Katalog

Bugün: 5 inci sahifede: Edebiyatımız ne halde? 6 ncı sahifede: Spor haberleri, As kerlik bahisleri 7 nci sahifede: Renin işgaline aid intıbalar 8 inci sahifede: Berlin, Kolonya mektubu Londrada verilen karar Almanya aleyhine Dün Almanyanın muahedeleri ihlâl ettiğine ve davanın Cemiyeti Akvama havalesine karar verildi. Eden Renden askerin çekilmesinı tavsıye ettı Cemiyeti Akvam Konseyi de Yarın Toplanıyor .o. İSTANBUL • CAĞALOGLU . ^ ^ L Sayi! 4Z4l TelgrafTemeMubadresl:C»ımhurlyet,t8t^bul.Postalrainua:tstwbiıI>Noa4e 0111118 lO M3IT 1936 Telefon: Başmuharrlı ve evl: 22366 Tahrlı heyetl: 24298 tdare ve matbaa kısmile Matbaacılık. ve Neşriyat Şlrketa 24299 24290 umhurjyet Hayat Ansiklopedis! ıncı cuzu çıktı • • 98 •••• • • Fransa, Londrada mukavemete maruz kaldı ve talebi kabul edilmezse Cemiyetten çekileceğini ileri sürdü İtalyadan sonra Almanya Sahnede Ceneüre: 9 mart enevreye yeni iş çıktı. îtalya konseym sulh teklifini esas itibarile kabul ederken Fransa Ren nehri garbindeki gayriaskerî mmtakayı askerileştiren Alman hareketinden dolayı Milletler Cemiyetini faaliyete geçmeğe davet etmiş bulunuyor. Lokarno muahedenamesini imzalıyan devletlerin mümessilleri yarın Pariste toplanarak bu Alnıan hareketinin doğurduğu vaziyeti tetkik erfleceklerdır. Milletler Cemiyeti Konseyı de içtima etmek üzere... Mesele orada bütün ehemmiyetile mevzuu bahsolacaktır. Almanya Versay muahedesinin askerliğe müteallik hükümleri ihtiva eden beşinci kısmını ihlâl ve üga ettiği zaman Fransa gene Cemiyete şikâyet etmiş ve o zaman konsey muahedelerin bir laraflı ihlâli aleyhinde karar vererek Almanyanın bu yoldaki hareketlerinin hıksızlığını tesbit eylemişti. Şimdi yeni vaziyet karşısında Fransa Milletler Cemiyetinin Almanyaya karşı kat'î olmakla beraber filî tedbirler almasını istiyecektir. Bu tedbirlerin hedefi Almanyaya son kararını geri aldırmak maksadını takib ederek paktın 16 ncı maddesi hükümlerinin, yani zecrî tedbirlerin Almanyaya karşı dahi tattikını temin etmekten ibaret olacaktır. Meselenin gizlenecek veya tevil olunacak hiçbir tarafı kalmamıştır. 1914 te başhyan Büyük Harbden daha büyük bir harbin arifelerinde bulunduğumuza şüphe yoktur. Almanyaya karşı zecrî tedbirlerin tatbikı bu harbin bir nevi başlangıcı olabilir. Eğer şimdi ciddî hiçbir tedbir alınmıyarak işler gene eskisı gibi pamukipliklerine bağlanılarak geçirilmek ifstenilirse sadece zaman kazanılmış ve buna mukabil harbin daha büyük ölçükrde tahakkuk ve cereyanına zemin hazırlanmış olacaktır. Filhakika mesele sadece Almanyanın Ren garbindeki arazide gayriaskerî vaziyeti kaldırması meselesi değildir. Eğer mesele yalnız bundan ibaret olsaydı onun nisbetle pek kolay bir çok hal sureti bulunabilirdi. Almanya Versayla kendlsine tahmil olunan küçük düşürücü vaziyetlerden birer birer sıyrılarak merhale merhale yeni bir hedefe doğru ilerilemektedir. Almanyanın Versay ahdile hakikaten haksız ve uygunsuz vaziyetlere sokulmuş olduğu malumdur. Bu vaziyetlerin harb borclan ve askerlik bağlan gibi mühim bazı kısımlan bertaraf edilmiş olduğu gibi şimdi de Ren nehri garbinde ara/inin gayriaskeriliği ortadan kaldınlıyor. Fakat bununla iş bitecek değildir. Koridor ye Danzig meselelerile Avusturyanın Almanyaya ilhakı ve merkezî Avrupanın Alman hakimiyetine geçirilmesi bunun arkasındadır, ve nihayet Almanya tabiî kendi müstemlekelerinin geri verilmesini de istiyor. Hatta meselenin ufukta görülen hududu bu kadar da değildir. Nasyonal sosyalizm Almanyası dünyanın yeniden taksimini mevzuu bahsettirmeğe hazırlanan bir kütledir. Yeni Ahnanjanın hatası onun bu zihniyetinde toplanmış bulunmaktadır. Onünde sonunda harb olacak oldaktan sonra yeni Almanjığın bu aşın iddiaların Bütün devlet murahhaslan Londraya gittiler İngiliz efkârı umumiyesi Almanya aleyhinde tedbir alınmasına aleyhtar. Flandenin dünkü kararı alabilmek için çok ugraştıgı anlaşılıyor, îtalya müctenib vaziyette... ^ Reisicumhur A t a t ü r k l e Başvekil İsmet İnönünün evvelki gün Ank a r a y a muvasalat ettiklerini yazmıştık. Resmimiz Büyük Şefin Ank a r a istasyonunda karşılanmasını göstermektedir. ıııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııınııııııııııııınıııııııııııııiıııiıııııııııııııııııınııııııııııııiMmıııııııınını Rus Fransız paktı 231 rey ekseriyetle kabul edildi Dün Fransız âyanında 52 ye karşı Pakt derhal Reisicumhurun tasdikına arzolundu bugün öğleden sonra Fransız Sovyet paktının münakaşasına başlamıştır. Sandalyesiz nazır Pol Bonkur hükumet namına söz alarak paktı müdafaa etmiş ve onun Cemiyeti Akvam paktma ve Lo karno misakına tamamile uyduğunu söylemiştir. Fransız Sovyet paktı müs taceliyetle münakaşaya vazedildiği için, kısa bir münakaşadan sonra Ayan Meclisi paktı 52 ye karşı 231 reyle tasdık etmiştir. Dünkü mecliste dört hükumeti temsil eden ntarahhas\ar, soldan M. Flanden, Eden, Londra 12 (Hususî) Lokarno paktını imza eden devletlerin murahhasları bugün öğleden sonra saat I 7 de Hariciye Nezaretinde İngiliz Hariciye Nazırı E'denin riyasetinde yeniden toplanmışlardır. Saat 19,35 te biten toplantı dan sonra aşağıdaki tebliğ neşredılmiştir: «Lokamo paktım imzalayan Fransa ile Belçika murahhaslan ile bu pakla zâmin sıfatile iştirak eden Ingiliz ve lialyan murahhaslan saat 17 de Ing'diere Hariciye Nezaretinde toplanrak son vaLondra 12 (Hususî) H a r i c i ziyeti tetkik etmişlerdir. Dörl devlel muye Nazırı Eden dün Almanyanın rahhaslan Almanyanın, Versay muaheLondra elçisi von Höşü kabul ededesinin 42 ve 43 üncü maddelerile Lo rek, Lokarno misakının feshi hakkarno paktım ihlâl ettiğini miiüehiden fc (Arkaat 9 uncu aahifede) kabul ederek, meselenin Cemiyeii Ak Vanzeland, Grandi Edenin Almanyaya yaptığı teklif I Berlin hükumeti Renden askerin çekilmesi tavsiyesini reddetti vam Konseyitıde tetkikine karar vermişlerdir.» Konferans mehafilinden alman malumata nazaran, dört devlet murahhaslan ayrıca bir komisyon seçmişlerdir. Fransa, Sovyet Fransız paktı mevkii meriyete Belçika, Ingiltere ve Italyanın iştirak etgirmek için artık yalnız Reisicumhurun tiği bu komite yann sabah toplanacaktır. imzasına muhtacdır ve bunun için Elize Paktı âyanda müdafaa eden Cemiyeti Akvam Konseyi de cumar Pol Bonkur ye gönderilmiştir. tesi sabahı saat 11 de Sen Ceymis sara ymda toplanacaktır. Cemiyeti Akvam kâtibi umumisi Avenol ile Romanya Hariciye Nazm Titülesko bu akşam Londraya gelmişlerdir. Diğer murahhaslar yarın geleceklerdir. İtalyan Başvekili Musolini bugün ltal(Arkast 10 uncu sahifede) Nazır İngilterede fikir düellosu! Almanya bir tebliğ neşretti Berlin, Rendeki askerini çekmiyeceğini ve teklif leri tetkik edilmezse geri alacağını bildirdi ^ Hitler Karlsruhede bir nutuk söyliyerek «Sulh istiyoruz, fakat Almanyanın inkişafına mâni hiçbir şeyi kabul etmiyeceğim» dedi Berlin 12 (A.A.) D.N.B. Ajansı, gazetelerin bazı neşriyatile devlet a damlarının bazı beyanatı hakkında Al man hükumetinin aşağıdaki resmî beyanatını neşretmektedir: 1 Fransa, Lokarno paktmdan evvel, Almanya tarafından, Fransaya ya pılacak bir tecavüz halinde mer'iyete girecek olan aşağıdaki askerî muahedeleri akdeylemiş bulunuyordu: A Belçika ile muahede, B Çekoslovakya ile muahede, C Polonya ile muahede, Fransa hükumetile diğer hükumetlerin beyanatına nazaran, bu muahedeler alı nacak tedafuî ittifak mahiyetinde oldu ğundan ve esasen Almanyanın da ne Fransaya ne de diğer devletlere karşı tecavüz niyeti bulunmadığmdan, bu muahedeler Lokarno pakhnın ruhuna muhalif telâkki edilmemiş ve Almanya, bilâ hare fazlalaşmamak şartile, yalnız bun lan kabul eylemiştir. (Arkası 9 uncu tahifede) Lord Londonderi Alman işgalini haklı buluyor! Sir Osten Çemberlayn ise Almanyaya şiddetle hücum ederek «Almanya ile yapılan muahedelerin paçavradan farkı var mıdır?» diyor Londra 12 (A.A.) Lord London Derry, Taymis gazetesine gönderdiği bir mektubda, gayriaskerî bölgenin sembolik bir tarzda işgalinin, Lokarnoyu gözönünde tutmaksızın Almanyanın çevrilmesi siyasasmda kat'î bir adım olan Fransız Sovyet paktının dogrudan doğruya ve mantikî bir neticesi olduğunu bildiriyor ve diyor ki: Versay muahedesi, son derece fenalığı sabit bir vesika olarak tavsif edilebilir. Bu muahede nekadar çabuk gömülürse ve Milletler Cemiyeti statüsü bundan nekadar çok aynhrsa, Avrupa barışı davasma o kadar fazla hizmet edilmiş olur. İnsan gazeteleri okuyunca M. Hitlerin hareketinin bütün dünyaya karşı yapılan bir kışkırtma olduğunu zannedecektir. Halbuki iş böyle değildir. London Derry, burada Hitlerin teklifindeki müspet noktalan saymakta ve Ingiliz hükumetinin banş teklifini deniz mukavelesi hakkındaki teklife olduğu kadar iyi karşılıyacağı ümidini göster mektedir. O zaman genel silâhsızlanmava doğru ilk adım atılmış olacaktır. Sir Ostan Çemberlaynin beyanatı Londra 12 (A.A.) Sir Ostan Çemberlayn dün akşam Kembriçte söy lediği bir nutukta demiştir ki: " Almanya Lokamo paktım imza ettiği vakit Avrupa yatışmasma hizmet ettigi Fransanm askerî hazırlığı Rene sevkiyat devam ederse Fransa ihtiyatları da silâh allına alacak Paris (Hususî) Harbiye Nazırı General Moren, Rene Almanlar tarafmdan 90 bin asker sevkedildığini söyliyerek demiştir ki: « Henüz seferberlik hazırlığı yapmadık. Fakat Fransız hudud kuvvetleri hazır bulunmaktadır. Eğer Almanya Rene asker sevkiyatına devam ederse biz de ihtiyat sınıfları silâh altına alacağız.> Fransız Meclisi Harbiye Encümeni, hududlarda yapılan müdafaa tedbirlerini kontrol ettirmek üzere hududa bir heyet göndermektedir. Hariciye Vekilimiz «Vaziyet vahimdir, fakat ben nikbinim» diyor Belgrad 12 (Hususî) Cemiyeti Akvam konseyinin toplantısına iştirak etmek üzere Londraya gitmekte olan Türkiye Hariciye Vekili doktor Tevfik Rüştü Aras, Belgrad istasyonunda Yu goslav gazetecilerine şunlan söylemiştir: « Beynelmilel vaziyet ciddî ve vahimdir. Bununla beraber ben nikbinim. Balkan Antantı gayrikabili taksim olan Avrupa sulhunu korumak için hiçbir fırsatı kaçırmıyacaktır.» Hariciye Vekilimiz Belgraddan geçerken Belgrad 12 (A. A.) Avala ajansı bildiriyor: Dün akşam saat 22 de Türkiye Dış (Arkası 9 uncu aahifede) Sir Osten Çemberlaynin bir karikatürii ni bildirmişti. Bu söz şimdi istişaresiz ve müzakeresiz geri alınmış ve muahedeler o suretle yırtılmıştır ki, artık Almanya ile aktedilip te bir kâğıd paçavra halini almıyan herhangi bir muahede mevcud olup olmadığmı merakla soruyoruz. (Arkast 9 uncu sahifede.) YUNUS NAD1 CArkan 3 Sncü aahifede) Habeş Harbi Son tafsilât ikinci sahitede J