Katalog

CUMHURtYET 10 Nîsan 193S Hüseyin Geçen mayısın son günlerinde idi. Civar köylerden birkaçma işim düşmüş, birkaç giin buralarda dolaşmam icab etmişti. Bir akşamüstü... Köyüne giden dik ve dolambaçh yolu çoktanberi yola gitmediği için hamlaşmış hayvanımın sırtında çıkıyordum. Atun, motörü kıznuş bir makine gibi soluyor, bu zahmetli yolu bir an evvel tüketmek gayesile bütün gayretini sarfediyordu. Benimle beraber ovada işlerini bitiren köylüler, kırlarda otlıyan sığırlar, davarlar, bahann tadını çıkaran merkebler, hâsıh bütün canlı mahluklar köye dönüyor ve şimdi bulunduğum tepe üzerinden tamamile görünen yeçil ovaya bir ak;am garibliği çöküyordu. Yokuş bitmiş, köye giriyordum. Etrafı çalıdan çitlerl* çevrili köy evlerinde ovadan dönen kadınlar ak$am yemeklerini hazırhyor, kızgın saçlar üıerinde kokusu etrafa yayılan darı ekmeği pişiriyorlardı. Gübre kokulu, tozlu dar yoldan ortasinda büyük bir çınar agacı ve kuyu bulunan köyün meydanına geldiğim zaman, birçok çocuklann boz bir eşcge binmiş ve önüne birkaç sığır katmış çelimsiz bir adamın arkasından kaçakçı, kaçakçı diye hep bir ağızdan bağırdıklarını, küçüklü büyüklü taşlar attıklarmı gördüm. Yalınayak, yırtık mintanlı, hatta bazıları donsuz bu yaramaz köy çocuklarının bu adamdan ne istediklerini anlıyamadım. Çocuklann bunca eziyetlerine rağmen, o, ejeğinin üstünde hiç istifini bozmuyor, önündeki koca sarı öküze elindeki uzun sopa ile durmadan vuruyor, (haydi koca hayırsız) diye söyleniyordu... Bu zavallı adamı çocukların zulmüne terkedip atımı muhtarın evine doğru sürdüm. Köyde i?im oldukça onun evine inerdim. Senelerdenberi bu kövün muhtarı olan Halim Ağa, hakıkaten ismi gibi halim selim, namuslu ve merd bir adamdı. Uzaktan galdi<2İmi RÖrmüş olmalıydı ki yola çıkmıştı. Beyaz ve sas'am di'lenni gösteren Türlc köylüsüne hâs bir gülüşle beni karr'ladı: Gr.yri bizi unutmustun bey. Çoktand'r kc>ümuze gelmez olduydun, hoş geldin... Onun b'i cok t?miz karşılayışı bana en büyik ikram olurdu. Eshir işleri o kadar çok ki Halim Ağa rnr zrrran çelmesJi arzu ettiğim köyünüze senede bir defa ancak gelebiliyorum. Djdim ve Halim Ağanın uzattığı nasırh erkek elini gücümün yettiği kadar sıkt'm. Biz konuşurken evden fırhyan Halim Ağanın oğlu hayvammı almıj, ıslık rala çala gezdiriyordu. Halim Aganm âdeti idi. Ben köye geldim mi mutlaka bir kuzu falân keser, köyde tütün ve içki satan hayırsız ömerin evine adam yollıyarak bir sürü ?işeler getirtirdi. Kendisi içmedigi halde benim içmemden zevk duyar, (kusura galma bey, sen keyfine bak, ben mezelere yardum ederim) dedi. Bu sefer evin kapmndan girerken kurban istemediğimi v« hayırsız Ömere de adam göndermemesini bilhassa rica ettim. Halim Ağanın iki katlı temiz bir evi vardı. Üst kattaki ovaya bakan geniş köşke çıkıp oturduk. O benim rahat etmem için içeriden bir sürü minder, yastık taşıyor, kalın tath sesile: Şehirdeki mhat goltuklara benzemez emme bey, neylersin gayri kusura bakma; diye benim istirahatimi temine çahşıyordu. Onunla, köyün vaziyeti, mahsullerin durumu hakkında konujuyorduk. Bütün tenbihatıma rağmen aşağı katta bir faaliyet vardı. Nefîs yağ kokuları köyün dört bucagmı saran devamlı ve keskin gübre kokusunu örtüyordu. Aklıma yolda çocuklann takıldığı adam geldi ve Halim Ağaya sordum. Kuzum Halim Ağa, yolda çocukların boz bir eşeğe binmiş önünde birkaç öküz olan ve halinde delilik eseri bulunmıyan bir adama kaçakçı kaçakçı diye bağırdîklarını ve ona taş attıklarmı gördüm. Bu adam deli mi? O, gür kaşlannı çattı ve akşamın alaca karanlıgile kucaklaşan ovaya doğru bakarak: Sorma bey. Sapanın yabancısı köyümüzün namısını müzmehal etti... Yıllar var ki kövümüzde kimse malmı sayımdan gacırmaz, herkes olanmı yazdınr. Köyümüzün gonak yanında bu cihetten hani nasıl deyem itibarı vardır. Bu doğuz üç dört ay evvel köyümüze geldi dönüm bazarhğıla onun bunun çiftini sürer, köyün en ucunda bir gulübede eylen>r. Sayım vaktinde üç öküz bir de eşeği oMu^unu söyliyerek goçana yazdırdı. Halbuki doğuzun kendi gibi bir sarı öküzü daha varmış, birkaç hafta evvel yoklamaya gelen memurlar onu iki gatlı tahta gulenin üst gatında bulmuşlar. Hani memurlar eapudan çıkarken san öküz üst katta böğürmese bulamıyacaklarmış.. Gendisine sorduk, (ne yapen, sarı donuz çifte yaramevo ki, ben de yazdurmadum) cevabını verdi. İşte bey, o gündenberi sade köy çocuklarının değil, böyüklerin de garazını gazandı bu Sarı Hüseyin... Nedense bu sarı Hüseynin kaçakçılık hikâyesi bana çok tesir etti. Onun yolda çocuklann tecavüzünc uğramasma sebeb veren sarı öküze durmadan sopa vurmasınm hikmeti demek ki bu idi. Öyle ya sarı Öküz tahta damın üst katında birkaç dakika daha sesini çıkarmasa bunların hiçbiri olmıyacaktı... Bütün ricalarıma rağmen birçok yemekler hazırlatan Halim Ağa ile karşıkarşıya yemeğe oturduk ve ben heybemden çıkardığım bir altın başı yuvarladım. Yemekten sonra kendilerile işim olan birkaç kişiyi çağırtarak görüştüm ve işleri bitirdım. Köşkün üstüne yaptırdığım rengine bayıldığım bir yorganla örtülü çok temiz yer yatagında deliksiz ve rahat bir uyku uyumuşum. Sabahleyin erken uyandım. Güneş yükselmeden... köyüne varmak istiyordum. Halim Ağanm hazırlattığı süt, taze peynir, tereyağı ve sıcak saç ekmeğile karnımı bir güzel doyurduktan sonra, hayli dinlenmiş olan kır atıma binerek Halim Ağaya veda ettim. O, arkamdan söyleniyordu: Bizi unutma bey, arasıra fakirhanemize uğra, bir darı ekmeğimizi ye, bir acı gayfemizi iç... Model Viki Bom'dan çeviren Hamdi Varoğlu «Cumhuriyet> te birçok hikâyelerini ve tercüme romanlarmı severek, beğenerek okuduğunuz muharrir arkadaşı mız Hamdi Varoğlu, bir müddet evvel meshur Avusturyah kadın muharrir Viki Bom'dan da. çok kuvvetli bir macera ve aşk romanı çevirmişti: Model. 'Cumhuriyet» sütunlarında takib ettiğiniz bu cazib eser, gene Kanaat Ki tabevi tarafmdan neşredildi. Mevzu, Amerikaya iltica etmiş güzel bir Rus kızınm meraklı ve hazin hayatıdır. Gene Rus olan bir heykeltrasa modellik etmekte ve bu garib karakterli adamı sevmektedir. Açık tabirile vücudünü kiralıyarak yaşıyan bu kızcağızın. sanatkârla münasebeti muhtelif safhalar geçiriyor ve bu arada tamştıkları zengin bir sefihin davetinde heykeltraş, kadını tabanSa ile vuruyor ve hapse mahkum oluyor. Kadın. iyileştikten sonra hem muhtelif şekillerde hayatını kazamyor, hem de san'atkârı kurtarmapa çahsıyor. Nihayet buna muvaffak oluyor, beraber bir adava cekili\"orlar. Fakat kadın. yaranın husule getirdiği kalb hastahğı yüzünden orada ölüyor. Kısaca hulâsa etmek istedigimiz roman, meşhur edibin kuvvetli kalemile cok güzel işlenmiş ve arkadaşımız Hamdinin mahir kudretile üstadca tercüme edilmiştir. Bu itibarla tavsive ediyoruz. demege dahi iM'vacı olmadığı kanaa tindeviz. «Model» in zevkle okunacak ve istifade ediiecek bir eser olduğunu söylemek kâfidir. *** Aradan aylar geçti, bir sonbahar günü Halim Ağanın köyüne bir daha uğramı?, orada bir gece daha kalmıştım. Onunla konuşurken hatırıma gene Sarı Hüseyin geldi ve Halim Ağaya sordum: Halim Ağa gene cocuklar Sarı Hüseyne eza ediyorlar mı? Halim Ağanın bu sefer kaşları çatılmadı, beyaz dişlerini gösteren saf bir gülüşle cevab verdi: Yok gayri bey... O uŞursuz köyümüzden gitti. Bir saSah dan bekinden dönen madanların Ali onu yolda ?örrr.üs. O, gene o gavcrusuz baHle ke=ik kulaklı boz eçeürine binmiş, önüne dört ökü/ünü s?atarak sarı öküze sopa ata ata gidiyor ve (gidıvom ben elinizden gurtulavm, dılinizden) diye bir türkü söylüvormus... Macar bütçesi Budapeşte 9 Macar ajansı bildiri yor: Malive Nazın 1938 1939 bütçesini meVusan meclisine tevdi etmi^tir. İdarî masraflar yekunu 848.3 milvon ve varidat yekunu 878.5 milvon pen çödür. Devlet rrüesseselerinin masrafı ise 48*1 6, geliri de 456,5 milvon pengödür. Bu suretle umumî masraf 1334 9 milvon, umumî varidat 1335 milyon pengb' tutmak + adır. Varidatta 100 bin rıeişölük bir fazlalık vardır. Bu bütce. 1929 1930 bütce^irıc'enberi varidat fazlalıöfle kananan ilk bütcedir. 26 8 937 Ankara ENVER SOYMAN C Askerlik ışleri Bakırkoy Askerlft Şubesintien: 333 doğumlular ve bu doğunüularla muameleye tâbi kısa hizmetliler yedek subay yetlştirllmek üzere hazırlık kıt'alarına ve Yedek Subay okuluna şu suretle sevkolu nacaktır. 1 Ehliyetnamesizler 1 mayıs 938 2 Orta ehliyetnameliler 1 temmuz 838 3 Tam ehllyetnamelıler 1 eylul 938 4 Yüksek olanlar 1 ikinclteşrln 938. Buna nazaran şubede kayldli olanlann sevk gününden 3 gün evvel nufus cüzdanlarite birlikte şubeye müracaat etmeleri. TURAN TİYATROSU Bu aşkam San'atkâr Naşid ve arkadaşları Hakkı Ruşen, Eyüb Sabri birlikte Matmazel Miçe Pençef varyetesinin i§tirakile gündüz: Caniler yuvası komedi 3 perde, gece: Gönül isterse komedi 3 perde "îa^rıîar. Kon'erans'ar, konnreier j Konferans Beyoğlu Halkevinden: 1 12/4'938 salı gunü saat 18,30 da Evimizin Tepebaşındaki merkez blnasındg profesör Münir tarafmdan «Maklnelesme ve neticelerl» mevzuunda konferans verllecektir. 2 Herkes gelebilir. VEFAT Bay Karabet Celilyan refikası Bayan Araksi Celilyan vefat etmiştir. Cenaze merasimi bugün pazar 10 nisan öğleden sonra saat tam 14 te Beyoğlu Balıkpazar Ermeni kilisesinde icra edilecektir. CEMAL SAHİR Aşk resmi geçidi Paramunt operetir." yek yakmda temsi1 ediyor. (Kraliçe Luiz rolüne yeni Prima Donna bir Türk bayanı çalışmaktadır.) ANKARA: 12,30 karışık plâk neşriyatı 12 50 plâk: Türk musiki^l ve halk şarkıları 13,15 dahili ve haricî haberler 18,30 plâkla dans musiklsi 19,15 Türk mosikisi ve halk şarSevimli Alman artisti bu eserde kılıç kıları. (Amator Cemile ve arkadaşları) 20.00 saat ayarı ve arabca neşriyat 20,15 kullanan yumruk yumruğa kavga eden bir TürkvemiLsikLsi ve halk şarkıları. (Salâhaddin arkadaşları 21 00 konferans. ı.Behçet Kemal Çağlar) 21,15 stüdyo salon orkestrası 22,00 ajarts haberleri 22,15 yadelikanh rolünü oynuyor rınkl program. Berlin (Hususî) Şimdiye kadar PEŞTE: birçok operetlerin ve eğlenceli filimlerin 17,55 ÇİNGENE ORKESTRASI 18,35 spor 19,25 HAFİF MUSIKI 21 piyes kahramanı olan Alman artisti Liliyan 22,45 PİYANO KONSERİ 23,20 spor 23,50 Harvey, yeni bir kordelâ yapıyor. Adı ASKERÎ BANDO 1,10 son haberler. Kapriçyo.. Bu filmin mevzuu İtalyada BÜKREŞ: Onyedinci asırda cereyan eden gülünç 18,05 ASKERÎ BANDO 19,05 havadis 19,20 dans plâkları 19,45 konferans bir hâdise etrafında cereyan etmektedir. 20,05 dans plâkları 20,35 piy&s 21,35 graO zamanlar İtalyada hayata bugünkü mofon, haberler, gramofon, spor 22,50 telâkkilerden çok daha başka türlü mana OPERET PARÇALARI 24,05 gramofon. VARŞOVA: verilirdi. Pek övle hummalı faaliyete vü18,05 karışık yayın 20,05 piyes 20,45 cudünü hasreden olmaz, herkes güzel gramofon, konuşma, haberler, spor 22,20 san'atlarla meşgul olmayı kendisi için MUSIKI: Bethoıen'in eserleri 33,55 ha berler. bir iftihar sayar, ekseri gencler vakitlerini PARİS [P.T.T.h aşk ve sevda maceralarile geçirir, kadın 17,35 EĞLENCELİ KONSER 19,35 grameclislerinde nükteli sözler söyliyerek mofon, haberler. karışık yayın, gramo Havva kızlarmı eğlendirmek erkekler ifon 22.05 BUYUK KONSER 23.35 ha çin büyük bir meziyet teşkil ederdi. Tarihî berter 23,50 BUYÜK KONSERİN DEVAMI. ve kostümlü filimler bütün dünya sineLONDRA: ma seyircileri nazarında halihazırda pek 18,05 ASKERİ BANDO 18,35 mizah fazla makbul olmamakla beraber böyle Liliyan Harvey «Kapriçyo» filminde 19,05 HAFIF MUSIKI 19,35 BUYÜK KONbir devirde cereyan eden vukuatın öyle SER: Vagner ve Şuman'ın eserleri 21 kabir zihniyeti sinema meraklılarının dima mecbur oluyor.. Seyircileri eğlendirmek rışık yayın 22,10 ÇINGENE ORKESTRAğından muvakkat bir zaman için sileceği için bundan daha güzel bir yol bulunabi SI 22,55 KEMAN VE PİYANO KONSERİ: Mozart'ın eserleri 24,35 hatıralar. lir mi? ni tahmin edebıhrız. Fakat zannetmeyin ki, eserin gayesi Liliyan Harvey, bu eserde, mutad sade herkesi eğlendirmekten ibarettir. Ayolduğu veçhile sevimli bir gene kız ni zamanda Onyedinciasırda İtalyadaki NÖBETÇİ ECZANELER rolünü oynamıyor.. Bilâkis pantalon gi âdet ve an'aneleri, halkın yaşayış tarzım Bu gece şehrimlzin muhtellı semtlerindekl nobetçi eczaneler: yen, kılıç kullanan, birçok delikanlılarla ve saireyi de orada açıkça görüyoruz. istanbul cıheti: vumruk yumruğa kavga eden bir deli Kordelânın, Almanyanın en meşhur Eminonunde (Höseyin Husnii), Alemdarkanlıyı temsil ediyor. Herhalde Alman reiisörlerinden Karl Ritter tarafmdan i da fAbdülkadir), Kumkapıda (Cemll), Küaktrisi icin cok ivi bulunmus orijinal bir dare edilisi. ondaki güzelliği temin eden çükpazarda (BerLsa^onJ, Şehzadebasında rol deail mi? Peki nasıl oluyor da Lili en mühım âmillerden biri olduğu gibi, (Hamdi), Fenerde (Husameddın), Kara gumrükte (Fuad), Şehremininde (Hamdi), yan bu sahsiyeti iktisab ediyor.. Filimdp Aluva Melihar taraf'ndan tanzim olunan Aksarayda (Sarım), Samatyada (Erofilos), ki hâdisenin tuhaflıgı ve garibliSi orada mus'k'si de pek tatldır. Liliyan'a bu eser Bakırkövde (Hilâl), Eyubfle (Hikmet Atlaya.. Bir tesadüf neticesi bir delikanlımn n° A manvanın ver.i iö"irörpivesi \7ikloı maz» eczaneleri. Beyoğlu cıheti: elbisesile kendi elbisesi degifivor.. Vak'a P'al'U tan'nmıs komik Pavl Kemp, parHalâskârgazi caddesinde (Halk), Tak simde (Nizameddin). Tarlabaşında (Ni nın sonuna kadar o va?ivette had), Istıklâl caddesinde (Kanzuk), Dai rede ıGuneşj, Oalata Topçular caddesinde (Sporidis), Ka^ımpaşada ıVasıf), Halıcı oğlunda (Barbud», Besiktaşta (Nail Halid), Ortakoy, Arnavudkoy, Bebek eczaneleri. •^" Paramunt sirketile arasmda çıkan * Marlene Ditrih'in M. G. M. şirKadıkoyunde eski iskelede (Sadık), Yel ihtılâftan dolavı mezkur kumpanyadan ketile müzakerede bulunduğuna dair degirmeninde (Ücler), Üsküdarda (Mer ayrılan Marlene Ditrıh Amerikan radyo Holıvud'da bazı rivayetler deveran et kezı, Buyukadada (Halk), Heybeliadada şirketlerinden birile bir mukavele akdet mektedir. Eğer bu müzakereler müsbet (Tanaş), Beykoz, Paşabahçe, A.Hİsar eczaneleri. mistir. Her sene 26 hafta çalışmak şarti bir neticeye iktiran eder ve artist o kumle bu mukavelenin hükmü 3 sene devam panvaya inti^ab ederse Greta Garbo'nun •• Dunyanın en güzel yıldızı i*l edecektir. Marlene radyoda pek orijinal oradaki vazivetinin müşkülleşeceği tahmin nuriiâraiar Vapacağından dolayı fikirleriolunabilir. Maamafih, şirket direktörleri nin başkaları tarafmdan çalmması ihtimakurnaz davranacak olurlarsa iki yıldız alini nazan dikkate alarak gazetecilere bu rasındaki rekabetten şu s.ekilde pekâlâ hususta fazla tafsilât vermekten imtina istifade edebilirler: Ikisini ayni filimde etmistir. Hlminde ovnatarak seyirciler nazarında pek büyük T^ Moris Dekobra'nm «39 meteor» bir kıymet alacak güzel bir kordelâ vücu| ü | î | I • sinemada ismindeki eserinden iktibas edilerek bir 1 I I I de s;etirirler. "İBİ bugün filim vücude getirilecektir. •Jr Fransız piyes muharriri Moris •^ Fransız aktör Piyer Frezney ingilizce ve fransızca olarak TOCude getiril Donney'in «Prens terbiye v« tahsil gömesi mukarrer bulunan Goya filminde rüyor!» ismindeki eseri filme çekilecektir. basrolü oynıyacaktır. Başrolü Elviro Popesko oynıyacattır. Robert Taylor Eleonor Powel Liljyan Harvey'in yeni filmi: Kapriçyo aksamki programj Bir i k i s a t ı r l a ^ LA HABENERA BROADWAY MELODI Yaşamak Hakkımdır. Süvia Sidney Henri Ponda Zarah Leander ALEMDAR Kazandığı teveccühe fevkalâdeliklerle mukabele ediyor; HALK OPERETÎ 11 nisan pazartesi akşamı saat 9 da Samatva Ş E N sinema Kadıköy Süreyya bu hafta iki film sinemasında Ş t R L E Y A S İ Bay Bayan Büyük operet <3> perde ı C A N İ L E R K R A L I Yazan: Mahmud Yesari Beste: Seyfeddin Sezai Kardeşler B E Ş İ K T A Ş ••• m 12 salı akşamı Azak tiyatrosunda S U A D PARK Sineması Bay Bayan 1 Baödad bUlbUlü (Türkce) Çarşamba akşamı Bakırköy Çankaya ! 2 Şirley Kıvırcık baş sinemasında NAMUS LEKESi VE VİCTOR FRANCEN > SUiiSTiMAL DAVASFnı unutturan eserinde: istanbul Senfonisi Münir Nureddin ve arkadaşlan T 1 Gör. işit Söyleme Münir Nureddin'le en güzide Türk musîkisi J istanbul Senfonisi Türkün san'at ve yurd nefiseleri A N S i N FERNANDEL E EKLER JURNAL M Uâveten ilk seansta A S I PiERRE BLANCHARD u crım Bu^ün BUGÜN E L E K sinemasında 2 Büyük film birden Fransızca sözlü Hlm Raş rollerde : ANNA NEAGLE ve ADOLPH VtfOLBRUCK, ROMEO JULYET' inkinden daha kuvvetli bir aşk Seanslar : 11 ( tenzilâtlı ) 2 4,15 6,30 suvare 9 da KRALİÇE VİKTORYA FRANSIZ 1İYATROSUND A BALOKOViÇ'in V E D A K O N S E R i Dehakâr Yugoslav Viyolenisii 12 Nisan Saiı akşamı saat 21 de Möntehap. muhteşem, zengin ve emsalsiz bir şaheser 1KADIN KALBi 2AŞK OYUNLARI Baş rollerde : LORETTA YOUNG TYRONE POV/ER Aşk o y u n l a r ı : Saat 11 (tenzilâtlı) 2,30 • 5^30 • 8,45 de gösterilir. Baş rollerde : BAR8ARA STANWYCK JOEL MAC CREA Kadın kalbi : Saat 1 4 7 10 da gösterilir. TURK DELİ Uâveten : BAHÇE sinemasında Mevsimin en muhteşem eseri 30 yıldız, 200 artist, 20000 figüran, baştan baça heyecan, zevk ve takdirle görülecek büyuk tarihî tılm. P E T R O SARAY Şark opera filmi. Bugün saat 11 de tenzüâtlı matine a ^ ^ Türlcçe sözlü Türk H i ND Senenin en muazzam En muhteşem En zengin ve en güzel şaheseri i filmi İPEK ve SARAY sinemalarında " " " "ediyor." •£! Buglln saat 11 de tenzilâtlı matinesi ARI dMam