Katalog

Bugün s 2 nci sahifemizde: Siyasî icmal, beş senelik program 6 ncı sahifemizde: Tahlil ve tenkid, 7 nci sahifemizde: Buhrandan kim mes'ul?, Sınema 8 inci sahifemizde: Sağlık seferberliği için ılk akisler, Musolininin askerleri Habeş dağlarına takılıp kalmıştır. ^ J .»„ S3yi \ 4ZUO umhuri İSTANBUL • C A G A L O Ğ L Ü Telgraf ve mektub adresl: Cumhuriyet, tstanbul . Posta kutusu: Istanbul, No 246 Hayat Ansiklopedijbi 1 ... . . . uUIHS ül JKinClKflllUn ncı cuzu çıktı 96 Telefon: Başmabarrlı ve evl: 22366 Tahriı beyeü: 24298. tdare ve matbaa kısmile Matbaacılık ve Neşriyat Şirkeü 24299 24290 Alem gene ol âlem, Devran gene O devran! üteveffa Kral Corcun cenaze merasiminde hazır bulunmak üzere Londrada toplanan devlet ve hükumet adamlan bu fırsattan is tifade ederek bir hayli mülâkatlar yap tılar. Delegasyon şeflerinin yeni Kral VIII inci Edvard tarafından kabul e 3ilmeleri üzerinde de türlü tahmin ve tefsirlere yol açılmış bulunuyor. Almanya Hariciye Nazırı Baron fon Nöyratla Saviyetler Rusyası Dış İşleri Komiseri Kamarad Litvinofun Kral tarafından ayn ayn kabul edilmiş olmalanna bil hassa ehemmiyet verilmektedir. Avus turyanın Başvekil muavini Prens 5ta renbergin Londradaki faaliyetleri de e peyce dedikodu mevzuu teşkil ediyor. Dün gece aldığımız hususî haberlere göre Kral VIII inci Edvard dün de Türkiye, Efganistan. Irak ve Macaristan Hariciye Nazırlannı ayn ayn kabul ede rek kendilerile uzunboylu görüşmüştür. Bir cenaze merasiminde bulunmak üzere gitmiş olan heyetlerin dünya işleri üze rindeki bu tevakkuflan başlık ittihaz ettiğimiz mısraın hakikat olduğunu bir daha ispat ediyor. Ölen ancak yasağmı savup gitmiştir, dünyada geriye kalanlar kendi aralarındaki didişm^lerine devam ediyorlar ve devam edeceklerdir! Birkaç gündenberi ehemmiyetle üzer lerinde durulan meselelerin başhcalannı sıralıyalım: 1: tngiliz hükumeti kendi siyasetinin başlıca şiarı olan takib fikrini bir an bile terketmiyerek zecrî tedbirlerin bundan sonra alacağı şekille meşgul olmakta deyam etmiştir, ve ediyor. Petrola ambargo konulması ihtimali daha ziyade art mıştır denilebilir. 2 : Almanyanın Ren nehri garbindeki gayriaskerî mıntakada ve bugünlerde gayriaskeriliği kaldırması ihtimali Fransada heyecan uyandırmağa başlamıştır. Fransız heyetinin İngiliz hükumetini bilhassa bu mesele ile işgal etmiş olduğuna şüphe yoktur. 3 : Avusturyada Habsburg haneda nının iadesi Prens Ştarenbergin dıline tesbih eylediği bir meseledir. Ancak bu .mesele Avusturyayı çevreliyen muhitlerde büyük hassasiyetler uyandırmaktadır. 4 : Nihayet İtalya ve Belçika delegasyonlarınm Habeş meselesinde çıkar bir anlaşma yolu bulunması için bazı fikir ler ve temenniler ileri sürmüş oldukları tahmin olunabilir. İtalyan Habeş anlaşmazlığı, hak kında verilen kanunî hükümlerle adeta klâsik bir mahiyet almış olduğundan bunun üzerinde tevakkufa fazla bir lüzum görülemez, ve zaten bu işin acil bir mahiyeti de yoktur. O kendi yolunda mu kadder olan safhalannı geçirip gidiyor, ve elbet günün birinde mantıkî neticesine varacaktır. Bu mantıkî neticenin ne olacağını biliyoruz: îtalyanın Milletler Cemiyetile varabileceği bir anlaşma. Öyle zannolunuyor ki bu anlaşmanın gerçek leşmesi zamam henüz gelmemiştır. Hele yagmur mevsimi biraz daha yaklaşsın. Avusturyanm Habsburg hanedanını geri getirmesini denebilir ki Avusturya dan gayri kimse istemiyor: Küçük îtilâf devletleri istemiyorlar, îtalyanın neka dar istediği ve nekadar istemediği bilin memekle beraber Fransanın istemediği malum. Nihayet bunu Almanya da istemiyor. Herkeşin noktai nazan başka başka sebeblere dayanmakla beraber hepsi istememekte birleşiyor. Buna karşı A vusturyanın niye güvenerek durup dururken Avrupanın göbeğinde kendi elile kendi felâketini intac edecek bir meselede ısrar ettiğine akıl ermez. Avusturyanın başlıca felâketi adamsızhğındadır denilebilir. Bu kadar ehemmiyetli bir me selenin baş sözcüsü Prens Ştarenberg o lunca vaziyetin feciliğini tabiî gönnekten başka çare kalmaz. Bütün Avrupada yalnız Ingiltere vardır ki Avusturyanm bir hanedanla veya cumhuriyet olarak idare olunmasında hiçbir fark görmemekte, daha doğrusu bunu Avusturyanm bir iç işi saymaktadır. Habsburg hanedanınm Avusturyaya Londrada Avrupa meseleleri için mühim görüşmeler Suikast davası dün de görüldü Suriyeden, isimleri meçhul 2 şahid geliyor Dün hududlarımıza giren şahidler haftaya perşembe günü gizli olarak dinlenecek, sonra muhakeme alenî devam edecektir Ankara 30 (Telefonla) Suikasd davasma bugün saat on dörtte devam edildi. Salon ekseriyetı kadınlar teşkil etmek üzere o kadar dolu idi ki muhakemenin açılmasma beş on dakika kala dınleyicilerden bır kısmımn çıkarılması icab etti. Bu sırada ufak tefek bazı münakaşalar oldu. Heyeti hâkime salona girdiği vakit henüz devam etmekte olan yer münakaşalarını kesmek için reis ihtara mecbur oldu. Reis Osman Talât İltekin cbütün salonu boşaltır, sadece kapıları açar ve muhakemeye alenî olarak bu şekilde devam ederim> dedi. Maznunlar, önde Yahya, arkada Aziz, Arif olmak üzere içeri girdi ler. yerlerim aldılar. Maznun avukatı da yerine oturdu Muhakeme, Müddeiumuminin tevsii tahkıkat talebınde bulunmadığı takdırde iddıanamesini oku ması için bugüne bırakılmıştı. Müddeiumumî Baha Arıkan de di ki: « Geçen mahkemeden evvel (Arkası 10 uncu sahifede) Müddeiumuminin sözleri Yugoslavya Kral naibi Prens Polun Londra ıstasyonunda Kral Corcun küçük Duk do Kent tarafından karşüanması oğlu Sovyet Hariciye Komiseri Kamarad Lıtvi. nof Londra istasyonunda trenden çıkarken îngilizlerle Alman ve Fransızların müzakereleri Ren mıntakasının silâhlandırılması endişeleri mevzuu bahsedildi Londra 30 (A.A.) Royterden: Edenin Fransız ve Alman Dış Bakanlarile yaptığı görüşmelere bazı mahfil lerde hususî bir mana verilmiştir. Royter ajansı bu görüşmelerin umumiyet itiba rile Avrupa durumuna taalluk ve samimî bir mahiyette cereyan eden bir göriiş meden ibaret olduğunu öğrenmistir. Londrada, Almanlann Ren bölgesinin silâhlanmasını ileri sürdükleri zannedil mektedir. Zira, bu mmtakanın silâhtan tecridi Versay muahedesinde yazıhdır ve bu Almanlar tarafından kabul edilmiş tir. Almanlann Lokarno anlaşmasma bu bölgede herhangi bir tehlıke ihdasma sebeb olmıyacak derecede ehemmiyet verdıkleri zannediliyor. Londrada mevcud kanaate göre, Al man hükumetinin, hâlen Avrupanın halle mecbur olduğu birçok meselelere bir * (Arkan 9 uncu sahifede) İngiltere Kralı Sovyet Avusturya BaşbaHariciye Komiserini kan muavininin Habeşler hummalı faaliyeti kabul etti Mülâkat kırk dakika sürdü ve büyük ehemmiyetle karşılandı Londra 30 (A.A.) Litvinof, dün Edenle öğle yemeğini yedikten sonra Kral tarafmdan kabul edilmiştir. Sekizinci Edvardla Litvinof arasındaki görüşme vanm saat sürmüştür. Zannolunduğuna göre, Kral, Litvinofu kabule mumaileyhle Eden arasmdaki mülâkattan sonra muvafakat etmiştir. Litvinofla Eden arasındaki görüşmede Kralla Fon Neurath arasmdaki uzun gö(Arkan 9 tmca sahifede) Habsburgların tahta iaŞimal cephesinde çete muharebeleri devam ediyor, desi için yapılan Habeşler bir zafer kazandıklarını söylüyorlar görüşmeler ^^^^^^^^^^^^^^^^^ta^^^^^^^M^B««^M> ~ ' Cenubda yeni bir taarruz bekliyorlar Kral Edvard Hariciye Vekilimizi kabul etti Londra 30 (Hususî) Kral Sekizinci Edvard bugün de faaliyetle dolu bir gün ge çirmiş; akşama kadar Bu kingham sarayında meşgul (Arkan 9 uncu sahifede) Londra 30 (A.A.) Prens Star hemberg ile Baldvin ve Eden arasında dün geceki görüşmelerin başlıca mevzuu, haber almdığına göre, Habsburg hanedanının tahta iadesi meselesi olmuştur. Prens Starhemberg bu hususta Titülesko ve Yugoslavya prensi Pol ile de görü|mek tasavvurundadır. Anlaşılryor ki bu görüşmelerden maksad, şimdiye kadar Belgrad, Bükreş ve Prağ hükumetleri tarafından bir «sebebi harb» addedılen, Avusturyada impara torluğun iadesi keyfiyetine karşı Küçük Antantm muhalefetine nihayet verdir mektir. Titüleskonun etrafında bulunan zevat, Prens Starhemberg ile mükâlemeye girişmek hususunda biraz isteksiz görün mektedirler. Bu sebebledir ki, Küçük Antant çevenleri, Habsburg hanedanı (Arkası 9 uncu sahifede) İtalyan gazeteleri «Ambargo konsa da biz petHaricî siyasette Ingiltere ile teşriki mesai edilecek, rol bulacağız» diyorlar Almanya ile dost geçinilecek, Milletler Cemiyeti Roma, zecrî tedbirlere iştirak eden Mısın protesto etti paktına sadık kalınacak Yeni Fransız kabinesi beyannamesini okudu Petrol ambargosu İ Dün akşam saat ona kadar gelen haberlere göre, Habeşistanda, her iki cephede de yeni mühim bir muharebe olmamıştır. Aşağıda okuyacağınız telgrafla rın hulâsası şudur: 1 Şimalde, Habeşler, şiddetli bir çete muharebesi yaparak yakaladıklan münferid Italyan kıt'alannı tepelemekte devam ediyorlar. 2 Cenubda, Romadan gelen hususî bir habere göre, bir îtalyan motörlü müfrezesi Negellinin 100 kilometro şimali garbisinde 2352 metro irtifadaki Birbissa Tuto dağını tutmuştur. Bu dağ, Allataya giden kervan yolunun üstündedir. Ras Destanın yeni karargâhı Allatada dır. 3 Habeşler, cenub cephesine ehemmiyet vermeğe başlamışlardır. Burada, İtalyanların Dolodan itıbaren 400 kilometro kadar ilerlemiş ve Adisababaya 350 kilometro yaklaşmış olmalan ve Güller mıntakasının arasından geçerek Adisababaya gitmek istemeleri ihtimali, Habeşlerin telâşını haklı göstermektedir. Gerçi bu havalinin sevkulceyşi müdafaa hatları, Allata civarındaki dağlık mın takadan itıbaren başlamakta ve 400 ki lometro uzamış olan İtalyan muvasala hatları susuz çöllerden geçmekte ve buradaki İtalyan kuvvetleri motörlü kıt'alar dan ibaret ise de, İtalyanların 20 gün icinde bu kadar ilerlemiş olmalan, motörlü vasıtaların süratini göstermekte ve bunlan durduracak tedbirler almak lüzumunu müstacelen düşündürtmektedır. îtal yanlann bu kadar sühuletle ilerlemeleri, îtalyan ordusu başkumandanı Mareşdl Badogho kolordu kumandanlarrfidan General Truçı ile goruşuyor Dolo cıvarına kadar sarkmış olan Ras Desta kuvve f nin sağlam olmadığmı ve bu kuvvetlenn dağıldığı hakkındaki iddıaların doğruluğunu gösterdıği gibi Habeşlerin, düşmanı içeri çekerek Güüer mmtakasında mağlub etmeğe karar ver miş olmalanna da delâlet edebilir. 4 Habeşler, cenub cephesinde, Italyan sağ cenahmın O^adende taarru (Arkan 9 uncu sahifede) Müteveffa Kral Jorj için Dün İstanbulda da bir ayin yapıldı Parıste bir takım arnele bınnetıce ışsızlığe ve sefalete sebebıyet vereceği bahanesıle Yeni Fransız Başveküi ve Dahiliye Nastn Albert Sarraut eski Dahihye Nazırı M. «zecrî tedbırlero aleyhınde tesebbuslere gırişmışler ve şehrın bazı sokaklarına Paganondan Dahiliye Ne zatertni teslim altrken gordüğunüz «Kahrolsun sefalet, ışsızlik!, Paris 30 (Hususî) Albert Sarra hiçbir sahada hiçbir gayreti esirgemiye Kahrolsun zecrî tedbırlerl» levhalarmı asmışlardvr. ut kabinesi bu sabah toplandıktan sonra YUNUS NADt (Arkan 3 üncü sahifede) Asil Fırat! Güzide edib tsmail Habibin «Yarddan Yazılarıv> ndan güzel bîr parça. Yarınki saytmızda saat 3 te meclisin huzuruna çıkmıştır. Başvekil Albert Sarraut, kabinenin programmı okumuştur. Program, haricî si yasette Fransanm sulhu korumak için Ingiltere ile teşriki mesai edeceğini, İtalyanHabeş ihtilâhnm halli için de Milletler Cemiyeti paktına sadık kalacağım ve Fransanın Almanya ile dost geçinmeği samimiyetle arzu ettiğini bildirmiştir. Bundan sonra, beyannamede hükumetin vazifesinin yakındaki intihabatm bitarafane yapılmasını temin etmek olduğu kaydedilmektedir. Fakat şimdihk meclisin içtima devresi bittiği zaman hükumet, cek ve bilhassa dahilî bir sulh havasına ihtiyac gösteren iktısadî teceddüt saye sinde frangın müdafaasına çahşacak ve bu sulh havasını memlekete millî müdafaa ve beynelmilel mesai birliği sahala nnda sarfedeceği gayretlerle temin edilecektir. Beyannamenin sonunda Fransızlann vatanperverliklerine hitab edilmektedir. Kısa tatilden sonra 16,10 da par lâmento tekrar açılmış ve ilk söz alan meb'uslar yeni kabinenin tarzı teşekkü lünü şiddetle tenkid etmişlerdir. Celse, yann sabah saat 9 da tekraı (Arkaaı 9 uncu sahifede) Roma 30 (A.A.) Tribuna gaze tesi diyor ki: «İtalya, Habeş harbini Avrupaya sirayet ettırecek hiçbir harekette bulunmuyor. Fakat, bu İngilterenin tazyıkıle takib edılen zecrî tedbirler siyasasının herhangi bir suretle îtalya tarafından kabul edil mesi demek değildir. Zecrî tedbirler haksız ve hasmane bir harekettir. Bir petrol ambargosile bu zecrî tedbirlerin şiddet lendirilmesi daha vahim bir hasmane hareket olur. İtalya hiçbir şeyi kabul etmemiştir ve etmemektedir. İtalva zecrî (Arkası 9 uncu sahifede) Âyinde hükumeti temsil eden Vali muavini Hüdaî ingiliz sefirinin elini stkıyor Müteveffa îngiltere Kralı Beşinci Corcun istirahati ruhu için dün sabah saat 11 de îngiliz sefarethanesi kilisesinde dinî bir ayin yapılmıştır. îstanbul Vilâ yeti namına Vali muavini Hüdai, İstanbulda bulunan elçiler ve Istanbuldaki yabancı konsoloslarla 150 kadar İngiliz tebeası ayinde bulunmuşlardır. Sırf bu ayine iştirak etmek üzere ıstanbula gelmiş olan İngiliz büyük elçisi Sir Persi Lören dün akşajıki ekspresle Ankaraya dönmüştür.