Katalog

2 nci sahifede: Siyasî icmal 3 üncii sahifede: Hava taarruzu kar şısında İstanbul 5 inci sahifede: Turk halıcılığını nasıl yükseltebiliriz? 6 ncı sahifede: Spor haberleri, tahlil ve tenkid, Donanmalarda hava hücu mu tehlikesi çok azdır BUGÜ1H. rinhirinpi vıl cavı • AA1R UllUllinCI Jll SdJI ı 4400 umhuri Telefon: Başmuharrir ve evl: 22366. Tahrlr heyetl: K EMA L i Z İSTANBUL C A G A L O Ğ L Ü Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, İstanbul Posta kutusu: İr.tanbul, No 246 24298. İdare ve matbaa kısmı 24299 . 24290 ü{lll)3 18 Eylül 1936 Tfirk inkılâbı fhakkında kadar yazılmış et«rlerin en melidir. Fransız Iparlâmentc Herriot ve doktoclKöprülü a<Mer için birer mukadkleme y Her gencin eli»de bir tam bulunmabdır. Yazan : "Dekin Alp «Fransa demokrattır ve demokrat kalacaktır.» Avrupada yeni Vaziyetler, yeni İstikametler Konuşulan sb'zler, büyük mik~ yasta manevralar değilse, Avrupamn 1914 ten bile çok asırı büyük bir felâkete sürüklenmekte olduğunu kabul etmek zaruridir. illetler Cemiyeti Asamble ve Konseyinin bugünlerdeki toplantılannda hangi meseleleri nasıl halledeceğini merak eden bile yok desek mubalâğa olmaz. Cemiyetin zayıf tarafı sıntalı ona bağlı umudlar birçok zayıflık peyda etmişken şimdi hâdiseler Cemiyete bütün bütün hâkim bir vaziyete geçmiş bulunuyor. îspanya işleri dünyanın hayret gözü önünde bütün fecaatile sürüp giderken Italya Habeşistanm Milletler Cemiyetinden kovulması için ültimatom vermeğe hazırlanıyor ve Almanya Nuremberg kongresinde Avrupanın üstüne Demoklesin kılıcı gibi sallanıyor. Bu şartlar içmde bazı devletlerin o kadar ehemmiyet vererek dort elle sarıldıkları Lokarno konferansı suya düşmüş, bunun yerine en hâd şeklinde bir Alman Sovyetler ihtilâfile Almanyamn müstemlekeler talebi yer almı§ bulunmaktadır. ^ Dün Almanyanın Lokarno paktını bozması bir mescle idi, ve guya Lokarno konferansı bu meseleyi daha geniş bir ölçüde hallederek Avrupa sulhunu dü" zeltecekti. Bugün Almanya Sovyetlere hücum ederek Avmpayı komünîzm belâsından ku/taracağını ileri sürmekte ve hayatî bir mesele olarak vaktile kendisinden alınmış olan müstemlekelerinin iadesini yüksek sesle istemektedir. Arayerde Fransız Alman hududunda Fransızlann yapmış oldukları Maginot isihkâm hatlan karşısmda süratle ileriletilmekte olan Alman istihkâm hatlarının yükselmekte olduğunu da unutmamak lâzımdır. Bu son tedbirin manası en yakm alâkadarlardan en uzak seyircilere kadar kimsenin meçhulü değildir. Almanya ye" ni istihkâmlarla kendi taarruz istikametlerinin garbden başka yerlerde olduğunu anlatmış oluyor. O başka istikametlerde harble meşgul olurken garbden gelecek müdahaleleri bu yeni Ren istihkâmlarile durdurmak karanndadır. Sanki büyük kargaşalıklan bazı istihkâm hatlan durdurmağa yetermiş gibi. Almanyanın Sovyetlere karşı aldığı mütearnz cephe en hafif manasında. büyük bir manevradır. Denebilir ki bu Lokarno meselesine yüksek sesle verilmiş bir cevabdır. Almanya bu hareketile anlatmak istiyor ki Fransız Rus ittifakı ortada iken o hiçbir Lokarno müzakeresine yanaşmıyacak veya herhangi bir Lokarno müzakeresinde herşeyden bu ittifakın kendi emniyetine muhalif olduğunu ileri sürecektir. Ne hacet, bu cihet şimdiden en keskin ve en aşırı ifadelerle kâfi derecede anlatılmış bile bulunuyor. Vaziyetin en hafif tabir veya tevili bu. Ancak Alman devletinin dizginlerini ellerinde tutanlann açık ifadelerinde Rusyaya taarruz kasdi en sert sözlerle ileri sürülmüş olduğuna göre bu sözleri hakikî manalarında alarak bunun kat'î Jtarar altına alınmış bir plânı ifşa ettiğini kabul etmek te vaziyetin en ağır tarafını gösterir. Bu şeklinde hareketin manası dünyanın gözü önünde şimdiye kadar emsal görülmemiş bir harbin uluorta hazırlanmakta olduğundan ibarettir. Arayere faşist ve nasyonal sosyalist sistemlerile demokrasinin mukayesesi gibi iddialar da karışmaktadır. Eğer bunlar, dediğimiz gibi, büyük mikyasta manevralar değilse Avrupamn 1914 ten bile çok aşırı büyük bir felâkete sürüklenmekte olduğunu ka bul etmek zaruridir. Bundan önce ayni mevzua dokunan diğer bir yazımızda hâdisenin şimdiyı kadar bütün tarihte emsali görülmemi: bir sergüzeşt olacağından bahsetmiştik Filhakika harb, ona çarpan her kafay azçok zedelemeden iade etmiyecek bi kaya demek olduğu için hele bu asırda pnu serin kanla düşünebilenlere Habeşistanm son üırridi de boşa çıkıyor Fransız Başvekili Leon Belçikanın korkusu Başvekil Vânzeland Blum'un söylediği nutuk beyanatta bulundu Ancak bu, İtalyanın Habeşistanı ilhakını kabul etmek demek olmıyacaktır •.• Habeş delegeleri Milletler Cemiyeti konseyine alınmıyor (Fransa sulh istiyor. Fakat eğer yarın kendi «Milletimizin büyük ekseemniyet, hattı hareket serbestisi ve vatanının riyeti komünizme muhaJiftir» müdafaası mevzuu bahsolursa bütün Fransız Paris 17 (A. milleti yekvücud olarak hareket edecektir.» A.)Belçika Baş t 1 bakanı Van Zee land, Entransijar gazetesinin muhabirine beyanatmda demiştir ki: « Fransaya kar şı olan vaziyetimiz gayet basittir.. Komşu Fransanın kuv Belçika Başvekili M. Van Zeeland vetli ve kudretli ol1 ması Belçikanın menfaati icabından dır. Fransanın kendi satvetini ne va sıtalarla temin ettiği keyfiyeti Bel ~ çikayı alâkadar etmez. Fransanın da Milletler Cemiyetinin son içtimaında; İmparator, Ras İmru ve Kassa tarafındau menafii, ekonomik, malî, sosyal ve askerî teşfcil edilen Habeş delegasyonu sahalarda kuvvetli ve müstakil bir Bel Londra 17 (A.A.) Deyli Tel Ancak Habeş salâhiyetnamesinin ta çikayı istilzara eder. Belçika kendi orduraf gazetesi, Habeş heyetinin Milletler nınmaması, italyanın Habeşistandaki ha sunu kuvvetlendirmek için icab eden fedakârhklan yapacaktır. Belçika kuvvetli Cemiyeti celsesine giremiyeceğine mu * kimiyetinin tanınması demek olmıyacal [Arkast Sa. 3 sütun 4 te] ] ve kudretli komşusunun hududlannı mü hakkak nazarile bakılabileceğini yazıyor. dafaa etmeği taahhüd etmiş değildir. Belçikanın kendi mes'uliyetleri kendisine yeter. Belçika milletı'nin ezici bir ekseriyeti bugün Avrupamn üzerinde bir fırtına giM. Leon Blum bir natuk söylerken bi esen komünistliğe muhaliftir. Ispanyainanır. Bütün vatandaşlann hukukuna da cereyan eden feci hadisat bütün bolve hürriyetine hürmet eder. Franı* de I Arkast Sa. 4 sütun 4 tel mokratik bir devlet olduğundan demokrasiye de imanı vardır. Demokrasiye hücum edenler, demok rasinin aleyhinde bulunanlar aldanıyor lar. îngiltere ve Amerika demokrasi ile Paris 17 (Hususî) FransızBaş üerlemediler. mi? Demokrasinm kıymeti rekili M. Leon Blum bugün evvelce söy hakkuıda bundan kuvvetli misale ihtiyac iyeceği biMirilen nutkünu okumuştur. var mıcfır? Milletler bugün bir tek kişiBütün dünyanın büyük bir alâka ile nin otoritesine tahammül edecek vaziyette beklediği bu nutukta Fransız Başvekili değildir. esas itibarile demokrasiyi ve sulhu müdaElhasıl Fransa demokrattır ve demokaa etmiştir. Bu itibarla Nurembergde rat kalacaktır. Fransız milleti demokrasi Hitlerin nutkuna bir nevi cevab sayılan tecrübelerinden sukutu hayale uğrama bu mühim nutukta M. Leon Blum de mıştır. miştir ki: Harbe gelince harbin nericeleri insan« Fransa, müsavata ve kardeşliğe [Arkast Sa. 7 sütun 3 te] Fransadaki grevler ci ü ü phelerde ilerliyor Devam ediyor. Likle bir anlaşma oldu. Dr.Şarkonun gemisi kutubda battı Kâşifle beraber «Purku vapa gemisinin 39 tayfası da boğuldu Hükumet deniz kuvvetleri ihtilâlcilere teslim oluyor. Troçki Barselona gidecek ? Vekillerin seyahati Celâl Bayar ve Fuad Asralı dün Zonguldak maden ocaklarmda tetkikat yaptılar İran sefirinin «Cumhuriyet» e beyanatı Zonguldak 17 (Hususî) îktr sad Vekili Celâl Bayar, Maliye Vekili Fuad Ağralı, îran sefiri Halil Fehimi ve müsteşan Nuri Isfendiyari, Zonguldak valisi Halid ve refaka tindekiler dün gece Türkişin amele si nemasına gitmişler g ^ .' dir. Sesli olarak ye *"" I ' y . I; ni yapılan sinema L Zonguldakta maden ocaklarmdan birinin methali da gösterilen iki fil! mi sonuna kadar seyretmişlerdir. nerlerini alarak asansörle 180 metro deHeyet bu sabah ta Türkişin kendi me rinlikte 1 numaralı ocağa indiler. mur ve ameleleri için yaptırdığı modern Uç buçuk kilometro uzunluğunda bu~ ilkmektebi, büyük işçi paviyonlarını ve lunan 1 numaralı ocağın muhtelif tarafmemur evlerini gezmiştir. Saat 11 de oto larında dolaştılar. Kömüriş umum mü mobillerle Kozluya gidilmiştir. Burada dürü İslâm Soyak burada da istenilen şehir, Kömüriş şirketi ve bazı paviyonlar izahatı verdi. gezildikten sonra Vekiller maden işçi elKuyunun içerisindeki tetkikat bir saat [Arkası Sa. 4 sütun 4 tel biselerini giydiler ve ellerine emniyet fe11 İspanya harbinden feci manzaralar: Bir sehrin zaptından sonra sokaklarda cesedler Purkovapa gemisinin battığı tzlanda açıkları len bir telgrafa göre «Pourquoi Pas?» adındaki Fransız kutub gemisi, Faxa körfezinde kâin Stramfjord açıklarında kazaya uğramıştır. Dalgalar, İzlanda sahillerine yirmi bir cesed atmıştır. Bun[Arkası Sa. 5 sütun 3 tei Kopenhag 17 (A.A.) Buraya ge hükumet tayyaresi SaintSebastieni bom verler dün Orio mevkiine girmişlerdir. Burgos radyosu bildiriyor: bardıman etmiştir. Milliyetperverler kı Oviedo şehri iki hükumet tayyaresi tataatın ileri hareketi, sahile giden yol ü rafından bombardıman edilmiştir. Bir zerindeki bir köprünün çekilmekte olan [Arkast Sa. 7 sütun 1 def Marksistler tarafından havaya atılması ıııııiMiıııııııııııııııııııııııııııiıııııııııııııııııııııııııııııııııııııııiMiııııııiHiıııııııııtımMinıııııııııııııııııınııııırıııııııııııııiiiııiMiımınııııııııııımıııı SenJanDeLuz 17 (A.A.) Üç üzerine, zorluğa uğramıştır. Milliyetper Almanya harb istemiyor, Voroşilof bir nutuk yapacak halde değildir daha söyledi Memleketimize her cepVon Ribbentrooun beyanatı heden gelecek taarruzu Bir Fransız muharriri de «Berlin; Fransızların kendi ezebilecek iktidardayız aralarmdaki kavgaları unutmasını bildiklerini Londra 17 (Hususî) Sovyet Rusya Harbiye Komiseri Voroşilof Kiyefte hissederse harb imkânsız hale gelecektir» diyor söylemiş olduğu son bir nutku şu şekilde bitirmiştir: « Memleketimize yapılacak taarruz hangi cepheden gelirse gelsin, onu ez meğe muktediriz. Şu hakikat iyice bilinmelidir ki Kızılordu asla Sovyet topraklarında harbetmiyecektir.» Londradan, Pariste çıkan Temps gazetesine haber verildiğine göre, yakmda Almanyanın Londra elçisi sıfatile ma halli memuriyetine gidecek olan von Ribbentrop, pazar günleri çıkan Sunday Chornicle gazetesinin Berlin muhabirine şu beyanatta bulunmuştur: « Avrupa vaziyetinin gergin olmasına rağmen, sulhun muhafazası imkâmnın hâlâ mevcud olduğunu zannediyoruz. Almanyanın Rusya aleyhinde tahaffuzî bir harb açmak fikrinde olduğu iddiası saçmadır. Almanya, böyle bir harb için zarurî olan malzemeye ve psikolojik şeraite malik değildir. Almanyanın pek fazla silâha malik Sa. 5 sutun 4 tel ' "" ' 'III M llllllııııııınııııılllllll llllllllll llllllllllIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIItlllllllllllllllllllillllllllllllllllinillllllllllllllll mak elde değildir. Böyle bir maceranın Avrupa şatranc tahtası üzerindeki milletleri nasıl tahrik edeceğini bugünden tayin etmeğe imkân olmamakla beraber yeni bir Avrupa harbinin münferid çar pışmalarla geçivereceğini zannetmekte büyük hata bulunduğunu şimdiden hatırlatmak yerinde olur. Milletlerin kuvvetleri üzerintfe nrâtalâğalara düşmege yer yoktur. Her kuv vet ateş olsa nihayet cirmi kadar yer yakar. Umumî Harb şu hakikati ispat etti ki bu asırda millî şeniyetleri ne mahvetmeğe, he de esaret altına almağa imkân yoktur, ve harbden mağlublar kadar galibler de zararlı çıkarlar. Nihayet temenni etmek lâzımdır ki akıl ve mantık vaziyete hâkim olarak dünyayı harb felâketinden> korumaga imkân bulunabilsin. Nobel sulh mükâfatı Hitlere mi verilecek? Riyo de Janeyro 17 (A.A.) En maruf gazetecilerden M. Maciel Filho, Nobel banş mükâfatının M. Hitlere verilmesi hakkında bir Finlândiya gazetesi tarafından yapılan teklifi Impariel gazetesinde hararetle tasvib etmektedir. YUNUS NADl Von Ribbentrop