Katalog

CUMHURÎYET 18 Evlul 1936 Rusyaya giden sporcularımız Moskovada Futbol takımımız bugün Dinamo stadyomunda Dinamo takımile ilk müsabakayı yapacak Odesa 1 7 (A.A.) Spor kafilemizŞampiyonamn programı le fevkalâde rahat bir yolculuktan sonra îstanbul Atletizm Ajanlığınan: Odesaya geldık. Sovyet Bırliği spor teş1 19 ve 20 eylulde yapılacak îs kilâtı reisı Harenko namına muavini tanbul atletizm şampiyonası için tesbit Raspevin imzasile vapurda kafile baş edilen programa göre atletlerin muayyen kanlığma gelen bir telsizde izhar edilen saatte müsabakalara hazır olmalan lâmuhabbctli temenniyata kafile reisi zımdır. Cevdet Kerim încedayı tarafından sa Birinci gün: mimî duygulan muhtevi bir cevabla mır 15: 100 seçme, yüksek atlama. kabele edilmiştir. Ayrıca Moskovada 15,10: 400 seçme. münteşir Rapots Haya gazetesile radyo15,20: final. da ncşrolunan Son Havadis gazetesi yol15,30: 10,000 final. da telsizle kafile başkanlığına müracaat 16: Disk ve uzun final. ederek kafileyi teşkil eden unsurlarla 16,15: 100 final. Sovyetler Birliğinde yapılacak maçlar 16,30: 1500 final. hakkında izahat istemişlerdir. 16,45: 400 final. Odesaya gece saat ikide geldik. Rıh17: 4 X 1 0 0 final. tımda Sovyetler Birliği spor teşkilâtı başİkinci gün: kanı adına muavini Raspevin, Ukrayna 15: 200 seçme gülle ve üç adım final. Cumhuriyeti spor teşkilâtı reis muavini 15,15: 400 mania final Maticvief ve Kief spor komitesi azası ile 15,45: 800 final. matbuat erkânı ve yüzlerce sporcu tara16: Cirid ve sırık final. fından fevkalâde alâka ve sevgi ile kar16,15: 5000 metro final. şılandık. 16,40: 200 final. Bugün on üçü elli trenile Moskovaya 17: 4 X 4 0 0 final. hareket ediyoruz. Hakemleri davet Moskova 17 A.A.) Türk sporcu19 ve 20 eylul tanhlerinde yapılacak lan heyeti dün Odesaya varmışlardır. olan Istanbul atletizm şampiyonasında Türk misafirler iskelede Sovyetler Birli hakemlik yapacakların muayyen günlerği Halk Komiseri meclisine merbut be de saat ikide Fenerbahçe kulübünde buden terbiyesi ve spor komitesinin bir mü lunmaları rica olunur. messilile mahallî spor teşekkülleri dele Başhakem: Unvan geleri ve matbuat mümessilleri tarafından Kronometrör: Adil, Said, Vedad, A" selâmlanmışlardır. bud, Nurettin, Nadolski, yüzbaşı Fuad, Bir orkestra iskelede Türk millî mar Muvasalat hakemleri: Yüzbaşı Hüsaşile beynelmilel marşı çalmıştır. mettin ve Celâl, Cehti Şahin Giray, ReLimanda ve Türk misafirlerin indiği o ceb, Ferruh. telin önünde türkçe ve rusça yazılan ihtiAtlama hakemleri: Ali Rıza, Cemil, va eden levhalar asılı bulunuyordu. Melih, yüzbaşı Zeki, tlk maç bugün yapılıyor Atmalar hakemleri: Hikmet, yüzbaşı Moskova 1 (A.A.) Sovyetler Bir Nuri, Sudi, Ekrem. liği beden terbiyesi ve spor komitesi 7 nci Balkan oyunları fevkaTürk Sovyet sporculan arasında yapı lâde güzel olacak lacak karşılaşmalann programını şu suAtina (Hususî) Yedinci Balkan retle tesbit etmiştir: 18/9 tarihinde Türk futbol takımı oyunlannın şimdiye kadarki oyunlara naMoskovada Dinamo sahasında Mosko zaran daha çok parlak olacağı anlaşılmaktadır. vanın en kuvvetli futbol takımı olan DiYedinci Balkan oyunlan, Berlin O namo takımile bir maç yapacaktır. Ha limpiyadlannın küçük mikyasta bir nüvanın fena olması maçın yapılmasına mâmunesi olacaktır. Bunun için büyük bir ni olmıyacaktır. gayret sarfedilmektedir. 20/9 tarihinde Leningrad şosesi üzeYunan Kralı, oyunlann açılış resmini rinde 100 kilometroluk bir bisiklet yanbizzat yapacaktır. Veliahd, Başvekil ve şı yapılacaktır. Bu yanşa Moskovadan bütün Vekiller de küşad merasiminde iki takım iştirak edecektir. hazır bulunacaklardır. Ayni gün, külrür ve istirahat parkında Müsabakalarda birincilik kazananlaı Türk ve Moskova eskrim ve güreş takınr için yapılan merasim şimdiye kadar yalan karşılaşacaklardır. pılanlardan çok büyük olacak birinci geTürk ve Moskova takımları arasındaki len müsabık en yüksek bir yere çıkacak müsabakalar Türk futbol takımile Mos ikinci ile üçüncü de onun arkasında yer kovanm en kuvvetli takımlanndan biri alacaklardır. Üç genc kız eski millî elarasında yapılacak ikinci bir maçla niha biselerile bunlann başma tac koyacaktır. yet bulacak ve Türk heyeti 22/9 tarihin Bu esnada stadyomun büyük direğine bide Leningrada hareket edecek, orada da rinci, ikinci ve üçüncü gelenlerin bay futbol, bisiklet, güreş ve eskrim müsaba rakları çekilecek ve birincinin marşı çakalan yapılacaktır. hnacaktır. 24/9 tarihinde Krasnaya Zaria ve 7 nci Balkan oyunlarına giDinamo takımlannm bir muhteliti Lenindecek Rumen atletleri gradda Türk futbolcularile bir maç yapacaklardır. Bükreş (Hususî) Yedinci Balkan Bundan sonraki maç 30/9 tarihinde oyunlanna iştirak edecek Romanya taKiefte yapılacak ve orada Türk futbol kımı bu sene büyük bir itina ile hazır culanna karşı Dinamo takımı oynıya • lanmıştır. Romanya takımı Bükreşten caktır. Köstenceye hareket etmiştir. Köstenceden Keza Kiefte de güreş, bisiklet ve es vapurla Atinaya gidecekler ve aym 21 inde Atinada bulunacaklardır. krim müsabakalan yapılacaktır. Tiflis veya Odesada da son bir karRomanya atletleri bu seneki müsabac 'lasma yapılması düşünülmektedir. kalarda üçüncülüğü alacaklarmı ümid etmektedirler. Müsabakalara girecek atNtanbul atletizm letlerin isimleri şunlardır: şampiyonası 100 200 metro koşucuları Dizena Istanbul atletizm birincilik müsabaka rikoviç, Yortake. larına yann Kadıköy stadında başlana 400 metro koşucuları Nemes ve Yorcaktır. Atinada yapılacak Balkan oyun dake. lannın en nazik bir gününe tesadüf eden 800 1500 metro Dinokristea ve atletizm birincilik müsabakalan, elde edi Lopusan. lecek dereceler itibarile mevsimin en gü5000 10,000 metro Manea ve Kozel bir spor hareketi olacaktır. On gün manesko. sonra Yedinci Balkan oyunlannda T ü r Uzun atlama ve üç adım: Yovonesko, kiyeyi temsil edecek atletlerimizin bir Kalistrot. müddettenberi toplu bir halde bulunmak Yunan usulü ve serbest disk atma: suretile idman yapmış olmalannın ilk ne Havoleç, Hersoni ve Ditrih. ticelerini bu müsabakalarda görmüş olaCirid ve gülle atma: Havales ve Hokl. cağız. Bayrak yanşı: 4X'OO Kovaç, De Atletlerimizin bu müsabakalarda elde zenariç, Yuvanesko ve Yordenka. Bayrak yarışı: 4 x 4 0 0 Yordenka, edecekleri dereceler Yedinci Balkan o Nemes, Negro ve Lazar. yunlannda alacağımız neticeyi bize aşaBalkan bayrak yanşı: 100200X ğıyukan bildirmiş olacağı için bu müsabakalann ayn bir kıymeti olacaktır. 100 4 0 0 x 8 0 0 Lapusan, Nemes, Yordenka, metroda Semih ve Raifin, 800 metroda Kovaç. Galib ve Recebin, 1500 metroda Rıza Maraton koşusu: Gal, Topala. Maksud ve Galibin Türkiye rökorlan üÜstündağ turnuvası zerinde yarış yapmaları kuvvetli bir ihtiGeçen sene yapılan ve uyandırdığı amalle beklenmektedir. lâkadan dolayı her sene yapılması karar Istanbul atletizm şampiyonasına An laştınlan (Üstündağ) tenis turnuvasına kara, îzmir ve Bursanın kampta bulunan geçen hafta Dağcılık kulübünde başlanatletleri de iştirak edecekleri için bu mü mıştır. sabakaların ehemmiyeti büsbütün arta Galatasaray Güneş, Fenerbahçe, caktır. Tarabya, Bebek ve Daecılık kulüblerinin «Kırk Yıl» ın dördüncü cildi Yazan: Halid Zıya Uşaklıgil Büyük üstad, bize yeni bır kavsıkuzah daha sundu. Onun kelimeyi inci yap maktakı kâ'bine ırışilmez hünerverlı ğıni Mavi ve Sıyah, Aşkı Memnu, Kırık Hayatlar gıbi ısimler altında iş leyıp te san'at âlemıne armağan eylediğı nefis gerdanlıklar hepimize öğretmıştir. Kırk yıl adı altında sıralanan ve birbirıne bağlı bulunan bu yeni eserler ise bana gerçekten bırer kavsikuzah görunüyor. Eşlerini ancak gökte sey rettığımiz renkten ve ışıktan örülme bu bedıî kemerler, bizım edebıyat semamızın hakikî ve ebedî suslerı olacaktır. Fakat bızim zaman zaman gorüp te zarafetme hayran olageldığımız kavsikuzahlar, guneşın rengü nuru birbirine karıştırarak feza boşluğu içinde yaşattığı bir cılveden ıbarettir. Büyük üstadın bize temaşa ettırdığı kavsıkuzahlar ise muvaffakıyetlerle, şereflerle ve ayni zamanda üzüntülerle, ıstırablarla, mücadelelerle dolu edebî bir hayatın rengârenk hatlarını tebarüz ettiriyor. Bu hatlarda olgun bır san'atkâr ruhu nun, engin bir bılgmlık, sonsuz bir sa'yin tebellür edişini görüyoruz. Büyük üstad, daha önce intişar eden üç cıldde, kırk yıllık edebî ömrünün ilk safhalarını hıkâye etmişti. Dördüncü cıldde, Türk edebiyat tarihinin mü hım bir devresme geçiyor ve bize «E debiyatı Cedide» adile anılıp ta şimdi tarıhe intikal eden velveleli ve çok velud bir âlemin nasıl tekevvün ettiğini anlatıyor. O tarihî devrenin, o edebî ve çok tannan âlemin haliklarından biri üstadın kendısıdir. O haysiyetle <Edebiyatı Cedide» tarıhini herkesten iyi o tahlil ve teşrih edebilir. Bediî kıymet ve edebî zarafet bakımından kavsikuzahlara benzettiğim <Kırk Yıl», bu bakımdan da tarihî ve çok muhim bir vesika oluyor. Eserdeki eda, bize rengin ve nurun lâhutî güzelliklerini tatttırdığı gıbi müedda da edebiyat tarihine taalluk eden birçok hakikatlerin lübbini seyrettiriyor. «Kırk Yıl» ın bu cildinde ve daha ilk sahifelerde (Mavi ve Siyah) deni len san'at bediasının ne vakit ve ne suretle rüşeymî bir hüviyet alıp tekevvün sahnesine girdiğıni görüyoruz. Üstad, Türk romancıhğmda en büyük inkılâbı yapan, daha doğrusu yurdumuzdâ masalcılığı kaldırıp ye'rîne garb teknığıne uygun ilk romanı koyan. bu eserin yazılmasına nasıl karar verdiğini anlatırken kalbinde kanayan bir sızıyı da haber vermekten kendini alamıyor. Bu sızıyı yapan Sadri Etem dostumu zun bir sözudür. Genc edib, bilinmez nasıl bir alâka ile, Mavi ve Siyah, Sultanahmeddekı Dikihtaşı dolduran hiyerogliflere benzetmiş. Üstad, bu teşbıhten müteessir görunüyor ve taşları insafa getirecek bir belâgatle sızlanıyor. Ben, elemsiz yaşamak hakkını bü yük hizmetlerinden alan üstadın böyle bir kalb sızısı taşımasını, müsamaha lanna sığınarak söylüyorum, doğru bulmadım. Çünkü birçok yazılarmı seve seve okuduğum ve taşıdığı değeri bütün eb'adile görüp saygıya lâyık bulduğum Sadri Etemin Mavi ve Si yahı Dıkilitaş hiyerogliflerine benzet mesinde istihfaf kasdi sezemiyorum. Genc edib, farzı muhal olarak böyle bir kasd taşımışsa teşbihlerde şart olan alâkayı gözetmemiş demektir. O hiyeroglifler, fakat okumasını bilenler için, hiç te anlaşılmaz değildir. Nitekim Sadri Etem de okuyamıyanlara tabi atile anlaşılmaz görünen o hiyerog liflerin zaferler terennüm eden birer mensur şiir olduğunu bilir. Kullanıl dıklan devrin dili olan hiyeroglifleri bugün tezyif etmek insafa değil, mantığa da uygun düşmiyeceği cihetle Sadri Etemin sözünde tariz şemmesi bulamamakta kendimi mazur görüyo rum. Kırk Yılm dördüncü cildi bu bahis ten sonra bütün edebiyat severleri heyecanla alâkalandıracak mevzulara geçiyor. Bu arada Tevfık Fikretin bir portresi var ki bütün resimlerinden beliğ ve canlı. Cenablar, Süleyman Na zifler, Recaizadeler, Siretler, Naciler, Cahidler, Şuayibler, Saffeti Ziyalar, Andelibler, Müstecabizadeler, Şeyh Vasfıler, Ahmed İhsanlar ve hulâsa Ondokuzuncu asrm sonile Yirminci asrm ilk yıllarında Türk edebiyatmı müspet veya menfi istikametlere sü rükliyen bütün şairler ve ediblere daır bu cilde kuvvetli tahliller konulmuş tur. Telıf, tercüme, intihal hakkında da herkesi müstefıd „edecek kıymetli mulâhazalar var. Araya. istibdadın edebivatı inciten edebsizliklerine aid fıkra lar serpiştirilmiş. Bu eseri dikkatle okumak, tenevvürü sevenler için lâzım değil, elzemdir. Donanmalarda hava hücumu tehlikesi çok azaldı Gemilere konulan yeni ve müthiş silâhlar tayyare taarruzlarını hemen hemen sıfır derecesine indiriyor ve hava filolarının aleyhine çeviriyor Bir muhribin bütün silâhları tayyarelere karşı kolaylıkla kullanv labilir (yukarıda), yeni tayyare toplarile nişan almak gayet ko laylaştı (sağda), gemilerde muhtelif namlulu ve »on sistem mitralyözler Harbde zırhhlara karşı tayyarelerin ne derecelere kadar müessir olacağını bize ancak müstakbel harb gösterebilir. Yapılan tecrübelerden, sulh zamanı manevralarından muhakkak ki birçok şeyler öğrenebiliriz. Fakat bize işin esasını gösterecek gene harbdir. Sulh zamanı yapılan tecrübelerde tayyare hücumlanna karşı istimal olunmak üzere imal edilen toplardan istifade kabil olmadığı gibi, diğer taraftan gemilere de hakikî bomba veya torpil atılmamaktadır. Bomba ve torpitoların zırhlılarm üzerine ika edeceği hasar ve tesirleri sulh manevraları esnasında tahmin etmek tayyarelere karşı istimal olunan topların tesirlerini ölçmekten çok daha kolaydır. Keşfolunan birçok usullerin de bu husustaki elveriçHliği şüphelidir. Yapılan tecrübelerm kat'î bır<mahiyet arzetmediği de. malâıhdur. * * * Bu mesele üzerindeki ihtilâfı tabiî görmek lâzımdır. Bu ihtilâf sayesindedir ki işin hakıkati anlaşılacaktır. Buna rağmen zırhlı ve dretnot sınıfına dahil olan büyük harb gemilerine karşı tayyare kuvvetlerile galebe çalmacağını iddia edenler birşeyi unutuyorlar; diğer bir meseleye de lâyık olduğu ehemmiyeti vermiyorlar. Unuttuklan şey bomba ile zırhlıya hasar yapılabilmesine mukabil, zırhlının yalnız olarak denizlerde yakalanamıyacağıdır. Harb zamanında bir zırhlıyı tekbaşma açık denizlerde yakalamak imkânsızdır. Bahriye cüzütamları da yalnızbaşına denizlerde dolaşmıyacaktır. Son harbde bile filolar, zırhlı, kruvazör ve muhribler den terekküb etmekteydi. Hava hücumunun üç şekli vardır: Birincisi çok yüksekten bomba atmak suretile icra olunur. Tayyareye karşı müessir surette ateş açabilen yeni topların müdafaasından sarfınazar, çok yüksekten atılan bombalarda isabet nisbeti o derece hükümsüzdür ki, zırhhlara karşı hiç te ciddî bir tehlike sayılamaz. İkinci hücum şekli tayyarelerin, zırhlılarm üzerine dalar gibi hücumla bombardıman etmeleridir. Bu şekilde bir hücum esnasında tayyare, zırhlının üzerine doğru inerek isabetten emin olarak bomba atmaktadır. Bu şekil dahi, mukabil tedbirlerden sarfınazar; gene büyük bir tehlike sayılamamaktadır. İsabet vukuunda bombadan geminin haricî kıs mının hasara uğrıyacağı muhakkaksa da modern zırhlı bunlara rağmen gene vazifesini ifaya devam edecek kuvvette imal edilmiş bulunmaktadır. Geminin üze rine dalar gibi hareketle tayyareden bırakılan bir bomba güvertenin zırhlı aksamını delemrmektedir. Çünkü bomba mütehassıslannın mütalealarına bakılacak olursa, bu vaziyette salıverilen bir bomba, zırhı delecek kadar sürat peyda edememektedir. Üçüncü hücum şekli tayyarelerden atılan torpillerdır. Ve bir filoya karşı hava hücumunun en tehlıkelisi budur. Buna sebeb yalnız ika olunacak hasann bü yüklüğü değil, ayni zamanda iorpitoların isabetini azaltmak için bir filonun rotasmı değiştirtmek gibi tabiyevî mahzurlar ihdas edişidir. * * * Fıloların tayyarelere karşı müdafaa vasıtalarına gelınce bunlardan ilki mukabil keşif tayyarelerinin mütemadi taras sududur. Son harbde bu tedbir sayesinde düşman filosunu gafil avlamak ihtimali son derece azaltılmıştı. Bundan sonra, Bir filonun hesablı atış huzmelerinden tayyarenin kurtulmast güçtür* düşman tayyarelerinin mevkiini radyo vasıtasile tesbit etmek, radyo istihbaratı ve saire gibi bir takım müessir usuller daha keşfolunmuş bulunuyor ki bunlar sayesinde düşman tayyarelerinin mevcudiyetini, filolardan yüzlerce mil uzakta iken keşfetmek kabil oluyor. Düşman tayyarelerinin geldıği istihbar edılir edilmez bunlara mukabil zırhlılardan tayyareler uçurulacaktır. Bu tayyareler, düşman hava kuvvetlerini zırhlı top ateşinın menzili içine girinciye kadar işgal edecekler ve düşman tayyareleri bir kere bu menzile girdiler mi, muhtelif bahriye cüzütamlarının tayyare top ateşine maruz kalacaklardır. Modern bir zırhlıda en aşağı 6 tane tayyare topu vardır. Bunlann beheri 47 pusluktur. Bu topların tesirile düşman tayyareleri 67 bin metro yüksekten uçmağa mecbur edilmiş olacaklardır ki bu irtifadan gemilere bomba isabeti aşağıyukan muhaldir. Zırhlı üzerine dalarak bomba atacak tayyarelerin de müessir olacaklannı um mam. Bunlar da 47 pusluk topların ateşine maruz kalacaklardır ki arasından kurtulmak hakikaten zordur. Yeni icad olunan ve birkaç namludan mürekkeb pompon isimli ve seri ateşli küçük çaplı toplar da alçaktan uçan tayyarelere karşı son derece müessir olacaktır. Bu toparın endaht kabiliyeti hakkında malu mat vermek yasak olduğundan burada fazla birşey söylemiyeceğim. Bu toplardan maada müteaddid ağızlı mitralyöz* ler de vardır. Seri ateşli Levvis mitral • yözlerinı bunlara ılâve edecek olursak bu kesif ateş arasından kaçabilecek düşman tayyaresıni alkışlamak lâzım gelir. Havadan atılacak torpiller zırhhlara karşı en büyük tehlikeyi teşkil ettiklerinden bunlara karşı müdafaa vasıtalan çok mühimdir. Torpil atan tayyareler, hede« fi görünciye kadar çok yüksekten uç < • mak mecburiyetindedirler. Hedefe yak « laştıkları esnada bunlar gemilerden uçu • rulan tayyarelerin müdahalesine maruz kalacaklardır kı bu müdahale onlar için taşımakta oldukları torpitoların ağırlığı bu nevi tayyarelerin manevra kabiliyetini iyiden iyiye eksılttiği için ciddî bir tehli* kedir. Bu tayyarelerin bunlardan kurtulduğunu farzedecek olursak, tayyare toplannm menziline girmiş olacaklardır. Bundan sonra da pomponlarm ateşine maruz kalacaklardır. Torpillerini atabilmek çin deniz sathının otuz otuz beş metro üstünden uçmak mecburiyetindedirler. Resmî yasak bizi bu kesif top ve mitralyöz ateşinden kurtuluş nisbetini faşetmekten menetmektedir. Yalnız şu kadar söylemek kifayet eder ki bu gibi hava hücumları tecrübelerinde bulunan tayyare zabitleri, hücum emrini alacakları filoların, yukarıda tarif ettiğimiz evsafta mukabil silâhlarla mücehhez olmamaları temennisindedirler. İngiltere deniz kaymakamı Kened Edvard Yeni Kadıköy iskelesi hazırlandı M. TURHAN TAN Kadıköy iskelesinin yeni şekli Yeni Kadıköy Haydarpaşa iskele sinin son hazırlıkları yapılmaktadır. îskele temel ve bina itibarile tamamen b'tmiştir. Şimdi dahilî inşaatı devam et mektedir. Yeni iskele 15 teşrinievveld? Köprüdeki eski iskelenin yerine kona caktır. Yeni iskele kuruluncıya kadar Kadıköy vapurlarının Üsküdar iskelesine yanaşması münasib görülmüştü. Fakat ŞıTketi Hayriyenin elindeki diğer iskelelerin ihtiyaca kâfi gelmiyeceği anlaşıldığın dan vapurların Galata rıhtımı ile Köpr'd arasındaki sahaya konulacak dubalara yanaşmaları temin edilecektir. iştirak ettiği bu turnuvada finala kalarak en çok puvan alan takımın ismi (Üstündağ) kupasının üstüne yazılacak ve (Davis) kupasında olduğu gibi bir sene sonraki müsabakada kazanacak takıma verilecektir. Turnenin dömifinali cumar tesi, finali de pazartesi oynanacaktır.