Katalog

CÜMHTIRİYET BTÎŞ •Hivatro 1 Dormen Tiyatrosunda IMlll Aktör başkaları için yaşar, kendisi ıçın olur! Suat TAŞER Oyun ve j t n r ı •Iftllltllll , şarısıru perçinliyor. Haldun DorIHIIIHIII» Sahnede ve bemen (Prens rolünde). bir önceki oyaz perdede klâ yun dolayısiyle yazdığım : «Uorsıkleşmiş olmaraen, rejisörlüğü kadar aktörlüğiin dormen lanna rağmen ude başarılı değil!» sözümü valanlıtiyatı nutulmayan ve yscak şekilde oynuyor. Nisa Serez te^o. Se>4^aiıdıkçe bir başka hâz M111111111111111111111111111111111M117 İi ise «Madam Femando Dnpont» duyulan bazı tür eserler vardır ; sahneye koymak çabasınt göster rolünde, b«ce oynnurt büyük sür« Harb ve Sulh » , » Kumarbaz » , miş olan bu değerli toplulnk, gün priıi! diyebilirim ki. Nis» Serezli « Mata • Hari » , « Karamazof Kar geçtikçe bu yolundan ayrılarak, o İ»n gfiç kompozisyonda, lanat baya deçler » , « Anna Karenin » v.«. gizellikle yeni sahnesinde, daha çok tmın en başarılı tlpini çizlyor: Tap bi... Işte € Tavariş » de bunlardan hafif komediler ve düşündürmlyeıı macık asaleti ve sonradan görmtişbiridir. Şehrimizde » Şahane Züpiyesler oynamayı tercih ctmisti. lüffi, renk vermetnege çalııan bir ğürtler » adıyla oynanmakta olan Bir tiyatro yönttmcsinin, her çeşit karnaflâj İçinde, tam ınh ve koket « Tavariş » fazla klâsik ve yukar türfin seçiminde serbrst oldu^uııu bir Fransız sosyete kadını canlılıdakiler kadar ünlü olmamakla be kabul ederiz. Bnnunla beraber, dt fında oynnyor, yasatıyor. Kocası raber, gene de popüler olmu? ve rinliğl olan piyesleri de pekâli ba M5sy6 Dupont rolünde Turçut Boözellıkle halk tabakasının hoşuna şaran Dormen gibi süçlü bir toplu ralı ise, Parisin alışılmış Mfisyfi Dn gitmiş bir oyundur. Bir zamanlar laktan, bu çeşit oyunlar «cçmesini pont'lan (!) nın aksine, bazan biClaudette Colbert Charles Boyer de niçin beklemiyelim? Ba oyunUa zimkllere yaklaşan mlmikler yapıçiiti, ayrıca Elvire Popescu Vicrol almamış olan aktör Erol Kes yorsa da rabat ve zevkle »eyredilitor Francen çiîti, beyaz perde ve kin ise bn piyesi çok uygun bir yor. Ealn Eden'e gelince : Rol dasahnede «Tavariş» versiyonları ile tempo ve anlayı^la »ahneye koy gıtımında az yer tntan gibi görünen «aşçı Lonise» rolünde o deresilinmez izler bırakmıjlardı. Günü mnstur. Eskimiyen^TAVARIŞ» mevsimin en hoş oyunu î Selmi ANDAK \ Hazırlıvan: Kndret SİNA.N Kim? Neıede? Niçin? Ne Demişti?: «Tann benibir daha böyie zaferden Bir düşünce bir anı: Kef il Gerçek bir dtn bilgini oldugu kadar geıçek bir aydın da olan Ubeydullah Efendı, haksızlıkların amansız düsnranıydı. Bir zaman Sadrazam Kâmil Paşa'nm emrıyie Bekirağa Bölüğüne hapsedilmişti. ArkadaşUrı kendisine kefil clarak, kurtarrnak isteyınce Ubeydullah Efendi köpürdü: «Ne! Ben mı kefil göftereceğim?» Dedi. «A?;l Sadrazam. bir daha böyle haksızhklar yapmıyacaSına dair. bana safelam bir kefil gostersin. Yoksa ahmallah buradan dışanya adımırnı bile atmarS.» korusun!» Epır Kıralı Piruı, Romalılarla bir ıava« yapmı;, Allahın izniyle gahp de gelmişti. Ancak savaşın «ocunda gördu ki kendi ordusundan da hemen kimsecikler kalmamış . Bunun üzerine acı acı güldü, yukarıdaki sözien soy. ledi Bu zafer, Roma'da. uzun sure a!ay konusu olmuştu. Birı de|ersiz bir başarı kazanınca da. «Senin işin de pek Pirusvâri oldu yahu!.» diye takılırlardı. Bu Sözü Beğendiniı ml? • Volter "Dünyanın en bahtsız adomı, kendine muhtaç olana yardımda bulunmıyandır,, DAMLALAR: Tutup ke'sin kenarından zerafet üzre hörpüldet, Desinler gayfe içmekte bu emmi amma mahir haaa!.. Galip Paşa 19. Yüzyıl devlet adamlanndan Galip Paja, bSlg» diliyle, jakacı liirler yazardı. onun bu çeşit eserlerinden bir Srnektir. Bu beyit, Behzad Biıtak 51dü. Türk gahneslnin gerçek yaratıcı ustalanndan biri daha eksildi. Aktorün ölümünde, öteki eenatçülartn ölümünde bulunnuyan bir başkalak vardır. Ozan ölünce mısraUrı, ressam ölünce tablolan, ezgiei ölünc« notaları, heykelci ölüne* heykelleri kalır. Aktör ölünce; mısralar yazdığı defteri, reainuer çizdiği tuvali, ezgiler yapüğı portesi, her ç«a.itten insan örneginin hamurunu ya da çamurunu Adana tiyatrosu içine dökerek üç boyutlu hal» fetirdigi o sihirli kalıbı da kendisiyGeçen gün bir mektup aldık. le birlikte gider, yokolur. Taa Muş'tan geliyordu, Adan* Aktörün, susmalar içine, kahkaŞehir Tiyatroıu sanatçılanndan, vermede. sahalar arasına, gözyaşlan üstüne sair Şükrü Üstün'den.. Kendisinatçılara ücret ödemede ya da payazdığı şiir. çizdigi resim, doldurni TJluslararası Gençlik Tiyatro ra cezası kesmede karar sahibi onduğu ezgiler, yonttuğu heykeller, Festivallerindeki gayretli çalışlardır; satafath kabul törenleri yaratıldığı ânın, bilemedin, ömmasından tanmz en çok. Muş'da tertipllyen, satafatlı çahşma odaiıin ötesine geçtmtz. askerliglni yapmakta olan Süklannda oturan, tiyatro bütçesinin Aktör kendi eanını, kendi yasa kimi zaman yarıdan çoğunu yiyip rü, tTiyatrodan, tanattan ayn kalmak cok acı» diyor. Ne demını, bir avuç alkıs uğruna, kişi bitiren kalabalık bir masa görevmek Utediğlnl anlıyoruz. Aynı Öğretlci tiyatro oğlunun en soylusundan en soylileri topluluğu ile işğören onlarzamanda, şimdi çok uzakta olsuzuna değin sebil edendir. Buı dır; bir oyunun ya da bir aktörün Dorman Tiyatrosu sanatçıladuğu Adana Tiyatrosundan da nu da kolaylıklar içinde. rahatlık basarısıyla doyurulan veye doyunndan Ayfer Feray, 'Şahane arada sırada söz etmemizi rica la yapabilse gözü açık gitmez. Ak rulmıyan, sağa sola çağırı katarZügürtler» oyunundaki rolü için tör; kaleme, fırçaya sığmıyan, lan dağıtan onlardır; gitar çalmasını öjrenmi?. Piye mayı öğrenmişti. Kim demiş ediyor, «tiyatronun bjraz adı dutiyatroda si gören herkes Ayfer'in bu ka memleketimizde öğretici tiyatro yulsun» diye. Adana Şehir Tikeskiy» gelmiyen lanatının ver dik burun, kakık omuzla dolasan, yatrosunun' bütün sanatçılan dar çabuk ve mükemmel öğren yok diye? di£i aeılan; anlayışsızlıkların, kıs aktörlerin alçakgör.üllü selimlaHaldun Dormen, Turgut Boraiı ve Nisa Serezli Tavariş > de Şükrü gibiyıe, yakmda adlarımesine şaştı kaldı. Aynı tiyatrokançhklann, adi çıkarcılık oyun nnı ltttfen kabul eden onlardır; nm duyulaeağt muhakxaktır. müze kadar, özellikle Bulvar tiyat Konuju : Piyesin ana teması; ce inandıncı ve samimi oynnyor Ne şans: dan Yılmaz Köksal da «Monserlannın verdiği seılan yeg tutma Korkunç bir veba gibi tiyatronun P.K. dünyanın köşe bucağına dsğılmıs, kl, ba rolft &deU büyük kılarak. rat» daki rolü için satranç oynaPopüler oyun yazanmız Turçabası içinde, oldumolası yalnız başına belâ olan, sanata kıyan, rolarında feroprati uyandıran bu pi sefalet içinde kıvranan ve aç kalpiyeıte belirtilmek istenen ana goyesi nihayet şehrimizde de Dor* dır, Hmsesizdir. Aktörün soluğu sanatı yok eden onlardır. Bunlara, men Tiyatrosunda teyretmek fırga mamak için her türlü işi kabulle rüşü üzerinde toplamasını biliyor. ile eanlanan sahnenin başarılan, aktörlerin sırtından geçinen, bu,tını bulduk. Fransız yazarı Jacqu nen bir sürü eski düşesler. prens «Dnpont» un şımarık oglu rolünde üyatronun kapıcısından baş ldare sıra ve saygı tanıtmyarak edep es Deval, otuz yıl önce yazdığı «Ta ler gibi asalet ünvanını kaybetmiş Basar Sabuııcu, üzerinde dnrulacisint vanncayadek bütün perde sizce ortaya atılan kimselere, tivariş» te »eyirciye kolay yutulur kişilerin hayat hikâyesi, bu oyun cak genç bir sanatçı. Suna Sun «Du gerlılndekilerle başkalan taraıın yatronun bu aşağıhk büro başkan bir lokma sunmakl» beraber, insa daki Urstiel'lerin şahıslarında sem pont'un kızında» haşarı ve sempa Altı sanat kolunda faalıyet gos lan Cep Tıyatrosunun kuruciilaıı M. öyrge'den «Denize gıden ath. dan kapıı kapıı edilir. Aktörün a larına karşı duydugutn tiksintiyi. nın ağzında alışılmamış bir tad btbolleştinlmektedir. A n c a k bu tik; Mehmet Özekit «Dubief» tc o termek üzere genç sanatçılar ta Konıervatuar Tiyatro Bölümü öğ lar», B. Brecht'den «Carrar Ana' lın teri labnenin dıjmdakilere ün hmeı dile getirmiye hiç bir kale. rakabilmektedir. Bu da, ancak ti dramı. Jacques Deval, kendine hâs zam.ının bankeri tipini benimse rafından kurulan «Grup 6» bu arencilerinden Celile Toyon, limail nın silâhları» bulunmaktadır. verir, lenginlik getirir. Bu; perde min gücü yetmez. Oldum olası bü yatro tekniğini iyi kavramış yazar esprisiyle çok eğlenceli bir anift mi* Diğer sanatçılar da rollerlni yın tonunda 100 kişilik bir «Cep Biret. Demırcan Türkdoğan, Oguz gerteindekllerle bu baskaları, bu ro, yaratıhsımızın özelliğinden fay larda görülür. Diyebiliriz ki, Jactımla seyirciye sunmaktadır. kavramışlar. Demircioğlu, Mustafa Alabora, Ce «Grup 6» bos gecelerinde Sanator Tiyatrosu» temsilleri hazırlamakyum v« Cezaevlerl gibi müe«ses«sahne dışındakiler İçin aktör, sö dalanarak aktörlere kıyagelmis ques Deval, Fransız espri ve zaraSonııç : Mevsimin kaçmlmıya£*k tadır. üsküdarda iskele meydanır, nap Aydınoğlu'dur. Oyancnlar : önce «koraple» bir zün tarihiel v» gerçek anlamıyla, tir. Her zaman yaratıcı düşlerine ietini tiyatro tekniğiyle birleştire eklp oyununa şahit oldnğnmusn en hoş oyunlarından biri... daki. lokalde sahnesini açacak o Cep Tiyatrosu repertuannda J. lere temsiller verecektir. sadtMt* bir kürbanlık koyundur; dalan, pek çok çalısan, sinlrleri bilen bir yazardır. Şimdiye kadar söyliyelim ve jelelim sivrilen baş onuo ljeslemeleri, önünde sonun sürekli bir şekilde gergin. üstün »ahnelerimizde de defalarca yer al rollere: Ayfer Feray'ın özellikle da, kendi mideleri içindir ve dederecede duygulu, dengesiz, ko mı; piyesleri arasında onun en hoş ingamn içine işleyen melânkolik ve anlamlı piyesi «Tavaris» tir. bu düpedüı eana susamıslıktır. bir nesle, gitar çalarak söyledigi layca yıkılıp çöküveren kimseler Sahne : Dormen Tfyatrosn bu pi « Siyah Gözler » şarkısı, bir tiyatTam fücünü yaratıc» ç»lısrnası olduklan için, aktörler, tlyatro yesi oynamakla, bn mevsim önemli ro sahnesi için kolay nnutulacak na yftnelttiği için kendi kisisel(^a nun dısında tamamiyle yardımsız bir çıkıs yapmış sayılır. Çünkü Kü cinsten değildir. Böylere o n u n samtm taglamada, kendi kişisel kahrlar. Varını yoğunu sahneye çük Sahne deki ilk oynnlannda, fi «Grand Diişes» rolündeki olçüsü, haklanm korumada güçsüz kalan veren aktörler, sanki sömürülmek kir yönü ve derinligi olan piyesier zarafeti, mantıfı ve hareketleri ba aktSrün hall gerçekten acıklıdır. için yaratıltnıs gibidirler. Bu yüzTiyatronun içinde ve dı?ında yuva den, sonunda. kendi insanlık haklanmıı olan çesitli sömürgenler lannı savunmaya yetecek güçten den, asslaklardan aktSril kurtar de yokıun kalırlar.» *** maniB yollanm kecenkeı arayip Üitün sanatçılık yönUnün yanıbulmak gerekir. hattâ sıra. «babaı sözündeki içtenliği ve Eski Vunan'da kutsal, tanrııal kiailik kaıanan, es*i Ro sıcaklıgı da kisiliğine tas tamam ma'da kölelestirilen, Ortaçağda ki sindirmiş olan Behzad Butak'ın. lisenin propagandacııı, »enginlerin daha doğrusu, inssn aktör'ön öîüBu yıl sezona biraz talihsizce baş H. Pınar KUR eSlendiricist yapılan, Rönesans'ta mü üzerinde düşünürken zihnim layan Lâle Oraloğlu, muhakkak ki buralara kaydı. da kiralık olmaktan kurtulamıNedim Kenter'in Monte Doyle'dan ken oyun yalnızca sıkıcı ve mânaAktörün ölümü jıldız kayması çevirdıği « Kaçak » adh oyunu «iş 8il olabiliriyor. Yazar ise bir de yan, Shakespeare Ingiltere'sinde, Moli^re Fransa'smda kıraliçeleTİn na ne kadar da benziyor! yapsın» diye seçmiş, yani pek iyi psikoloji kanştırmış, fakat şizofreKayma sırasında hızla uzanan durumda olmayan gişesini kuvvet ni hakkındaki kitapları sadece şöy kıralların, soylu kişilerin hizmetçisi, daha »onraki çağların zaman ısıktan bir yol, sonra hemen ar lendirmek için. Üzüntüyle söyliye le bir kanstırmışa benziyor. «Norr.amsn itibarli, zaman zaman feda dından, hiçbir sey olmamış gibi biliriz ki «Kaçak» ın bunu başara mal insan gibi görünürler ama bir j anda deliliklerini ortava koyabilir { bileceği şüpheli. ilerf olan; ancak yakın çağlarda, kopkoyu, ztfiri bir karanlık... Bir aktör öldü. Oyun : Cinayetten, tımarbaneden ler» cümleai üıerine kurmus oynyeni bir tiyatro anlayısımn ku.j"jBundan öte ölüler değil, ölecek kaçan delilerden söz ettigi için he nunn. Ne herhangi bir yerde yttkcularıyla kurtancılannın çabaları ölanlar düsünsün. yecanlı ve hareketli olması gere sek bir gerilim noktası var, ne de sonucunda ve ileri toplumlarda olayların çiizülüşü tatmin edici. Ba ilk yüceliklerini yeniden elde etip eserleri sevenlcr için fazla harien aktörü bizde de asalaklara fif, aevme.venler için de mânasıı yem olmaktan kurtarmak için nebir oyun « Kaçak ». ler yapılmahdır? Bu yalınç so. REJİ: Daha önce gördüğümüz orunun çok yönlü karsıhğım, çoğu yunlardan da belli olduğu gibi bu ynnetmen ve yazar olan, ele?tirtip oyunlan sahneye koymakta usmpciüği kendi öz çıkarları için I ta Coşkun TunçtVn. Ama rejisör okriprü yapan bilirkijilere (!) bı Tevhit BilgeOrhan Erçin ZaR£Jİ: Oyunu sahneye Orhan Er larak kuvvetini gösterebilmesi için rakar^k satırbaîina geçiyorum. fer önsn triosu, Aksaray Küçük çin koyrnuş. Genç komedyen piye daha iyi bir oyuna lâyıktı. Opera Tiyatrosunda sezonun ikin »in tatlı konusuna yakışan bir ha OTUNCtLÂR : Lâle Oralogla Bir kez daha beHrtelim, aktör, ci oyunu olan «Şaskın Koms«r> | va vermeyi başarmış. yaptıgi işin boşluğnnu, gereksiıliği oldum olası, tiyatronun içinde ve sunuyorlar. OYUNCILAR. Halk tiyatroları ni anlıyormuş gibi isteksiz oynndışında, »ömürgen ve asalak, baj OYIftf. Jean Gnittondan Mellh mıtın sempatik islmleri yer »lı yor. Knvvetli piyeslerde, zor rollıca iki gücün sürekli saldıruı kar Vastarın adapte ettifi «Şaşkın yor piyesin listesinde. Hepsi de lerde, gerçekten kendisini vererek ?:*Tiri« bulunmaktadır. Bunlardan, Komaer» içindekt bütün yerli tlp kendilerine nyan rolleri balmaa güıel oyunlar çıkaran L&le Oraloğ riıştaki «ömürgenlerle asalaklan lere rağmen yine de bnram bnram lar veya rolleri kendilerine nydnr ln bu oyunda oynadığı Sally'e fszbaska bir yazımıza konu yapmayı bir Fransız vodvili koknyor. Bir mnslar bn oyunda. Tevhit Bilge la önem vermemekte belki haklı. clüsündügümüz için. şirodilik yal çiçekei dükkânında bashyan oyan, «komaer», Orhan Erçin aldatılan Ama o zaman da neden önem ver...ııııyetle, ıştalıla... seve seve... doya doya nız tiyatronun içindeki sömürgen aynı dekomn İçinde geçtikten «oa saf koea, Zafer önen çapkın ftsık, mediği rolleri oynadığını lorasımu lerle malaklar juvasına değin ra yine aynı yerde aona eriyor. Mürüvvet Sim Caymaz ihanete geliyor. Yafız Tanlı, heyecanlı ve yenilen yemekler, ancak UFA' Marjarini ile nıpk istiyoruz, Bunu da doğrudan Genç T« çapkın bir i»ık, aldatılan nğrayan maiuka, Timuçin Caymaz kavvetli olması çereken «ahnelerpişirilen yemeklerdir. Sağhîuıa ve ağzinın dogruya kendimiz yapamıyacaSı*. maşDka, saf bir koca ile kendUlna Ciçekçi dükktnının emekli kâtibi de makineli tüfek gibi konnsmatadma düşkün herkes UFA Margarininden caadaş tiyatro sanatınm büyük ihanet eden genç ve hoppa karısı rolünde baş»n gösterlyorlar. Nev mn teairli olacajını düsünüyor ve düşünür ustalanndan birine, Sta arasında geçen komik maceralar zat Okçngil, nfacık rolüne rağmen bn yüzden de başarısız bir oyun memnun. UFA Margnrini, yağlı tobumdan veriyor. Diger sanatçılar da oynni'lavsky'ye bırakacağız. karauınd* aafkına döncn bir «kua İyi. Melabat Ozekin de hoppa ka non isteksiz akımına kapılmış ginihai mamule kadar ambalâjlama da dında nmvaffak olnyor. dJyorlar. Tiyatronun, tiyatrocularth, ti •cr» var dahil bUtün imalât safhalannı aynı çatı yatro yörıetmenlerinin ciğerini bialtmda toplıyan ve memlekeümizin en len, omrünü bu bilgiyi edinmc komple nebati yağ fabrikası olan kmirdeki yo'.unda tüketen Stanislav»ky, bir tivatronun sanat ve yönetim iliş( Turyağ Fabrikalarmda imal edilir. tşte kileri arasmdaki anlaşmazhk «nebundan dolayı halen, memleketimizde rieniri, «tiyatro yaşamında ahşıUFA Margarininin üstüne margarm laîelen bir olayı» incelerken, «büro» nıin yerine «sahne» nin yoktur. Siz de tecrübe ediniz... UFA'dan k • nması > gerektiğini belirbaşka margarini bir daha mutfağımza tır. «Sanata, tiyatroya can sokmazsınız. 100 gr. UFA iki bintiniteA katan büro değil, sahnedir,» d»r. vitamini ve yüz ünite D vitamini ihtiva eder. • Seyircileri salona çeken, tiyatroya saygınlık (itibar), ün sağlıyan, buro değil, sahnedir; »eyircilerüUFA ile ptşirilen tattdarm tezteti bn?karf> zerinde izlenitn yaratan, toplumria ejitim yönünden son derece 6ncmli bir rol oynıyan, büro degil sahnedir; para getiren, büro dcğil sahnedir, v.b Gelgelelim.» diye devam eder Stanislavsky, «bunu bir kesenekçiye (mültezlme), bir tiyatro yönetmenine ya da her hangi bir büro işçisine jöyle bir söylemiye kalkın, hernen küplere binip çunu diyecek kadar işi azv NOT: A Vitamini yumartajun eanaında, kremah sütte, havuç ve tırlar: tiyatronun bajarıya ulajmafinı sağlıyan sadece bizleriz, marulda bulunur. D Vitamini bilhassa geliçme çağuıda olanlar ile bizim yönetmenliğimizdir. Bu ivocuk bekleyen hanunlar İçin hayati ehemmiyeti haizdir. Vüeudun nanç ıdraklerine çöreklenip oturkalsiyutn ve fos!or ibtiyacını takviye eder. mujtur bir kez. Para verilmeli mi, verilmemeli mi? Şu piyesi. rni, yoksa öfeki piyesi mi »»hneye koytnalı? Bunltn kararUftırm»' «Şaşkın Komser »in finaU Faal 8097/162* Geçen cuma, Dormen Tiyatrojunun galasında değerli oyun yazarı, şair ve halk edebıyatı otoritelerimlzden Ahmet Kutsi Tecer de vardı. Genç yazarlanmızın «Türkçe oyunları» nın yanında tam mânasiyle «Türk oyunlan» yazarak değerini bir lcat daha açıkça gösteren ve iierde kurulacağını ümit ettiğimız «Türk Tiyatrosu» nun başlangıcı ve en sağlam temeli olan Ahmet Kutsi Tecer, yeni bir oyun hazırlamakta olduğunu »oyiedı. Bu »sen büyük bir aabırsulıkia bekliyoruz. «Köşebaşı» nın unutulmaz yazanndan ses çıkmıyah çok uzun zaman oldu çünkü. Gerçekten «ruhu» olan piyeslere ihtiyacımız var. Bekliyoruz gut özakman'ın aynı oyunu, aynı zatnanda, Devlet Tiyatrosu' nun iki «yn galonunda oynuyor. Artık O'Neill'i mi. Tenesse Williama'ı mı yoksa yazann kendilini mi tebrik etmeli, bilemiyoruz. Fakat, ne olursa olsun Turgut özakman için büyük bir çans, eserinln böyle her yerce oynanması.. "GRUP 6,, CEP TİYATROSU KÜRUYOR Oraloğlu Tiyairosu'nda: KAÇAK AksaroY Küçük Opeıa'da: (< Şaşkın Komser,, '*>• Başarılı Yeınek Pişirmek için