Katalog

CUMHURIYET 10 Ikinckeşrin 1942 HATIRALAR nztarib insan rekâsı, ölüm hâdisesi etrahndaki beşerl şuur çökünrulerini düzleYazan: mek İçin, aklımn işlediği gündenberi teselli arar. Büyük din sofizmlerinin gölge ve sır dolu perdesi daha çok ölümden sonrasına doğru açılır. Belki ölüm korkusu, belki maşerî hayat şevkinin azalAtatürkün bütün fotograüarmı gömaması gayreti, ferdî ömriin sonu etrarenler, onun hâkim çehresinin ifrtdesinfında en büyük mistisizmi yarattı. Rude daima bir sertlik, gür kaşlarının örthun bakası için en çok iman kuvveti tüğü gözlermde derin bir bakış bulurlar. toplandığı ramanlarda, öliimün dehşeti Alnı düfüncelı ve çatıktır. Gülen resmın azalmıs veya hiçe inmiştir. görmek ender bir hâdisedir. Halbuk Atatürk ki, ferdî hayatmda, lekâsı Milletini kurtaran, şahsiyet doğumlan •^••••••••••••• Y a z a n : bütün Atatürkü yakından tanıyanlar hükmünü savmış bir hiç durmadan te lâvlar içinde ltaymyan muztariblerin de bilirler kı Atatürkün bu sert ifadesi ya devlet yerine yeni madî eder. Yalnız belki en büyüğüydü; Onun ölümünde, nmda neş'eli bir karakteri vardır. bir devlet kuran ve şahsiyetler hep ayni ruhun ebedilik sanısı, ve derin, eeıbeli « Neşesi olmıyan insanlardan iki buna milleti yetişkuvvette değil dir ruhaniyet fezası, elberte bizim iç âlesuretle suphe edılir, derdi. Ya hastadır tirmek, yükseltmek ler; cemiyete karşı mimiz içinde birinci derecede sükun ve ve yahud o insanm başkalarma bildir yolunda lstikametler veren inkılâblan butün insanlığın hafızasmda yer tutan olan davranışlarmda da farklar vardır. iunid kaynaklan olmuştur. Fakat her ruhun inanc mesalesi ancak mek istemedıği bir kuruntusu, bir derdi muvaffakıyetle başaran Büyük Atanın Âdem ve Havvanm Cennetten kovulma İnsanların çoğu orta boylu olduğu gibi büyük İradesi önünde durmak, dördün sı efsanesi insan iradesinln yüksek bir ruhlarm çoğu da orta seviyededir. Bun kendi kalbini, kendi ömür yolunu aydınvardır.» Atatürk bilhassa seyahatlerinde çok cü yıldönümünde kutlu hatırasına yapı otorite tarafmdan yasak edilen bir şeye lar kendi İsteklerini cemiyete uydurmuş latır. Biz Türk cemiyeti, Atatürkün neşeli bir insan olurdu. Bir seferinde lacak hürmetler arasmda, bana düşen teveccüh etmesile nekadar şiddetli bir ve bunu bir vazife olarak kabul etmiş ilâhlar gibi yarattığı muazzam ve muhvazifelerden biri olacaktır. surette cezalandığını ve asıl iradenin de olduklarından yukanda arzettiğimiz iki teşem eserini bizzat hayatımn olduğu Içele gidilmişti. Vilâyet merkezindeki Bu büyük irade yalnız bir mi'.letin esas itibarile ne oldugunu gösterir. Ha zıd kuvvet bunlarda birleşmis bulun için çatısı bu küreye ve tarihe perçinli resmi ziyaretlerden sonra çiftlığe gidilmek İçin büyük bir kafile halinde yola tarihinde değil, bütün insanlığın tarihin kikaten de irade fiili, insiyak ve ilcalar maktadır. Onun için de müsterih, sakin reel bir tabiat hâdisesi olarak anlamağı çıkılmıştı. Beraber bulunanlar Vasıf Çı de pek nadir görülür. Dünyanın alAka la yapılan hareketler olmayıp tabiî ve bir görenek hayaU geçirirler, ve bundan bildik. Bu, coğrafya ile, tarihle, beyinlerinde ate? yanan insan topluluklarile, nar, Receb Peker ve daha bir çok ar sını çekmesi de ancak asırlarda bir ge İçümaî baskılara karşı istiyerek, bilerek memnundurlar. Fakat cemiyetler mütemadi blr istiha dün ve yarınla birleşip birolmuş büyük kadaşları. Asü çiftlik yolunu yapümakta en bir iradenin verdiği hayret ve hay yapılan hareketlerdir ve insanlığın ilk düzenlerl terkibin üstünde veya uzviyeÜnde Atabuduk. Bataklıklar içinde otom&toille ranhğın bir neticesidir. Bir iradenin bu suçunun tistemek» ve «bilmek» olarak le halinde bulunduklarından sabit olmadığı gibi ülküleri de mutlak türk; sade bir sembol, bir sermedî birlik ilerlemek imkânı yoktu. Bu vaziyet kar derece yaratıcı olması bütün kültür a telâkki edildiği yukarıdaki efsaneden değildir. Cemiyetin sükun hallerinde or ruhu değil, bizzat terkib olarak, bizzat şısında herkesin tabil olarak düsündü damlanmızı ve bilhassa psikoloji ve sos anlaşılmaktadır. ta adamlar kâfi gelirse de buhran ve madde ve uzriyet olarak hayatta kaldı. ğü gey, dönmekti. Halbuki Atatürk ifin yolojiyi, tarih, ahlâk ve felsefecilerimizi Acaba bunun sebebi nedir? Büyük millette, şanlı orduda, temiz inkılâb zamanlarında dinamik şahsiyethedef taayyün ettikten sonra, o yoldan uzun zamanlar ilgilendirecek muazzam Her canh varlık gibi insan da evvelâ ler aramr. Büyük irade adamları da asıl gençlikte, teker teker her vatandaşta, Büyük Atatürkün Birinci Dil Kurultayında büyük Türk şalri Abdülhak Hâmid, dönülmezdi. Anl blr kararla otomobilbir hâdise olarak karşımızda duruyor. muhitine bağlı olarak yaşar; tabiat ve böyle zamanlarda yetişir. Bunlar artık mübarek yurd topraklarnda, onun gü* zamantd Maarif Vekili Saffet Ankan ve Dil Kuruma G«nel Sekreteri İbrahim den indik, taı çeken arabaları durdurdu Her hahikat gibi bu hakikati de ayan cemiyetten ibaret olan bu muhit insanı cemiyetin sükun halindeki istek ve ide zel ağaclarmda, yeşil nebatlannda, haNecmi lle görüşüyor ve birisine bindik; arabacı ile neşeli bir bir hale getirmeğe çalışmak lâzımdır. kendlne uymağa mecbur edecek suret alîerini aşmı?, kendileruü içtimaî dina vasında, suyunda, her şeyinde, her hareTürklüg» varlık bağışlıyan Atatürk, «rakkl ve medeniyet yolnnda, elinde ve muhavereye koyuldu ve biz suları geçBunun yalnız bir ilim bakımından ya te tazyik eder. Cemiyet ve hayatm taz mizmin iktıza ettirdlği Üıtiyaclara göre ketinde zerre zerre Atatürkü buluşu. ber görenl mıknatıshyan göalerinl ha «kafasında tuttugu mes/ale müspet mistik. Arkada kalanlar bunu taklid etılması kâfi olmadığı için burada psiko yikma uymak ona intıbakımızı temin e hazırlamış, irade kuvvetinin şuurunu ffluz, esld vahdeti vücpd izahlannm yeyata kapayalı dört yü oluyor. Fakat her «ilimdlr tiler. loji bakımından deniyeceğim tahlil me der. Nebat ve hayvanlar bu tazyikten duymus ve iradelerinin kurbanı olacak ni bir tekran, modera bir çerçevelenişl €Şunu da ehemmiyetle tebarüz etÜgün hayall gözlerlmizln önünde, Besl Çiftlik küçük İkl katlı blr evden iba >elenin ancak bir tarafını aydınlatmağa kurtulamadıklan gibi bunu istemek ve kadar kendilerlnden geçnus. şahsiyetler değildir. Biz, dün bizimle beraber bir *reyim ki, yüksek bir insan cemiyeti kulaklarımızdadır. Büyük Ölümüzün yabilmeğe de muktedir olmadıklan için olduklan için kahramanlık vasfını ka cehennem çarkından geçerek bu kurtun ne kadar içlmizi eızlatıyorsa, ölmez 'olan Türk milletinin bir tarihi vasf\ retti; yanında bir fırın ve amelenin ye ardım edebilir. hayatlarında bir yenilik görülmez. Yal zanmışlardır. İradeleri faal olmıyanlar luş ve kuruluşta birleşmis kendi millet «da, güzeZ tan'atlan tevmek t>« onda mek yediği yeı. Vakit akşam üsttt, denlz varlıgı da o kadar yüreklerlmizde yaİçinde yaşadığı tabiat ve cemiyeti, ayyapımın ve duraksız bir kasırga gibi tyükselmektir. |iyor. tarafmdan kara bulutlarm fırtına alamet ni zamanda kendini bilmekle temayüz e nız İnsandır ki bu tazyiklerin her ikisin ki büyük bir çokluğu teşkil ederlerden de kurtularak gerbestliğe geçmek, sadece üzüntü ve ıstırablar içinde çal esen millî suurumuzu Atatürk adı al«Banun lçindir kl, milletlınlıin yüksek leri beliriyor. Dönülecek yol müskül, Onun aramızdan ayrıldığı 10 sonteşrln en insan, bu kabiliyeti sayesınde her çalışkanhfını, aydmlıkta, yağmur altmda olmadan daha doğrusu tabiilikten aynlmak, bir kanırlar. İçlerinde sinirli denilen nev tında toplamışız. O bizi yaratarak biz olgünü, gerçekten bütün Türklük, hatta «karakterlnl, yorulmaı lnkişaf derecesinde hiç bitmiyen, mütebütün dünya lçln blr yas günü oîmuş,tur. «fıtrl lekâsını, Ume bagUlıfcı, yüzel san dahl zor geçildi. Çiftllkte herkesi barınideale doğru gitmek »uretile medenileş rozlar ise aşağılık duygularmın tesirl al du, biz Onunla beraber ebediyet yoluna madiyen yeni doğan bir ferdiyet kazanBu acı günün içler sızlatan törenlerl a •atlara jergisini (•) ve mllli birllk duy dıracak yer yok. Bu hal karsısında tabil mek ister. Bunun İçin de mitolojik bü tında kendilerine bile tahammülleri ol gidiyoruz. mak iktidarını haiz olduğu için iradesi Fakat 10 ikinciteşrini yaklaştıran takrasında, Onun onuncu yü nutkunun «gusunu mütemadiyen ve her türltt bütün düşünceler, derhal dönmek, fırtün kahramanlar hep istiyen kimseler madığından herşeyi fena gönnekle kalırde buna göre geüşmek istidadır.dadır. vim yaprakian, hazin bir sonbahar sızısı lar, boşluk hislerinden kurtulamazlar. tekrarlanması da çok iyi ve çok yennde «vasıts ve tedblrlerle besliyerek inkişaf tınaya, yagmura yakalanmamak. püdaî hayatın maşerî bir surette yaşa dir. Cemiyet ve din hayatı ise asırlar«ettirmek millî ulkümüıdür.» İşte bütün büyük kahramanlar gibi gibi niçin kalbimize döküiür? blr gelenek hallni aldı. Atatürk çftlik işlerüe meşgul. Bir a nan ve maşerî isteklere tercüman olan danberi bizi mükellefiyete cemiyet ve Niçin Büyük Başbuğ İnönünden, kaAtatürk de kendini böyle zamanlarda Bu nutkun hazırlanışından bir acı ve ralık bu düşünceleri konuşan bizlerin iradesinden koparak ferdî iradelere sa Tanrının istediği geyleri yapmağa alışyaratmış bükülmez iradeli çahsiyetlerin vahnın neye inlediğini bilemiyen çobana Ebedl Şeflmiz Büyük Atatürkün bu yürekler alıcı hatırayı sayın Hlkmet yanma büyük bir nes'e üe geldi. Ben hib olmak da bu gelişme vayesinde tırmıs olduğu için vicdanımıı bunlara başında geldiği için yalnız Türk taıilıi kadar bütün milletin gözleri yaşlı? Bayur, birincl yüdcnumunde Ulusta yüksek eserlnde MUU Şeflmlz Yüce İnögöre yuğrulmuştur İstemek, şahs! bir herkese tercüman olmak için endlşeleri mümkün olmuştur. Niçin şu merd askerin yüzünde elem nin değil, bütün tarihlerin şerefi olan nünün de böyle bir payı oldugunu, nuyazmıştı: İradeye sahib olmak bize korkunc bir tuk okunurken fark etmek bile mümkün ifade etmek istedim. « Tetkikatımız bir ölmezlikle hâlelenmiştir. Bu çapta cizgileri; neden bu şen mekteblinin ince Nutkun sonunda: Buna «hiç bitmiyecek olan bir irade değU: tlâveler o kadar tabil ve o kadar bitmeden dönemeyiz, sizler de buraları doğumu» diyebiliriz ki bütün medenî günah, blr isyan gibi gelir. O halde ki büyük adamları ancak büyük miV.etler dudaklarını bir hınckırık bükmeğe ha«Turk miüeti, «Ebediyete akıp giden her on senede ustaca birleştlrilmi? kl, İnsan okurken, tanıyın> diyerek muhitinde nes'e ve milletlerin tarihlerinde olduğu gibi bir yandan çuur ve ideallerimiz blzi is yetistirdiği için Atatürkün yetişmesi zırlanıyor? Ağlıyoruz. Ağlamak, gönlümüzü dağ«bu bujuk tnillet bayraınını daha bıi dmlerken Uk kalemden çıkışta böyle ya emniyet havasını yarattı. Artık herkes Türk tarihinde de bu irade doğumlannın temeğe doğru götürürken bir yandan da devletimizin son iki üç asırlık idbanna kendimizi tutmak, vicdanımıza karşı rağmen milletimizin büyüklüğünden bir liyan şifasız acıyı ılık gözyaşlarımızla Onun etrafmda, Onu takıb ediyordu. .yuk şerefle, saadetlerle, huzur ve re zılmış diyecek. oynadığı rolleri görmemek kabil değilsuçlu ve günahkâr olmaktan korkuyor; şey kaybetmediğlni göstermesi itibarile daha çok kanatarak, daha fazla boşalmak İşte bugün birlnin ebediyete kanşma Amele yemek odasına girilmişti, yumur«fah içlnde kutlulamanı gönülden dldir. İrade ve îahsiyet doğumlan medebirbirine zıd iki kuvvet arasmda sıkış de mühim olmuş ve dünya bunu anla istiyoruz. sına agladıgımız kadar, ötekinin deger ta ve peynirle yenen çiftlik ekmeğinin «lerim.» niyet tarihile muvazi olarak giderken mıs bir vaziyette bulunuyoruz. İstemek dıktan »onradır ki Türk milletini «Hasta Bu, dehâmızın beşer! tarafıdır. Sozlerl yerlnde llk müsveddede 8 btçilmez varlığı lle teselll ve kuvvet bul lezzetine pâyân yoktu. Artık yağmuru, U şuursuz insiyaktan şuurlu iradeye, kenduğumuz İkl Büyük Türk önderi, lnkı dönmeyi düşünen pek hissedılmiyordu. sözler vardı: ve yapamamak bundan daha azabh ve Adam» gibi görmekte tamamen yanüdıBiz Ona asırlarca ağlıyacagız. dini bilmeğe geçmeler dahi ferdt inki<Bu soylediklerim hakikat olduğu gün lâb tarlhimizde bu kadar kaynaşmış ve Atatürk fırmcı ile o kadar nes/eli konuAtatürk, kendi yarattığı Türk ülkeslnşaflarla muvazi olarak mütemadiyen yorucu bir gerglnlik olmaz ve hiçbir ğını itiraf etmiçtir. Filvaki hasta olan «senden ve butun medenl beşeriyetten bırleşmi? ldller. suyordu ki bütün fıkirler orada temer devam eder. Bunun için irade doğum ruh bu gerginliğe uzun müddet dayana bir adam vardı; fakat bu milletin kendi de ve Tür ülküsünde ölmezliğe erdi. FaNe mutlu Türk miUetlne, kl yokluklar küz etmisti. Telâş hiç kalmamıştı. gefe «dileğim şndur: Benl hatırlayınız.» kat dünyanın bu tarafında, yarım asırdır lan ve bunların karakter ve seviyeleri maz. İptidaî cemiyetlerde yaşıyan insan si değil, hükmünü savmı? ve idbarın İkincl on yıla yetlşemlyeceginl önce lçlnden yüksek varlığını kurtaran Ata tebaiyet bu hususl ahvalde dahi ne iyi tarihle zamanı da hizmetine alan bir bir taraftan içtimaî tekâmüle, bir ta larda bu gerginlik görülmez. Çünkü bu son hadddne gelmis Osmanlı müesseteden bilmiş gibi yazdığı bu Batırlan türk glbi blr Büyük ve Eşsiz Bay ebe görünüyordu. Daha evvel kara bulutlafani Mustafa Kemal daha vardı. O biraftan da ferdî lnkişaf seviyesine göre rada ferdî isteklerle maşerî istekler ara leri ve devleti idi. Yalnız hasta olan ıasayın flıkmet Bayur'un anlattıgı gibl diyete tesllm etmek felftketlne ugradıgı rm sür'atle gelmekte oldugunu gören olur. Bütün insanlık tarihi de, gerek sında bir birlik vardır; daha doğrusu dece Osmanlı imparatorluğunun olmadı zim suurumuzla idealimiz, kudretimizle pek hüzünlü bulmuş, bütün sofrasında gün, Onun yerine başma geçecek ve necabetimiz kadar, zevkimizle sevinciler, slmdi onların daha yavas hareket ferd ve gerek nevide, iradî aksiyon ve ferd ve şahsiyet henüz rüşeym halinde ğı, hemen bütün imparatorlukların hasbulunup Onu dlnlemek mutluluguna e dünyanın en korkunç bir kan ve ates talanmış bulunduklarını görenlerin ba mizi de, neşemizle saadetimizi de tantareaksiyonların, tasdik ve inkârlarm blr dir; kendi kendini teskil edecek blr «e şında Atatürk geldiği lçindir ki zama nah bir ahenkte toplıyan efsane senforenler bir arada, gözlerlmla yaşararak kasırgaa içinde kendlslnl yüce kudretl ettiklerini müşahede ediyorlardı. Yagmura tutulmadan sulardan geçil tevalisi olarak görünür. çıkarmasını dUemiştiK. Şlmdi farkma nln kurtancılığma emanet edecek tnöviyede değildir. Halbuki ileri cemiyet nımıan muhtac olduğu kurtuluş mucl nileri gibi, cihana şetaretimizin akisleŞefe de malik olabü di, otomobıllerle goseye çıkıldı, bir müdvanyoruz kl, onun yerine koyduğu söz nü glbi bir MUU Mitoloji halinde bize intikal eden ve lerde, yukanda da söylediğimiz gibi, zesuıi yaratmakta tereddüd etmemlştir. rinl veriy«nlu. Binbir ayn ümidle bindet de yol üzerindeki arazi, tarlalar ve terde de gens o ayrılık acısının bir Imasi miştlr. Ferdler için en büyük ideal mevhum bir bir ayn hayat yoluna düşmüş her duygu, O büytik acının tesellisi de kendisl glbi hayvanlar görüldükten sonra geceyansı vardır. tsaadet, tir. Milletler İse saadeti «kur her aşk, her sevgi Onda toplanırdı. î. NECMİ DİLMEN Içel vilâyet merkezine dönülmüştü. Büyük eserlnln onuncu yılını karşı büyük. tuluf» ta bulurlar ve bunun idrak'.nden Biz fani Mustafa Kemalde, ebediliğin larken Eebedl Şefimlzln yüregln« blr Benim bu seyahatten edindiğim flklr sonradır ki onlar da hakikî saadetin ne her sırn kadar, faniliğin bütün güıelllk(*) Bu töz ük yazüışta cgttzeî »onaynlık acısı düşrnü? olduğu ne kadar junlar oldu: rede oldoığunun farkına varırlar. işte lerini, bütün şevklerini bulmuştuk. atlara düjkünlüğünü* feklinde idi. Dinbelll: Geçecek yıllann «ebediyete akıp gl Bu mmtakalardaki buğday kalitesi zamanımızda bu saadeti yaratmasını bi10 ikinciteşrin 1938 denberi kâinatta Zerfcen ittemiyerek yüzümün buruşmaden» dlye vasıflandınlması, o duygunun düşüktür. Orta Anadolunun dolgun nilen örnek iradelerin başmda cO» geldiği dinen bir ses tufanı var. sm\ farkeden Atatürk: blr lzl değil mlî Hele mlllete başka on lçindir ki cihanşümul bir iftihar oltnak Sen bu kelimeyi bevenmedin, ao şastalı taneleri bu sulak mıntakada pek 10 ikinciteşrin 1938 denberi İnsanlık yıllan «kutlamanı dilerim» deylp de olmuyor, daha ziyade kuvvet »apa, sala temayüz etmtştir. UbaT âleminin fani bölümünde büyük bir şey «kntlamamızı» dememesl de gen» o duymana gidiyor. Binaenaleyh bunun yeriDiye aordu. Vtana utana: M. Şeldb TUNC eksildi. guyu gbstenniyor muî •Dütkünlükm ifci manaya geliyor ne başka hububat yetistirilmelidir. Ağlıyoruz, ağbyacağız, Ona, bu faniNe yazık kl, Koca Atatürkün bu On. Niteklm o sene bakla ekümiştl. da, Atatürk.^ Et fiatları mütemadiyen nin yüzünü görmemiş ve görmiyecek ceden sezlşl de daha bir çokları giblEdüıdiğim ikinci fikir: Atatürkün Dedim. sayısız Türk nesilleri ağhyacak. yanlifl çıkmadı. On beşincl yılı ancak yükseliyor nes'eli ve hâkim karakterinin muhitin E, ne yazmalı? Gözyaşlan bitip tükenmez hasretimlflmrUnün son günlerlnde uzaktan ldrak Et fiatları üç dört gündenberi durmadekl tesirlerini bu hâdise ile de bir kere Diyince: edebüerek hayata gözlerinl kapadı. dan yükselmektedir. Geçen hafta pera zin beyaz çiçekleridir ki Onun sermedl Sevgisini, diyemez m\y\x, efen daha görmüstüm. *** kende olarak 130140 kurusa satılan ko birlik ruhuna renkli hâleler örecek. dim? Her seyahat dönüşü devlet ve hükuFakat ebedî varlığının diri. dinc terOnuncu yü nutku, Ukln yazüdıgı şeyun eti, 160170 kuruşa kadar fırlamışVemeğe eesaret ettim. met reislerinin yurd hakkmdakl göıüş Mlde blr kaç değlşme daha görmüştür. tır. Kasabların iddiasma göre, İstanbula, kibi içinde hepimiz, hep ayakta, hep kaEn değersiz bir adamın düşüneesini ve düşüncelerini, birbirine anlatırken Bunlardan blr tanesi de Yüce Milll Şe bile atmak jantndan olm\yan Ebedî ŞeAnadoludan koyun geürilemediği için rarlı, gösterdiği yola inancla, azimle gidlnlemek, insana büyük bir ferahlık vetimiz tnönünün teklifl üzerine olmuştur. fimiz: fiatlar yükselmektedir ve canlı hayvan diyoruz. Daima böyle gideceğiz. rirdi. Büyük Başbuğ İnönünden, süngüsünü Bu acı günde ikl büyük Türk ÖnderlAtatürk büyük ve küçük bütün vatan çocuklarının hem başbuğu. hem muallimi gelmediği takdirde fiatlar daha da yük «Sevgisini. iyi. niçin elde tuttuğunu çok iyi bilen kahnl birleştlren bu hatırayı anlatmak lsidi. Burada kendisini bir kızunızl kara tahtada imtihan ederken görüyorsunuz selecektir. Dr. Afet înan Diyerek bu şekle koydular. ıaman ere kadar.» tedim. Yarattığı yoldayi». CumhurlyeUn onuncu yıldönümüne *** •** ^» Bu yas gününde gene, Atatürkün, ruyaklaşıldığı günlerin blrindeydi: Ata hî bünye ve hasletlerinden konuşacaFeridun OSMAN Tiran diktatörle, Mustafa Kemal atürkün sofrasında idık. İnönü de hazardı. ğız. rasındaki en bariz farkı şöylece tespit Atatürk, nutkun müsveddesinl o gecs edemez miyiz? Parti reisi Ankaraya gitti Bazı çehreler vardır. Sahibleri ne blr daha okuttu. Bü'incisinin cehennemlik canını alkadar üstün kıymette olurlarsa olsunC. H. P. Vilâyet idare heyeti reisi Daha okunurken İnönü, «elinde tnt lar, ifadeleri alelâde donuk ve siliktir. ması için bütün tebea, gece gün TanKayseri meb'usu Suad Hayn Ürgüblü rıya yalvanr, yüzlerce fedaî suikasdcı tngu meş'ale İlimdir» cümlesine «müs İçindeki cevheri gizler, meydana vuradün akşam Ankaraya gitmiştir. pusuda nöbet bekler. pet» sözünün llâvesini teklif etti. Ata mazlar. türk, bunu hemen kabul ederek cümleyi İkincisinin İse bir gün daha olsun Fırınlar saat 21 e kadar açık Volter'in, Lenin'in yüz çlzgileri sa«müspet llimdir> şekline koydu. yaşaması için bütün arkadaş ve kardeş hiblerlnden ne kadar başkadır. kalacak Okunuş tamamüe bittikten sonra Emillet secdede halika niyaz eder. Bazı çehrelerde İse karakter ve hasBelediye, kaymakamhklar vasıtaslle bedl Şef, herkesin düsündüğunü soyle letler yüze sanki kazılarak yazılmıştır. Atatürk muvaffak bir sınıf İhtilâlmesini istedi. tehlikelerle dolu hayat, ne de hasta cisj ve idealisti olsaydı yalnız amelesi; fırıncılara tebligat yaparak, fırınların en az olan büyük adam muhakkak ki Atatürkün yüzü, ruhî meleke ve üsİnönü dedi ki: ıklar bu üstün melekelerl hiç bir za zümre menfaatlerini koruyan büyük bir saat 21 e kadar açık bulundurulmasını Atatürktür. İç ihtiıasları ve inanclan, tü^ılüklerinin bütün manalarını taşıyan « Atatürk, bu nutukla on yıllık çanan bulandıramadı. dalgah ve fırtınalı olan bir insanın düparti lideri olsaydı yalnız avenesi; mu bildirmiştir. bir hususiyet gösterir. Zaviye cepheleri «lışmalann hesabını kapamakta ve yeni şünce ve tasavvurlarım tatbik edebilÖlümünü hazırhyan koma saatlerine zaffer bir kumandan bulunsaydı yalnız Kömür tasarrufu için açık, geniş pürüzsüz bir alm, kalın, «on yülık yapılacak işlerin programını mek için bu kadar huzur ve sükun maşerî vicdanın huzuruna atmakta aslâ :ıadar kafasıaın ve iç dünyasmın mu milleti, misük bir resul olsaydı yalnız Dün Vilâyette Vali ve Belediye Reisi gür, ahenkli kaşlar, ışıl ışıl yanan aiçinde uygun zamanı beklemesi, kaç ^ecikmemştir. «çizmektedir. Ben bu programda guzel kaddes meş"alesi mütemadiyen yandı ümmeti; ardından hayıflanır ağlardı. doktor Lutfi Kırdarın başkanlığında yalevli hâkim canlı bakışlar, biçimli kes#** büyük faniye nasib olmuştur. «san'atların da bir yeri olmasuu teklif durdu. Halbuki ebediyen sustuğu gün, âlim pılan toplantıda kömür tasarrufunu tekin hath bir çene, çabuk kat'î ve isaÇalışmak istediği zaman; günü, gece «ederim.» Ve bütün insanlık inanıyor ki bu ler ve cahiller, çocuklar ve ihtiyarlar, min maksadile şehir nakil vasıtalannda Tarihte lider olmak hevesine kapılbetli kararların emsalsiz kahramanına Atatürk cevab verdi: mış nice biçareler, vakitsiz öten ho jündüz ve saatlere bölmeğe lüzum gör .neş'ale yazık çok yazık ki erken söndü. zenginler ve fakirler, hastalar ve sağ yapılacak tahdidata uygun olmak üzere ne kadar çok yakışır. « Yerini ve şeklini tespit edersen, *** lamlar, kabileler, ümmetler ve milletler, sinema, tiyatro ve sair eğlence yerlerirozun kötü akıbetine uğramışlardır. müyordu. «Ehvenişer şerlerin en büyüğüdür» Cephede taarruz günlerine takaddüm hemen koyarım.» O, en büyük vefayı içtimaî ve mitlî papazlar ve hocalar, krallar ve dilen nin tatbik edilecek nakil vasıtaları tariKendi tarihimizde, merd Ali Suavinin Ve ikl Şef başbaşa verdiler: Heplml diyerek dalkılıc şeri tepelemeğe azma başına inen zaptiye nazın sopası bu eden zamanlarda, dü, tarih hareketle eserine karşı göstermiştir. Aşkla, imanla, ciler ilk defa ayni fikir etrafmda bir felerine uygun bir saatte programlarını rini hazırladığı çağlarda, akşam, gece kopmaz bağlarla yalnız ona bağlanmış leştiler ve İlk defa ayni adam için ağ bitirmeleri etrafmda görüşülmüştür. Ayzin hayranlık ve bağlılık duygularlle den ve ömrü boyunca dövüşen bu muh na güzel bir örnek değil midir? ve sabahla ilgilenmeden, uyumadan, aç tır. laştüar. üstlerine titriyen gozlerimizin önünd3 teşem irade, kararlarmdaki sür'at, isani mevzu üzerinde bugün de bir toplantı Atatürkte her zaman lâzım olduğu gibi dev ihtirasile çalıştığını yakınları bet ve kat'iyetle ihtilâl eserini mensub müsvedde üzerinde çalıştılar. *** yapılarak kat'î neticeye varılacaktır. Bu mevzuda şakaya gelmez. Geniş kadar sabır vardır. ne güzel anlatırlar. O zaman ortaya çıkan parça şöyle clduğu cemiyete ne kadar kolay inanmüsamaha ölçüsü yalnız bu öz çevreİnsanların, smıfların, milletlerin, mudırarak kabul ettirmiştir. AtatürKü Sabrı tükendiğj dakikaya iyi dikkat Şehir Meclisinin dünkü oldu: Bdyle zamanlarda şuur ve ruh me sınde müthiş daralır. kaddes haklarını en iyi tanıyan yapıcı, lekelerini yalnız bir konu üzerinde top«... Geçen zamana nispetle daha çok gormek ve dinlemek ona inanmak İçin etmelidir. toplantısında Hakikî fikrine, davasına, prensiplerme kurucu ve yaratıcı büyük Mustafa KeZira bu tükeniş, Atatürkte, aslâ şuur luyordu. «çalışacağız; daha az zamanda daha kâfi sebebdir. Tann bu güzel lutfunu karşı saygısızlık, lâübalilik, aykınlık mal, kan döken, ocak söndüren, ülkeŞehir Meclisi dün saat 14,30 da Fapek nadir kullarına nasib etmiştir. ve İradenin inzibatından paçayı' sıyır«büyük işler başaracağiz. Berrak bir hafıza, korkunc bir dikkat lstemez. er zaptetmeğe yeltenen bir cihangir rukl Derelinin başkanlığında toplanmışTeemmül ve tefahhus kudreti, karar mış bir reflex tezahürü olmıyacaktır. melekesi en derin tabakalara nüfuz e«Bunda da muvaffak olacagımıza Tutunduğu dallann avucuna batma olmağı aslâ düşünmedi. Fakat dünya tır. Dünkü toplantıda yeni meclis tara«şüphe yoktur. Çünkü Türk milletinin mekanizmasmın sadık hizmetkârlarıdır. Artık sabra lüzum yok demektir. debilen bir kavrayış önünde kördüğüm masını istemesi bir ihtilâl ve inkılâb sını değiştirdiği an, gün gönnüş ihtiyar fmdan çekilen tazim telgraflarına BaşFakat tereddüd; onun ruhî melekele«karakteri yüksektir. Türk milleti çahştarih anladı ki o, beş kıt'a insanlığınm vekilden ve Parti Genel Sekreterinden Yıllarca, büyük Türk inkılâbrmm mu ler kolayca kendiliğinden çözülüyor, şefinin en tabiî hakkıdır. «kandır. Türk milleti zekidir. Çünkü rinin engin âleminde hiç tutunamamış, kaddes formüllerinl millî bir sır ha süik kıymetler şekilleşiyor, vıızııh peyAksi halde vefakârlık İçtimaî muvaf gönüllerini; topsuz, tüfeksiz, zulümsüz, gelen cevablar okunduktan sonra ruz«Turk milleti birlik ve bcraberlikle güç varhğını hissettiremiyecek kadar süik, linde kafasında emsalsiz bir sabırla sak da ediyor, müşküller güneşe tutulmuş fakıyetleri köstekliyen bir zâf eseri okencesiz, menfaatsiz ve kansız fethet nameyi teşkil eden on üç madde tetkik «lükleri yenmesini bilmiştir. Ve Çünkü sönük ve gıdasız kalmıştır. hyan Koca Lider; çağı gelince onları kar gibi eriyordu. Ne mütemadî alkol, lacaktır. Ona, haksız yere diktatör den miş tek cihangirdir! edilerek alâkalı encümenlere havale e«Türk milletinin yürümekte oldngu teHususî ve resmî hayaünda, tereddüdü I kat'î, söz götürmez birer nas halinde ne yıpratıcı hâdiseler, ne heyecan ve mesinin çok defa sebebi bu olmuştur. ı Dr. Rükneddin FETHİ dümiştir. Onuncu yıl nııtkıında = = Yazan: ===== BÜYÜK Atatürkün Hususiyetleri Atatürk vejnönü İbrahim Necmi Dilmen . Afet İnan Atatürkün iradesi Prof. Af. Şekib Tunc .! CCeldihçe [ Yarattığı yoldayız * Sırası ***>? ^711 a s ı O, bunun için, tarihlerin şerefi olan bir ölmezlikle hâlelenrnistir * * • * Atatürkün, ruhî Bünyesi ve hasletleri Yazan: Dr. Rükr.eddin Fethi