Katalog

SAHÎFE OÖRT CUMHTJRtYET 10 Kasım 1964 ITVmtkiiıı DIŞ POÜTİKASI MİLLİ MVCAOELEDE MİLLÎ MÜCADELE YILLARININ MUSTAFA KEMAL'I tı. Bu ıki noktayı daha 15ın ba»ından ıtıbaren onemle açıklamıjtır. Bü yuk Millet Meclısinde yaptığı 1 mart Prof. Dr. Fahir H. ARMAOĞLU 1922 konuşmasında, bir yandan «Arhk serbest ve mustekll bir hayaU ahlan Turkiye Jçm hayatı iktisadiyed nl boğmakta olan kapitulâsîonlar ar TATÜRK'ün Millî Mücadeleye verdiği fikir siskesin bir açıkhkla tâyin etmiş ve bu politikayı belirli tık mevcut deglldir. Ve olamaz» amacuıa hiçbir sapma yapmadan yürütmüştür. Millî teminin her yönünde olduğu gibi, millî kurtuluş derken, bır yandan da, «Hukumetimızin her medeni devlet gibi harld kurtuluş mücadelemiz, herşeyden önce, yeni bir vatan çabasının dışanya yönelen ilkelerinde de ilk ıstıkrazlar akdetmesine luzum vardır. yaratma ve bu vatan üstünde Türk milletinin bütün kaynağı Erzurıun ve Sivas kongreleri teşkil etmekteSu kadar ki, istiklâli malunizi mâruhalinde birliğini kurma amacını güttüğüne göre ve zu tehhke etmeye katîyen muanzız» dir. Yine bu kongreler göstermektedir ki, Türk mület bu iki temel amaca eıı büyük engel, maddî ve mânevî demıştır Ataturk'un 1922 yılı başında ^ n i n b i r l i k t e n yoksun bulunduğu, kurtuluş ümidinin bu noktalara bu derece ısrarla değın şekilde, dışarı kuvvetlerdcn geldiğine göre, kurtuluş görünmezliğinden ötürü her bölgenin ancak kendisini mesuıın sebebı vardır. Çunku, 1921 yı çabalaruun esasta dışanya yönelmesi tabiî bir sonuçlındaki dış po'>tıka olaylarında kapi kurtarmaya çabaladığı ve Türk topraklanmn ve Türk tu. Bunun içindir ki, Erzurum ve Sivas kongreleri tulâsjonlar meselesi ile ıki defa cıd anavatanınuı çeşitli işgallerle parçalandığı bir sırada dı bır şekilde karşı karşıva kalmış, kararlan da içerden fazla dışanyı, istilâcı kuvvetleri lâkın her ıkısınde de kesmlıkle reddahi ATATÜRK, millî kurtuluşun dış politikasını ve devletleri hedef tutan temel ilkeler olmuştur. detmekte tereddut gostermemıştır. Bunların bınncısı, 1921 martındakl Atatürk, 24 Nısan 1920 de Buyuk kuku ıçıne almakta ıdı Erzurum «her turlu ışgal ve mudahdlenın» unsurlara dayanan ve bu unjurlar Londra Konferansında Buyuk Millet Mıllet Mechsınde, mutarekeden Kongresı kararlarında bu sınırlar reddı ıle, «manda ve hımaje ka dan hareket eden bır dış polıtıkaMeclısını temsıl etmiş olan Dışıjleri Meclısın açılışına kadar geçen o ıçın «Hududu milliye dahilinde bul olunamaz» şeklınde ıfade edıl nın sınırlarını da açıklamaktaydı Bakanı Bekır Samı Beyın, Londra'da, layları anlatıp, Erzurum Kongre • bulnnan bılcumle aksamı vatan bir mıştır. Ataturk'un deyımı ııe bu Bu polıtıka, Ataturk'un dusunce Fıansa ve Italya ıle, bu ıki devlet» gınden soz ederken, bu kongrenın kuldur. Yekdıgerinden ınfikâk ka ılkel«r, «istiklâli milli» ve ıstiklâ ve goruş sıstemınde «millî sivaset» Anadoluda kapıtıilâsyon nıteiığınd» temel meselesının «mılli sınırlar»ı bnl etmez» denılmıs ve Sivas Kon li tam» adını almaktadır dır Çunku bu polıtıka «mılli» un. ekonomık ımtıyazlar veren anlaşm»çızmek olduğunu soylemış \ e gresı de «mulkumüzun herhangi surlarla sınırlanmış olup, tarıhın lar ımzalaması ıdı. Ataturk bunlan İstiklâli mılli ve ıstıklalı tam bır «Millet bütün makasıdında maddi bir cüzünü terk ve ıhmal etmemek» «şartı esasî» olmakla beraber, vı gorduğu herhangı bır ımparatorbıç duşunmeden reddetmıstır. Ve bu ve hakıki dusünmek ve ancak kuv esasını buna eklemıştır konuda demıştır kı. «Duşmanlarımız ne 24 Nısan 1920 konuşmasmda bu luk yaratmak gıbı hayalperest, revet ve kndretıyle temin edecefi bizi, evvel ve âhir esarete giriftar nu daha belırlı bır bıçıme sokmuş ahst olmıyan bır tasarıya yonel hususat üzerınde kendısıne yeni edebilecek sunıt ve kuyudu reddetve daha açık bır sınırla bunu be memekte, fakat bır mılli varlığın bir tradut çizmek üzere idi. tste nıekte tereddut gostereceğimiz) zan lırtmıştır. Ataturke gore, ıç \e dış kuruluş ve devamının sağlanması nedi}orlarsa. bunda çok ve çok albn konjrre, bn hndndn çizmiştir. Bu sınırlar ıçınde kurulacak je bağımsızlık temel olmakla bırlık . amacını gutmekteydı Ataturk, bu danıyorlar. Duşmanlarımızın bu zuBir bududu millî çizmiştir» demış nı devletın tam bağımsızlıgı konu te. «milletin terakkı ve tefeyjüzü millî ve aynı zamanda realı>st sı. sovle tanımlamaktadır nunu bâtıladan henuz kurtulmamatır. Mılletın, gerçekçı duşunerek, sunda da Ataturk, Erzurum Kon. ıçın memleketın mamurıyetı ıçın» vasetı kendı gucu ile çızebıleceği bu «hu gresının bemmsedığı ılke hakkında «haricî müzaherete ve mnavenete «Bizlm vüzuh ve kabiliveti tatbi Çunku, Mılli Mucadelenın dıplo tkıncı olarak, bu andıaşmada, Mı mıllı gucun ındırdığı darbelerıe ve lan, hâlâ hakikateıı gâfil bulunmakıye görduğümüz meslekî, sıyasi, matık valnızlığı ıçınde Sovjetler sakı Mıllının azınlıkların ha^ları tartışrna kabul etmıyen kesın zafer lariyle kabili tefsirdir» dudu millî», batıda Edırneyı de şoyle denvektedır «Yine en mü tamamen mnvafakat» edılecektı ıcın alan bugunku Trakya sınır him esaslardan birisi, devietin, «Ancak... müstakil kalmak sıfat ve millî siyasettir... Mılletimizin ka Bırlıgı ıle kurulan dostluk ve ış konusunda kabul ettığı ılke, re= lerle mumkun olmuştur larımız, doğuda ıse, «elvıyeı selâ mılletin dahili ve haricî istiklâlin selâhıvetim muhafaza etmek» te vi, mesat ve müstekar yasıyabıl bırlıgının sağladığı polıtık ve mad men kabul edılerek, bu hakların Şüphesız burun bu gelışmeler, aymesi içın, devletın tamamen millî dı avantajlaıın \anında, çok kuçuk ancak dığer devletlerle eşıtlık esası nı zamanda, «haneı ıstıklâUımızın «e» denen Batum Kars ve Arda den ibaretti. Millet istiklâlinden temel şartlardan bırıvdı Bekır Samı Beyle yaptıkları anbir sivaset tâkip etmesi ve bn si. bır toprak parçasının terkı, şup ıçınde olacağı belırtılmış ve Ata. mılletlerarası plândakı kabulunu laşmanın Ataturk tarafından reddi han ıle, guneyde Iskenderunun gu vazgeçmivor ve geçmivecek esası Bu noktalar, Ataturkun kafasın yasetin teskilâtı dahiliyemiıe ta hesız bujuk bır onem ıfade ede . turkun Batı dunyasına karşı o desağlıyan merhalelerı de teşkil et uzerıne Fransızlar, Ankara ıle yeni neyıne kadar olan bolgeyı ve Irak kabal edılmistı». Bu e«as Erzurum dakı yeni Turkıje devletının teta Musul, SuLeymanıye ve Ker ve Sı\ as kongreleri kararlarında mel unsurlarını çızdığı kadar, bu mamen mutabık ve mustenit olma mezdı Bu kuçuk toprağın bırakıl rece onem verdığı esıtlık ılkesı, bu mekteydı Fakat •dahılî ıstıklâl.ı bır anlaşma zemını aramışlar ve 1921 sı lâzımdır. Millî sivaset dedi£im masına karşılık elde "dılen Mılli dunyanın buvuk bır uy«sı taraîın mızın, >ânı <istiklâli tam>ımızın ka hazıranmda Franklm Bouıllon'u Anzaman, kasdettıÇım mftna ve med Mucadeıe amaçlarının dogudakı za dan resmen kabul edılmıştır. Bu zanılması ıse,Mıllı Mucadelenın dıs karaya gondermışlerdır Fransız tem lul sudur: Hadudu milliyemiz da ferı ve Mıiakı Mıllının, outun ıl nun dışında, Fransa ıle yapılan An polıtıka faalıvetlerınde en az mılli sılcısıyle yapılan gorusmeler hakhilinde, hrr şevden evvel kendi keler sıstemı ıle, hu\uk ve hmm kara anlaşması, gerek dıplomatık sınırlar kadar uğıaşma ve çabavı ge kmda, «En çok tevakkuf olunan nok kuvvetımıze mustenıden muhafa. gıbı ıç v e dış bağımsızlık muıa bakımdan, gerek Mılli Mucadele rektırmıştır Burada soz konusu olan ta kapitulâsyonlann lağvını, istikzaı mevcudivet ederek millet ve delesı \apan bır devlet tarafından nın ıdeolojısı bakırrıından Batı\a esas mesele kapıtulâsyonlardır ve ka lâli tammımızı talebeden madde uze memleketın hakiki saadet ve nm tanınması ıdı Ataturk, 1 Mart 1922 karşı kazanılmış buvuk bır zaferı pıtulâsyonlara son verılerek iç ba rinde vukubuldu» dıyen Ataturk, ranına çalısmak... Alelıtlfik tul e de Buvuk Mıll°t Meclısının uçuncu de ıfade etmekteydı. Bu on°mlı ğımsızlığımızm sağ'anması mucadele Franklın Bouıllon'a soyledıklerınl meller pesinde milleti t«gal ve iz toplantı yılını açarken yaptığı ko. noktanın belırtılmesını de yine Ata sı, gerçeğı bır turlu gormek ıstemı şu şekilde ozetlemıştir: «istiklâli tam, rar etmemek... Medeni cihandan nuşmada, Sovvetler Bırlıgı ı'e turk'e bırakmak en doğru yoldur. jen Batı*ya karjı yvlrutulmüştur blzim bngün deruhte ettlfimiz vazi İ&deni ve insanî muameleye ve yapılan ve Batumu bu de\ lete b^% Ataturk bu konuda dıyor kı «Bu fenin ruhu aslısidir. Bu vazife, buTOtitekabil do«.tlnga intizar etmek. rakan 16 MafVlS21 taHnirfctoskov* mukavelenin umumi ve esasi bir etun millete ve tanhe karşı deruhte tir». Andlaşmasının onemını şu sozler henuniyeti vardır ki, o da, bununla edilmlştır istiklâli tam denildiği DAHI KURUCUMUZ, Ataturk'un kapıtulasyonlar, ıç ba zaman, bittabi sıyasi, malî, adli, asAtaturkun bu «mılli sivaset» i le belırtmıştır «Sivaseti dahılive bizzat Sevr mualıedesinl vücuda geğımsızlık ve dış yardım konularında keri, harsî, ve ilâ . Her hususta İsnın kapsadığı unsurlar, gunumuze mızde oldugu Ribi, sivaseti harıcı. tiren zumrei itilâfivenin en muhim BÜYÜK ÖNDER ATAMIZI kadar ve gunumuzden sonra da yemızde de umdeı esasıvemız, Mı bir ruknu olan Fransanın, muahedel ki duşuncelerı gayet belırlı, seçık ve tiklâli tam ve serbestıi tam demek Turk mılletıne ışık tutmak uzere sakı Mılıı mevadından ıbarettır. mezkurenin kabiliyeti tatbikiyeden aynı zamanda gerçekçı olmuştur Turk tir. Bu savdıklarımuı her hangi biMısakı Mılli de de v~r almıstır Mısakı Mıllıvı kabul ederek, mad mahrumiyetini fiîlen ve hukuken ka milletinin kapıtulâ"yonlardan yakası rinde istiklâlden mahrumıvet, millet ÖLÜMÜNÜN Mısakı Millî ıse, Turk dıs polıtıka dıvat ve manevıvat sahasında ıs bul etmiş olmasıdır. Bu mukavele nı sıyırmasmı, bağımsızlığın en esas ve memleketin mânâyı hakikisiyle tıklâlı tammımızı tasdık edenlerı ıle vuksek bir kıymetl maneviycyl lı temellerınden bııı olaıak gormuş, burun istiklâlinden mahrumiyeti desının temel belgesı olmustur derhal dost telâkki edıvoruz. Tam haiz bir takım hukukumuzu istih fakat kurtuluş mucadelesını kazana mektır • Fransızlarla yapılan Anka26 INCI YILDÖNÜMÜNDE ve hakıki ıstıklâiımızı açık ve sa. sal eylemiş olmakla beraber, vata rak millî varlığmı sağlıyacak olan ra Anlaşmasını da bu açıdan değermimı en evvel teslım ederek bize nın aziz bır parçasım da istihlâs et yeni Turkıyemn, bunca felâketler lendıren Ataturk, «Bu itilâfname Gerek Erzurum ve Sıvds Kon • yeddı mnhadenetını uzatan Rus miş olduk » den sonra kalkınabılmesı ıçın, dış ile siyasî, iktısadî, askerî, ilâ Hiç EBEDl MÎNNET VE ŞÜKRAN grelerınde, gerek Mısakı Mıllîde Şuralar Cumhurıjetı ıle revabıtı yardım ve dış borçlanmaya zorun bir hususta istiklâlimizden hiç bir belırtılen mılli sınırlarm, Mılli nhavvetkâranemızın tahkımı, sivaluk olduğunu da gerçekçı bır du şey fcda etmeksizin eczayı vatanımı Mucadele ıçınde tamamen gerçek. seti haricivemizın esasıdır». Öte şunce ıle kabul etmıştır Ne var kı, zın kıymetli parçalannı işgâlden HİSLERİMİZLE ANIYORUZ. lestıılmesı mumkun olmamıstır. vandan, Moskova Andlasması gerBatıdakı mılli sınırlarunızın kaza dış yardım ve borçlanma mılletın sı tahlis etmiş olduk» demıştır. Bu sınırlarda vapılan ılk değışık çekte mılli sınırların gerçekîestı nılması ıse, dıploması yoluyla değıl, yasal bağımsızlığınm sınırlajan ve Yann: LOZAN lık veva verılen ılk tâvız, doğuda rılmesınde de buyuk bır adını ol. gaflet ıçınde gerçeğı goremıyenlere, tehlıkeve sokan nıfehkte olmajacak Batumun Sovvetler Bırlığıne ter muştu Çunku bu andlaşmadan TURKğYE İŞ BA\K4SI kı olmuştur Maamafıh, bunu, mıl sonra jıne bu andlasma çerçevesı li sınırlardan buyuk bır f»dakâr. ıçınde, Azerbaycan, Gurcıstan ve lık o'ank savmava ımkan voktur Ermenıstan Sovyet CumhurıyetleCİLDİNİZİ DAİMA Gel6e Royalo ' II rıvle yapılan Kars andlasması, MıG E N Ç VE; G Ü Z E L sakı Mıllıde ongorulen mıllı sınırECZANELERDE ları gerçekleştırmıştır. Ataturk bu noktajı, yine aynı konuşmasında AKSU LABORATUARI, ÇEMÖERLİTAŞ İSTANBUL TEL. : 27 C 3 52 2 su sekılde belırtmekteydı «Bn muahede (yanı Kars anlaşması) Reklâmcılık 3814 13733 iie sarkta hukukî bir sekıl alan vazıveti fıiliyemizde Sevr muahede namesinın gayrikabili tatbık oldu. ğuıın gosteren vakajiden biridır». A Millî İs'iktâl Tam istiklâl Kopitülâsyonlof Ik tüviz Batı sınırımız CREME 6ELEE İskenderun Batum konusunda soylenenler, Is kenderun sancağını Fransaya terk eden 20 ekım 1921 tarıhh Ankara andlasması ıçın de aynen soz konusu edılebılır Kaldı kı, bu ?nd. lasmada İskenderun halkı ıçın tanınan hak ve ayrıcahklar, Moskova Andlaşmasında, Batum ıçın tanınmamıştı ve Iskenderun halkı. nın bu hakları, sonradan Hatavın jıne Ataturk tarafından mıllı sıSOLDAN SAĞA. 1 Rezalet ve kepazelik yaratan nırlar ıçıne ahnmasında başlıca f olay 2 «Sıçnyan küçttk parazdt hukuki dayanağı teskıl etmıştır ) İst. Lv. Âmirliği Sirkeci Demirkapı I Ko. lu Sat. Al. Kom. Başkanhğından: Turkıye Iş Bankasının Buv.uk Atatuıkle llgili Yayınları: ATATÜRK'TEN DÜŞÜNCELER Prof. Enuer Ziya Karal ZABİT VE KUMANDANLA HASBİHAL Mustafa Kemal ATATÜRKÜ ÖZLEYİŞ (Zafer) Ruşen Eşref Onaydın ATATÜRK VE DEVRİMLERİ BİBLİYOGRAFYASI O. Durusoy M. Gökman MİLLÎ MÜCADELE BAŞLARKEN Prof. M. Tayyip Gökbilgin ATATÜRK'ÜN ASKERLİĞE DAİR ESERLERİ Zabit ve Kumandan ile Hasbihal Cumalı Ordugâhı Tabiye Tatbikat Seyahati Takımın Muhabere Talimi Bölüğün Muhabere Talimi ZABİT VE KUMANDAN Nuri Conker ATATÜRK'ÜN ŞAPKA DEVRİMİNDE KASTAMONU VE İNEBOLU SEYAHATLERİ Selim Imece ATATÜRK HAKKINDA HATIRALAR VE BELGELER Prof. Dr. Âfet tnan ATATÜRK ANADOLUDA Tevfik Bıyıhlıoğlu ATATÜRK'ÜN DEVRİM DESTANI Bekir Tünay KOMUTAN ATATÜRK General Celâl Erikan yakalama işi> anlamına lkl soz 3 çiftçlye lüzumlu araçlardan, kiliselerde yapılan tören 4 SUBIÜ hanunların kirplklerlne »Urdüklerl (çogul). 5 Müslüman tapmagının yansı, not». modem dans orkestrasının çaldıgı havalar 6 «Boyunun f&zlalasmasısı sagla<> karşılıgı blı ernır, »nıt 7 Bir tspanyol erkeğinin adı 8 Çevrilinoe Iran Imparatoriçesinln adı olur, intikam 9 Bütün hava ve ta. biat olaylannın denetlenmesl ve lncelenmesl amaelyle kurulmu; mUessese TUKARIDAN AŞAĞIYA: 1 Stadjrum ve plstlerde m&rUet gosteren amatör veya prolesyonel kişller (çoğul) 2 «Pialenmlş yerleri fazla olmıyan gdçmen çadırı» anlamın» üç soz 3 Blr Ermenl erkeğinin adı, meşhur haw»n kafalı Mısır Tan. nsı. 4 Henüz clmrllik rütbealne ytucselmemlB hasls, yazı veya sözie Ifade etme tarzı. 5 Blr edat, terai •ortadan çekillp kaybolmus» mânasına gelir 6 Blr çe6 78^ şit apui, dertli* T n W nin çıkardığı şlkâyet Beslerln. den 7 Çevrllince «blr çok seneler> mânajına lki soz bellrir 8 Her hangl bir kapitalln rahatça ge tlrdlğl para, llerl balledUmlt Eskl tarz lptldal otel. tarafımız 9 dlşi eş Aşağıda yazılı çekırdeksiz kuru üzüm, kapalı zart usulü ıle satın alınacaktır Sartnamesi, Anka ra Lv. Amirlığinde, tzmir Dz Sat Al Kom Bşk lığında ve Sırkecı Demırkapıdaki Komısyonda gorulebılır Kuru üzumün hepsl bir lstekliye ihale edilebıl ecegi gıbı jarı nısbetınde otmafc uzere ıki ayn lsteklıve de ihale edüebilir Bu takdirde geçicı temin atı 12 500) lıradır Teklıî mektuplannın ihale saatinden bır saat evvelıne kadar Komısyon BaşkanUğına venlmesl lâzımdır Postada vâki gecıkmeler kabul edılmez Geçicı Tahminî Teminatı Tutan thale (rün ve saati: Lir? kr. MİKTAR1 Lira kr. C I N S 1 saat. 11/00 STANDART 10 No 150 000 Klg 16/11/1964 pazartesi 450 000 00 21750 00 KURU ÜZÜM (1946 Basm 20502/13728) •>"O'O,'^a.<>^«V«>^«V^^ «>y<l 10 Kasım 1924 tarihli Cıımhuriyet'ten Itas vok il İsmot Paşa itimat reyi aldılaı* Buyuk Millet Meclısının dunku toplantısında Başvekıl İsmet F şa Hazretlerı hukumetın genei politikasını izah etmiş ve besoı muhalıfe karşı çoğunlukla ıtımat reyı almışlardır Başyazarımız Yunus Nadı Bey bu mevzua tahsıs ettığı bav dışında şoyle demektedır" «Başvekılm beyanatmda, dığer muhım noktalarla peyderpey meşgul olmak uzere makıne basında alelâcele yazmakta olduğum bu makalede bılhassa Terakkıperver Cumhuriyet Fırkasının scddi ııeselesmden dolayı bugun muhalefetın aldığı hat ve hareket uze• ı d durmak isterım. •n e Muhalrfet lıderı Kâzım Karabekır Paşanın bazı gazetelerde çıkan beyanatına karşı Başvekil, ne söylenecekse bu millet kursusunden açık soylenmesı gerektığını kesin olarak ifade etti. Reıs muhalefetin bulunduğu yere bakarak, soz isteyen yok mu, dıye sorduğu vakıt derin bır sukut ıle karşılanmıştır Kâzım Karabekır Paşa üç beş satırlık beyanatı bir mektep çocuğu gibi ezberlemışe benzıyordu» Tabatabaî Kâzım Karabekir Paşa Dr. Ziyaettin Maktav Kulak Burun Boğaa Hastalıklan ve Ağız Çene Şirttrjisl Mutehassm Taksım Receppass C 5/1 «6 O « E • tran Sefirinin beyanatı Serdarısıpeh Rıza Hanın kendisini «Iran Şahı» ilân ettığıne daır çıkan haberler uzerıne İran Sefıri Tabataba! Efendı şunları soylemıstir: « İran Meclısınin kabul ettıği bir maddebk bır takrir var dır. Bu sefaretımıze resmen bıldirilmıştir. O da şudur «Meclısi millî milletin saadeti nâmına Kaçar Hanedanınm halinı ve memleket kanunları dahilinde muvakkat bir hükümet kurarak idaresini Rıza Hanın elıne tevdı ettiğini ilân eder» Katî bır kabınenın tâyıni, mütemmim esas kanunun 36, 37 ve 38 inci maddelerıni tâdıl edecek olan Kurucu Meclıs tarafından kararlaştırılacaktır. Uşak şeker fabrikasının temel atma merasimi dün yapılmıştu. Uşak halkı bu mutlu merasimi bir bayram sevıncı ıçınde kutlamıştır. Uşak Şeker fabrikasının temeli atıldı