Katalog

PA 3* 4aâLm 2 6 MCI Vli u m h u Hyet KURUCUSU: YUNUS NADÎ 9209 Telgrai ve mektub adresü Cumhuriyet, tstanbul Posta Kutusu tstanbul No. 246 Telefonlar: Umuml Santral Numarası: 24298. Yaa İşleri: 24299, Matbaa: 24290 Sabahlan ilk dostunuz 30 İ S50 P A L 4ir. Ankara Radyosunda "tarafsız» neşriyat Radyonun öğle vakti yapttğt bu neşriyat muhalefetin . müfrit çevreterinde hiç de hoş karşılanmadt Radyo, dün, Cebesoyun beyanatile Koraltanm demecinden bahsetti Millî Miidafaamız bakımından bir zaruret irleşik Aınerika Devletleri kara ordusu kurmay Başkanı Orgeneral Law ton Collins'in Ankarayı ziyareti sırasında yaptığı basnı toplantısında söylediği sözler, bize eskidenberi üzerinde durduğumuz miihim bir mev7ua tekrar avdet etmek vesilesini verdi. Amerikan Orgeneralinın beyanatından şu üç noktaya temas edeceğiz: 1 Amerika, Batı Avrupa, İran ve Türkiyeye yalruz askeri değil, başka bakımlardan da yardım edecektir. Gaye, yardım plânına dahil devletlerin kendi kendüerini müdafaa edecek dunıma gelmelerini temindir. 2 Şuna inanmaktayız ki halen kara kuvvetleri, bir memL'ketin istilâsına mâni olacak yegâne kuvvettir. 3 Türkiyenin büyük bir Jevletin taarruzuna karşı tekbaşma mukavemet edip edemiyeceği mesdesi, yapılacak taarruzun şiddetine bağlıdır. Böyle bir halde Türkiye yalnız bırakılmıyacaktır. Bu sözleri hulâsa edersek Amerikanın bize yaptığı yardunın paye»i, kendi kendimiri müdafaa edebilecek bir vaziyete gelmemiri temin etmektir. Bunun için de «n ziyade kara kuvvetlerine eh«mmiyet vernıek lâzımdır. Bir büytik devletin taarruzu karşısmda Amerika Türkiyeyi yalnız bırakmryacaktır. Gerçi Orgeneral Collins son cümlesinde sarahatle «A'nerika» dememiştir ama bir Amerikan kurmay başkanının başka devletler, meselâ İngiltere nam ve heçabına konuşmağa salâhiyeti olmadığma göre, onun verdiği teminatın Amerikaya aid olması icab eder. Esasen daima memnunluk ve teşekkürle karşıladığınuz buna benzer teminatlı sözler, Şimal Atlantik Paktınm Türkiye dahil edilmeden imzalanması üzerine, Amerika Dış İşleri Bakanı Mr. Acheson tarafından da sözler söylenmişti. Bir büyük devletin. adile sanile Sovyet Rusyanın taarnızuna «ğradığunız 7aman, Amerika, bugünkü şartlar altında. bizi yalnız bırakamaz. Çünkü İngilterenin olduğu gibi Amerikanm da siyasî ve srratejik menfsatleri ve mecburiyetleri, Türkijen'"n yardımına koşmağı smvrdir. Türkiye Akdenizin kapısoı hıtan, bilhassa Ortadoğunun kıymetli petrollarına giden yolun ve Süveyş kanalının kızü sele karşı raüdafaası bakımından yıkılmaması ve dayanm»sı lâzım gelen bir kaledir. Miistakbel bir cihan haroinde kızıllarla demokrasilerin stratejilerini tetJük için bir ecnebi mutehassis, Sovyet Busyanın en zayıf tarafı Karadeniz kıyılan ve bunun şimalindeki hinterland olduğunu, bu zajıf cephevi bi' taarnızla ır.üdafaa etmek ve kapatmak için Ri'^ların Anadoîmu ele şeçirmek isîiveceklerini ve bu hedefi tlde cUikten sonra, Ortadoğuya doğru t?arruza gcçeceklerini >a/ıv«r ve «Suriye üzerinden Mısıra ve Irak üzerinden Basra körfezine incn Sovyet Rusya, bu suretle demokrasi'erin m r ' " s ' n cemberini >aracağı gibi, hasımlannm en mâhim pctrol kajnaklannı ele geçirecek ve onların en kısa ikbal uaı'arını A? kesebilecektir» diyor. Rusiar, Kırun harbiı\de, Türkiyenin yardımuu sc!en inştlure ile Fransanm, Sıvastopola taarrıız etmek suretile P^rzâenh H\ılarından kendüerini vurmak yolunu tııttuklarını unutmamışlardır. Yeni bir duma harbi ppt'artm raman, Sovyet Rusyanın demokrasilere Sovyet Rusyan^n Ka^deniz jolunu Karadeniz yolunn kapatmak ve kendisine Ortadoğunun yolunu açmak için Türkiyeye karadan ve denizden taarruz etmek ve muhtelif istv =rnetlerden ytpacaklan bu taarruzlan büyük hava kuvvetlerile desteklemek istiyeceklerini kabul etmek lâzımılır. B*:jle bir vaziyette, Türkiye, Bulgaris'and dan, Karadenizden \e Ankara, 29 (Telefonla) Radyoda bugün öğleüstü, General Ali Fuad Cebesoyun İstanbuldaki beyanatı, Ulustaki metne göre yayınlanmıstır. Bunu, koalisyon kabinesi mevzuundaki münakaşalarm izahlı bir hikâyesi takib etmiş, Refik Koraltanın demecinden bir hülâsa ile bu <tarafsız> neşriyata son verilmiştir. Koraltanın tekrar olunan sözleri, halkın iktidarı kendi oylarile değiştirmek için 14 mayıs bayranunı sevinçle beklediğine dair intıbalarıdır. Bu neşriyaü dinliyen iktidar mensubları arasında bıyık altından gülenler kadar, muhalif çevrelerde «hayırdır inşalllah» çekenler olmuşhir. Muhalefetin ürat kanadlarında ise bu öğle gazetesi hiç de hoş karşüanmamış, hattâ «âdet yerini bulsun» kabilinden bile sayılmamıştır. Millet Partisi mahfilleri esasen bu çeşid neşriyata baştanberi öfkelenmektedir. Diğer taraftan öğle radyoeunun geniş ölçüde ilgi uyandırması, tarafsızlığından ziyade, Cebesoy mevzuunu birinci plânda ele almış olmasındandır. Generalin izahları birinci plânda tam mânasile tatmin edici gorülmüyor. İstifası ile birlikte, çıkan şayialar, henüz tazeliğini muhafaza etmektedir. İktidarla alâkah kaynaklardan gelen rivayetlerin, Cebesoyun miistakbel hattı hareketini iskandil etmek gayesile ortaya sürüldüğü anlaşılıyor. Bununla beraber, iktidar propagandası şimdiki halde söylentileri benimsememekten uzak görünerek Generalin sözlerinden işine gelen tarafların üstünde durmakla iftifa ediyor. M.S.E. C.H.P. nin seçim hazırlıgı Urfada bazı C. H. P. liler D.P. ye geçtiler Kendilerine adaylık için teklif yapılan bazı profesörler, partiye red cevabı verdiler C. H. Partisi İstanbul teşkilâtı, umumî seçimlerin yaklaşması münasebetile faaliyetini hızlandırmıştır. Bu arao'a, C. H. P. Genel Sekreterüği, İstanbul teşküâtmda ıki makam arabası bulunmasına rağmen iki aded jeep göndermeğe karar vermiştir. Bundan başka birkaç aded de mikrofon tesisatı sipariş edilmiştir. İstanbul milletvekilleri önümüzdeki haftadan itibaren ilçelerde propagsnda gezisine çıkacaklardır. Bu arada, Parti ileri gelenleri, Genel Sekreterliğe başvurarak faaliyete hız verilmesi için mevcud seçim tahsisatının arttırılmasını istemişlerdir. Arkası Sa. 3, Sü 4 te Cinayete kurban giden Profesör Feyyaz Gürsan Profesöriin «il«si teessür içinde TeknikUniversitede dün feci bir cinayet işlendi Sııufta kalan bir talebe, matetnatik Prof. Feyyaz Gürsanı tabanca ile öldurdü illi Eğjtjm Bakanının diinkü basın toplantısı "Bursada Osman Gazi, Konyada Gazi Alâeddin, Kırşehırde Aşık Paşa ve Akhisarda Nasreddin Hoca türbeleri yakında açılacak,, Milll Eğitim Bakanı Dr, Tah4.dn Banguoğlu dün saat 16 da Millî Eğitim Müdürlüğünde basın men•ublarile bir görüşme yapmışür. Dr. Banguoğlu, gazetecilerin muhtelif sorularını cevablandırmıştır. Bakan, tarih kitablanna Birlesmiş Milletler teşkilâtırun gayesini belirten bir ilâve yapılacağına daiı rivayetler dolastığı etrafındâ arkadaşımız tarafından sorulan suale şu cevabı vermiştir: c Yeni programlanmızda bu husus gözönünde tutulmuştur. Birleşmiş Milletler idealinin tarih kitablarına almmasının doğru olacağına inanıyonız. Bursa Cezaevinde . İstaabulda • bu defa. tüıbeler mevzuu üzerinde temaslarda bulun*um. Bilirsiniz ki, Türk büVansittard yüklerinden hepsinin türbesi yoktur. Bakanlığımız, bütün bu türbelerin bakım ve imar işini Müzeler Idaresinin bir vazıfesı telâkkı etmektedir. Bundan sonra, gerek türbelerin ve gerek6e mezarların tamir.le meşgul olacağız. Türbelerin hemen mühim bir kısmı bakımlı bir vaziyettedir. Harab olanları da programlı bir surette tamir ettıreceğiz. Büyüklerimizın mezarlarım Vansittard, Lordlar Kamarasmda, hurafe kaynağı yapmıyaoağız; rB.C. nin bile komünistlerden Arkası Sa. 3, Sü. 6 da kurtulamadığım söyledi İngilterede komünist faaliyeti Dün Gümüssuyundaki Teknik Üiversitede ilim muhitlerimizi cidden muteessir eden müessif bir i cinayet işlenmiş, Mehmed Taşsdi ken adında bir oğrenci yuksek matematık profesoru Feyyaz Gürsanı tabanca ile vurarak öldürmuştür. Bu cinayetin sebebi ve işlenmiş tarzı sudur: Ankara 29 (Telefonla) Cumhur Aslan Meraşlı olup Fatihte bir | Başkanı İsmet İnönü buşjn saat, . . , , , kalkan ve ı 11,50 de hususî treıule Malatyaya 2 senedenberi de Teknik Üniversite ' talebe yurdunda yaüp hareket etmiştir. Cumhur Başka 'ÎJV*.*' Fakültesine devam eden "" r nınm cuma günü Adanada buluna1 f:e Mehmed Tassoken admda 22 yaşcağı anlaşılmaktadır. Konyayı da ' i armda o g r e o l d ziyaret edecek Ismet İnönünün se „ "cl "de s'nıfta kalmıştu:. I yahati bir hafta kadar sürecektir. f 1 ^ » 1 ifüdelerine göre ş g Cumhur^ Ba^kfinınm. Anl^araya av Arkadaşlarmın detinden sonra Balıkesre de uğra çok asâbi bfr karakter taşıyart Meh yarak bir konuşma yapacağı haber | m e d Taşsöken, bilhassa yüksek maverilmektedir. Başbakan Şemsed tematik dersine ehemmiyet vermedin Gunaltay da muhtemel olarak mekte, bizzat profesör Feyyazın, önümüzdeki hafta bir memleket d o S e n t v e asistanlaruı kendisini çaseyahatine çıkacakür. j Arkası S a . 4, Sü. lde Katil öğrenci Mehmed Taşsöken Cumhur Başkanı dün Nalatyaya hareket etti Milletvekili sayısı artıyor Bu devre 487 milletvekili seçilecek, her ilin çıkaracağı milletvekili adedini yazıyoruz Ank=ıra 29 (Telefonla) Son genel nüfus sayımma göre, her seSjn çevresinden »eçilecek Millervekili sayısı Bakanlar Kurulunca tesbit edilmiftir. Bilindıği gibi kanunun dördüncu maddesinde belirtildiği şekılde Tür kiye Cumhuriyeti vatandaşlarından her 40 bin kişi için bir milletvekili seçilecektir. Arkast Sa. 3, Sü. 2 de • i mahkumlarla konuşma Nâzım Hikmet, hürriyete kavuşunca tavukçuluk yapacağım, diyor Savası îzzet Akçal, beni Af kanunu tasansının büyük bir nezaietle karBüyük Millet Medisinde şıladı, arzumu kendisine son müzakerelerinin yaaçtığım zaman da: pılacağı geçen cuma Hay hay, dedi. İstegünü Bursada idim. Bu diğiniz anda Cecaevini zimünasebetle içinde 600 yaret edebilirsiniz. den fazla mevkuf ve mah î Savadan bu müsaadeyi kum bulunan Bursa Ce * aldıktan sonra bir arabaya zaevini gezip görmek, u ^ atlryarak şehre yanm sazun jnllardır hürriyete ka ( at uzaklıkta bulunan Cevuşmak heyecanile yanıp zaevine gittim. Önünde tutuşan bir kısım vatan * bir kaç muhaiız bekliyen daslann böyle bir gündeNazım Hikmet büyük demir parmaklıklı ki haleti rtıhiyelerini yakinen müşahede ve tesbit etmek kapıdan Cezaevinin bahçesine girarzusuna kapüdım. diğim zaman kendimi bir hapisaMüsaade almak maksadile mü nede değil, bir düğün evinde, bir racaat ettiğim Bursa Cumhuriyet Arkast Sa. 4, Sü. 7 de Londra 29 (B B C ) Lord Vansittart, Lordlar Kamarasmda komünistlerin Ingiltere devlet hizmetlerine ve âmme hayatının diğer önemli şubelerine y>rleşip gizlenmekte olduklarını söylemiş ve Doktor Fuchs'un atom casusluğu vakasına işaret ederek bu hâdiseyi küçümsemenin vahim bir hata teşkil edeceğini söylemiş ve daha tesirli tedbirler alınmasını istemişür. Arkası Sa. 3, Sü. 3 te Marshall plânından İstanbula yardım işi Mr. Russell Dorr, dün Vali ve Belediye Başkanı ile muhtelif meseleler etrafındâ bir konuşma yaptı Reş'd Leblebicioğlu, millet\ekilliği için adaylığını koyacak İzmir 29 (Telefonla) C. H. Partisi listesinde Izmir milletvekilliğine adaylığını koymağa karar veren Reşad Leblebicioğlu Belediya Reisliginden istifa etmiştir. En geç pazartesi gunü Belediye Meclisinin toplanarak yeni reisi seçmesi beklenmektedir. Dr. Behçet Uz milletvekili adaylığını gerı almak niyetınds olmadığı için Belediye Başkanlığı teklıfıru reddstmıştır. Izmir Belediye Reisi istifa etti tstanbul D. P. i l kongresi bugün Madetı ve zirai toplanıyor istihsalimiz Dün şehrimize gelen Bayar, Cebesoy ile görüşüp görüşmiyeceği hakkında bir şey söylemedi D. P. il kongresi bu sabah saat 10 da Ses Tiyatrosunda başlıyacakMr. Russel Dorr, Vali ve Belediye Başkanı Profesör Fahreddin tır. Kongrede bulunacak olan D. P. Kerim Gökayla gorüsüyor Başkanı. Celâl Bayar, dün sabah saat 11 de uçakla Ankaradan şeh Dün şehrimize gelmiş olan Ame hayat ucuzluğu ve süt işi umumî rimize gelmiştir. rikan yardım plânı Türkiye temsilci sıhhati tekemmül ettirecektir. Bayar hava meydamnda D. P.si Mr. Russel Dorr, Vali ve Belediye Mr. R. Dorr demiştir ki; Arkası Sa. 3, Sü. 7 de Reisi Dr. Fahreddin Kerim Gökayı « Prensip itibarile sızinle taziyaret etmiştir. Bu zdyaret sırasında Arkası Sa. 3, Sü. 6 da muhtelif meseleler etrafındâ konuşmalar cereyan etmiştir. Bu arada Vali demiştir ki: Resmî kaynaklardan aldığımi2 bilgiye göre, 1950 yıh umumî isühsalımiz 1949 yılına nisbetle daha fazla olacaktır. Bilhassa maden ıstihsalinin fazlalığı sayesinde 1950 yılı ihracatı da oldukça artacakür. Gerek Marshall yardım plânından, gerekse, hükumetin hassaten yaptığı tahsisler ve şimdiye kadar memlekete gelen istihsal vasıtalan sayesinde yeraltı servetlerinde olduğu kadar zirat istihsalde de ciddî bir artış olacaktır. Güreşçilerimiz, cumarlesi günü gelecekler Stockholm 29 (Hususî nruhabirimiz Haluk Durukal telsizle bıldirıyor) Bugün uçakla yurda hareket etmesi icab eden millî güreş ekipimizin hareketi bir kaç gun gecikecektir. İsveç tayyaresir.de yer bulunmadığı cihetle guresçilerimiz KLM tayyaresile yola çıkacaklarcır. Buna gore güreşçilerinıiz ancak cumartesi günü İstanbulda bulunabileoeklerdir. Ekipi teşkil eden gÜTeşçilerin sıhhati yerindedir. CUMHURİYET» in BÜYÜK RÖPORTAJI Çukurova köylüsü Bursa yolunda ve şehre girerken, toprak istiyor! 1999 Çukurovada ziraat iyiden iyiye makineleşmiş. Gözün alabildiğine uzanan bereketli tarlalarda traktörler habire topragı işleyip duruyor. Hele geceleri bunlann manzarasına doyum ohnuyor. Yerden habersizce bir sehir bitmış gibi hareket halinde sağh sollu ışıklann hem şaşuiJCi, hem de keyiflendirici bir manzarası var. Marshall plânının da geniş ölçü^' de hızlandırdığı bu makineleşme hareketi millî ziraatimiz hesabına süphesiz büyük bir kazanc Yıldan yıla daha çok mahsul alacağız, daha çabuk çalışacağız, dünya piyasalarile zahmetsizce rekabet etmemiz mümkün olacak. Yalnız, bu yuzden başgösteren bazı mahzurO bir hünerdir: Herkesin nabzına göre şerbet verir! derler.. idi. Şimdi ne şerbet o kadar bol, ne de şerbet verecek hekim! « İstanbulda acele olarak üç iş vardır. Bu üç noktada Marshall plânı bize faydah olabilir. 1 Turizm için bir otel. 2 Soğuk hava depolan. 3 Süt için Pastörizasyon müesseseleri.» Mr. Dorr, Dr. Fahreddin Kerimin ortaya koymuş olduğu bu bahislerin İstanbula pek faydalı olacağuu ilk plânda kabul etmiştir. Yani otel turizmi, soğuk hava depoları c Beyazıd Kütübhanesi Âçıiiı I Nadir Nadi betmeden bunlara karşı tedbir almak lâzım. Aksi takdirde makineleşmeden beklediğimiz faydaların Arkası Sa. 2, Sü. 2 de Yazıyor. Bizimkisi açıkça konuşalım derd dinlemekür. Her zaman konser dinlenmez ya! Biraz da ciddî söz ışitelim... diyerek şehrihalin yirminci salı günü Galata Rıhümından Marakaz isimli vapura râkib oldum. Tarihsel (!) malumatım kıt olduğu için bu Marakaz isminin nereden geldiğini bilmediğimden vapurda yadırgadım. Lâkin öteki Fuad Sirtnetı aleyhine açılan dava yolculann da bindikleri şeyin adına değil tadına baktıklarını, numarası kendine uymıyan koltuklarda rahat rahat oturuşlarından sezip ibret alarak biraz ferahladım. Esasen vapura girince Bursa Lisesinden Yetişen Gencler Demeğınin temsılcıleri bizı duğun sahibi gibi karşıla ^krası, Adalet Bakanının bir karannı haksız bularak iptal etti Ankara 29 (Telefonla) Haber verildiğine göre, Nevşehir C. Savcı ysrdımcısı, Remzi Balkanlının Adalet Bakanı Fuad Sirmen aleyhine Devlet Şurasında açtıgı dava ne ABİDİN DEV'ER lara da dikkat etmek, zaman kay• Arkası Sa. 3, Sü. 5 te Arkadaşımız Cevad Fehmi Başkut da bugün Karadeniz bölgesine hareket etti Arkası Sa. 2, Sü. 5 de Arkası Sa. 3, Sü. 8 de Kütübhanenin acılışında bulunan Mıiii Eğitim Bakanı, Vali . ve davetlilerden bir grup 3 üacü tihifevnişofr