Katalog

İÇ SAHİFELERDE 3 üncüde: Amerika kapitalizmini tehdid eden grizo! 5 incide : Guttenberg matbaayı nasıl icad etti? Zeynel Akkoç 6 ncıda : Spor 7 ncide : Denizaltında geçen esrarb hayat âlemi. „ *„ İSTANBUL CAĞALOĞLU OnÖÇÛflCÛ jfll S3]fl ! 4 6 2 5 Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, İstanbul Posta kutusu: İstanbul, No 246 Telefon: Başmuharrir ve evi: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve matbaa kısmı 24299 24290 umhuri Spor hayatımızda önemli bir merhale Spor, her yerde usul altında yapılmak ve memleketin her tarafına yayılmak bakımlarından binnefis devletin kontrol altına alacağı işler sıraBindadır, ve görüyoruz ki okontrolunu ele almak nun zamanı da gelmiştir Ankara: 30 mart irkaç gün içinde iki futbol maçı ve bir koşu seyrettik: Millî küme maçları için Ankaraya gelen Fenerbahçe ilk günü Ankara Gücü ile, ikinci gün de Ankara Gencler Birlği takımıle oynadı. Neticelerini bildiğiniz bu maçlar Ankaranın yeni ve güzel stadyomunda oynandı. İlk günü stadyomun tribünlerini dolduran halk 9I0 bin kadar tahmin olunuyordu. İkinci pazar günü bu mıktar şüphesiz on beş bini bulmuştur. Ayni pazar günü Ankarada Kros şampiyonası için altı mıntaka arasında altı kilometrelik bir atletızm koşusu da yapılnuş, Ankara ile Etimes'ud arasında kırk kilometrelik bir bisiklet yarışı cereyan etmış ve Muhafız Gücü binicilerile"Atlı Spor kulübü mensublarından kadınlı erkekli yetmişi mütecaviz süvari Çıbığ'a kadar 90 kilometrelik bir yürüyüşü zevk ve neşe içinde ba|armışlardır. Hepsi bir güne sığmak üzere bellıbaşlılarına işaret etmiş olduğumuz bu kadar çeşidlı spor hareketi, devlet merkezımiz olan Ankaranın spor faaliyetlerinde nekadar ileri gitmiş olduğunu göstermeğe kâfidir. Cenub hududunda Muhtelif yerlerde görülen ihtilâl ha şekavet hadiseleri Mühim tedbirler düşünülüyor reketleri hâlâ tenkil edilmiş değildir Ankara 30 (A.A.) C. H. Partisi Kamutay Grupu idare heyeti başkanlığmdan: C. H. P. Kamutay Grupu 30 mart 1937 saat 15 te reis vekili Hasan Sakanın başkanlığında toplandı. Cenub vilâyetlerinde tetkik seyahatinden dönen İç Işleri Bakanı ve C. H. P. Genel Sekreteri Şükrü Kayanın cenub hududlarındaki şekavet vak'aları ve hudud emniyetinin buAntdkyada gece derslerine devam eden Türkler ve güzel îskenderunumuz Suriyede isyanlar başlıyor Dahiliye Vekilimîz dün Parti Grupunda çok etraflı izahat verdi günkü durumu, alınması gerekli görünen tedbirler hakkında verdiği genış izahlar ve muhtelif üyelerın mütalea ve suallerine verdıği cevablar Grupça derm alâka ve hususî ehemmiyetle dinlenmiş ve yakın bir zamanda Vekılin Büyük Millet Meclisme malumat arzedeceği öğrenilmiştır. Hükumetm hareket ve siyaseti ittıfakla tasvib olundu. Vatanilerin seievbev ValiHüseyîn Cahid Romanya Kralı Karol Pragı ziyaret ediyor ettiği pmpagandacılar Yalçın davası «Biriken para» yazısmın Halktan mükemmelen dayak yiyerek geri dönükimin tarafından yazılyorlar. Halebde Hatay rozeti taşımak memnu dığı anlaşılamadı hinde mütemadiyen yazılar yazmakta dırlar. Halk bu yazılan nefretle karşı lamaktadır. Gene ayni maksadla Vatanilerin Suriyenin her tarafına göndermiş oldukları propagandacılar, uğradıkları yerlerden ekseriyetle halktan dayak yi yerek dönmektedirler. Bu da Suriye halkının Türklere karşı beslediği yerinde muhabbetın en açık bir delılıdır. Vaziyet bu şekilde devam edecek o lursa memleketin bir daha düzelemiye \Arkosi Sa. 7 sütun 4 te] îzmit 30 (Hususî) îstanbul Va lisi Muhiddin Üstündağla Hüseyin Ca hil Yalçın arasındaki mütekabil hakaret davasının görülmesine bugün de devam edilmiştir. Mahkeme salonu pek kalabalıktı. Kadınlar, halk arasında îbilhassa göze çarpıyordu. Mahkemede Vali Mu hiddin Üstündağın vekilleri ve Hüseyin Cahid hazırdılar. Geçen celsede Akşamda çıkan «Biriken para» başlıkh yazının kimin tarafından yazıldığını Akşam gazetesi sahibinden sorulmasına karar veriltnişti. Mahkemeye henüz cevab gelmemişti. Muhakemede hazır bulunan Akşam gazetesi Neşriyat müdürü Enis Tahsin bunun üzerine dedi ki: « Necmeddin Sadıktan bu yazıyı kimin yazdığmı hususî surette sordum. Bana bu sual matbuat kanunu mucibince tevcih edilemez, cevabmı verdi.» Belediye avukatı Hâmid: « Bu ne mana ifade eder?» diye [Arkası Sa. 1 sütun 2 de] Haleb 30 (Hususî) Suriyenin her tarafından gelen haberler, memlekette hoşnudsuzluğun mütemadiyen artmakta olduğunu göstermektedir. Halkın kahir ekseriyeti menfaatlerinin Türklerle an laşmakta olduğunu pek iyi anlamış ol duğundan yapılan bütün menfi propa gandalara rağmen Türkler hakkmda sevgi ve saygı göstermekte devam etrnekteHalbuki Ankara stadında Fenerbah dirler. çe Gencler Birliğı maçı cereyan ederDiğer taraftan Vatanilerin elinde buken hoparlör İzmir maçlarmın haberlerini lunan Suriye gazeteleri Türklük aley de seyircilere iblâğ ebnekte idi. İzmirde îstanbuldan giden ve son yıllarda canlı bir varlık göstere göstere ilerilemiş olan Beşiktaş takımımızın îzmir kulüblerile yaptığı küme maçlanna ehemmiyet verüdıği için onun haberleri telgrafla, telefonla almıp veriliyordu. Arayerde haberleri derhal alınmıyan nice maçların ayni saatlerde memleketin muhtelif yerlerinde heyecanlar uyandırarak cereyan etmiş olduğunu hepimiz kolaylıkla tahmin edebiliriz. Bu hal gözlerimizin önüne §u hakıkati serer: Memleketin spor faaliyetleri geçen yıllara nisbetle çok artmıştır. Bu hakikate ilâve olunacak yeni birşey var, ki bız onu Ankara stadyomunun son birkaç günlük faaliyetlerinde ve da Müstacelen lüzum görülen temaslar dolayısile M, Tataresco'nun Ankara seyahati gerî kaldı Küçük Antant konseyi de 1 nisanda toplanıyor. Başvekilimizin Belgrad seyahatini müteakıb M. Stoyadinoviç Romaya gidecek Ankara 30 (TeIefonla) Buraya gelen mevsuk ha berler, orta Avrupada filî politika hareketlerinin büsbütün hararet kesbettiği nrerkezindedir. O kadar ki mukarrer temas ve müzakerelere dahi yeni veç he ve cereyanlar vermek Iüzumu hasıl olmuştur. Bu cümleden olarak Romanya Kra lı Karolun bugün lerde, refakatinde Başvekil Tatares ko olduğu halde Çekoslovakyaya hareket edeceği bildi Kral Karol ve Çek Cumhurreısı M. Benes Tuna uzerinde bir rilmektedir. vapurda başbaşa konuşurlarken Çok mühim sebeblerden ileri geldiği tezahüf eden bu ziya cağı seyahati bizzarure geriye bırakmak ret Rumen Başvekilinin Ankaraya yapa[Arkası Sa. 3 sutun 3 te] Ihtilâlcilerle Ingiltere arasında bir ihtilâf Cephelerde bir değişiklik yok Ihtilâlcilerin rasladıkları Ingiliz gemilerini arıyacaklarmı bildirmeleri Londrada asabiyet uyandırdı ha doğrusu bu stadyomun kendisinde gördük. Muntazam ve modern bir stadyom, oyunculardan seyircilere kadar hepimize birdenbire yükseklik şeklinde bir başkalık vermiştir. Oyunun oynandığı stad yeri zümrüdin bir kaliçedir, ve orasını çevreliyen trıbünlerse sanki en muhteşem saraym en rahat terasiarı. Bu tribünler 25 30 bin kişi alacak genişlikte yapılmıştır. Bu halile onların beş on sene için Ankara ihtiyacma kifayet edebileceği hesab olunmuştur ve olunmaktadır. Bizce bu hesabm yanlışlığını önümüzdeki bir iki senenin Ankarada ve sırf Adapazarı Türk Ticaret Bankasının U. Heyet toplantısı Bankanm geçen seneki faaliyeti çok muvaffak neticeler verdi Memleketin belli başlı malî ve millî müesseselerinden birisi olan Adapazan Türk Ticaret Ban kası Anonim şirke tinin 18 inci malî senesi hissedarlar u mumî heyeti toplantısı 31 mart çarşamba günü (bugün) Ankarada, banka Bankanın Umuml Müdürü Said merkezinde yapıla Başak caktır. • llllllllllltllllllllllllllllllllllllllllllllllllltlllllllllllUIIIIIIIIIIIIIHHIIIHHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII1I1IIIIII Hindistanın peştemallı lideri meydan okuyor! bu stadyom sayesinde halk arasında uyandıracağı spor alâkası gösterecektir, ve bu neticeden hepimiz memnun kalacağız, ve o zaman tribünlenn daha fazla insan alacak surette genişletilmesini memnuniyetle derpiş edeceğiz. Zaten yetiş. mekte ve hergün hayata katılmakta olan yeni nesil spor ruhu ile meşbu olarak ye.tişiyor. Stadyomun intizamh ve konforlu asaleti ise mevcud nesillere dahi spor heyecanını aşılıyor. Biz Ankara stadyomunun son birkaç günlük faaliyeti içinde bu hakikati gözle görülecek ve elle tutulacak derecede adeta maddileşmiş bir şekilde kendi gözlerimizle gördük, ve bu müşahededen sonra vaktile İstanbulun Taksim sahasında bazı Fener Galatasaray maçlarmın neden arbedelere müncer olacak kargaşalıklar arzettiğinin sırrını da keşfetmiş olduk: Çünkü seyircilerle oyuncuları ha deyince karışıverecek vaziyette bulunduran o saha hakikî bir stad olmaktan çok uzaktır. Orada insanlar başı ve sonu belirsiz bir kalabalık haline geçiyor Mdisler Guadalajara cephesınde mılliyetperverlere hücum esnasında Salamanca 30 (A.A.) «Resmî tebliğ:» Madrid cephesfnde milislerin Aravaca ve Ceuta de las Perdices mıntakalann daki taarruzları trdedilmiştir. Düşman ağır zayiata uğramıştır. Endülüste bütün cephelerde tüfek ateşi teati edilmiştir. geçirmeğe uğraşmışlarsa da muvaffak olamamışlardır. Aragon yolunua üstüne kolay bir mahrec temin edecek olan bu mevzii ele geçirmek için harb hattına bir çok kıt'alar sevkedilmişti. Franco kuvvetleri tarafından iyice tahkim edilmiş olan bu mevzi ayni zamanda hem cepheden hücum kıt'alan tarafm Banka idare meclisi tarafından ha Dün cereyan eden harb dan hem de iki cenahtan motörlü kıt'a zırlanan rapora göre banka meclisi 1936 Avila 30 (A.A.) Siguenza mm ların yardımile muhtelif kıt'alar tarafın malî senesinde yapmayı taahhüd ettiği takasında hükumet kuvvetlerı Aragon dan ateş altına alınmıştır. lArkası Sa. 7 sütun 3 fel yolu civarmdaki la Cruz sırtlannı ele I Arkası Sa. 7 sütun 5 tel ıııııııııııııııııııııııııııııııriMiııiFiıııııııııııııııiMiıııııııııııııııııııııiHiıııııııııııiHiıııııııııımıııııııııiMiıııııııııııııııııııııiPiııııııı IM1IIIIIIIIMIIHİM Meşhur «Silâhsız mukavemet» cereyanının başı olan Gandi şimdi: «Hindistanda hâkim olacak olan klıcdır!» demeğe başladı Madras 30 (A.A.) Hindistandaki kanunu esasî buhranı hakkında Reuter ajansının muhabirile görüşen Gandi, demiştir ki: « Bundan sonra Hindistana ne kalem ne de ekseriyet hâkim olacakhr. Hindistana hâkim olacak olan kı lıçtır.» Hindistanda hükumet buhranı lar. Yerin gerek oyuncu, gerek seyirci bütün insanlar üzerinde ne vakarlı Ve asil bir tesir icra ettiğini anlamak için Ankara stadyomunu görmek kâfidir. Bundan şu dersi çıkardık: Mademki devletçe ye milletçe spora, onun cidden lâyık olduğu, büyük ehemmiyeti atfediyoruz, ve mademki Ankara stadyomunun bize vazıhan ispat ettiği üzere bütün çeşidlerile sporun haysiyet, asalet ve faaliyet kazanması için muntazam tesisath yerin yani adamakıllı teşkilâtın kıymeti büyüktür, o halde her tarafın işi kendi ihtiyacile mütenasib olmak üzere bütün memlekette bu tesisahn vücude gelmesini ilk plâna koymalı ve herşeye takdimen bunlarm yapılmasmı temin etmeliyiz. Ankara stadyomu belki biraz fazla masrafa mal olmuştur. Başka yerler için bu masraf miktan bizi asla yıldırmamalıdır. Devlet merkezimizde dörtbaşı mamur ve cidden mahalline masruf olarak vücude getirilen stadyomu her yerde ay nen tekrar edecek değiliz. İstanbul ve İzmir gibi büyük şehirlerimiz geçildikten sonra diğer yerlerimizin stadları maliyet noktasından çok daha mütevazı, fakat prensip itibarile muntazam ve güzel olacaklardır, o kadar. Bir kere bu merhaleye varılmış olduktan sonra gene hatıra geliyor ki spor i§Ierini devlet şubeleri içinde artık devletin doğrudan doğruya alâkadar olacağı bir meşgale haline koymahyız. Spor, her yerde usul altında yapılmak ve memleketin her yanına yayılmak bakımlarından binnefis devletin kontrol altına alacağ işler sırasındadır, ve görüyoruz ki onun kontrolunu ele almak zamanı da gelmiş Yakacıktan Mektublar Güzide arkadaşımız edip Mahmud Yesari bir müddettir Yakacıkta istirahat ediyor. Hakikî hayatta tahlilleri kadar isabetli müşahedelerile de temaytiz etmiş olan arkadaşımız «Cumhuriyet» için meraklı mevzular toplamış ve yazmağa başlamıstır. Bunlan birer gün fasıla ile neşredeceğiz. Birinci yazıyı bugün 6 ncı sahifemizde bulacaksuuz. tir. YUNUS NAD1 Londra 30 (A.A.) Hindistanda, şimdiye kadar ancak Bengal ve Smd e yaletlerinde mahallî hükumetler kuruîabilmiştir. Müttehid eyaletlerde ise müslüman lar, hükumet kurmağa hazır olduklarmı bildirmiştir. Bihard eyaletınde müslü manlarla müzakerelerde bulunulmakta dır. Bengal hükumeti, müslümanlardan, çiftçi partisinden ve daha birkaç müstakil gruptan mürekkeb bir teşekküle da yanmaktadır. Londrada, diğer eyaletlerde de hükumetler kurulması, birkaç gün daha bek lenecektir. Bu husustaki gayretlerin muvaffak olmadığı görüldüğü takdirde, bütün salâhiyet valilere verilecektir. Diğer taraftan Gandi, Daily He Gandi maruf kıyafetüe.... rald gazetesinin hususî muhabirine, Hindistandaki hükumet buhranlan hakkında şunlan söylemiştir: « İngiltere hükumeti, memleketin muhtariyetine nihayet vermiş ve resmen verdiği bir sözü, bir kere daha bu defa da tutmamıştır.»