Katalog

Mecliste programını o Baştarafı 1 inâ sahifede maksad tahtında çok yüksek tutul yannuı iktisad! refahı ve malî is rişli şartlarla peyderpey husust te recek tarzda yeniden ve toptaı. düşünmüş olduklarından bahisle masına ve yolsuzluğa rağmen şim tikrarı teminat altma alınmış ola şebbüse devretmeğe çalışacağız. gözden geçirilerek kanunlaştıDevlet iktisadî teşekkül ve teşeb nlmasını zaruri görmekteyız. bir iki arkadaşile hazırladığı tak diden motörlü nakil vasıtalarile re caktır. riri Başkanlığa sundu. Koraltan, kabet edemer hale gelmiş oîması 2 İktisadî cihazlanmamızı sür büslerinin iktisadi bünye üzerinde Ziraat işleri teşkil etmekte olduklan ağırlığı görüşmelerin tehirine Başbakanın nın manası budur. İnhisarcı bir atlendirmek, bu maksadla: Muhterem arkadaşlar, da muvafakati olduğunu belirterîk zihniyetle ele alınan devlet deniz a Bütçede envestisman mahi hafifletebilmek için idare ve muYenı iktidarı Halk Partisiiden takriri oya sunrlu ve program ü nakliyeciliğinin iktisadîyatrmız ü yetinde olan kısmı mümkün oldu rakabelerini de daha sağlam esas ayıran mühim bir göriiş farkı görülen zerindeki görüşmelerin çarşamba zerindeki menfi tesirleri yanında ğu kadar eenişletmek ve bunun dı lara bağlamak ve fuzulî da, zıraat işlerımızın ele ahnıgünü yapılması ittifakla kabul o bir de millî ticaret donanmamızın sındaki bütun ımkânlarımızı da teşkilâtı lâer\ermek kararmdayız. inkişafına engel olmuş bulunması yalnır ve yalnız istıhsale matuf lundu. Ticarî sahads iç ve dış şartlarm şında tecelli edeceğıdır. Nüfusumuzun yüzde 80 ı zinın zararlarını ilâve etmek icab mevzulara tevcih etmek. mudahaleyi zorlamadığı hallerde Progranun metnî raatle meşgul bulunmakta, l u r Hususî teşebbüsun kendini işi serbest ve normal kaidelere bı k yede zıraat mılli ekonommın Ankara 29 (a.a.) Büyük Millet eder. De/let bankacılığile devletin Meclisinin bugünkü toplantısında istikraz politikasının rasyonel bir hukukî ve fi'lî emniyet alünda rakmak asıl olacaktır. Her hal ve kârda d « ticaret re temelıni, ziraî mahsullerımız ise okunan hükumet proıramuım met yolda olduğu iddia olunamaz. Faiz hissetmesini saelavacak bütün ted.•e iskonta hadlerinin yükseklıği birleri almak ve onun suratle ge jimimıze kat'î bir istikrar vermek sanayi'mizın ve dış ticaretimizin ni şudur: şüphe yok ki iş ve istihsal hayatı luzumuna şiddetle kaniiz. Ofisler ana kaynağını teşkil etmektedır. « Büyük Millet Meclisinin muh üzerinde daima menfi tesirler icra lişmesine yardım etmek. c Memlekette mcycud serma üzerinde durarak icab eden karar Bunun içindir ki, millî gelirin terem azalan; artması ve her sahada kalkınmaedegelmiştir. Bundan başka, istik yenin istıhsale akmaîinı kolaylaş ları alacağız. Dokuzuncu Büyük Millet Mecli raz imkânları daraldıkça devlet fanm ana şartı bu temel.n kuvvetMali sahada ' sinin millî tarihimizde alacağı yer z hadlerini yükseltmiş ve bu su ürmak. lenmesi suretile mümkün olabiMuhterem milletvekilleri, Yabancı teşebbüs, sermaye her bakımdan çok mühim olacak retle de yerli sermaye terakümu Maliye sahasında iktisadî taka lecektır. tır. Tarihimizde ilk defadır ki yük .'e bunun istıhsale akışı önlenmiş \e fekniğinden geniş ölçüde faydsZiraatin iktisadî bünyemizin sek heyetiniz millî iradenin tam ir. Bu yüzden, memlekette, istih I lanabilmenin şartlarıru tahakkuk timizle mütenasib denk bir butçe ettırrr ettırmek ve icablannı yerine getir getireceğimizi yukarıda ifade et temelıni teşkil ettığinı hıç bır ve serbest tecellisi neticesinde mil ;al hacmimizle mütenasib bir kre | mek. miştik. Fakat şimdi izah edeceğimiz zaman gözden uzak tutmıyacağız. let mukadderatına hâkim olmak di hacminin husul bulması bir tur lek. 3 İktisadJ^cihazlanmamız için sebeblerden dolayı bunun ne ka Eski iktidann yaptığı gibi gösmevkiine gelmiş bulunuyor. Doku ü mümkün olamamıştır. devlet bütçatinden envestisman dar güç olduğunu takdirde gecik terişçi ve pahalıya malolan bır zuncu Büyuk Millet Meclisinin amahıyetinde ayrılacak tahsisatı miyeceğinizden eminiz. Bugunkü devlet müessesesinin, karasapan Orman işleri zaları olan sizleri, Türk milletinin hakikî mümessillerini selâmlamakla Devlet ormancıhğının asıl ıstıra memleketimKn tabii şartları göz devlet bütçesi pek iyi bildiğiniz gi ve kağnmın mahkumu olan gederin bir gurur ve iftihar duy bını yaşıyanlar orman çevrelerın önünde bıdnndurularak vücude ge bi kolayca indırilemiyecek ağır ri bir ziraî bünye üzerine kuruyükler altındadır. A>Tica, gelecek lamıyacağı, kurulmak istendığı maktayız. deki binler ve binlerce koyümuz. tirilecek t>ir plâna bağlamak. 4 jltihsal havatmı devletin yıllara sâri bir takım taahhüdlere takdirde ise mılli eKonom.yi taDemokrat Partinin gayritabiî si milyonlarca köylümüzdür. Fakat, de girişilmiş bulunuluyor. Buna yasî şartiar içinde devam eden beş devlet orman işletmelerinin vant zararli müdahalelerinden ve her mukabil bir taraftan gelir kaynak'.a katsiz düşureceğı hakikatı da^ma hesab olunmak îlzımdır. Rııtığı ıstırab bundan ibaret değildır. çeşid bürokratik engellerden kuryıllık çetin mücadeleleri on dört rının kısırlaştırılmış olması, gelir güne kadar takib olunan yol, mayıs seçimlerile en muvaffakıyet Her çeşid orman mahsullerinin fev tarmak. Yukarıda dört madde icindc top vergisi ihdası suretıle eski iktidar şayed şu kısaca ifade ettiğimız li surette sona ermiş ve artık mem kalâde pahalı olusu bütün istihal iubelerinde ve geniş halk kutlele amağa çahştığımıa esasların bu ca atılmış olan malî adımm nereye görüşe mutabık oLaydı, yalıi'z leketimizde normal siyasî hayat varacağının malum bulunmaması başlamıştır. Şüphe yok ki, on dört i üzerinde kötü tesirler yapmakta tun hukumet şubelerine taalluk e gibi sebebler de bu husustaki zor ziraatımiz inkişal etmekle kalv e ve den çok muhim ve çok çcşidli tedmaz, dığer bütün istihsal ve iklır. mayıs, bir devre son veren ~ luğu arttırmaktadır. Parli progra tisadî faalıyet şubelerınde de Bu hatah gidişin akıbeti meydan bırlere ihtiyic gostereceğı şuphe mımıza sadık kakrak ni bir devir açan müstesna ehemvergilerde çok feyızlı gel şmelere şahıd olsizdır. miyette tarihî bir gün olarak daima dadır: Kanaatimizce ancak bu yolîar ıslahat yapmak ve bilhassa vasıtalı mak mümkün olurdu. anılacaktır. Bu tarihî günün hatı Yekunu her yıl artan ve açıkları vergıler nisbetıni \asıtasızlar aleyZiraati ön plâna alan böyle rasını yalnız partimizin değil, Türk er yıl kabaran bütçelerden istıh dan yürumek suretiledir ki memle hıne indirmek suretile vergi adademokrasisinin bir zafer günü o »alin artmasını sağlayacak tahsisat kette hayat pahalılığını önlemek, letine yaklaşmak prensipinı tama bir görüşle hareket ecerek zırai kredı davasmı, zıraac âlet ve \alarak yâdediyoruz. lyrılmamış, borclar yekunu iki maliyetleri dunya seviye'erine yak mıle muhafaza ediyoruz. sıtaları meselelerinı, hastalık ve >uçuk milyara yaklaşmış ve bilhas laştırmak, istihsali hayat pahalılıMuhterem milletvekilleri, Geniş halk tabakalarını sıkan haşerelerle mücadele. ıyı to>Böyle bir tarihî dönümün ilk hü >a ziraî istihsalimiz on beş, yir ğınm ve ..üksek mahvetlerın baskumetini teşkil etmek, bizlere bü mi sene evvelki seviyelerde durak sısmdan kurtarmak. iş ve istihsal ve istihsal hayatını baskı altın hum ve tohumları ıslah mevzuyük bir şeref hissi telkin eylemek amış kalmıştır. O kadar ki son se hacmini genişletmek kabil olabile da tutan bir lakım vergıleıden larını, ziraat teknığır.ı ılerletme tpnzılât yapmak suretile kazancı çarelerini ehemmıyetle gözden tedir. Aneak hemen ilâve etmeliyiz elerdeki dış ticaretimizin vekun cektır. iktisadî bunyemizi ferahlığa ıta dar olan vatandaşları ve istihsal geçıreceğiz. ki, şayed programımızı tasvib ve hacmi 1934 1935 1936 seneleriKüçük ve büyük sulama işlaVazife başında kalmamızı tensib ninkine nazaran çok daha aşağı bir vuşturmanın ve iktisadî cihazian hayatını ferahlığa kavustu:mak buyuracak olursanız, bu şeref, biz ;eviyede bulunmaktadır. Harb yıl mamızı suratlendırmenin yolu da luzumuna ka.ıiız, ve bu maksad rine hız vermenın verımı süratle lere yükleyeceğiniz mesuliyetle mü arının doğurduğu zaruretler ne budur. Boyle miısbet bir polıtıka la muamele \ergısı, yol vergısı, arttıran ve yeni yenı teşebbus^ icesinde iki yüz on dört tona yuk nın neticesi olarak memlekette ha hayvanlar vergisi mevzularını lere geçmek imkânını veren bır lenasib olacaktır. selen altın stoku şimdi yüz otuz yat standardınm yukseldiği. geniş yenıden elden geçirmeğe karar mevzu olduğuna kanıız. Toprak Filhakika asırlarca geri kalmış bir memlekette bugünün ileri mil on civanna düşmüş ve döviz stok çıftçi ve işçi kutlelerinin msbi re vermiş bulunuyoruz. Ayrıca ba landırma işini daha ehemm:yetli, letleri seviyesine gelebilmek için an da tamamen eriyerek açık bir faha kavuştağu ve memlekette iç zı inhisar maddeleri fiatlarında pratik ve süratli usullere bağlatımaî sefaletm derece derece azal da indırmeler yapmak imkânını mak niyetindeyz. duyulan ihtiyacların sonsuz olma duruma girilmiştir. arıyacağız. Fakat bütün bunlasına mukabil imkânlarımızın israf Gene bu hatah siyasetin tecelli dığı gorulecektır. Unutulmamak icab eder ki darın gelir vergisi tatbıkatı neıiDevlet miıdahaleleri ve tahdid edilmiş bulunması De erinden olarak 649 yıhnda ihrac celerı hakkında kafi hesablara ha düne kadar milyarı geçen dev mokrat Parti hükumetlerini, bir olunan tahvillerin ancak dortte Şimdıye kadar verdiğimız izahatlet bütçesi içinde Zıraat Vekâmüddet için, çok çetin meselelerle birinin satılabilmiş olduğu zikro tan anlaşılmış olacaktır ki iktisadî varmadan şımdıden sarıh olarak letine tahsis olunan mıktar 30 fadesıne imkân gormüyoruz. An karşı karşıya bulunduracaktır. lunabilir. Bilindiği gıbi bu tahvil ve malî eörüşlerımızin esası bir ta cak butün bu müşkülle;e rağ milyon lira civarında ıdı. Ve bu erin hem faizleri yüksek hem de raftan devlet mudahalelerini asgari men denk bütçe esasını beheme nisbet hıç bır zaman bütçen n Bız aynı partinin birbirini takib eden hükumetlerinden biri değil, baliğ oldukları yekun yirmi mil ye inHırmck. diğer taraftan ikti hal tahakkuk ettıreceğımızi şım yüzde 3 ünü geçmemıştı. Ziraat Bankası ! nullet iradesile henüz iktidara ge yon lira gibi çok ehemmiyetsiz bir sadî sahada devlet sektorünü mum dıdpn ifade edebılırız. kün oldusu kadar daraltmak ve len bir partinin hükumeti olduğu rakamdan ibaretti. Çok uzun yıllar içinde Zıraat buna mukabil emniyet vermek suİşte bütün bunların neticesi hamuz için, iktidarı deyraürken karTekel mevzuunda, bir verg. Bankasmm tedıye edılnv.ş serşı=ında bulunduğumuz müşküllere yat pahalılığı ve maliyetlerde yük retile hususî teşebbüs sahasmı olmak hedefını çoktan aşmış bu mayesınde esaslı bır fark görulmümkün olduğu kadar genişletve memleket işlerinin umumî man seklik şeklinde tecelli etmiş, memlunan devlet. ınhısarcılığını as memıştır. Rakam olarak göıüzarasına kısaca bir göz atmayı fay lekette geniş halk kütlelerini sıkın mek dıye ifade olunabıhr. Bu esas gari hadde indirmek kararında len farkların hakıkatte para ;?dah, görmekteyiz. Bilhassa elimize tılara ve içtimaî sefalete maruz bı ların tatbıkmdan doğacak ilk ne yız. Memleket ekonomısinde b r tra kuvvetındekı duçukiucun ticeîerden bıri devlet tesıs ve işmamur bir vatan devredilmekte o rakmıştır. taraftan müstahsıli, dığer taraf varattığı farka ble tekabül etMaliyetlerin dünya maliyetlerine letmecılığini tabiati ve mahiyeti tan müstehhki yakından alâka medığı basıt bir hesabla ortaya duğu iddialarına karşı bugünkü icabı olarak yalnız ve yalnız hudurumun umumî efkâr önünde a nazaran yüksek olışu istihsalimizin dar eden bu konuların Uletilme çıkacak hakikatlerdendır. çıklanması zarurî oluyor. artmasına ve dış ticaretimizin ge susî teşebbüs ve sermayenin hiçbir sınde mücerred devlet elınde buBu sebeblerle evvelâ bütçenin suretle ele alamıvacağı işlere ve Bir memlekette hükumetlerin en lişmesine mâni teşkil eden sebeb bir de aynı zamanda âmme hizmetı lunmaktan doğan ve hususi te dığcr yıyıci kısımlarında tasaıdeğersizi bile uzun müddet iş t>a lerin başında eelmektedir. mahiyetınde olan iktisadî işlere şebbüsiere yer vermıyen ve> a ruf edeceğimiz mıktarlarla zıBiıtçe şında kaldıktan sonra, şurada ve hasretmek olacaktır. Çunkü bize onlara üstun tutulan zıhniyet;n raat bütçesını takvıye etmek vp Muhterem arkad?şlar, burada vücude getirdiği bazı esergöre hususî mulkivet ve şahsî hur •.ona erdığıni ş mdıden açıklıya zıraat'm'zın ana davalarını tejŞimdi sıra cari bütçe hakkında riyete dayanan bir iktisad reji bılırız. Bunlardan hangılerının kil eden yukarıda ifade ettığırruz leri göstererek övünebilir. Faka herhangi bir hükumetin vazifesin bir kaç söz sojlemeğe gelmiş bu minde, iktisadî sahanın asıl olarak doğrudan doğruya hususi teşeb mevzuları memleket çapınaa ode muvaffakıyet derecesinin hakikî lunuyor. ferde veya şirket halinde hususi büsiere bırakılması ve hangıle larak ele almak azmindeyız. Bilindiği gibi 1950 vılı bütçesin teşebbüse aid olması lâzımdır. ölçüsü ar.cak başardığı işlerle elinrının ne gıbı şartlarla devlet çSulama işleri gıbı yol ve taride mevcud imkânların karşılaştıri de görülen 174 nıilyon lirahk açığın Devletin doğrudan doğruya ikti hnde kalması gerektığini tayın fe meselelerinı de zıraatımızle ması neticesinde taayyün eder. 155 milyon lirası Marshall plânı de kullanacağımız ölçü, devlet doğrudan doğruya alâkalı mevBeyhude yere israf edilen yıllar yardımmdan ve 19 küsur milyon sadî teşebbüsiere girişmesi. nazım masraflarına karşılık bulınak zular addetmekteyız. Hattâ vc;veya murakabesi olarak iktisadi Hakikat şudur ki; uzun süren lirası da iç istikrazdan kapatılacaksahada üzerine vazifeler alması an ve bunu kolayca elde etmek he g'ler ve gumruk tar.feleri sı^tek parti hakimiyeti devrinin hü tır. Marshall plânından temin oludefı yerne memleket iktısadi tfmlerıle zıraatımızı kuvvetlenkumetimize intikal eden neticeleri nacak 155 milyon lirahk mıktar cak bir istisna te=kıl etmeli ve an yatını malî politıkanın dar qeıdırmenın çarelerini arı\ac?ğız. cak kat'î zaruret haline inhisar bu ölçüye göre, asla müsaid sayı için özel anlaşmalar gereğince taçevesınden kurtararak vat?nHulâsa. devletin bütiin ftialilamaz. Nitekim memleketimizin ge raflar arasında mutabakata varmak etmelidir. Bundan böyle âmme karakterini daş faalıyetıne hasretmek imkân yet şubelerınde bu ana kavnaniş imkânlarile milletimizin yüksek icab etmekte idi. Halbuki bu mulannı aramak ve hazırlamak o ğın inkişaf ettırılmesıni temin vasıfları gözönünde tutulacak olur tabakat bütçenin tasdikından önce haiz olmıyan sahc.larda işletmeci lacaktır. »decek butün tedbrlerı a'.nıak sa. uzun yılların beyhude israf e temin edümediği gibi bütçenin tat liğe geçmiyeceğimiz gibi muhtehf Gümrük mevzuunda tarifeie kararmdayız. Bu arada Ziıaat dilmiş olduğuna ve hattâ memie bikuıdan sonra iktidarın de\Taluı sebebler tahtında kuru!muş olan ketin tabiî inkişaf seyrinin hatah dığı güne kadar da aynı vaziyet işletmeleri, âmme hizmeti goren ve nn mılletlerarası anlaşmalar i Bankasının sermayesıni sö7de ve sakat palitikalarla engellenmiı devam etmiştir. Bu suretle sabık ana sanayie taalluk edenler haric cablarına gore, memleket ıhti değil hakikatte arttırmak luz.iiolduğuna hükmetmek icab ediyor iktidar böyle çok mühim bir muayyen bir plân dahılinde elve vaçlarının inkişafına imkân ve muna kani bulunuyoıuz. Bunun Millî ve siyasî murakabeden mah meseleyi zamanmda halletmeden rum bir idarenin çok uzun yıllar mesuliyet mevkiüıden ayrılmışür. sürüp gitmesi, bir çok hataların ir Bundan başka bugün 137 tona düştikâbına, israflara ve ifratlara yo' müş olan altın stokunun dört tonu açmışür. Eski iktidann tek part: daha döviz tedarik etmek için gehakimiyetinde ifadesini bulan si ne eski iktidarca bir ecnebi banyasî görüş ve kanaatleri onun iktisadi ve malî politikasına da akset kaya terhin edilmiştir ki bu dört miştir. Vatandaş yalnız devletin si ton altının dahi elden çıkarılması yasî ve idarî hükmü alünda bulun bugün bir emıivaki haUni aUnış durulmakla iktifa olunmak isten bulunuyor. Câri bütçenin gelir ve gider tabmemiş, onu iktisadî sahada da nü fuz altında rutmak temayülüne gö lolarının umumî seyri hakkuıda re hareket edilmiştir. Böylece. za şimdiden isabetli tahminlerde butnanla müdahaleci kapitalist, bü lunmak müşkül ohnakla beraber«j rokratik ve inhisarcı bir devlet ti iktidann devralındığı şu günlerde pi ortaya çıkmıştır. Bu tip devle gelir tablosunun seyri aylık vasatin, masraflan mütemadiyen arttı tılere göre daha şimdiden ehemmirarak memleketi borclanma yoluna yetli bir gerileme manzarası arzetsokmuş olmasını ve iş ve istihsa' mektedir. • hayatını kısırlaştırarak iktisad' İşte muhterem milletvekilleri kaynaklarımızın gelişmesine enge Demokrat Parti iktidarı böyle bir olmuş bulunmasını tabiî görmel vaziyette üzerine alrmş bulunuyor, Takib edilecek yol lâzımdn. Hal böyle olunca, iktisadî ve maUmumî bütceden köy sandıklan lî düşüncelerimize göre hükumetina kadar devlet masraflarının mü mizce takib edilecek yolu şu dört temadiyen arttırılması yanuıda bir esasta ifade etmek mümkün olaYüksek Sağlık Şurasınm dünkü toplantısında alınan resim de devlet iktisadî teşekküllerinin caktır: ve her türlü gümrük duvarları vı 1 Bütün devlet hizmetlerinin Ankara, 29 (a.a.) Yüksek Dılemre, Prof. Dr. Murad Can nel Müdürü Dr. Seyfeddin Okan, türlü imtiyazlar himay?sinde ve görülmesinde azamî tasarruf zıh Sağlık Şurası, bu yılın ikinci ka kat, Prof. Dr. General Zeki Hak Sağlık İşleri Genel Müdür Muarimsiz çahşmalan ve mamullerini niyetıle hareket ederek devlet mas nunî toplantısını, bugün saat 1] kı Pamir, Prof. Dr. General Zeki vini Dr. Bahri Pelitin iştirakıle pahahya maledip pahalıya satma raf ve külfetlerini asgariye indir de Sağlık ve Sosyal Yardım Ba Faik Ural, Millî Savunma Ba yapmıştır. ları memleketi ayrıca tazyik eden mek ve devlet bütçelerini iktisadî kanı Prof. Dr. Nıhad Reşad Bel kanlığı Sağlık İşleri Dairesi Baş Şuranın gündeminde 4 adlî ihmuhim bir yük teşkil edegelmiştir, bünyemizin takatile mütenasib ve gerin başkanlığında Ord. Prof kanı General Dr. Kâzım Damla bar mevzuu ile 42 meslek hasDeWet imalâtçılığı gibi devlet nak hakikî manasile muvazaneli bir hale Dr. Mazhar Osman Uzman, Ord cı, Bakanlık Müsteşarı Dr. Ek talığı mevzuu ve yurdun bulaşıcı liyeciliği de bu memlekete çok pa geürmek: Prof. Dr. Fahreddin Kerim Gök re.m Tok, Danışma ve İnceleme hastalıklar durumu ile diğer halıya mal olmaktadır. Devlet De Ancak bu suretledir ki iktisadî ay, Ord. Prof. Dr. Tevfik Remzi Kurulu Başkanı Dr. Ali Süha De sağlık konularının incelenmesi mıryollannın, akaryakıt fiatlaruıın bünye ferahlığa kavuşturulmuş ve Kazancıgıl, Prof. Dr. Saim Ab lıbaşı, Sosyal Yardım İşleri Ge vardır. ne miktara kadar yapılması kabıl olduğunu esaslı tetkıklerdeu sonra tesbıt edeceğız. Gene kredi mevzuunda kooperatıflere daha fazla ehemmıyet vereceğız. Orman meselesıne gelınce; der hal ve katıyetle söyhyel m kı bugünkü sısteme behemehal son vereceğız. Çünkü bugünkü sistem, ormanlarm muhafazası ıçın büyük fedakârlıkları ıstılzam etmekte, otedenberi ormanla alâkslı milyonlarca vatandaşlarımızı mahrum ve meyus Dir halde yaşatmakta ve bütün orman mahsullerinin çok pahalıya mal olması netıcesıni vermektedır. D ğer taraftan da bugünkü orman mevzuatı halkla hükumet arasında der'n bir sevgısızlık yaratmakta, çeşidli ahlâki zaaflara ve türlü kötülüklere zemin teşkil etmektedır. TJlaştırma ve Bayındırlık Ulaştırma ve bayındırlık ışlerimıze evvelâ ziraat ve mılli ekonomi ile çok yakından aiâkalı mevzular olarak kıymet ver mekteyiz. Sonra da ulaştırma ve bayındırlık sahalarındakı faalıyetleri memlekette ikt'sadî ve manevî bütünlüğü temin edecek mevzular olarak görmekteyız. Ulaştırmada motörün süratli, kc lay ve ucuz naklıyatı temin ettıği bu devırde bilhassa kara voı larına ehemmıyet vereceğız. Köy yollarının yapılması hususundj, ın^ânların musaadesı nısbetındç umumi butçeden yardım temıninı sağlıyacağız. Bucüne kadar yüz milyonu mü tecavız bır paranın sulama ışlcrınde nasıl heder edıldığinı şov mekle müteessırız. Bu acı tttrübeden faydalanarak, ısrıf'sra mevzu olmuş bulunan su İ5İP1İnı istihsal davamızın ana n.etelesı olarak ele alacağız. Yapı ve :mar işler ıjde buı;üne kadar devam edegelen 10ks ve israf zıhniyeti yenne zaruret hahnde, ancak ihtıyaçiara cevab verebılecek, mali takc'ipııze uygun mütevazi yapılar mpy dana ectırme yoluna gıdıleo'.ktır. Gerek devlet hazmesınden ve gerekse, d ğer âmme müesseselerince kat'i ıhtıyaca ve iktisadî maksadlara karş;lık olmıvan ınşaata müsaade etmıyeceğız. Sıhhat i«leri Sıhhat ışlcnnıı^ın, h?ttâ komşu memlekeilpre nifbetle ne derece ıhmal olunduğu ve hususıle koylumüzun sağlık meselesı hak kında hemen hıç bır şcy yapılmadığı acı bır hakıkatt r. Bu vaziyetı gozonune alan hukumetımiz, bir tarattan şehırlerimızdeki hastanelerın tanzımıne ve çoğaltılmasına çal'.şırken dığer taraftan da köylümüzün tıbbi ve sıhhî ıhtıyaçlarının tatmnunı ehemmyetle ele almak kararındadır. Yeni portatif hastaneler ve sağlık merkezleri tesısi hususunda şımdıden teşebbüsiere geçmış bulunuyoıuz. Verenı, sıtma ve^aır bu g bı içtımai b:r musıbet halını alan hastahklara karşı daha geniş ve ciddî bır mu cadele programı hazırlamak ve bu arada koruyucu tababete lâyık olduğu ehemrrıyetı vermek azmindeyız. Bu tedoırler, memleketın iktisadî kalkınması ııe ve halkımızın yaşayış şartlarınnı yukselmesıle mütenasib olardk umumi sıhhat durumumuzun da iyılığe doğru gıtmesıni temin edecektır. Millî Eğitim Maddî bakımdan ne kadar ilerlemış olursa olsun, millî ve ahlâki sarsılmaz esaslara dayanmıyan, ruhunda manevi kıymetlere yer vernryen bir cemi}etin, bueünkü karışık dünya şartları içinde kötü âkıbetlere sürükleneceğı tabiîdır. Talim ve terbiye sistemınde bu gayeyi gözönünde bulundurmıyan, genclğini miılî karakterine ve ananelerine göre manevî ve insanî kıymetlerle teç hiz edemiyen bır memlekette ilmin ve teknik bilgınin yayılmış olması, hür ve müstakil bir millet olarak yaşamanın teminatı sayılamaz. Yıllardanberi sarıh bır istıkametten ve rasyonel bir plândan mahrum olduğu için mütemadi değ şiklıklere, sarsıntılara uğrıyan maarifımizin, milletçe katlanılan büyük maddî fedakârhklarla mütenasib bır verimlilik arzetmedıği açık bir ha kikattir. Hükumetimız, parti programımızda tesbit edılm.ş esaslar dairesinde. bu büyük millî davayı bir kül halinde ehemmiyetle ele almış bulunuyor, tamamile demokratik bır ruh iie ve ilmin son netıcelerıne göre tesbıt edılecek geniş ve teferrdatlı bir plân içinde maarif nımetini memleketin her tarafına müsavi şartlarla yaymayı temin edecek kanun tasarılannı hazırlıklarımız biter bitmez yüksek tasvıbinize arzedeceğız. Çalışma hayatı Muhterem arkadaşlar, Memleketimizde çalışma hayatını ve iş verenlerle işçi münasebetlerini içtimaî adalet pren sıplerine uygun olarak kanun ve nızam yollarıle düzenlemek, çalışanlarm yaşama seviyesını umumî hayat seviyemizle ve mem leketin iktisadi ımkânlarüe mütenasib surette yükseltmek cemiyette sosyal güveni tem.n etmek gayemiz olacaktır. Demokrasi prensiblerıne göre tabiî bir hak olarak tanıriığınuz grev hakkını sair demokrat nem leketlerde olduğu gîbi, içtimai nızamı ve iktisadî ahengi bozmıyacak surette kanunîleşlireceğız. Şimd ye kadar Çalışma Bakanlığının teftış ve murakabesi haricmde bırakılmış olan ve b:r kısım devlet sanayiı ile bu tettiş ve murakabenın hududları ıçine alınacak, garb demokras.lerinde kabul edilen esaslar uaıresinde işçılere, ürretlı tatıllt'r veya ücretli mezuniyetler sağlanması imkânları araştırılacaktır. İstikrarh Devlet nizamı Çok muhterem milletvekıli arkadaşlarımız; Seçimlere takaddüm eden zamanlarda Demokrat Parti adına neşrolunan seçım beyannamemız de ifade ve taahhüd olunduğu gıbi, ıktıdar değişikl ğinin memlekette maddi ve ruhî hıç bu sarsıntıva mpydan verilmemesı ve bilhassa bır devri sabık yaratmak gıbi meş'um temayüllerın önlenmesı esaslarında âzm:mız kat'idır. Bundan başka, gene seç'm beyannamemizde yazıldığı üzere, mıllete mal olmuş inkılâbiarımızı mahfuz tutacağız. Demokratik inkılâbımızın bugüne kadar elde edilmiş netıcslerını mahfuz tutmakla kalmayıp, Anayasada vatandaş nak ve hürriyetlerıne ve millet ıradesıne dayanan istikrarh bır dev let nizamını teminat altında bulunduracak esaslı tâdıller hazırlayıp huzurunuza arzetmek Kararındayız. Bunun sebebi, bugünkü Anayasanın kuvvetler bir liği esasına dayanması ve vatandaş hak ve hürriyetlerını kâfi teminat altında bulunduracak müeyydelerden mahrum olmak ıtıbarıle millet hakimiyeti yerine tek parti hâkimiyetinin kurulmasına mâni olamamış bu.un masıdır. Bununla muvazi olarak, kanunlarımızda, ıtiyadlar'mızda ve telâkkılerım.zde tek parti dev rmden artakalan ne vsrsa tarn olarak tasfıye edeceğız. Bu c'ir.ıcağmol aedb rlerşf avu pyp leden olmak üzere, meselâ matbuat ve ceza kanunlan, memuıırı muhakemat kanunu gibi bellibaşlı antidemokratık hükümleri ıhtiva eden kanuniarı ve mev zuatımız içinde yer yer tesadüf olunan buna mümasıl hükümlerı demokrasi ruhuna uygun tâdıllerle huzurunuza getireceğız. Adalet makanizması Adalet işleunın yüıütülmesınde başhca esas, temınatlı bır adalet sağıanmasıdır. İnsan ana haklarının ve hürriyetlerınn; tam korunabılmesi, adaletin yerine getirilmesinde sürat, intızam ve sadelik bulunmasına bağlıdır Bu maksadın t»mını jçin adalet cihazlarımızın kuruJuşunu belirtecek esaslı hükümlere ihtıyaç vardır. Bu bakımdan, mahkemelenmiz teşkilât sistemin) tesbit edecek bir kuruluş kanu< nu hazırlamak kararmdayız. Bu kanunun dayanacağı prensiplei ıdalette genel vicdanı tatmin edeeek sürat ve verimlilik olacak tır. Yeni kuruluşla hemahenk olarak bir taraftan Adalet Bakanlığı teşkilât kademelerinde rasyonel bir cihazlanma meydana getirılecek; diğer taraftan usui kanunlarımız yenilenecektir. Yargıçlarımızın, Anayasadan aldıkları teminatı hakkile gerçekleştirecek hükümler tesıs etmenin zaruretine inanıyoruz. Bu nun için yargıcın hukukî durumunu tayin eden hâkımler kanunu hükümleri yeni baştan göz den geçirilerek kendilerine sağ lanması zaruri teminat tesis olunacaktır. Ana kanunlarımızm hayatın ilerlemesine tevafuk etmiyen ve tatbikatta güçlükler doğuran hi1 küm'eri tekrar gözden geçirilerek yeni medenî ıhtiyaçlara mutabık hükümler haline sokulacaktır. Aynı zamanda, adalel duygularına ve ceza hukuku esaslarına uygun b r af kanunu tasarısı meydana getirebilmek için gereken tetkiklere girişilmiş olup, yakmda bu tasanyı Büyüi Meclise sunacağız. İdare eihazı Gene memlekette istikrarı teyid ve vatandaş haklarını teminat altında bulundurmak bakı mından, idare cıhazımızın, iküdar değişmesimn tesirlerinderı masun ve yalnız kanun emrinde ve milletin hizmetinde bulundurulmasını zarurî görmekteyız. Bu maksadın elde edilmesi her şeyden evvel her sınıf memur hak ve haysiyetinin kanunlarla mahfuz bulundurulmasına bağh dır. Devlet memurları şahıs veya zümrelerin emir veya arzularma tâbi olmaktan kurtarılmaları esbabı üzerinde duracağız. Muhterem arkadaşlar, Devlet cıhazımızın bugünkü ihtiyaçlarına cevab verebilecek hale getirilebilmesi için bflumum devlet hizmetlerinin rasyonel olarak yeni baştan tanzıminı zarurî görmekteyız. Bu suretle nı? met verimini arttırmakla b°> raber her bakımdan tasarruf temin edileceği de aşıkârdır. Memurlanmızı nisbî bir refaha kavuşturmanın yolu da ancak bu olabilır Bütün bunları yaparken hıç bir kimsenin mağduriyetine asla meydan vermıyecek usullerin bulunabileceğine şüphe et miyoruz. Sol cereyanlar Muhterem arkadaşlar, Biraz yukarıda mıllete mal olmuş inkılâblarımızın korurımasından bahsetmiştık. Bu konuda bilhassa üzerinde duracağımız mesele, memleketi ıçinden yıkıcı aşırı sol cereyanları kökünden temizlemek için icab eden kanunî tedbirleri almaktır. İrticaî ve ırkçılık gibi ayırıcı cereyanları vasıta olarak kullanan ve çok defa kendisıni bu maskeler altında gizhyen aşırı solcu hareketlere karşı gereken bü tün kanunî tedbirleri almaktaasla tereddüd etmiyeceğiz. Bi^ bugünün şartları içinde aşırı sol cereyanları fıkir ve vicdan hürriyeti mevzuunda mütalea et' mek gafletinde bulunmıyacağız. Bugün aşırı sol cereyanlara men «ub oîanlarm mücerred bir fikır ve kanaat sah'bı olmaktan ziyade yıkıcı cereyanların âletleri olduklarına şüphemız yoktur. Fikır ve vicdan hürriyet! per desi altında bütün hürriyetleri kan ve ateşle yok etmekten başka bır maksad gütmıyen bu ajanları adalet pençesine çarptırmak için jcab eden kıstasları vu zuh ve katıyetle tesbit etmek zaruretme inanıyoruz. Ancak bu suretledir kı mızah veya siyasî tenkıd kısvesi altında ayakta tu tulmak ıstenilen ve hakikatte dü pedüz aşırı sol cereyanların eserı olan neşriyatın tahrıbatından memleketi korumak kahıl olabılecektir. Din mevzulan îrticaı tahr ke asla müsaada etmemokle beraber din ve vicdan hürrıvetmın ıcablarına riayet edeceğ'z. Hakikî lâıkliğin mâna'inı biz böyle anlamaktavız. Programımızda da sarahaten ifade edıldğı gibi, hakıkf lâıklıği dinın devlet siyasetile hiç bir ılgısi bulunmaması ve hiç bır d n düşüncesinin kanunların tanzım ve tatb:kında müessir olmaması şeklinde anhyoruz. Bu itıbarla gerek din dersleri meselesinde, gerekse din adamlarını yetiştirecek yüksek" müesseselerin faaliyete geçmesi hususunda icab eden tedbirleri süratle ittihaz etmek kararındayız. Dış siyasetimiz T Bugün herhangi bir partinin değil, bütün milletin müşterek kanaatinın bir ifadesi olan dış siyasetimiz hakkında fazla bir şey söylemeğe ve Bırleşmş Mılletler ıdealıne olan bağhhğım;zı tekrara lüzuın görmüyoruz. Ananevî İngiliz ve Fransız ittifakına ve Birleşik Amerika ile en sıkı dostluk ve işbırliğine dayanan, dostluklarına dsima sadık kalan, uzak, yakm ve büyük, küçük bütün milletlerin istıklâl ve toprak bütünlükleıine her zaman hürmetkâr olan dış sıyasetimizin sulhcu mahiyeti bütün dünyaca malumdur. Bu açık ve samimî sıyasetimizın, coğrafî durumumuzun eheınmiyet ve nezaketi ve milletım zin en ağır şartlar altında dahi lebarüz eden yüksek ruhî kudreti itibarile, demokrasi cephcsi ve cihan sulhu için mühım bır âmıl olduğuna inanmaktayız. Truman doktrini ve Marshall yardımı iie bu sulhcu siyasetimizi desteklediğinden dolayı k2ndısıne mılletçe samimî gükran hısleri beslediğimiz büyük dosrumuz Birleşik Amerka ile ve bayuk müttefıklerimiz İngiltere ve Fransa ile siyasî, iktisadî, kültürel münasebetlerimiz samimiyet ve an layış havası içinde her gün daha kuvvetlendırmek en büyük; emelimizdir. Şarkî Akdeiz emniverl ~" Bu arada, c han sulhu için haiz olduğu ehemmiyet her gün daha iyi anlaşılan Şarkî Akdeniz emnıyetini maddî ve manevl bakımlardan korumak ve kuvvetlendirmek için, bir taraftan büyük dostumuz ve mütteiiklerimizin dikkat ve alâkalarını bu mesele üzerine çekmek, diğer taraftan da kend lerine sıkı dostluk rabıtalarile bağh bulunduğumuz Yakınşark devletlerile daha sıkı münasebetîer kurarak bu bölgelerde adalet ve anlayış esaslarına dayanan samimî bir dostluk ve tesanüd ha vası yaratmak lüzumunu duymaktayız. Kanaatımıze göre bu neticenin süratle elde edilmesi yalnız bu bölgelerin değil, hattâ Ortaşark memleketlerinin, bınnetice dünyanm emniyeti bakımından da büyük bir ehenııruyet arzetmektedir. z r Millî Müdafaamız ' Dış siyasetimizden bahsederken, ıç ve dış emniyetıtnızın en büyük istinadgâhı olan millî raü dafaamız meselesi üzerinde de ehemmiyetle durmak lâzımdır. Çok şerefli tarihî ananelerin sahıbi ve millî varlığımızın korujucusu olan askerî kuvvetlerımizi, son tecrübelerin ve teknik terakkilerin neticelerine gore en yeni silâhlar ve en modern usullerle teçhiz ve tak\iysje bü tün kuvvetimizle çalışscağız. Memleketin maddî ve manevî bütün kudret kaynpklarıni dayanmak ve sulhte olsun, harbde olsun bu kaynakların birbiri jle ahenktar ve mütesanid bir surette çahşması ımkânlarını sağlamak suretile. iktisadî bünyenin istitaati içinde, millî müdafaamızı en sağlam esaslara ısti nad ettirmpk kab ldır. Büyuk dostumuz Birleşik Amerıkamn askerî sahadaki maddi ve teknik yardımlarından, aj'nı zihnıyet ve anlayışla. daha. geniş mıkyas ta ve daha süratle istifadeler te» minini tahakkuk ettirmeğe çalışacağız.» ' " ' CUMHURÎ Y E T Yüksek Sağlık Şurası Toplandı J (1C1) Buadamm Marüolduğunu^T ne bilıyorsunuz? ı*. Vayalcak1 J oturmj a/acaksmız, feâilmı? Duaaklarınız l/zennf soz ver/yorvmj Neden şımdı ^ fuelen olur. Mahatsmatiadık jJartanyan. boş bulunmuş, ona oldürtmek istedıği adamın ismini söylemişti. Delikanlı deıhal kurnaz bir ccvab verdi: «Sîzin bir ^u^ugunu.^u ba^kasına gösterirken gordum.» Le\di, Vard'ı nasıl öldüreljileceflns daır Cartanyan'a bazı taümat yerdi. Delıkanlı, o anda en faz!a kıy • met verdiği şey üzerine yemın et^ mek isteyincc.» '"" ... Kadin bu mükâfatı D:ia'ran'a ancak vaafesinitamamla>iaca vereceğini sÖYİedi..