Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
19 İTvincikânun 1937 CUMHURtTET Antakya TARIHI Esnaf cemiyetleri ŞEHIRCILIK KOŞESI reisleri toplandı Esnaf cemiyetleri reisleri dün öğle den sonra Ticaret Odasında bir toplantı ir yandan soğuğun tesirile kıpBundan evvelki yazımda îstanbul şeh geçtikçe nüfusu artacaktır. Bu yeni nüyapmışlardır. Bu toplantıda cemiyet ida rinin istikbali hakkında bazı düşünceler fusu İstanbul cihetine çekeceğiz. İşte doğkırmızı kesilen ellerini üfliye re heyetlerinden geçen cemiyetlerin müş münasebetile yeni Türk neslinin yapaca ru fikir. O halde plânını yapalım. Kıyüfliye ısıtmağa çalışıyor, bir yanterek yardımı için hazırlanan programın ğı yeni abideler için îstanbul mu, Köprü meti biçilmez abidelerını açalım. Cadde, dan da sicim gibi gözyaşı dökerek inliye son şekli müzakere edilmiştir. İçtimaa nün karşı tarafı mı uygundur? Tarzında bahçe, park, mahalle hududlannı çize inliye ağhyordu. Sağ kulağı kanıyor gibazı cemiyet reislerinin iştirak etmemiş bir neticeye varmıştık; iki muhtelif cere lim. Bu yapılmadan evvel değil büyük bir biydi, fakat gözünün yaşile yüzünün kiolmasına rağmen ekseriyet mevcud oldu yan taraftarlannın müdafaalannı ve de müessese veya abide, kabilse bir tek bina ri birbirine karışarak yanaklannda garib ğundan program aynen kabul edilmiştir. diklerini de bugüne bırakmiştık. 28 kurmıyalım. Plân, hudud, karakter, izler vücude getirdiği için kulağından sıBu programa göre esnaf cemiyetlerisımın Türkmenliğe temas eden şu cümlekaşe ve stil belli olduktan sonra bu şehir zan kanlar pek belli olmuyordu. nin bu seneki bütçelerinde yardım tah Evet, diyorlar ki: si de calibi dikkattir ( 4 ) . Elbisesi de yırtık pırtıktı, kundurasıkısmında ev, bina veya akar yapmak ıs[1918 Fransız işgalinden «Hicreti Nebeviyeden iki, üç asır ev sisatı olan 22,000 liranın 7,000 liralık îstanbul cihetini imar ve ihya etmek için tiyenlere diyelim ki: «İçerisi modern, kü nin bir yanından çorabsız ayağının mosonra Hatay] vel, Türk milleti, bir kısmı çiftçi olmak bit kısmı müşterek yardım akçesi olarak yeni ihtiyacları bu taraflarda doyurmak bik, ne olursa olsun. Fakat binanızın rarmış eti görünüyordu. Bununla beraber Bundan evvelki fasıllanmızda Hatay üzere şehir ve kasabalarda meskundular. ayrılacak ve bu İş bankasında açılacak lâzım. Bunun için de stadyom, konserva dışarısı şehrin bu hususî kısmmdaki umu kirli sevimlilik derülecek bir hali vardı. ilinin tarihî devrelerdeki vaziyetini muhte Diğer kısmı ise keçeden (yurd) lan al esnaf yardım sandığı hesabı carisine ya tuar, tiyatro gibi. Yeni abideleri îstanbul mî manzara ve kaşesine uymak şarttır. İş Hem rikkat, hem dikkat uyandınyordu. lif bakımdan mütalea etmiştik. 1918 den tında beytutet eden Türkmenlerden iba tınlacaktır. Bu paranın 5,000 lirasile iki tarafında yapmak gerek. Yeni Unkapanı te nümunesi!» ve resim, foto, maket olsun Yanına sokuldum, sordum: doktor, iki hemşire ve bir ebe, bir dis itibaren Hatayda cereyan eden hâdisa retti.» köprüsü yapılıp Beyoğlu ve îstanbul da bir örnek gösterelim. Neye ağlıyorsun çocuğum, birşey panser açılacak, mütebaki kısımlar da leri hulâsa edecek olan bu fasılda ise ev Türk tarihini ilmî metodlarla vücude ha kestirme bir yoldan birbirine bağlamnBu şekil ve tarzda büyüyecek, kala mi kaybettin? velâ Hatayın içtimaî hayatını bugünkü getiren ve toplu bir halde kavrıyan Türk tahsilde bulunan esnaf çocuklanna yar ca karşı taraftan da buraya gelmek ve balıklaşacak olan Îstanbul cihetinde de Hüngürtüsünü çoğalttı, gözyaşlannı manzarasile gözden geçireceğiz. Tarih Kurumunun, Büyük Türk tarihinin dım edilecektir. gitmek kolaylaşacak.. ve ancak hakikî lüzum hissedildikten son azalttı, kesik kesik cevab verdi: Program bugün esnaf cemiyetlerine Hatay tarihinin bu son devresindeki de, Türkmenleri Türklük camiasmın ayBöylece îstanbul ciheti imar edildik ra konservatuar, tiyatro, otel yapalım. Fa Babam dövdü! rı bir parçasıymış gibi mütalea etmediğini tevzi olunacak ve kabulünden sonra üç çe zaten imarı ve ıslahı kabil olmıyan kat bütün bunlann, şehrin bu taraftaki mühim ve mütenevvi hâdiseleri müşahe Bir suç mu işledin, ne yaptın? kişilik bir yardım sandığı heyetile iki Beyoğlu ciheti kendi kendine Îstanbul ta stil ve hususiyetlerine uygun düşmesi gede ve tasnif edebilmek için bu hâdisele görürüz. Annem et alayım diye para almış, rin sinesinde cereyan ettiği içtimaî muhiti Hulâsa en küçük bir vasıf en basit bir kişilik bir murakabe heyeti seçilecektir. rafına taşınacaktır. rek. onunla sinemaya gitmiş. Babam öfkelenBu program yalnız 937 senesi için hulâsaten tanımak lâzımdır. suans ile de olsa, Türkmenlerin Türk Bunu yapabilsek! Dünyada mislini di, annemle kavgaya girişti. Ben de aramuteber olacak gelecek sene ihtiyaca göBu itibarla evvelâ Hatayın son de lerden ayrı imiş gibi mütalea olunmasmın Diğerleri diyorlar ki: ne para ile, ne vakit ile yapmak imkânı larım bulmak istedim, bir iki söylenecek virdeki içtimaî vaziyetini tasvir etmeğe ilmî hakikatlerle kabili telif odmadığı re değiştirilecektir. Karşı taraftan maksad yalnız Galata olmıyan îstanbul cihetini bozulmaktan oldum. Babam, annemi bıraktı, benim yaçakşalım. bugün bir mütearife haline getirilmiştir. ve Beyoğlu mudur? Ayazpaşa, Taksim, kurtarırdık. Romada Bizans eserleri, MiBu itibarla biz de Hataydaki Amuk Pehlivanlı oymaklarının da bazı kollan Maçka, Şişli, Beşiktaş ve Boğaziçini de sırda Arab mimarisi vardır. Fakat îstan kama yapıştı. Silleledi, tekmeledi, soHatayda ahall: Yukarıki fasıllanmıznunda hıncını alamadı, kolumdan tutup da Hatayın nüfus cetvelinden bahseder Türkmenlerini Türkmen olarak değil kışın gelip yaz girimi Anadolu içerisinde hesaba katmak gerek. bulda, îstanbul cihetinde Roma da var, sokağa fırlattı. ken buradaki Türk olmıyan ekalliyetle Türk olarak kabul ve mütalea edeceğiz: ki yaylalanna çekilirler.» Yeni köprü yapılması îstanbuldan zi Mısır da, şark ta, garb da, müslüman da Benim için söylenecek söz yoktu, parAmuk Türkleri: Eski asırlarda aşiret rin Türk ahali karşısında pek az bir mikYalnız şurasını da ehemmiyetle kay yade Beyoğlu cihetinin işine yarıyacak buraya bağlı hıristiyan da. Hepsinden hayatı yaşıyan bu Amuk Türkleri, bü dedelim ki çok zengin olan Amuk ovası tır. Çünkü bu köprü ve caddeler yapıldık mühimi îstanbul Türk abidesi, Türk ese mağımı ısınp yolumâ yürüaaekten baştarda olduklarını rakamlarla göstermiş ka birşey yapamazdım. Fakat birkaç tesyük Reyhanlı Türk aşiretine mensub Reyhanlı aşiretinden evvel de birçok tan sonra da Boğaziçi, Beşiktaş, Üskü ri, Türk tarihidir. tik. liyet kelimesi mınldandım, baba elinHatay ilinin kahir ekseriyetini teşkil durlar. Türk aşiretlerile meskundu. Yukan fa dar, Kadıköy ve Anadolu yakasmın hal*** den kalan izlerle süslü ve dilim dilim kirBu aşiret bundan bir buçuk asır evvel sıllarda temas ettiğimiz veçhile 1326 da kına îstanbul ve Şehzadebaşı şimdiki gieden Türk halk arasında, iskân mmtakaÎstanbul cihetini ya bozmağa devam e li yüzünü okşadım, aynldım. lanm ve men'şelerini aşağıda zikredece Hataya gelerek Amik ovasına konmuş Hataydan geçen îbni Batuta, Amuk'ta bi çok uzak kalacağı için bu civar hal deceğiz veya son dakikada olsun biraz Ayrıldım amma çocuğun hayali bc ğimiz, Türkmenler çok mühim bir mev lardı. Ve derhal Inhanı burnundan baş birçok Türk aşiretleri çadırlannın bulun kının eğlence merkezi gene Beyoğlu ve daha etraflıca düşünmeğe ve kurtarmağa nimle beraber yürüyordu. Kansına kızıp ki işgal ederler. Türkmenleri etüd etme ladıktan sonra Nehrülkebir mecrasını, duğunu söylüyor: «Bunlar sürülerini ot Taksim olacaktır. Bilâkis yeni köprü îs karar vereceğiz. Fakat karşı tarafı ne yaçocuğunu hırpalıyan babaya da öfkelenip den evvel Türkmen kelimesi üzerinde bi Bayır dağlarını, kısmen Nehrülâsiyi, latmak için burada bol çayırlıklar bulur tanbulu şimdikinden ziyade Beyoğluna pacağız? Bugünkü gidişinde başıboş mu duruyordum. Bu vaziyette hatınma şu Cebeliâlâ, Cebelisem'ani takiben ve Ha lar ve reislerine (Ağa) derler.» diyor. çekecektir. raz duralım: bırakacağız? fıkralar geldi: lebin otuz kilometro «fimalinden başlıyaHatay Türkmenlerinin haddi zatında Bu Türk aşiretleri vakıâ tek bir başka«Bir yeni bina yapmak için iki eski Dördüncü Sultan Murad devrinde iki rak Kilisin Türkmen nahiyesile ÇobanTürkmen olduklan ilmî metodlarla tebanın emri altında idi. Fakat her kol kendi îstanbulu imar için Beyoğlu tarafmm bina yıkmak şarttır» prensipi yerine geniş Sipahi, bir timar meselesinden mahkemebey Cerablus hattı cenubundaki îlbeyrüz ettirilmiş değildir. Eski asırlardaki mıntakasında büyük bir hürriyete malik Istanbula taşmmasma gelince: Milyon yol, bahçe, meydan, abide, tiyatro yapali ve Türkmen nahiyelerini de ihtiva eden lik olurlar, yıllarca Kadıevine taşmırlar. gezginci bir hayat geçirmiş ve Suriye çölbulunurdu. Bu muhtelif kolların teşkilâtı larca liralar kıymetindeki Türk emlâki ne cak boş saha kalmayıncıya kadar en gügeniş sahaya yayılmışlardı. Bu Türk aLâkin davayı dinliyen yanm düzine hâJerindeki Arab kabilelerile mücadele etşireti siyah kıldan örülmüş çadırlar içe çok serbest esaslara istinad ererdi. «Re olacaktır? Bunlann sahiblerine, size îs zel yerlerin apartıman hastalığına kurban kimden hiçbiri kat'î bir hüküm veremez. miş olan bu Türk göçebelerini Arablar risinde yaşıyorlardı. (5) jsin icraatı, aşiretlerin menfai ve muva tanbul cihetinde köprü, cadde, yol, stad gitmesine müsaade edecek miyiz? Bu hasSipahiler, mahkemeden bi/ karar alamadan tefrik için bunlara gelişigüzel Türkrakatleri alındığı zaman meşru olur yom, tiyatro yaptık. Bu oturduğunuz yer talığın neticesi olarak bütün şehir emlâ yınca divana başvururlar, davalarını anBüyük aşiret başlarında Mursalli olmen denivermiştir. Esasen Arablar kendu.» (7) leri de tarlaya çevirmeğe karar verdik. kinin hergün biraz daha kıymetten düşmelatırlar. Vezirler ve Kazaskerler de i§i mak üzere 13 kola ayrılmışlardı." " " dilerine komşu olan Türk aşiretlerine suBu Türk aşireti Musul civarında bulu Alın sırtınıza evinizi, hanınızı, apartıma sine seyirci mi kalacağız? halledemezler, herifl«ri Hünkânn huzuMursalli (2 kol), Bahadırh (2 kol), reti umumiyede Türkmen demeği itiyad nınızı, geçin karşıya mı diyeceğiz? Bu suallere verilecek cevablar da bizi runa çıkanrlar. Dördüncü Murad, davaSarıcah (2 kol), Kodallı, Cofslu, Tt> nan diğer Türk aşiretleri gibi daima Aedinmişlerdir. Ve bunlann tesiri altında rab kabilelerile hali mücadelede bulunu Haydi, bunu da yaptık. Dinlediler ve «îstanbul şehrinin imarına nereden başla nın esasını dinlerken Sipahilerden biri şu runlu, Karaahmedli. Löklü, Yirdinli, kalan Avrupa müellifleri, hatta Türk yorlardı. Bu itibarla Hatay Türkleri Os geçtiler. Onlara nerede ve nasıl yer gösTevekkeli. mak lâzım?» sual ve meselesine doğru sözü söyler: Ya ben, ya hasım ölmelimüelliflerden bazıları, mahallinde ya manlı Türkiyesinden cenub hududunda tereceğiz? Bir cami yanmda, apartıman, yiz ki bu dava bitsin!.. Hünkâr, kendi a1802 de Amuk'ta bulunan bu aşiret pılmış esaslı bir tetkike dayanmaksızın ekseriya isyan eden Arabları tedib için imaret karşısında, otel, sebil civannda, bi sürüklüyor. «Bu cihet te kararlaşmıştır, daletinden iştibah hissettiren bu sözü dubunlara Türkmen diyip çıkmışlardır ( 1 ) . 50,000 den fazla idi. (6) gene o tarih kullanılan bir nevi akıncı kuvvetleri, rahane, türbeye bakan kübik bir pastacı artık münakaşa edilmez» mi diyorsunuz? yaf duymaz emir verir, her iki davacının Yapılmış, tasdik edilmiş bir şehir plânı Acaba Türkmenleri ayn bir katagori lerde Suriye şimalini gezen İngiliz mira Türk mıntakasının cenub hudud muhafı dükkânı pek mi yakışık alır? kafasını kestirir. *** olarak mütalea etmek Türkmen kelime laylanndan Sikar bu aşiret Türklerinin zı gibiydi. üzerinde bile kararlaşmış olsa gene zaÜçüncü Sultan Mustafa zamanında da sine sanki Türkten başka bir ırk imiş gibi çok güzel deve at yetiştirdiklerini yazıyor. man ve ahvale göre değişebilir. (1) Geographie Universelle, par F. Vldal Diyorlar ki: Eğin kasabasında nakibüleşraf vekili o1810 da Hatay ilini gezen meşhur de la Blache et L. Gallois, 80 inci tom. manidar nuanslar vermek ilimle kabili teV. B1RSON îstanbul şehri böyle kalmıyacak, vakit lan bir adam katillikle itham ve dört sarlif midir? Bu mesele Türk mütefekkir seyyah Burckkardt ta, Reyhanh Türkle Geographie Generale par Elisee Reclus, ve müverrihlerinin nazan dikkatini cel ri hakkında calibi dikkat malumat veri sahife 691, 748, 765, 772, rafm şehadeti üzerine de hükumetçe idam bederek her eserde bu noktanın ehemmi yor: «Büyük Reyhanlı aşiretlerin baş Beyrut Salnamesi. 2 nci cild. Sahife 37 olunur. Fakat padişah keyfiyetten haber den itibaren, Bay Mehmed Behçetin kay yetle nazan dikkate alınmış olduğunu gö kanları olan Mursal Ağa oğlu Haydar metli mukaddimesi. Cenubda Türkmen oyahnca, kendine sorulmadan nakibin asılAğa (Değirmentaşı) ndaki konağında makları, Ali Rıza Seyfi. İlâh... rüyoruz ( 2 ) . masından dolayı, kızar, bir ferman çıka(2) Türk Tarih Kurumunun Türk tarihi, Ziya Gökalpın, (Eski Türklerde içti oturur. Bu konak Gölsuyu üzerinde olup Necib Asımın Türk tarihi, Rıza Nurun Türk nr ve mahkeme de nakibin katil oldugumaî teşkilât) adlı makalesinde Hammer bir saray kadar cesimdir. Reyhanlı aşi tarihi, Ziya Gökalpm muhtelif makaleleri, na şehadet eden sarrafların dördünü birden alınma şu parçayı görüyoruz ( 3 ) . retinin 13 kolundan diğerlerinin de ayn ilâh... den astmr. (3) Cild 1. Sahife 56. «Garb oğuzlann islâmiyeti kabul etme ayrı başkanlan vardır. Bunlar kendi nü(4) Türk tarihi, Necib Asım, sahife 36. fuz mıntakalarmda serbesttirler. Fakat si hicretin 350 tarihinde Dağhan sülâleŞüphe yok ki Sultan Murad da, Ü(5) Antakya Yeni Mecmua sayı 10 sahisinden Salur Han zamanında vuku bul büyük davalar ve meseleler Haydar A fe 9. Bay Cemil Bahadır oğlu makalesi ve çüncü Mustafa da bu haltlan yaparken muştur. Salur Hanla beraber iki bin aile ğanın divanında hallolunur. Suriye Salnamesi cild 2 sahife 37 Bay «terbiye» mefhumundan ilham aldıklanAfrin nehrile hamam arasma yerleş Mehmed Behçet. islâmiyeti kabul etmiş ve Salur Han, Çanı sanmışlardır. Halbuki ortada suiisti Her nekadar Bay Cemil Bahadırh Reynak veya Karahan namını alarak kendi miş olan Reyhanlı oymağı zorladıklan hanlı Türk aşiretinin bundan 150 sene mal olunmuş kuvvetten başka bir şey olkavmini henüz putperest olan Türkler zaman 3000 atlı ve 3000 yaya çıkara evvel gelmiş ve Amukta yerleşmiş oldu|umadığı belli. Kansile, haklı veya haksız, den ayırd etmek için Türkmen tesmiye bilirler. Bu oymak çadırlanndan her bi nu yazıyorsa da bizim mahallinde yaptığımız tetkiklerden anladığımıza göre bu aşirine 15 kişi sığabilir. kavga ederken yuvanın saadeti namına etmiştir.» retin Amuka gelmesi tarihi daha eskidir. Her çadır sahibinin 16 aygır, 12 kıs Bize kalırsa bu aşiret bundan 34 asır önce masum bir hamle ile araya giren çocuFakat Hammerin Türklükle Türk Bursa (Hususî) Şehrimizdeki nafıa, su ve kanal işleri mühendisleri Vilâyet rak, 1500 koyun, 450 keçi, 18 sığır ve şarki Anadoludan gelmişlerdir. menliği böyle din farkile tefrik etmesi hağunu döven baba da aşağıyukan ayni va(6) Antakya Yeni Gün gazetesi 21/5/936 Nafıa Müdürü Cevdet te bulunduğu halde Ankaradan gelen mühendisler şeretalıdır. Anadolunun her tarafında ve Ha 24 devesi olup bunlann tutan 150 bin ziyette demektir. Ata Dervişin makalesi (Alman müellifi fine buradaki Şar Kulübde bir ziyafet vermişler ve meslekî hasbıhallerde buluna tay ilinde çiftçilikle geçinen Türkler, ço kuruşa vanr. Bu oymak halkı zengin o Rit Nerek) ten tercüme edilmiştir. Terbiye, kuvvet işi değildir!.. rak samimî ve ailevî bir gece geçirmişler dir. Resim ziyafetten bir köşeyi ve Nafıa banlık ve gezginci hayatı tercih eden lup hepsi bahtiyarlık içindedir. Reyhan(7) Yeni Mecmua, Bay Cemil Bahadırh Müdürünün etrafında toplanan gene mü hendislerimizi göstermektedir. M. TURHAN TAN Türklere (Türkmen) derler. Necib A hlardan baska buralara Cirid; Rişvan ve makalesi. Sayı 12. Sahife 1928. Hatay Türkmenleri Esnaf cemiyetleri bütçeYazan : Hataylı Ahmed Faik Türkmen lerinde yardım için 22 Maltepe Askerî Lisesi Felsefe muahimi bin lira ayırdılar Istanbulun imaıı için Güç işi mi, terbiye telâkkisi mi? Iki muhtelif cereyan taraftarlarının müdafaalarından çıkan neticeler Eski asırlarda gezginci bir hayat geçiren bu Türk göçebelerini Arablardan ayırd için onlara gelişi güzel Türkmen denivermişti ;inci fasıl Beşi Bursada gene mühendisler şerefine verilen ziyafet San'atla din arasında münasebet Demir itiraz etti. bidir: Sırası gelince aydmlanacaktır. Bu taraftan modern üslubda bir şair, daha mi gördünüz? Yüzü hararetten kıpkırmızı olan gene rada ruhun varlığı veya ebediliği etra • söze başlarken şakaklanna kan hücum efında bir metafizik münakaşası yapacak dfecek derecede müteheyyiç bir sesle ce Ve hemen biraz önce farkma varma san'atkâr yarı hiddetli, yan alaycı bir değiliz. Fakat zannımca davamız sem vab vermeğe kalktı. Bu, rivayete göre, dan işitmiş olduğu sözleri hatırlıyarak: kahkahayla gülerek: Söylediğinize bakılırsa bizde halkın bolik san'at davası idi. Bu san'at niçin eski paşalardan birinin torunu, evde mü Yani demode demek istiyorsunuz değil, münevverlerin dindar olması lâzım. öyle mi? Demir sükunetle: Yazan: Hilmi Ziya doğuyor? Hakikati çıplaklığile gösterin rebbiyelerle büyümüş, alafranga yetişmiş Cumhuriyetin içtimaî romanı: çocuktu. Yazılannı dinletmek merakı ol Fakat öyle görünüyor ki, mesele tamamile O vakte kadar bir kenarda, muhave rusunu söyliyeyim, ben fıkren tamamen ce, güzelin kaybolacağından korkulduğu Asla.. Onların tarihî kıymetlerini için. îşte mesele burada! Tabiat veya in masa büyük babasının konağı dışında bir aksinedir! tasdik ediyorum. Şu kadar ki, mutlak ve reye seyirci kalmış olan orta yaşlı zat, ih intellectualiste'im. Herşeyi zekâya ircaa Türk muhiti olduğunu bilmiyecekti: Halkm dini alışkınlıktan, korku değişmez hiçbir kıymet yok. Bütün kıytimal bir Darülfünun müderrisi müteva taraftarım. Bence san'at bile ilim gibi san çıplak olduğu zaman bütün kuvvet Beyciğim, kanaatimce din de san'at dan, superstitiondan geliyor. aklm eseri olmalı. Tabiati ve insanı bü leri ve zâflan görünecektir. Onu sever metler tarihî tekâmül içinde izafidir. zin, sakin bir lısanla söze kanştı: tün çıplaklığile göstermelidir. Fakat te sek, gerçekten seveceğiz. Ondan tiksinir gibi, ne moral, ne de immoraldır. O yal Ya münevverler?.. Yunan san'atının hakikaten dün • Ya.. Demek ki sırf humain olan nız, ruhumuzun bir ihtiyacına cevab ve Münevverler kanaatimce yanlış kıymetleri inkâr ediyorsunuz? Ağlamak, yaya üstadlık ettiğine ben de kaniim. mayüllerim beni istemeksizin öbür tara sek, gerçekten tiksineceğiz. Oscar Wil rir. Hatta bu manada san'atla karışır. yoldadır. Garbdan ibret almalı! Ba Ortaçağı büyük bir karanlık devri adde fa götürüyor. Fikren nekadar inkâr et de'in methettiği bir yalana kurban olmr sevinrnek, acı duymak, ümid etmek.. sem, gene ruhun hakikatinden, bizim u yacağız. İnsanm iyi ve kötü cihetini ol Hakikî dinin halkla hiç alâkası yoktur. kın Fransızlara. Orada ne kuvvetli bir Bunlar nedir? Tarihî kıymet mi? Nerederim. Modern zihin, ancak Yunana Açık konuşalım: Halk dinden anlamaz. mıstısızm hareketi var? Romanda, tiyat döndüğü zaman kuvvetini kazanmıştır. laşamadığımız bazı kuvvetlerin varlığın duğu gibi göreceğiz değil mi? de, hangi zamanda olsa, bu insanî duydan vazgeçemiyorum. Mevzu epeyce inkişaf etmiş ve teker Çünkü o, ruh âlemine aid metafizik bir roda, felsefede, her yerde kendini göste gular olmamış mıdır? Olmıyacak mıdır? Bu fikirler bana pek mülâyim geliyor. Demir: Şu halde siz iki yol arasın teker dağılan küçük münakaşalarla artık ihtiyacdır; yüksek bir şeydir. O da ede riyor. Bununla beraber zekâ ile bütün tabiat Bu kadar belâğatle söylediği, ve ka biyat gibi çok hususî bir saha, ayn bir dil, Onları taklid mi edelim? sırlarının çözülmediğini söylemek te doğ da kararsız haldesiniz! Müderris bey. kimlerin hangi fikirde olduğu anlaşılmış naatince çok kuvvetli bir noktaya dokunbir nevi kabiliyet ve istidad işidir. ru. Hakikaten protoplâzmanın mahiye ellerini uğuşturarak gülümsüyor, ve her olduğu için, iki taraf ta daha fazla söy Hayır, örnek alalım. Itiraf ede duğu için cür'eti artmış olmalı ki, etra Demir, bu sırada ihtiyar siyasiye ta yim, ben hıristiyanlığı anladıktan sonra fına gülerek bakındığı sırada ilâve etti: tini şimdiye kadar bize hangi âlim izah iki tarafa baktığı halde: îsterseniz lemeğe lüzum görmüyordu. Bu sırada bir edebildi? Hangi ruhiyatçı, tahlil yolile böyle diyelim diyordu, fakat herhalde bu Darülfünun talebesi söze kanştı: O nıştınlmış olduğu için sözlerin son kısmı islâmiyeti sevmeğe başladım. Garb mis Ya koca bir milletin edebiyatmda bize ruhun ne olduğunu haber verdi? N r kadar aykırı iki yol arasında sceptique halde insanlann dine ihtiyacları olmama'i nı o kadar iyi dinliyememişti. Feriha her tiklerini okudukça bizde de bunlann kar hâlâ kuvvetle yaşamasına ne dersiniz? hayet son söz gene san'atkânn değil mi? olmaktan başka yapılacak şey yok zanne lâzım! Farzedelim ki münevverler için kese ayn ayn iltifat ve ikramda kusuı şılığı mütesavvıflar olması lâzım geldığı Demir adeta onu dinliyormuş gibi tegünün birinde bu doğru olsa, halkı ne etmiyor. Çaylar ve sigaralar tazeleniyor ni düşündüm. Eskiden dilenci şarkısı di reddüdsüz ve ayni sükutla: derim. Demir, sabredemeden sözünü kesti: Yani, birbirini nakzeden bir iki fi Ortalığı kaplıyan kısa bir sükuttan yapmah? Dinsiz bir millet zincirini kır du. Bir aralık Demirin kulağına iğilip: ye eğlendiğimiz derviş ilâhilerinin değe Ağlamak, sevinmek mücerred ola«Şair bey zannederim sizi işaret etmek rini şimdi anlıyorum. kirden hangisine taraftarsınız? îfadesine sonra Demir yeniden söze girişti: ll miş vahşi bir hayvana döner. rak kıymet değildir. İnsan her zaman aygöre müderris olması lâzım gelen bu zat min aczinden gelen sırlardan bahsetmi Onların değeri kendi devirlerindey ni uzviyettir. Fakat bir tarihî devrin deKadınlaşmış denecek kadar zarif giyi istiyor» dedi. O, birdenbire muhavereye biraz düşündü. Sonra gülümsiyerek: yorum. Bunlar, yürüdüğümüz yol üze nen, excentrique, ince ve güzel yüzlü bir kanşmak mecburiyetinde kaldığı için he di. Rollerini oynadılar. Niçin boş vere ğer verdiği tarafma, bir başka tarihî de îkisini de nakzedemem, dedi. Doğ rinde fenerin aydınlatmadığı yerler gi gene, görünüşe bakılırsa, (poesie pure) defsiz ve dağınık bir şekilde söze girişti: yeniden diriltmeğe çalışıyorsunuz? diye vir kayidsiz kalabilir. {Arkası var) adant