştir. Prof. Limanlara gelen büyük silâh san Türkiye 50 yıl süre ile, bir askeri üs fetmesi anlaşılabilir. Ancak TürkiErim bu teklıfle 16 Temmuz'da An dıklaa, Birleşmiş Milletler tarafın bulundurma hakkına sahip olacak doldurmuşlardı. Senato Başkanı En yenin, cemaatini kurtarmaK için, as kara'ya geldi. Bakanlar kurulunda dan hiç müdahale edilmeden, ithal tır. Ayrıca Türkiye Magosa limanın ver Aka kendi locasında idL Cumhurbaşkanhğı Genel Sekreteri Nâsır kerî müdahaleden başka çaresi kal bu teklifin müzakere zemini ola edilmiş ve Kıbns idaresi tarafından dan serbest isüfade edebüecektir. Birleşmiş Mllletlerin ıtirk cemaa 2 Yunan Hükumeti, Kıbrıs ce Zeytinoğlu oturumu dikkatle izleyen maması mümkündür. Yunanistan irak kabul edilmesine ve bazı iyilerden biri idi. Bir tarafta içlerinde le çatışma ihtimalinden dola>ı Türleştirmeler yapılmaya çalışılma tini korumak için yardamları tesir maatine, Lozan Muahedesinde ve Av Dışişleri Genel Sekreteri siyasi işler kiyenin askerî müdahalesi önlenme siz hale getirilmiş, bmiik taarruz • rupa insan hakları sözleşmesinöekisına bakanlar kurulunca karar veye çalışılırsa Adada zor fcullanmak lar bu suretle hazırlanmıştır. ler de dahil olmak üzere, kabul edil yardımcısı Haluk Bayülken de bulu çabasmda olan Arşövek idaresinin, rilerek, heyetimiz Cenevre'ye gönnan cHariciyeciler» grupu göze çarderilmiştir. 20 Temmuzdan itiba Birleşmiş Milletler ku'vetlerinln miş insan ve azınlık hakları için sağ pıyordu. Bu localarda ayakta kalan bundan tabiatiyle teşvik ve yardım ren (Acheson plânı) müzakere ze bütün gayretleri akim kalmakta i lam teminnt verecektir. Kjbns sekiz lar oturanlarla «mâkul bir oran» teş görmüş olduğunu kabul etnıek lâkaymakamlık bölgesine ayrüncalc ve zımdır. mini alınarak görüşmelere devam di. kaymakamlardan ikisi daitr.a Türk kil ediyorlardı. edilmiştir. Plân ana hatlan ile Bı. nazırlıklar Cenevre müzakere olacaktır. Dinleyiciler locası, yine görenier Amerika bu tezat ve ihtilâfı fark le.ı elle tutulacak konular halinde etti. Bunun Türkiye, Yunaıüstan ve »udur: •i i>u bölgelerin idare memur bilir ki salonun arka tarauna düşer Kıbns mesulleri ile işbirliği yaparak ilerlerken Kıbnsta büyük ölçüde «iğne atılsa yere düşmez. deyimine taarruzlar da patlıyacak dereceye lan arasmda Türklere de ehemmiAcbeson Plânı uygun bir tarzda dolmuştu. Zsten ikna yoluyla sükun ve emıüyet tesis Kıbns adasının Karpas yantna vardırılmıştır.. Türk köylerinin al yetli miktarda yer aynlacaktır. Faz bu gibi oturumların en vefakâr ve ederek halledilebileceğini ün\it etti. yerlerde dası kısmında, Türkiye'ye, hüküm tında bulunduklan baskı, her gtin laca Türk nüfusu olan devamlı tâkipçileri de buranın müranlığı kendisine ait olacak ve kü basın ve radyo haberlerinden muhtelit Yunan ve Türk polis me davimleridir. Görüşmelerin radyo bildiğiniz gibi, insanlann içecek su murlan, karakollan ve kontrollan Türkiye'ye anavatanın aynlmaz Başbakan «monoton» bir sesle kobir cüzü sayılacak bir arazi veri yu kesilecek ve çocuklarla hastala kullarılnıalıdır. ile nakli nuştu. Sık sık su içti. Bu Vaz konuş lecek. Bu sahanın tam olarak sını nn muhtaç olduklan süt yasak e 4 Lefkoşede Kıbns Umumî Va ması yâni heyecanlı olmanıası o da (Baştarafı 1 inci Sahifede) dilecdk dereceye ^ötürülmüştür. lisinin yanında, yüksek derecede bir lâf mı sanki, meselâ plân nüzake rı hükümranlık esası üzerine yapı8 • 9 Agustos bombardımanlan Kıbnslı Türk memur ve ona bağlı relerinde bir konuyu savunuyor in yo yöneticileri saat 12.00 de teknislacak müzakerelerde tesbıt edileyenlerini Meclise göndererek nakcek ve Türkiye bu sahada diledi Ağustosun ilk haftasında. Yu kâfi miktarda büro memurlan bu tibaını veriyordu.» «Bombardıman lunacak, bu yüksek dereceli memur len yayını temin amaciyle hazırhkği kadar askerî kuvvet bulundu nan hükümetinden Acheson plânına (Türk işleri idarecisi) sıfatı gibi ettik» derken bile sanki kuyuya taş lara girişmek istemişlerdir. Ancak red cevam etrafa yayılırken, Kıbrabilecek ve bu yoldan kendı em nsta ve Mansurada büyük taarruz bir unvan taşıyacak ve bu memur atmış da bunu anlatır bir holi vartesislerin kurulmasına başlanacağı niyetini ve Kıbrıs Türklerının em paJamıştır. Bunun üzerine Türk bütün adada Türklerin haklarına dı. Konuşmasınm bu bombardıman kısmında kendisini bütün milletve sırada Başkan Sirmen buna engel niyetini sağlayacak ledbirleri ala cemaatinin yardımı .a koşmak va ve refahlanna riayet edilip edilmeolmuş ve teknisyenleri Meclis bibilmek imkânını elde îdecek, bu zifesi, bizi Adaya hava kuvvetleri diğini müşahede edecek. Bu konu killerinin alkışladıklarını duymadı nasmın dışına çıkarttırmıştır. Dasaha, Kıbrıs'ın diğer yerlerinde sevkine mecbur etti. 7 Agustosta da umumî valiye, Atina hükümeti belki... ha sonra gerekli çalışma için izin yaşamaya devam etmek ısteyecei ihtar uçuşu yapıldı. 8 ve 9 agustos ne veya lüzum olursa milletlerarası Başbakan konuşması sırasında Makariostan yine «Arşövek» diye bah alınmış ve teknisyenler tesisleri öTürklerin ilerde yenı tecavüzlere günleri tecavüz eden Rumlann mil komisere başvurulabilecektir. setti. Acheson'u mister'siz kullanma zel locada kurmuşlardır. Fakat Mec maruz kalmalan halinde iltica ede lî muhafız dediği anayasa dışı kuv 5 Yunan ve Türk hükümetle di lis Başkanının isteği üzerine saat bilecekleri bir melce olacak. vetler ve o civarda bulunan askerî rinin muvafakati ile, Birleşmiş Mil Konuşmanın önemli taraflarından 15.15 e kadar herhangi bir yayınhedefler bombardıman edilmiştir. Mr. Acheson bundan başka, Kıbbiri, şüphesiz, Acheson pıâııı denen da bulunulmaması istenmiştir. Reddedilen teklif Genel Kurulda nesnenin ilk defa resmen açıkİEnmış Başkan Sirmenin birleşimi açmarıs'ın Rumlar veya Yunanistan idaresinde kalacak Kısmında ikarae 9 Agustos günü, Amerika bize, (Baştarafı 1 inci Sahifede) olması ve bunun Türk Hükumeti ta sından sonra A.P. Millet Meclisi te devam edecels Türkler için, Arşövek Makarios'un bombardıman sinde Sovyet Elçisi ile iki defa gö rafından gördüğü «işlem» idi. öaşGrup Başkanı Ahmet Rıza Bertan, «mahallî selfgovernment» veya durmadığı takdirde, Türk cemaati rüştnüş olması da siyasî gözlemci bakan tYunanistanm harb hnzırhğ: bugünkü görüşmelerin Hükumetin «mahaüi selfadministration» böl aleyhinde umumi kıtale başhyaca ler tarafından Başpiskoposun Sov yaptığını» ilân etti. Bundan sonra bilgi vermesinden ibaret olduğubildirdi. Bu tehdit teklifini yet yardımı almaya kararlı olduğu neler olması gerektiğini» ds Mecli geleri öne sürmüştür. Teferruatı ğını üstü şeklinde yorumlanmaktadır. sin takdir edecefini açıkladı. Amenu. T.R.T Kanununa göre yayınmüzakerelerde kararlaştırılacak o reddettik. Aynı gün akşam Makarios'un Türk kölyerine karşı rikan ve Sovyet Rusya haklur.da ku! ların tek tarafh yapılamıyacağını Kiprianu ve Makarios lan mahalli vergilçn kendılen too taarruzu durdurduğunun Amerika landığı ifade tarzı da •ılımlı» karşılan belirten ve bu bakımdan gerekli layacak ve masraflan kendileri ya hülrümetince bize bildirilmesi uzeAtinaya gidiyor iznin verilmemesini öngören bir dı, yadırganmadı. pacaklar, mahallî polise kumanda rine, biz de ertesi gün bombardıma Yakında Sovjet yardımı anlaşma İnsan «hazu* başlamışk°n devam önergeyi Başkanlık Divamna sunedecekler, Türklere taalluk ettığl na devam etmiyeceğimizl vaadettik. sını imzalamak için Moskovaya gi etse idi» gibi bir hisle bıraktı Mec muştur. ölçüde adalet müesseselerinin u Biz bombardımanı durdurmak i deceği bildirilen Kiprianu'nun bu lisi. Doğrusu bu merakh konunun mumi sevk ve idaresine hakim o çin, Erenköy bölgesinde, köylere ta arada yann Yunan devlet adamlan Başbakan tarafından biraz daha «hi önergenin okunmasından sonra, lacaklar ve belediyenin ve mahal auz eden Kum kuvvetlerinin, o ile görüşmek üzere Atinaya gide kâye edilmesi» arzulandı. Ama m Başkan Sirmen Meclis Başkanından yayın konusunda izin almaksıli idarenin diğer yetkilerine de mıntakadan tamamen çekilmelerini. ceği de açıklanrnış bulunmaktadır. çâre araya «genel görüşme» gir sahip bulunacaklar. Bu mahalli bütün Ada sathmda Türklere karşı Kıral Konstantin'in 18 eylülde ya di. Yarın, öbür gün neler olacak ba zın görüşmelerin naklen yayınlanacağı konusunda radyoda anons yamuhtar idare devlet içinde devlet ateşin tamamen kesilmesini vc püacak dügünü dolayısiyle Atinaya kalım. mahiyeti almıyacak, merkezdeki Türk cemaatine karşı tatbik edilen gidecek olan Makarios'un da bu fır Basm locasmı terkedenieı de böy pılmasının doğru olmadığmı belirtsiyasî otoriteye karşı sorumlu sa iktisadi ablukanın kaldırılmasım ta sattan istifade ederek Yunan hüku le düşünüyorlardı. Öyle bir loca ki. miş ve şövle demiştir : yılacak, bu şekilde selfgoverment, lep ettik. Tavassut eden Amerika meti ile temaslarda bulunacağı tah bugün tam anlamı ile «evlere şen «T.R.T. Kanunu radyo yaymlarılik» idL Bu kadar basın ır.ansubuna nın tek tarafh direkt neşriyat yaTürklerin çoğunluğu teşkil ettiği ile bu şartlar görüşülürken 9 ağus min edilmektedir. Turizm Tanıtma Bakanlıjının nasıl pamıyacağını âmirdir. Esasen Grup Kıbrıs'ın iki veya üç bölgesinde ku tosta Güvenlik Konseyi, taraflan aZiraat Bankası yeni kart yetiştirdiği doğrusu marak edüe baskanlanmn yaptıklan toplantıda rulacak. teş kesmeye dâvet karannı aldı. cek bir konu... Görevli şazeteciler Kıbrıs konusunda genel görüşme bir ajans açtı Bombardıman günlerinde Merkezde bir Türk idaresi Ziraat Bankası tarafından Pendik' ayakta kalmıştı, buna karşıhlı yumu açılmasi hakkında mutabakata vaalınan mesajlar Adanın başka kısımlannda yate açılan Ajans, dün saat 15 den iti şak minderlerde «mışıl, m:ş'.:» U^TI rılmıştır. Bu bakımdan naklen yaşayacak Türklerin haklannın ko Bu bombardıman günlerinde NA baren faaliyete geçmiştir. yanlar vardı. Bunlar da «Kıbns pöTO Genel Sekreteri ile Sovyet Baş Bu münasebetle yeni ajans bina rüşmeleri muvacehesinde» b:7.!.nnki vının çenel sörüşme sırasmda yarunması için merkezde bir Türfc 5 SENE GARANTILIDIR Dilma«ı uygun olacaktır. Hükumeidaresi kurulması düşünülüyor. Bu bakanından ve Amerika Cumhurbaş sında dün bir kokteyl verilmiştir. lerdi... tin bilgi vereceği bir toplantıdan teşekkül, kendi kendini muhtar kanınlan ateş kesme ve banş me naklen yavın vapmak kanuna aykıhir şekilde idare edecek ıkı veya sajlaıı aldık. Ateş kesme nazan orıchr. larak kabul edilmek suretiyle Diüç bölge dışında yaşayan Türkle zim şartlanmızın kabul ve tatbik T.R.T. Kanununa aykm bu durin, şehirlerde mahallelerin ve edilmesi, mutat olan müracaatlar, rumu önlemek gerekiyordu. Anşehir dışında hepsi Türk veya bü takipler ve talepler sırasma girrniş cak daha önce yayının yapılacağı yük çoğunluğu Türk ulan Köylerin tir. Gerek cemaat ve abluka için, volunda anons verilmiştir. Aksi idari işlerini sevk ve idare edecek. gerek silâhsızlanma ve Kıbnstaki bir hareket zaten nazik olan efkân Milletlerarası komiser silâhlanmız için, Birleşmiş Milletler umumiye üzerinde aksi bir tesir Mr. Acheson'un düşündüğüne Askeri ve sivil makamlanna Kıbnsyapacağını düşünerek diğer partigöre, bütün bu haklara sahip olan taki Birleşmiş Milletler Genel SekTürkler gene de merkezi otorite reterine, Amerika, îngiltere hükü(Baştarafı 1 inci Sahifede) , lerin sözlerinin de naklen verilnin vatandaşlan olacaklar ve bu metlerine müracaat, şikâyet ve taHülâsa, Snnanistan'ın harb hazırlığı, Acheson Plânı ve diğer bi f mesi kaydiyle gerekli izni versıfatla da meselâ Lozan muahe kip her günkü hayatımıznı gayretUnen ve bilinmiyen konulara değinen Ismet tnönü'nün dfln ' dim.» Başkanın ızahatı yeterli görüldesinde azınlıklara tanınan hak' leri halini almıştır. kü konuşması bir noktaya kadar gerçekten doyurucudur. An f lara da malik olacaklar. Uatta, î u n a n Başbakammn mesajı cak o noktadan sonra dinleyenler ve okuyanlar bir eksikliğin f nıüş ve radyo, görüşmeleri vermeGazyağı veya elektrikle i;ler ları, tereyağlık peynirlik ve sebzeliğile modern bunlara ilâve, koruyucu tedbir o 910 Agustos günlerinde Yunan bulnnduğunu kolayca hissetmektedirler. . ye böylelikle imkân bulabilmiştir Çok ekonomiktir (günde 85 krj. ) gazyağı yakar Kadyonun yaptığı açıklama larak, ya Birleşmiş Milletler, ya Başbakanı ile aramızda şifahi meyapılı jağlam lüks ve zarii bir buzdolabıdır Başbakan bugüne kadar bütün olaylan anlatmış, hattâ bugiinü J j hut Milletlerarası adalet divanı ta sajlar teati olunmuştur. Yunan Görüşmeler ve naklen yayın s& anlatmış, fakat yann ne olabileceği hakkındaki sorulann çö J Tam genijlikie büyük buzluk, kapı arkası rafBir ailenin ihtiyacını karçılıyacak kaoasitededir rafmdan tayin edilecek bir cMU Başbakanı Cana, bombardımanın zümünfi «Yüce Meclise» bırakmıştır. f na erdikten sonra spiker, yayınları letlerarası komiser», Türk cema» durması için müracaat etmiş ve 15 inci maddeye göre yaptıklarını Şimdi bâtfin gözler, tedbiri bulacak olan «Yüce Meclis» indir. A tine ve Türk fertlerine tanınan ben kendisine biran evvel ihtilâfın ve yann diğer parti sözcülerinin A Z İ M K o l l . Ş t İ . OURMUŞ ve ZİYA AlPASLAN Bakahm nasıl balacak?» haklara saygı gösterilip gösteril halli ile, sebebin ortadan kaldıf konuçmalannın da sözü geçen mad Ecvet GÜRESIN Sultanhamam Dağoğlu Han Kat 6 Tel: 27 4206 J e l g . AZIMKOLLAR İst. devp göre yayınlanacağını açıklamediğini, yerinde müşahade ede rılmasını nazik ve satnimi bir sütllâncılık: 2159/10371) cektir. Mister Acheson, yazılı ola rette bildirmişimdir. K mıştır. Köyde, sayfiyede ve... elektriği olmayan her yerde Kıbrıs müzakerbsi Electrolux Piyasaya arzedilmiş o!up, sipariş kaydına başlanmıştır. Gazyağı île işler BUZDOLAPLARI L