Katalog

Bugün: 5 inci sahifemizde: Terbiye bahide ri Selim Sırrı Tarcan. 6 ncı sahifemizde: Askerlik bahisle ri, Japon isyanının asıl manası. 7 J&ci sahifemizde: Sulh ebedî ha • yaldir! 8 inci sahifemizde: Tarihten yapraklar, Tahlil ve tenkid. • A*)A A tSTANBUL • CAĞALOGLU Ç I Ifl U rf 100C Sayi! 4244 Telgraf ve mektub adresi: Cnmnuriyet, tstanbul . Posta kutusn: tstanbnl, No 346 o3ll İU M3M İ 9 J 0 Telefon: Baçmuüarrtr n erl: 22360 Tahrlr heyeö: 24298. îdare re matba» tasmile Matbaaeılüc ve Neçrlyat Şlrketl 24299 • 34290 umhuriyet Italyan Habeş harblnde Amerikan bitaraflığı Lokarnoyu imzalıyanlar bugün toplanıyorlar M. Eden Avam Kamarasında; Almanyanın hareketine teessüf ederek Fransa ve Belçika taarruza uğrarsa Ingilterenin yardıma koşacağını söyledi Almanya ile münasebeti Bugünkü Paris görüşmelerinden sonra kesmedense müzakereye müzakereler Cenevreye intikal edecek girişmek tercih ediliyor! Ren meseleslnden Bir harb Çıkabilir mi? artın yedinci gününe kadar, dünya siyaset âlemini şu dört mühim mesele meşgul ediyordu: 1 • Afrikada îtalya Habeş harbi, 2 Akdenizde îtalya îngiltere gerginliği, 3 Uzakşarkta, Japonya Sovyetler ihtılâfı, 4 Avrupanm şarkında, Almanya ile Sovyetler arasındaki mücadele, Bu dört mesele yetiyniyormuş gibi, üç gündenberi bir de Ren işi çıktı. Mevcud sıyasî anlaşamamazlıklann en belâlısı da, muhakkak ki bu sonuncusudur. Çünkü Avrupanın t»"* 'taMnda bulunan Ren kıyıürında top patlarsa atetin bütün Avrupayı ve hatta bütün duyayı lannaıı îhtimali vardır. Geçen sene, gene bu tarihlerde Versay muahedenamesinin askerî zincirlerini kırmış olan Almanya, kara, deniz ve hava ordulannı bir hayli takviye ettikten sonra, muahedenin son bağını da kopanp atmış, Ren nehrinin iki tarafındaki gayriaskerî mıntakayı askerle işgal etmiştir. Almanya, yalnız, Versay muahedesini değil, ayni zamanda Lokarno paktım da altüst eden bu hareketini iki sebebe istinad ettirmektedir. Birisi, Almanyanın garb hududunda, kocaman ve son derece mamur Ren havzasınm müdafaasız kalması ve bunun Almanya için bir hukuk müsavatsızlığı teşkil etmesi, ikincisi de, 1935 senesi mayısında imzalanan Fransa Sovyet Rusya misakmın, ahiren Fransız Meb'usan Meclisi tarafından tasdik edilmesi. Almanyanın iddiasma göre, bu ittifak misakı Lokarno paktının ruhuna mugayirdir. Lokarno paktı, Almanya ile Fransa ve Belçikanın Versay muahede namesinin hükümleri dairesinde, birbi rinin hududlarına taarruzda bulun mıyacaklannı taahhüd etmelerinden ve taarruz halinde, zâmin sıfatile paktı imzalıyan Ingiltere ve îtalyanın da, mütearnza karşı cephe almalarından ibaretti. Kısaca, bu muahede, Almanya Fransa ve Almanya Belçika hududlannı emniyet altma alıyordu. Fakat Fransa, Almanyadan gözü yıldığı için, Alman ordu ve donanmasmı tahdid etmek, Ren nehrinin iki tarafım gayriaskerî hale sokmak ve Lokarno paktile bu vaziyeti garanti etmek gibi sırasile aldığı ihtiyat tedbirlerini de kâfi görmemiş, Fransa Almanya hududunu baştanbaşa son sistem bir tahkimat manzumesile geçilmez bir hale koymuştur. Modern tahkimat fenninin, milyonlar sarfile vücude getirilen bu şaheseri. çoktanberi Almanyanın gözüne batıyordu. Çünkü bu tahkimat, yalnız Alman ordularının müstakbel bir harbde, Fransız topraklarına girmelerine karşı aşılmaz bir mania olmakla kalmıyacak; ayni zamanda, Rendeki gayrimüstahkem ve gayriasierî Alman arazisine yapılacak bir taarruz için kaide, istinadgâh ve üssülhareke teskil edebilecekti. Sevkulceyşî bakımdan Fransız hududu bir Alman taarruzuna karşı sımsıkı kapalı bir kale vaziyetin<de olduğu halde, Alman hududu, bir Fransa ve Belçika Cemiyeti Akvama müracaat etti Londrada soğukkanlılık... İtalya, Almanya lehindeL Küçük Antant ve İspanya, Lokarnonun yırtılmasından mütevellid vaziyette tamamen Fransaya müzaheret edeceklerini bildirdiler M. Edenin şiddetli nutkuna rağmen Ingilterede itidal hüküm sürüyor ve Hitlerin Cenevreye dönüş vadinden memnuniyet gösteriliyor Londra 9 (A.A.) Siyasî mahfil ler, Almanya ile münasebatı kesmektense müzakereye girişmenin müreccah oldu ğu kanaatindedirler. Bazı mahfiller, Almanya hakkında şiddetli zecrî tedbirler tatbikini istiyen Fransanın bu maksadını umumiyetle tasvib etmemektedirler. M. Hitlerin Milletler Cemiyetine avdet husustında yaptığı teklif umumî su rette memnuniyetle karşılanmıştır. İtalya, Berline müzahir... Cenevrede, Almanya aleyhinde zecrî tedbirlere muhalefet edecek Paris 9 (A.A.) Oeuvre g v zetesinin Romadan öğrendiğine göre faşist fırkası sekreteri, îtalyarCenevredeki mümessillerine Almanyaya karjı ekonomik zerrî tedbirler tatbikına muhalefet «tatcleriar «mBugün Parit görüşmelerine tfttrak ede cek oîanlardan Fransız Hariciye ftaztn Flatıdin"ve Belçika Başvekili Vameland • Londra 9 (Hususî) Hariciye Nazın Eden Avam Kamarasında mühim bir nutuk söyledikten sonra Parise hareket etmi;tir. Eden Lokarnoyu imza eden devletler mümessillerinin iştirakile yarın Pariste yapılacak olan toplantiya iştirak edecektir. Lokarnoyu imza eden devletler mümessilleri Pariite başlıyacak olan müzakerelerine Cenevrede devam edecek Ayni gazete, Ingiltere hükumetinin zecrî tedbirler meselesinde henüz muayyen bir fikre sahib olmadığını ve hattı hareketinin Fransanınkine bağlı bulunduğunu yazmak Edenin nutku Londra 9 (Hususî) Avam kamarası bugün öğleden sonra toplanmıştır. Hariciye Nazın Anthony Eden beynelmilel vaziyet hakkında irad ettiği mühim bir nutukta ezcümle şunlan söylemiştir: « Geçen perşembe günü Almanyanın Londra elçisinî Hariciye Nezaretine (Arkan 9 mcu sahifeâe) Garîb Ve anlaşılmaz bir iş! (Arkan 9 unen tahifede) tadır. (Arkan 3 âncü tahifede) Fransız ve Alman ordu Balkan misakı konseyi toplanıyor lari Rende karşı karşıya Hariciye Vekilimiz bu akiki taraf ta sükuneti muhafaza ediyor. Yeni şam Cenevreye gidecek Fransız kıt'aları geldi. Fransız mîlleti bir Hariciye Vekili Tevfik Rüştü Aras, cuma günü toplanacak olan Cemiyeti köprü başından isgali seyretmekte... Akvam konseyine iştirak etmek üzere bu akşamki ekspresle Cenevreye gidecektir. Hariciye Vekilimiz Cenevreden dönüşünde, ayın 20 sınde Belgradda toplanacak olan Balkan misakı konseyine nyaset edecektir. Tevfik Rüştü Aras konsey ruznamesini toplanndan bir hafta evvel Italyanlar taarruzî harekâtı durdurdular mı? Asmara evet diyor, Rorna hayır! Dün, ajans Asmaradan, yani îtalyanın Eritre müstemlekesindeki başkumandanlık umumî karargâhınm bulunduğu fehirden bir haber verdi: Mareşal Badoglio, taarruzî hajekâtı tatil ederek Asmaraya dönmüş ve buradaki halk tarafından alkışlanmıştır. Bir Londra telgrafı bu haberi föyle tefsir etti: italya, Avrupadaki vaziyeti Ha beş harbini ihmal ettirecek kadar ciddî görüyor. Arkasından bir Roma telgrafı çıka geldi: Resmî bir şahsiyet Habeşistanda mu hasamatın tatil edildiği haberini kat'iyyen tekzib ediyor ve bu tekzib Romada hayret uyandırıyor. ^ (Arkan 8 inci tahifede) Hirota yeni Japon kabinesini kurdu Alman •kü'alart takım kolile yürüyüşte... Paris 9 (Hususî) Alman hudu müfrezesinin başmda yürüyorlardı. Bu dundan gelen haberlere göre, Ren hudu müfreze, halk tarafından fevkalâde hadunda Fransız ve Alman ordulan 18 se raretle alkışlandığı halde şehre girmiş ve nedenberi ilk defa olarak karşıkarşıya ahali kendilerine sandviç ve kahve ıkram gelmiş vaziyettedirler. iki ordu arasmda etmiştir. bir tek köprü vardır. Bıına rağmen FranTopçu ve piyade kıt'alan garnizonlasız halkı sükuneti muhafaza etrnektedir. nnı Bonnda tesis etmişlerdir. TayyareNitekim dün Metzde Fransız ve Alman lere karşı kullanılan topçu kuvvetleri ise takımları arasmda bir futbol maçı ya kamplarmı Düseldorfta evvelce hazırlanpılmış, fakat hiçbir hâdise çıkmamıştır. mış olan barakalarda kurmuşlardır. (Arkan 9 uncu tahifede) Mareşal Badogltonun Habeşistanda ahnmış bir resmi ıııııııııııııiıııııınınıııııınıııııııııııınıııııııııınntnmııııiHiııiHHiııınıııııııııınHinıııııııınııiııııtiHinHiıııııııtıııınıııııınııınıııııııııııınıııınıal Hükumet ordunun arzusuna göre teşekkül etti Alman orduuunun Rene girişi Berlin 9 (A.A.) Alman askerî kıt'aları, dün mutantan bir surette Frankfurt, Bonn ve Düseldorfa girmişlerdir. Frankfurt belediye reisi ve mahallî nasyonal sosyalist teşekkülü reisi, ilk topçu Fransız taarruzuna karjı tamamile müdafaasız ve açıktı. Almanyadan mütemadiyen kuşkula' nan, Ingiltere ve Îtalyanın, Lokarno mi' sakı ahkâmma tamamile riayet edeceklerinden jüphelenen Fransa, gene 1914 ten evveHti tiyaıetine dönmiiş, Rusya ile de anlajmi|tır. Bu anltfmaya göre, Alman Londra 9 (Hususî) Yeni Japon Başvekili Hirota kabmesini şu tarzda teşkil etmiştir: Malıye M. Baba, Dahiliye ve Terbiye M. Ushio, Harbıye M. Terauchi, Bahrıye M. Magano, Adliye M. Hayashi, Zıraat M. Fransa tarafında sükunet Shımada, ŞimendıM. Hirota Strasburg 9 (A.A.) Alsas halkı, fer M. Maeda, Munakalât M. Tanomogi, Almanyanın verdıgi anî karar haberini Tıcaret M. Kavashaki, Denizaşırı tşler sükunetle karşılamıştır. Bununla beraber, M. Mogata. hâdise hakkında hayretle mütalea yürü Yunanistanda parti harici kabine kuruluyor Başvekâlet M. Metaksasa teklif edildi. Sofulis ve Çaldaris kanunu esasiyi tadilden sonra yeni bir seçim yapılmasına karar verdiler Atina 9 (Hususî) Yeni kabine hakkında Sofulisle Çaldaris arasmda dünkü yapılan konuşmalardan sonra her iki lider, iki büyük partinin ve parlamen tonun emniyetini haiz bir iş kabinesinin iktidar mevkiine getirilmesinde ve bu kabine tarafından kanunu esaside ya pılacak tadılât parlamentodan tasdik ettirilerek yeni seçim ilân edilmesinde Biutabık kaldıklarım tebliğ etmişlerdir. \ (Arkan 9 unço tahifede) ya Sovyet Rusyaya taarruz ederse Fransa, Fransaya taarruz ederse Sovyet Rusya Almanyaya karşı harbedecektir. Bu ittifakın akdinde, Alman siyasetinin de bir miktar amil olduğunu söylemek hakşinaslık olur. Çünkü M. Hitlerin Al (Arkan 8 inci tahifede) Müsabakamızın neticesi «Tarihte, Türkler için töylenmiş büyük tözler» mevzalu mÜBabakamıza gelen cevabla • rvn tasnifi bitti. Tafsilât 8 inci uahifemizdedir. Sofulis ve Çaldarisin beyanatı Gazi Antebin görünnşü Edib îsmail Habibin güzel bir yazın 3 üncu tahitemizde ABlDtN DAVER (Arkan 3 üncü tahifede) Atma 9 (Hususî) Sofulis gazeteci lere, Krala Çaldarisle görüştüklerini anlattıktan sonra kendisinin kabine teşkilmden vazgeçtiğini bildirerek parti lerin haricinde bir iş kabinesinin ikti dar mevkiine getırilmesini tavsiye edeceğıni söylemiştir. (Arkan 8 inci tahifede)