Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
• Garb Tarihinden Saskın cellâd Toplayan: Sefıir Meraklı sahifeler haberleri Barbaros ihtiffali HAMDİ YAROĞLU Büyük Türk denizcisinin türbesi önünde bugün ihtifal yapılacak CUMHURIYET 27 Eylul 1943 Malf Tctkikler Harb masrafları ve bunların karşılıkları Yazan: Deniz hâkimiyeti neler yaptı? u lurbde donsnmalar ne yap. tı ve onlann temin ettiği deniı hâkimiyeti ne işe y a . radı? İkinci Dünya Harbintn başladı|ı gün Ingilis . Fransıı donanmalan, «fleet İn being> yanl «donanmanın varhği» ile hâkimiyet tesis etmekten ibaret olan meşhnr İnçiliı deniz sevkülceyşî üe de. nizlerde tam bir hâkimiyet kunnuşlar. dı. Bn şayede, Müttefikler deniılcrden istifade ediyor, Almanya ise kapaU bir iç deniz olan ve Alman donanınasının hâkimiyetinde bnlunan Baltıktan başka hiç bir denizden faydalanamıyordn. Müttefikler, her eksiklerinl denu yoli. Ie ikmal ederken Almanya, daha narbin birinci gününden itibaren stoVdannı harcamağa başlamıştı. Çünkü denizler. den ablnka altına alınmıştı. İngiliz Fransız limanlarma hergün binlerıe ge. ml girip çıkarken glzlice ablukayı yara. rak Alman limanlarma gelen gemller, ayda bir bile deglldi. Fransa yıkılırken Dönkerk tahliycs'.ni başaran Ingilis . Fransız donanmtları olmuştu. Tunusta ttalyanlarla Almanlar topyekun esir oiurken İtalyan dooan. ması dcnize hâkim olamadı^ı için, b?v le bir boşaltma ve kurtarma oiamamıştL. Demek k'i Tunnsnn tam ve kat'i netice. II bir Müttefik zaferi olmasını temin etien de Anglo Sakson donanması. dır. İngiltereyi, 1940 yazında, yapyalnız ve ordusuz kaldıfı zaman, lstüâdan knr. taran meydanda bile Körünmiyen lngi. liz donanması olmuştur. Donaami ol. masaydı, tngiliz av uçaklarının bülün kahramanlıfına ragmen, Almanlar, bii. yiık kayıblar pahasına da olsa, İngilte. reye çıkarlardı. Akdenizde, Maltayı, Kıbrısı ve Mısın koruyan ve işgalden kurtaran İtalyan donanmasına nisbetle maddeten zayıf, fakat manen çok yüksek olan İngili? donanması olmuştur. Giridin Alman hava kuTvetleri tarafmdan Işgalinde. fazla zaylat verme|i Iüzumsnz ve fayda. sız bulan İngiliz deniz sevkülceyşinin çok akülıca hareketi âmd olmuştur. Bn adanın aıyaı, Akdeniz stvkülceyşi ve harbin umumî gidlşl üzerinde hiç bir tesir hâsıl etmemiştir. Adayı rlie t u t . mak pahasına İngiliz donanması agır za. yiata uğrayıp da Akdeniz hâkimiyetini İtalyan donanmasına kaptırsaydı. bn müthiş bir hata olur ve İngiltere, bütün Akdeniz çevresinde harbi kavbederdi. İngilterenin Akdeniz donanması, Mısın Akdenizden gelecek çıkannalara karşı komrken Atlas ve Hind Okyanuslariıe Kiül denizdeki filolar da Mısıra. cvnu. bî Afrikadan, Hindistandan, Avnstral. yadan ve İnçiltereden kuvvetler, Ame. rikadan silâh ve malzeme getirîlmesinl temin ettiler. Böylece donanma vc de niz hâkimiyeti sayesinde Mısır korundu ve kurtanldı; dogu Afrikadakl İtalyan imparatorluğile Libya ele geçiriidt Ge. ne Anglo . Sakson donanmalarınm de. niz hâkimiyeti sayesinde, Sovyet Rns. yaya azim miktarda silâh, malıeme ve yiyecek naklediierek Rnslarm maödl ve rıanev! mnkavemeti kuvvötlendirildi. Gene Anglo . Sakson donanmalınmn deniz hâkimiyeti sayesinde, Cezayire or. dular çıkanlarak buradakl Frans.<zlarl& beraber bütün FTansız sömürge inıpara. torlnğn harekete getirildi, TnniH ve Slcilya zaferleri kazanıldı. ttalyanın isti. iâsına başlanarak İtalya silâhlafnı ve donanmasmı teslime mecbur eıli'.di. L talyanlarm Almanlarla carpışması t e . min olundn. Sardnnya ve Korsika ele geçirildi. Gene donanma ve deniz hâktmiyeli sayesinde. Japonyanın çok tehlikell hamleleri durduruldu. Harb devam ettikçe deniz hâküniyetl daha neler doftıracaktır, nelerl 400 yıl önce Barbaros «denize hâkim olan dünyaya hâkim olur» demişti. BB. yük Türk Amlralımn bu sözü, o »aman. dan riyade, bugün blr hakikatia lam ifadesidir. O zaman tam ma1625 senssi mayısınasile bir t a j yağnın 12 nci günıi,/ muru yagmağa bagFransanm Dijon şeh. I ladı. Cellftd, alelaceri, büyüft bir heyel le sehpadan indi, can içinde çalkamJ kıliseye sıgındı. Payordu. O gün, öğleden sonra, bir genc kızm kafası kesile paslar da onunla beraber kaçıştılar, kiliseye kapandılar, kapıları sımsıkı örtcekti. Dijon cellâdı, saat dört sularında gö tüier. İdam sehpasmın üstünde, mahkum receği bu acıkh işi düşüne düşüne bozulan sinirlerini düzeitmek, ayni za kızla cellâdın karısmdan başka kimse manda, ellerini bulayacağı kandan do kalmamıştı. Kadın, kocasının başlayıp layı, önceden istiğfar etmek niyetile, beceremediği işi tamamlamak istedi. kıliseye gırmiş, âymde hazır bulunmuş, Hetene'i ayağa kaldırdı, önce boynunibadet etmişti. Sonra, idam hükumleri dayken sonra çıkarılan ipi tekrar boynin infaz edildiği yer o>lan Morimond nuna geçirdi, bütün kuvvetıle çekmemeydanına gitti. Orada, mahkumların, ğe bajladı. Mahkum kız da, ipin öteki idamından önce dua ettikleri bir kuçük ucuna iki elile yapışmıs, bütün ktıvvekilise ve taş merdivenlerle üzerine çı tile çekıyor, ellerine ve göğsüne inen kılan bir s«ıpa vardı. Cellâd, idam ha tekmelere rağmen, bir an zâl gösterzırlıklarmı yapmak üzere, basamskları miyordu. Bu sefer, taşlanma sırası cellâdın kaçıktı. Bir yandaa çalışıyor, bir yandan da, epey kalabalık birikmiş olan hal rısına gelmişti. Vurduğu yeri yaralıyan kın işitebileceği bir sesle söylenip duru bu yağnnur, onu da kccası gibi kaçırttı. yordu. Üç ay evel bir sıtmaya yakalan Fakat, kaçarken, elinden ipi bırakmadığından, vazifesini gereği .gibi yerme mış, biçare kızı, peşisıra, sehpanın mergetıremiyeceğinden şikâyet ediyor, halk* divenlerinden aşağı sürüklemiştl. Kızın saçlarını kesmek için kullanıp, sonra tan özür diliyordu. Dijon cellâdının idam edeceği mahkum, merdiven basamağına bıraktığı makası yirmi lkl yaşında genc bir kızdı. Burg oradan aldı, var kuvvetile Helene'e vuronBresse hisarı muhafızımn kızı olan, mağa başladı. Artık, halkın öfkesi son haddi bulmuşHelene Gület isimli bu biçare, erkek kardeşlerine yazı dersi veren komşu bir tu. İdam sehpasuun etrafmda bir boşparçalayıp genc tarafmdan baştan çıkanlmıştı. îda luk bırakan parmaklıkları ma mahkum edilmesini gerektiren suç, ilerl atıldılar, genc kızın yaralar içmçocuk düşürme suçuydu. Kızcağız, vak deki vücudünü cellâd kadının elir.den •anın, bir kaza neflcesi olduğunu iddia e kurtardılar, boğazını aıkan ipi çözdüler. Kızcağızm kanlı dudaklarından su sözdiyor, fakat iddiasını lspat imkânını bulamıyordu. Mahkemenin kararı, Dijon ler dökülüyordu: yüksek divanmca da tasdik edilmiş, Allahın beni kurtaracağını bülyorHeleneGillefnin, kafasını cellâda tes dum, zaten! lim etmekten başka yapacağı iş kal Bu sırada, bir kısım halk, kiliîeye »amıştı. hücum etmis, kapıyı zorlamağa başlaSaat dörde doğru, mahkum kızı, Mo mıştı. Fakat papaslar, kapınm kırılmarimond kilisesinden çıkardılar, boynun sma meydan vermemek için, kendilikda ip, sehpaya dcfru yürütmeğe bajla lerinden dışarı çıktılar. O zaman, hiddîlar. Yanıbaşmda ddrt papas yürüyor, detten gözünü kan bürüyen halkın, kiona dint telkinde bulunuyor, metanet liseye dalıp ce'.lâdl sürükliye sürükliye dışarı çıkardıgı görüldü. Taş yağmuru vermeğe uğraşıyordu. Bir genc kıza, bir de onu öldürmeğe yerine çekiç ve bıçak yağmuru başladı. memur cellâda bakanlar, hayretler için Bir kaç dakika sonra da, Morimond de kalmışlardı. Helene Gillet, ır.etane meydanmda, cellâdla karısının cesedletini ve soğukkanlıhğını mııhafazaya rinden başka bir şey kalmadı. *** muvaffak olciuğu nispette, cellâdı, acaHelene GJlet'nln, sehpadan indıkten yib bir heyecan içinde çırpuııyor; sendeliyor, ellerînl uğuş.turuyor, hayaya sonra, bir mırıltı halinde dudaklarından kaldırıyor, diz çöküyor, tekrar kalkıyor, dökülen inanclı sözler, boş değıldi. Ansonra kendlni yere atıyor, mahkumdan nesi, bir kaç gün evvel, manastır rahiaf istiyor, papaslara dönüp onlara da belerinden ikisini ziyarete gitmlş, kızı yalvanyor, takdis dileniyordu. Sanki, için dua etmelerini, Allahtan mağfiret istemelerini yalvarmıştı. Az sonra, onidama giden kendisiydi. Bu uğursuz işte, Dijcm cellâdma, ka lardan, kalbine kuvvet veren teminat rısı yarr.aklık ediyordu. Kadra, Helen'in almış, H£lene'in cellâd elile ölmiyecesaçlarmı, yarım ayak uzunluğunda bir ğine ina'nmış, ayni kanaati kızına da a»akasla kesmiş, sonra, kocasınm da yar şılamıştı. Cellâdm, idam günü gösterdıır.ile, genc kızm gözlerini bağlamıştı. diği o acayib korku halleri, belkl bir Mahkum, diş çöktü, boynunu uzattı. Cel yolu bulunup onun kulağına kadar ulâd, baltasını kaldırırken, ağzmdan gay laştırılan ayni teminatın, bu adam üzeriihtiyarî şu feryad yükseldi; «Kâşk; rinde yaptığı manevî tesirin neticesidir. Nitekim, mahkum kız, sehpa üzerindeki mahkumun yerinde ben olsaydıır.!» Bu feryadı işiten halk, söylenmeğe mücadelesile, bu tesirin altmda ne kabaşlamıştı. Papaslarm dua mır:lt;İ£rma dar kuvvetle kaldığını göstermişti. Xetice, rahibelerin dediği şekilde tekarışan halkın ugultusu, genc kızı meraka düşürmüştü. Gözundeki bağı şöy celli etti. Helene, sehpadan indirılip lece aralamaktan kendini menedeır.edi. nakledildiği bir cerrahm evinde tedavi Tam o esnada, cellâdm havaya kaldırdı ediMi. Yaraları yavaş yavaş kapanırken, ğı balta gbzüne ilışince, Helene ürperdi. cerrahm tavsîyesi üzerine Krala gönbaşını da birdenbire yana çevirdiği içın, derdiği af arzuhali, kabul edilmiş, Kral, balta omuzuna indi, genc kız, sağ tara Helene Gillet'yi, «yaşma, mahkumiyetinin icabı olan cezadan daha ağır işfma devriliverdi. Cellâd, bu manzara karşısmda, balta ı kenceler çekmiş olmasma ve cinsiyeti yı elinden fırlatmış, 61mek istediğini ' iktizası olan budalalığına> hürmeten söylemişti. Fakat ahali öfkelemyor, onu affetmişti. taşlamağa başlıyordu. Kocası gibi yufka Eğer, Helene Gillet, gencllk gaikasile yürekli olmıyan dişi cellâd, genc kızı gerçekten bir suç işlemij, kendisine iskaldırdı, tekrar eski vaziyetine getirdi, nad edilen çocuk katilliğini lrtikâb etbaltayı kocasına uzattı. Cellâd, bu ikinci mişse bile, bunu sonradan, fazlasile 8hamlede de işini göremedi. Silâhını, bir dedi. Yaraları kapanır kapanmaz bir kere daha elinden attı. Mahkum kız, ye mar.astıra girdi, ömrünü ibadetle gere düşen baltanın üstüne yıkıldı, kaldı. I çirdi, rahibe olarak öldü. ^ Her ftlmi bir harika, her yarattığı bir şaheser olan Harb birbirinden çetin iki malî ve iktısadî mesele ortaya atmaktadır. Bur.lardan birisi harbin lüzum gösterd:ği masrafları idame ettırmek, dığeri ıse ır.ılll terede dört senedenberi hiç bir yeni mılfiatların istikraçmı temin etmektir. Bir yonere tesadüf edilmediği gibi eski milbirine ayni zamanda sebeb ve netice yonerlerin bir çoğu da servetierinin müteşkil eden bu iki çapraşık meseleyi hal him bir kısmını kaybetmiş bulunmaktaiçin bütün muharib ve muharebe harici d:rlar. 1941 1942 malî yılında bütün Büyük Türk denizcisi Barbaros Hay olan dünyada iktısadl ve siyas! bakım verg:lerin tahsilinden sonra tngüterereddinin kazandığı Preveze zaferinin dan çok büyük gayretler «arfedilmekte de safi geliri (6000) İngiUz llrasuıdan yıldönümü münasebetile bugün Beşik dir. Biz bu yazırn;zda: fazla olan ancak 80 ingiliz kalmıştır. tastaki türbesi önünde büyük bir mera1 Muharib memleketlerde harb Halbuki 1938 1939 mall yılmda (7000) sim yapılacaktır. Merasime deniz ban masraflar:nı mükellef vardı. Her ne kadar bu gelidosu, deniz talim alayından bir bölük r:n azalmaeında vergi kaçakçılığımn bü2 Bu masraflarm icab ettirdiği paasker ve mektebliler, müessese ve yük bir rol oynaması lhtimali hatıra gerayı temin için alınan mall ve iktısadî halk teşekkülleri iştirak edecektir. lirse de Ingilterede alman mall tedbirler edbirleri Saat 10 da Istıklâl mar;ile merasime beyanname usulünün kaldırılarak yeribaşlanacak, Barbarosun türbeîine çeHarb masrafları Harb yo ne doğrudan doğruya tahmin usulünün enkler kcnacak, denizciler ve Halkevlunda, harb konulması bu ihtimali ortadan iıaldıreri adına nutuklar söylenerek bir resmi içinde ve dışında olan bütün mılletler maktadır. Bugün Ingilterede senede îeçid yapılacaktır. Merasıme tayyareler milli gelirlerının çok mühim bir kısmını (2000) İngiliz lirası tasarruf •edebilrrek de iştirak edecek ve bir filo üç defa sarfetmektedirler. için (4000) ingiliz Hralık bir gelire, (3000) ürbenin üstünde uçacaktır, ingiliz lirası tasarruf edebilmek için ise Taraisız memleketler milli mü (10,000) ingiliz liralık bir gelire sahib Gece türbe projektörlerle aydmlatıladafaa imkânlarına malik olmak, muhaolmak lâzımdır. Çok yüksek gelirler için caktır. Haikevlerinde de büyük Türk deib milletler ise istikballerini ortaya i;e vergi nisbeti % 95 e kadar çıkmaktanizcisi için programlar hazırlanm'ştır. kcyduklan bu harbde zaferi elde etmek dır. • Barbarosun kahramanlığı ve deniz seiçin malî hıç bir fedakârliktan çekinmeerleri hakkında konferanslar verilecek Ingilterede görülen bu ağır vergtlere mektedirler. Bugün muharib milletleve Halkevlerinin gösterıt ve ar kolları rin harb yolunda sarfettikleri paralar bütün dünyada tesadüf edilmektedir. tarafmdan konserler ve tem^iller veribaş dondürecek kadar büyük yekunlar Arr.erika, . Almsnya, Rusya ve Italyada ecektir. tutmaktadır. Meselâ Amerikanın harb vergiler Ingilterede olduğu gibi asgarî İhtifal gündüz ve gece devam edemasrafları için tahsis ettiği para sene yaşama miktarı çıktıktap. sonra bütün cektir. de (100) milyar dolardır. Bu muazzam milli gelirin hepsini ihtiva etmektedirrakam bize ilk nazarda çok işitmekten ler. Hariciye Vekilimiz gitti B Fakat muharib devletler yakaolacak, basit bir sey hissini verıyorsa Şehrimizde bulunmakta olan Hariciye da hakikatte çok büyüktür. MUyar hak rıda miktarı hakkında ufak bir fikir Vekili Numan Menemencioğlu dıin ak kında basit bir fikir verebılmek için vermeğe çalıştığımız harb masraflarını şamki ekspresle Ankaraya hareket et bir milyar dakikanın 1925 seneden daha yalnız vergiler sayesinde temin cdemerr.iştir. fazla bir zaman olduğunu söylemek kâ mektedirler. Çünkü vergiler ancak iktıfidir. Bu adedlere yalnlz Amerikada de sadi faaliyetlere müsaade edebiîdikleri Millî Müdafaa Vekili ğll, diğer muharib devletlerin hemen nifbette devlete bir menfaat temin ederçehrimizde lepsinde tesadüf edilmektedir. tngilte ler. En ağır olan verginin devlet kasasma en çok para getiren vergi olmadığı Millî Müdafaa Vekili Ali Hıza Artun :enm günlük harb masrafı 10 ilâ 12 milyon ingiliz lirası olarak hesab ediliyjr. en basit bir mall hpkikattir. Devletlerin kal dün sabahki Ankara ekspıesile şehvergilerden sonra müracaat ettikleri en rimize gelmiştir. Vekil birkaç gün ls (52,5 milyon türk lirası). Bu miktara errin ve iktısadî sahada tesiri müsbet Ingiltefenin yanı başmda harb eden Katanbulda kalacaktır. olan malî tedbir dahilt istikrazlardır. nada, Avustralya, Yeni Zelanda ve saHarb masraflarının mühim bir kısrn: da Bugün kahve veriliyor ir dominyonların masraflarmın da ilâBu sabahtan itibaren nufus baş:na vesi lâzımdır. Rusya ve Almanyamn dahilî istikrazlar sayesinde temin olun200 gram kahve tevzhne ba^ianacaktır. harb masrafları hakkında bugün elimiz maktadır. Fakat dahilî istikr^zların mutnhisarlar Idaresinin yaptığı tebligata de hiç bir resmî rakam mevcud olma vaffak olabilmesi ve mühim gelir tegöre bayiler kahveleri kâğıdsız tart dıgmdan kat'î bir şey söylemek imkâr.ı min edebilmesi için iktısadl bünyenin bıına göre evvelden hazırlanması ve aşamak mecburiyetindedirler, Bu emre aykırı hareket edenler cezalandırüacaktır. oksa da bu milletlerin de harb mas ğıdaki tedbirlerin alınması icab oder. raflarmın aşağı yukan ayni yekunlara a Altm ve mücevher gibi para sığıİskenderuna gelen ithalât akm oiduğunu kabul etmek lâzırrdır. rağı olan kıymetli madenlerm alış ve D:ğer tarsftan işgal altında olan Avru sa'ışmm devlet inhi«arma alınması. eşyası panın da harbden mütevellid ağır masb Eîham ve tahvilât bcrsala.ır.ı tr.giliz, Amerıkan, Holanda ve Yunan bandıralı muhtelif gemilerls isken rafları vardır. Meselâ yalnız Fransa gün sıkı bir kontrola t â b i . tutarak devlet derun ve Mersine külliyetli miktarda de 400 milyon frank işgal masrafı ödeithalât eşyası gelmiştir. Bu mallar a r a . mektedir. sında ensulin, bazı tıbbî müstahzarat, Harb yolunda sarfedilen ve hiç bir ispil, yunlü ve pamuklu mensucat ve tihsale karşıîık olmıyan bilâkis yıkmak, Göklerde kuv. deri de vardır. yakmak, öldürmek için kullanılan bu vetli ve yenîimez muazzam yekunlara baktıkça başın dönIstanbula gelen kasabhk memesi mümkün değildir. bir millet oiabil Targan Çarıhlı borclarının satılabilmesi için hususl müesseselerin esham ve tahvilâtının borsalarda satılmasını tahdıd etmek. c Faiz nisbetini indirmek d Bilhassa en mühim ijte halkın emtia satm almak imkânlarıru vesika usulü sayesinde tahdıa ederek ancak lüzumlu ve zarurî olan maddelere inhisar ettirmek ve halkı elindeki parayı ister istemez devlet borclarma yatırmak mecburiyetinde bırakmaktır. Bu tedbirler abndıktan sonra dahilî istikrazlar muvaffak olmuşlardır. Bugün bütün muharib milletlerin borcları 1939 senesine nazaran çok fazla yükseîmiştir. Meselâ son bir sene zarfında Amerikada devlet borcları 125 milyar dc^.ra çıkarak iki misli olmuştur. Bu sene sonunda da bu miktarm 200 milyarı bulacağı tahmin edilmektedir. Almanyada 1939senesinde 33 milyar rr.ark olan devlet borcları halihazırda (200) mi'.yar markl bulmuştur. Ingilterede harbden evvel (7.5) milyar olan devlet borcu son mayıs ayı gayesinde (16) milyar sterlindir. C Fakat harb masraflarını vergi ve istikrazlarla karşılamak imkânını bulamıyan 'devletler mecburî olarak tedavülde bulunan paralarmın hacimlerini istemeğe istemeğe çoğaltmışlardır. Geçen harb ve harb sonrasında çok acı hatıralar bırakan fevkalâde kaypak ve durdurulması çok güç olan ve birçok hallerde içinden çıkılmaz bir vaziye* hasıl eden bu mali tedbirin menfi neticelerini bertaraf etmek için de ayni zamar.da bir çck tedbirler alıntnıstır. Muharib devletlerin harbin başındanberi karşılıksız olarak çıkarılan evrakı nakdiye ile para hacimlerinin ne kadar çoğaldığı hakkında bir fikir sahibi olmak icin aşagıdaki istatistiğe bir bakıs kâfidir. Devlet in Birincikânun M.,yı» ismi 1939 1913 Amprika 4.912.000,000 13 Mvd. 6S0 Mor 555.000.000 İnglltere 94S > Almanva 11.798.000.000 2S • 992 » Kanada 233.OO0.000 747 » Yeni Zelanda 19,3 30.3. Fakat tedavüldeki para hacmi mütalea edilirken yalnız evrakı nakdiye miktarları üzerindc durmak kâfi değildir. Ayni zamanda karşılıksız olarak açılan kredilerin de dikkat nazarma alınması lâzımdır. Çek istimali pek fazla olan AneloSakson memleketlerinde dahi çok kredi enflasyonlarma tesadüf edilmektedir. Targan ÇARIKLI koyunlar Trabzondan şehrimize mühim miktarda kasabhk koyun gelrr.ektedir. Tunç şilebi 4000 baş koyun yükile (hareket etmiştir. 5000 bas koyunla da Derr.lr şilebi yoldadır. Bu kasabhk hayvanlar şehrimize gelince et fiatlarının düşmesi beklenmektedir. Nakliyat güçlüğünü ileri süren kasabların da bu itirazı bu suretle ortadan kalkmış olacaktır. Eğer bu parala*insanlık için sarfcdilmiş olsaydı muhakkak ki dünyeda maddî refah temin edilırdi. Fakat ne csre ki insan kendisinden büyük gayreti yapmak değil yıkmak için gösterebihyor. Bu kadir muazzam yekunlar tutan parayı bulmak için bugünkü malî teknik imkânsizlıklarla karşılaşmamakHer millî müdafaa Kaldınlan vapur seferleri tadır.lâzım devletparayı kolaylıkla bütçesi için olan temin Izmir fuarının kapanması münasebe ediyor ve hiç bir muharib devlet sırf tile Bandırma, Çanakkale ve tzmir hat malî zorluklar yüzünden harbe nihayet larındaki ilâve postaları yapılm.yacak vermek lüzumunu hissetmiyor. tır. Devlet Demiryolları da îzmire işleBu paralarm malî bakımdan nasıl temekte olan ilâve seferlerini kaldırmışmin edildiği meselesine gelince: tır. A Her devlet vasıtalı ve vasıtasız Karakoldan kaçan hırsızlerın vergilerini harb yolunda seferber etmiş ve bütün millî gelir üzerine fevkalâde başına gelenler Beykoz civarmda Mahmutpaşa köylü ağır vergiler koymuştur. Meselâ Ingil Gelir temini mek baş ülkümüzdjür. Bu hedef için çshşan Türk Hava Ku. rumuna fitre ve zekâtınızla yardım edelim. Devlet Ziraat IflSetmeleri KURUMU İSTANBUL M A M U L ve BÜROSUNDAN: H A M I I EROLL FLYNN OLİVÎA de HAV1LAND I KAHRAMANLAR !•• Bu Perşembe akşamî AKŞAMI ÇARŞAMBA zafer abidesi, R E N K L İ DIYARI 9 . A Lf E tiİC lerinden Ibrahimin evinden 383 lıra ve bir hayli eşya aşıran Receb Aydın yakalanmış, fakat Beykoz jandarma karakolunun üçüncü kat penceresinden aşağıya atlayıp kaçmak istemişse de. atlaymca belinden ve başmdan ağırca yaralanarak düştüğü yerde kalmıs ve tekrar yakalanmıştır. Yarah, Haydarpaşa .Nümune hastanesine yatınlmıştır. RAŞID RIZA Thatrosu: Karagül Derisi Satılacaktır 1Muhtelif nevilerde 556 pa/ça mamul karagül derisi İle 562 oarça boyanmamış ham karagül derisi satışa çlkarllmlştlr. 2 Bu hususta hazlrlanan şartııame İstenbulda Ballkpazarlnda Süngercilerde 83 No.da kâin Büro Merkezinden tedarik edilebilir. Tel: 24738 Mallarln heyeti mecmuası büroda mevcuddur. Her zaman görülebilır. 3Muvakkat teminat 1500 llradlr. Taüblerin tekliflerini 29 9 943 tarihinde çarşamba günü saat üçe kadar Büro merkezine tevdi eylemıler; lâzlmdlı*. BÜYÜKADADA Y A R I N G E C E B U G E C E Teşekkür DANS ŞARKI MUAZZAM MİZANSEN TAMAMİLE RENKIİ Ankara meb'usu Falih Rıfkı Atay eşi Mehruba Atay, Hıkmet Bora, Akıf Bora ve Mitlıat Bora ile kardeşleri, babalarımıı vefatından dolayı Ankaradan ve İstan. buldan kendilerine tazıyet telgrafı gdn. dermek ve ziyaret etmek ve cenazede hazır bulunmak suıetile lutufkârlıi göstermi? olan dost ve tamdıklanrıa gaze. temlz vasıtaslle teşekkür ve ıninnetlerini bıldirmektedirler. HE YBELİDE MELEK Sinamaslnda ADALAR SARKISI GRABLE f TÜRKİYE DEMİR ALMANGA ve ÇELlK Fabrikaları Müessesesinden : KOK KOMURU TEVZIATI Türkiye Kömür Satış ve Tevzi Müessesesi ^ İstanbul Şubesinden: 30 haziran 1943 akşamlna kadar soba kömürü için ihtiyac beyannamesini vermiş memur, mütekaid, eytam, eramil ve halka yapılacak kok kömürü tevziatl aşağlda gösterllmiştir. I) H A L K 2650128500 NoJl beyaname sahiblerine 27 evîul pazartesi ) Sabahtan 28501/30500 > > » 28 » sah ) akşama 30301'32500 » » > 29 » çarşamba ) kadar 32501 35000 » » 30 • perşembe ) 2) Ana karnelerini hâmil bulunan memur. mütekaid, eytam ve eramil ile slra numaraları geçmiş bulunan halka aid beyannamelerin muameieleri hergün öğleden sönra yapılacaktır. 3) Beyanname kuponu İle tapu veya noterden 30/6/1943 tsrihinden evvel tasdik edilmiş İcar mukavelesi ve hüviyet varakası ibraa lâîlmdlr. 4) GİŞE SAATLERİ: Sabah ve cumartesi 9 12 Ögleden sonra 13 30 17 5) IVltİRACAAT YERİ: L r kv4e> VÎCTOR MATURE JAC OAKİE •^•H Biletler bugünden aldın'.abilir. Tel: 40868 BETTY Baş rolîerde: Jiütssesemize biri teknik işler için olnak üzere iki MÜTERGİM ALINAGAKTIR. Evlenme törenî Etibank müfettişlerinden Rasim Ak. yaşartn kın Muallâ Akyaşarla emeklı harita yarbayı merhum Remzi Ergüde. rin oglu deniz guverte yüzbaşı Lâtif Er. güderin evlenme törenlerl alle ve dost. lan huzurile 25/9 943 günü akşaını To. katlıyan oteli salonlannda neş'e içinds tes'id edilmiştlr. Genclere saadetler dL leriz. Fatih 56 ncı llkokul öğretmenlerinden Hürriyet Özlerle Raml P. T. T. müdürü Mahmud Başaranın nikâ.hlan 25Z9/94'? cumartesi günü saat 12,30 da Fatih ev. lenme memurluğunda tarafeynin sam1. m! dost ve akrabalan huzurüe yapıl. nuştn. Yeni eaiilere saadetler temenni ederiz. Sinema tarihinde KADIKÖY'ün ilk büyük sinemasl olmak şerefini alan ' Aîman mektebleri rr.ezunu ol?nlar tercih edilecektir. Verüecek acreı pahç.'lilk zammı hariç, biri 260, diğeri 170 iiradlr. Talib olanların mufassal hal tercümesi ve bir boy fotografı ill Müdürlüğümüze müracaatleri i;ân o!unur. Süreyya LAMOUR SON* Siııeması ve WiLLÎAM OLAN Yenl mevsime büyük faaliyetlerden ilham, eşsiz filmlerden kudret alarak başlamak İçin B U A K Ş A M kapanıyor. 30 eylul P E R Ş E M B E akşamî günlerdenberi Beyoğlu LÂL E Sinemasında hayranllkla alklşlanan Ademi iktidar ve • Bel gevşekliğine karşı DOROTHY HOLDEN'in FİLO CELİYOR Şaheserile yeni mevsimine başllyacağlnl müjdeier. ZAFERİ HORMOBİN HER ECZAVEDE BULUX1!R. P. K. 1255 Reçete ile satılır. BOYER * JYERİ Ramazan 2 7 Pazartesi BAŞ» DİŞ, NEZLE, GftfP, |?QMATİZMA Vasatî hzanî B l 05 5 a a! lfi 2fı S <c 1$ 5^20 32 5 13 I M eU tn S RÂDYOKÂREON TABLETLEBİ Mide ve Barsaklarln muntazem çallşmaslnl temin eder. Bütün eczanelerde bulunur. Kutusu 70 kuruştur. Fazla şişmanlığa karşı Kozluca Han alt kat Tophane 6) Her hafta pazartesi günü sabah gazetelerile bir hafta zarfında yapllabüecek tevziata sıd tteyanname numaralarl İlân edilecektir. ACEIE SÂTILIK 6 0.S oy 27 12 00 1 31 10 13 Yün ve pamuklu el dokuma tezgâhlarl. Görmek istiyenlerin: 28. 29 eylu! çür.leri saat 14 ten 16 va kadar Lâleli Tayyareci Fethibey caddesi Çukur han No. 25 e müracaatleri.