Katalog

31 Mart 1937 CUMHURİYET SON TELEFON HABERLER... TELGRAF v« TELSiZLE Hariciye Vekâleti Umumî Kâtibliği Bu vazifenin ilgası tasavvur edilmektedir Ankara 30 (Te lefonla) Gaziar tebden meb'us se çilen Numan Rifat Menemencioğlunun Hariciye Vekâleti siyasî müsteşarlı ğma tayini karar v namesinin intiha mazbatası Mılle Meclisine gelince âli tasdıkten çıka cağı anlaşılmaktaNuman Rıfat dır. Menemencioğlu Söylendiğine göre, Hariciyede Numan Rifatm yerine umumî kâtibliğe yeni bir zat tayini mevzuubahs değildir. Hatta bu memuriyetin ilgası da düşünülmektedir. Bundan başka Hariciye teşkilâtında bazı değişiklikler de olacağı söyleniyor. Fransa ile Italya anlaşmak istiyorlar Bir Fransız gazetesine göre eğer Fransa Akdenizde İtalya ile bir anlaşma yapmazsa bahrî münakalesi tehlikeye girecektir Paris 30 (A.A.) Bahrî noktai nazardan bir Fransız îtalyan anlaşmasıjıın lüzumunu ispat etmek istiyen Le Jour gazetesı dıyor kı: «Eğer Fransa, Akdenizde birinci sınıf bir devlet olarak kalmak istiyorsa, ya Italyaya karşı kuvvet vasıtasile kafa tutmağa muktedir bir halde bulunmalı ve yahud onunla anlaşmalıdır. Halbuki, bahrî kuvvetlerimizin biiyük bir kısmını Brestede muhafaza etmemize mecburiyet gösteren Alman tahdidı, Akdenizde îtalyanm kuvvetine müsavi bir kuvvete malik olmamıza müsaade etmemektedır. O halde, İtalya ile anlaşalım ve yahud Akdenizdeki münakalemiz tehlikeye gi recektir.» Carogne ve Ferrol'da «bizim Atlantik münakalelerimiz için ağır bir tehdid teşkil edecek mahiyette» üsler kurmağa hazırlanmaktadırlar.» Oeuvre gazetesi ise, Italyanın Tuna havzasmdaki siyasi faaliyeti hakkında şunları yazıyor: Amerika kapitalizmini tehdid eden grizo! IHEM |J NALINA MIHİNA Millî bankaların anası jj ş Bankası, evvelki gün 13 üncü faaliyet yıhnın bilânçosunu verdi. (Bazılarının zannettiği gibi 14 yaşına basmış değildir.) Sermayesi, idare meclisi azası, mü dürleri, hatta memurları hep ecnebi olan Osmanlı Bankasına dün değil, bir hayli Türk unsur kullanmakta olmasına rağ men bugün bile millî bir banka diyeme yiz. Ziraat Bankası eskidenberi millî bir müessese olmakla beraber, ismi üstünde ziraat bankasıdır; yakın zamanlara geIinciye kadar, mahdud bir sahada çahş mıştır. Büyük Harb içinde teşekkül eden ve ömrü kısa süren İtiban Millî Bankası, daha ziyade bir tecrübe idi. Onun için, İŞ Bankası, sermayesi, erkânı, müdürleri, memurlan, herşeyi Türk olan ilk millî Türk bankasıdır. Büyük zaferden son ra, Büyük Şefin emir ve işaretile teşekkül eden Iş Bankası, sadece muvaffakiyetü bir malî müessese olmakla kalmamış, Türkün, kendimizin bile bilmediğimiz, bir meziyetini, bankacılıktaki yüksek kabiliyetini ispat eden bir abide olmuştur. İş Bankası, bütün millî bankalarımızı doğuran bir ana banka, bugünkü bütün Türk bankacılarını yetiştiren bir banka üniversitesi olmuştur. Filvaki, İş Bankası, Sümer Bankın, Cumhuriyet Merkez Bankasının, Emlâk ve Eytam Bankasınm, Etj Bankın, teşekkül etmek üzere olan Deniz Bankın, diğer küçük Türk bankalannm ve birçok sanayi müesseselerinin anası olduğu gibi, muhtelif malî, smaî ve ticarî müessese lenmıze sermaye, müdür, mcmur yetiştiren velud bir kaynak olmuştur. Onun yetiştirdiği genclerden, yalnız bankalar degıl; Iktısad Vekâleti, Uyuşturucu Maddeler Inhisan gibi, devlet müesseseleri de istifade etmektedirler. Işçi Lideri: Leıvis Kapitalizmin kalesini yıkmak için 30,000,000 luk amele kütlesini seferber eden adam bugün Roosevelt kadar Bugün, Ameri kada, efkârı umu miyeye hâkim olan ve halk kütlelerini ellerinde oynatan iki şahsiyet vardır. Bi ri Cumhurreisi Roose velt, öteki John Plevvellyn Lewis. Bu iki şeften birin cisi, asırlık bir şa toyu asrileştirirken. demokrasiyi tamir işini gaye edinmis insaniyet hadimi bir fılozof, öteki, doğ duğu gündenberi sanayi âleminin mü cadeleleri içinde yaşamış, ihtilâlci fikir ve hareketlerinden dolayı defalarca hapisaneyi boylamr Gal'li bir muhaci rin oğlu ve eski bir maden amelesidir. kuvvetlidir I «İtalyadan ne istiyoruz? Tuna havzasında mevcudiyetinden, her türlü faaliyetten ve yahud her türlü ekonomik ge nişlemeden vaz geçmesini mı? Kat'iyyen hayır. Fakat her türlü Hegemonyadan vazgeçmesini mi? Kat'iyyen evet. İtal yadan bir başka istediğimiz de şudur: îtalya, orada, herkesten ziyade kendisine karşı tehlikeli olabilecek herhangi başka bir Hegemonyaya mâni olmalı ve gerek kendisinin en iyi inkişaf şanslarını Diğer taraftan gene Le Jour gazetesi ve gerek en iyi sulh şanslarını orta Av rupa milletlerile bir anlaşmada aramalı şu haberi veriyor: «Söylendığine göre, Almanlar, La dır.» iHKiıııiMiıııılllllllllllllllllillinilllllllllllllllllllllNlııımıııı Romanya Kralı Karol Pragı ziyaret ediyor [Baştaraft 1 ıncı sahifede] vaziyetini ihdas etmiştir. Dost memleket diplomatının hükumet merkezimize bir kaç ay sonra geleceği anlaşılmaktadır. Basvekilimizin Belgrad seyahati M. Stoyadinoviç M. Ankara stadının aynini Belgradda yapacak Ankara 30 (Telefonla) Dost Yugoslavya Başvekili doktor Stoyadinoviç geçen teşrinde Ankaraya geldiği zaman, stadyomu çok beğenmiş ve takdirlerini beyan etmişti. Yugoslavya hükumeti şimdi bize müracaatle bu stadyomun plânlannı istemistir. Yugos'avyanın Belgradda da aynen bu şekilde asrî bir stad yaptıracağı anlaşılmaktadır. Atatürk Roosevelt'i taziye, Kral George'u tebrik etti Başvekilimiz İsmet İnönünün, evvelce de büdirdığimiz gibi 1 nisanda İstanbuldan Belgrada hareketi takarrür etmiş gibidir. Müttefik Yugoslavyanın hükumet merkezinde, Başvekilimizi istikbal ve izaz için şimdiden büyük hazırlıklar başla mıştır. Küçük Antant konseyinin içtimaı Eski îngiliz Kralı Pariste evleniyor Viyana 30 (A.A.) Windsor Dükünün etrafındaki zevatın söylediğine göre Dük mayıs bidayetinde Parise gide rek ayın nihayetinde Fransada Mrs. Simpson'la evlenecektir. Bundan sonra Dük Avusturyaya avdet ederek Karin tia'da Wasserleonberg satosuna yerleşe cektir. Bundan evvel Dük nisan ayında Sank Wolfguag'da ikamet edecektir. Yugoslavyada çığ altmda kalanlar Belgrad 30 (A.A.) Slovenyada Karavanques dağlarında tertıb edilen bir ski müsabakasında 28 kişi dağlardan kopup gelen bir çığ altmda sıkışıp kal nııstır. Bunlardan on dokuzu ölmüştür. Karların altından şimdiye kadar iki cesed çıkarılmıştır. Kazazedelerin kısmı azamı Neumarkt fabrikalan amelesin dendir. Almanyanın Amerika sefiri Berlin 30 (A.A.) Führer, Hari ciye Müsteşarı Dieckhoffu Vaşington sefirlıszine tayin etmiştir. Deniz silâhları yarışı başlamak üzere Londra 30 (A.A.) Times gazetesi Japonyanın Londra deniz muahedesi ahkâmına uymak istememesi hakkmdakı kararını tefsir ederek ezcümle şöyle yazmaktadır: «Dünya şayed yeniden delice bir deniz silâhlan yarışına başlıyacak olursa bundan kimin mes'ul olduğunu sormağa hacet kalmıyacaktır.» Amerikadaki infilâkm sebebi Vaşington 30 (A.A.) Ziraat Nazırı \Vallace, NewLondon'daki mek tebde vuku bulan infılâk hakkında yapılan tahkikatın neticelerini neşretmiştir. Facia, binanın mahzenlerine dolan ve bir mötörden sıçrıyan bir kıvılcımla ateş alan gazin infilâkı neticesinde vuku bulmuştur. Raporda gazlerin yeraltmdan mı çıktığı yoksa kanalizasyon borulannın birbirine iyi raptedilmemesinden mi toprağa nüfuz ettiği zikredilmemiştir. Belgrad 30 (Hususî) Küçük Antant konseyi nisanın birinde Belgradda toplanacaktır. Konsey toplantısına iştirak edecek olan Romanya Hariciye Nazın Aontonesco ile Çekoslovakya Hariciye Ankara 30 (Telefonla) ReisiNazın Krofta yarın buraya muvasalat cumhurumuz Atatürk Amerika edeceklerdir. nın Teksas eyaletmde vuku bulan Belgrad 30 (A.A.) Küçük Anfeci bir kolej infilâkı dolayısile Relaşma daimî konseyinin konferansı iki gün isıcumhur Roosevelt'e bir telgraf sürecek ve üç memleketin Hariciye Naçekerek Türk milletinin teessür ve zırlan 2 nisanda matbuat mümessillerini taziyelerini bıldirmiş, Yunan Kralı kabul ederek mesailerinin neticesini bilS. M. George'a yolladığı bir telgrafla da Yunan milli bayramını direceklerdir. tebrik etmiştir. Pravda gazetesi, Antonesco ve Krofta'nın konferans biter bitmez BelgradM. Roosevelt ve Kral George, Büyük Şefimize teşekkürde bulundan ayrılmıyacaklarını, Antonesco'nun 3 muştur. nisanda ve Krofta'nm da 8 nisanda haGene Yunan bayramı vesilesile reket edeceğini yazıyor. Başvekılimiz ve General Metaksas Ayni gazeteye göre, Çekoslovakya arasında telgraflar teati edilmiştir. Cumhur Başkanı Beneş 5 nisanda Belgrada gelecektir. Dost ve müttefik devlet reisinin parlak bir surette kabulü için büyük hazırlıklar yapılmaktadır. M. Stoyadinoviç''in Roma seyahati Belgrad 30 (A.A.) Havas A jansı muhabirinden: İyi malumat almakta olan mehahle göre Stoyadinoviç, Kont Ciano'ya iadei ziyaret etmek üzere nisan sonunda Ro Münih 30 (A.A.) Alman ajansı maya gidecek, siyasî ve iktısadî itilâfları bildiriyor: ikmal edecek olan kültür sahasında teşMevcud zorlukları ve suitefehhümleri riki mesaiye müteallik bir itılâfname imortadan kaldırmak maksadıle Führerle za edecektir. General Ludendorff arasında bir görüşAvusturya ve Macaristanda Krallık me yapılmıştır. Bu görüşme istenilen nemeselesinin münakaşası ticeyi vermiştir. General Ludendorff, Budapeşte 30 (A.A.) Tısti Uj Führerin utandıncı Versay muahedesini yırtmasını tamamen tasvib etmiş, bilhassa sag gazetesi, monarşınin gerek Macaris milletin ve devletin yeniden silâhlanarak tanda ve gerek Avusturyada iadesine Ren üzerinde hakimiyetini tesis etmiş ol birçok engeller mevcud ve bunlardan masından dolayı memnuniyetini bildir başlıcasının beynelmilel siyasetin Macar miş ve müteakıben milletin, mühim va ve Avusturya lejimistlerinin arzusuna gözifeleri ifa yolunda kendisine kuvvet ve re inkişaf etmemesi olduğunu ve meselâ ren fikir birliği için olan mesaisinden bah İtalya Yugoslavya anlaşmasmın yenil mez bir mâni teşkil ettiğini bildirmektedir. setmistır. Kont Ciano 8 nisanda Peşteye Führer, tecrübelerini anlatmış ve ü gidiyor çüncü Reich ile ordunun Büyük Harb Roma 30 (A.A.) Schuschnigg'in generalile tekrar sıkı temasa geçmesinden Roma ziyareti evvelce bıldirildiği gibi mütevellid memnuniyetini bildirmiştir. cumartesi günü değil ancak gelecek hafKudüs müftüsü Londraya tanın ilk günlerinde vuku bulacaktır. gidiyor Diğer taraftan Kral, Kraliçe ve ma Kudüs 30 (Hususî) Filistin müf iyetlerile Mussolini'yi temsil edecek olan tisi Cemal Bey Elhüseyni, Arab pro Ciano Budapeşteye 8 nisanda gidecek pagandasını idare etmek üzere yakında lerdir. Londraya gidecektir. Londradaki Arab Çek Başvekilinin Bükreş seyahati bürosunun eski direktörü Emil Gury de Bükreş' 30 (A.A.) Adverul ga bi'âhare ona orada mülâki olacakür. zetesine göre, Çekoslovakya Başvekili Arab mehafilinde söylendiğine göre, Romanya millî bayramı münasebetile müftü, muhaliflerden Fahri Bey NashaBükrese gelerek Tataresco'nun son defa şibinin, Cemal Bey Elhüseyniye îngiltekendisine yaptığı ziyarete mukabele ederedeki faaliyetinde yardım etmesini kacektir. bul etmiştir. Levvis, otuz milyon Letvıs nutuklarından birini söylerken işçinin teşkil ettiği ordudan çıkmış ve Amerikayı bugünkü şarktan garbe, şimalden cenuba dolaş Amerika yapan kapitalizmin kuvvetli ka mış, nihayet 1908 de İllinois'de yerleşlesinde bir rahne açmak için o otuz mil mıştir. Onu, burada alıkoyan şey aşktı. tonluk orduyu seferber etmeğe karar ver Levvis orada evlendi ve o tarihten itiba miş bir adamdır. Levvis, Cumhurreisi Ro ren de işçi liderliğine doğru ilk adımını osevelt kadar kültürlü, onun kadar oku attı. Söz söylemekteki kudreti, zekâsı, famuş, onun kadar ateşin bir hatibdir. aliyeti, az zaman zarfında A. F. L. re Muammer, Yusuf Ziya, Sami, Muisinin nazarı dikkatini celbetmiş ve Levvis, vaffak Cevdet, Faz.l, Hamza Osman, Bazı mehafil vardır ki, Levvis'in ismi orada korku uyandırır. Amele patırtıları bu adamm sağ kolu mesabesinde bir mev Osman Nuri, Sadi Nejad vc Şakir Rıfat ila... gibi gene ve liyakatli banAmerikada eskidenberi mevcud olmakla ki sahibi olmuştu. beraber, işçi hareketini idare eden bir şeBir müddet sonra Levvis, işçi hareketi kacılarımız, hep İş Bankasmdan ye fin Levvis derecesinde nüfuz sahibi olu nin başına geçmedikçe yüreğini rahat bı tişmiş, hepsi oradan feyiz almışlar 13 yıl içinde müdür ve memur şu ilk görülmüştür. Amerika efkân umu rakmak istemiyen derunî iblisin tahrikâ dır. miyesi, bu adamm hergün artan bir kud tile, A . F. L. reisine karşı namzedliğini olarak binlerle gene yetiştiren İş Bankarete sahib olduğunu bilir, fakat ne mak koydu ve Hearst'ın yardımile riyaset mev sının asıl büyük himmeti, memlekete aşıladığı bankacıhk ruhu, iç ve dış piyasasadla hareket ettiğini henüz kestireme kiini ele aldı. miştir. John Levvis'in ismi, iblisin ismi giBugün John Levvis, riyaset ettiği kö larla halka telkin ettiği derin emniyet ve bi korku ile anılır. mür madenleri sendikasının başında, A itimaddır. John Levvis, kollannı sallıya sallıya, çamur deryasında yürür gibi ağır adımlarla yürür. İnsanların biribirine çok benzediği bu memlekette, onun çehresi, her girdiği yerde derhal nazarı dıkkati cel bedecek kadar başka ve son derece çir kindir. İri kafası ve iri suratı, etten ve kemıkten değıl, sun'î kauçuktan yapılmış ve üstüne, muhtelif insanların yüzünden toplanan saçlar, kirpikler ve kaşlar takılmış hissini verir. Boğa alnma benziyen alnı nın üstünde dimdik duran beyaz saçları, bıyık zannedilecek kadar kalın, kömür gibi simsiyah kaşları ve baykuş gözünden farksız testekerlek, sabit bakışlı gözlerile Levvis hakikaten insana ürpertiler veren bir mahluktur. merika madenlerinin heyeti umumiyesinden fışkıran ve kapitalizmi tehdidi aitmda tutan bir grizo haline gelmiştir. Ma den iscileri onu, sef sıfatile kıskanc bir itina ile baslarında tutmakta ve bir kahraman gibi korumaktadırlar. Ona karsı beslenen hürmet o kadar büyüktür ki binlerce kömür amelesi, çocuklarına Levvis ismini takmıstır. John Levvis, hayatını hapisanede ge çiren fakir ve cahil babanm oğlu, maden amelesi Levvis çok kültürlü bir adamdır. Klâsıkleri tamamile tanır. Bir gün, ga zeteciler, kendi^ini bir vagonda İliade'i okurken görmüşlerdir. Bu adamm hitabetteki kuvveti ile, adalelerindeki kuvvet te kültürü ile bir ayardadır. İş Bankasının muvaffakiyetü çalışması sayesindedir ki, bugün, hiç tereddüd etmeden yeni bankalar kuruyor ve işletiyoruz. Yeni kurulan millî bankalar, hep îş Bankasının yarattığı cesaret, itimad ve emniyet havası içinde doğmuş müesseselerdır. İş Bankası olmasaydı, muhakkak, bunların hiç biri olmaz ve Türk bankacılığı doğmazdı. Hitler General Ludendorf f'la görüştü General kendisinin bütün icraatınrtasvib etti İktısad Vekilimiz Celâl Bayarla arkadaşlarının kurduklan bu ilk Türk bankası, 13 yıl evvel işe başlarken dudaklarını bükenler, bugün, onun göz kamaştıran varlığını takdirle, hayranlıkla alkışlıyorlar. 13 yıl evvel, bugünün ve yarının bu kadar verimli ve feyizli olacağını gören Levvis, temsil ettiği işçi miktarmı bir büyük insanlara ve onların büyük eserleJohn Levvis'in sesi de kendisi kadar buçuk milyon tahmin etmektedir. Kendirine hayran olmamak kabil mi? şayanı heyrettir. Kâh bellibelirsiz işıti sine sorarsanız, ne demokrattır, ne cumlen, kısık dudakların arasından güçlükle huriyetçidir, ne sosyalist, ne de komünist duyulan bir mırıltı, kâh eski Yunanhla tir. Başlıca gayesi işçi sınıflarını tevhid rın tiyatro maskelerinde olduğu gibi ala edıp onları, ekonomik menfaatlerini mübildiğine açılmış bir ağızdan, üç büyük dafaa edecek vaziyete koymaktır. Levvis, kiliseyi çın çın öttürmeğe yetecek irilikte Amerika kanunu esasisinin her smıfa teşbir ses halinde çıkar. kilât yapmak hakkını verdiği halde, ser İngiliz Kralının taç giyme merasiminde Almanyayı Blomberg temsil edecek Berlin 30 (A.A.) Resmen bil Amerikadaki sanayi teşkilât komite mayedarlarm entrikaları yüzünden sendirildiğine göre Führer, İngiltere Kralı sile Amerika iş federasyonu, milyonlarca d'ka halinde toplanamıyan muhtelif a Altmcı Jorjun tac giyme merasiminde insanı temsil eden C. î. O. ve A. F. L. mele sınıflarının teşkilâtlandırılmasını he kendisini temsile Mareşal Blomberg'i baş harflerile, Levvis'in bütün hayatına def tutmuştur. Bundan sonra da, siyasî memur etmiştir. Şimal denizi üssübahrî Otto Schultze ile hâkimdir. 1880 senesinde, maden mınta hedef olarak demokrasiyi kurtarmak ga kumandanı Amiral merasime yesindedir.. Bu gayesine, Amerika işçisi tayyare generali Stumpff'de kasında, hayatmın yansını hapisanede gidecek Alman heyetine dahil bulun ni teşkilâtlandırarak ermek ümidindedir. geçiren bir babanm evlâdı olarak doğan maktadır. Sosyalistler Leıvis'e muzaheret Levvis, pek küçük yaşında iken maden zaheret etmelerini tavsiyeye karar ver Şikago 30 (A.A.) Amerikan sos miştir. Levvis günün birinde birdenbire işi gücü yalist fırkası, mensublarına Levvis'in idaBu karar, Amerika mesai federasyobırakıp sergüzeşte atılmış, Amerikayı re etmekte olduğu sendikal harekete mu nuna indirilmiş ağır bir darbe teşkil et mektedir. tır. On beş sene bu hayatı sürükliyen kuyusunda kazma sallamağa başlamış edecekler Mısır Kralı Milletler Cemiyetini gezdi Vyıınnı D Âli mahkemenin bir kararı Cenevre 30 (A.A.) Mısır Kralı Faruk, Milletler Cemiyeti kâtibiumumisi Fransız Müdafaa Nazın M. Avenol'ün delâletile Milletler CemiLondraya gidiyor yeti sarayını ziyaret etmiştir. Kralın ya Paris 30 (A.A.) Harbiye Nazın nında Valide Kraliçe ile Prensesler, Is Daladier, öğrenildiğine göre, Fransız viçredeki Mısır maslahatgüzarı Hassal İngiliz cemiyeti tarafından tertib edilen Bey ve 10 kadar maiyeti bulunuyordu. müteaddid toplantılara iştirak etmek ü Kral, henüz inşa edilmekte olan aksazere, 21 nisanda Londraya hareket ede mı da dahil olmak üzere, sarayın her tacektir. Daladier, bu esnada, îngiltere rafını gezmiştir. Hükümdar, büyük bir Hariciye Nazın Eden ile de mühim gö alâka göstermiş ve Mısırın yakında Milrüşmelerde bulunacak ve İngiliz H a letler Cemiyetine girmesi suretile babası nciye Nezareti Daladier şerefine bü Birinci Fuadın en aziz arzularından biritün siyasî partiler yüksek mümessillerinin sinin pek yakında tahakkuk edeceğinden de iştirak edeceği bir ziyafet verecektir. , dolayı memnuniyetini izhar eylemiştir. Vaşington 30 (A.A.) Yüksek mahkeme asgarî yevmiyeler hakkındaki kanunun kanunu esasiye uygun olduğu nu 4 reye karşı 5 reyle tasdik etmiştir. Bu karar Vaşington devleti dahilinde, çalışan kadmlar için asgarî bir yevmiye tayin eden kanunu teyid etmek için ittihaz edilmiştir. Karar, Nevyork, arizona ve Arkansas devletleri dahilinde cari ayni mahiyetteki kanunların kanunu esasiye uygun olduklan hakkında yüksek mahkeme tarafından evvelce verilmiş olan kararları nakzetmektedir. Kararın metni hâkim Hughes tarafuıdan okun muştur.