Katalog

Bugün: 2 nci sahifemizde: Siyasî icmal 3 üncü sahifemizde: Hâdiseler şısmda Ahmed Ağaoğlu kar • 6 ncı sahifemizde: İkinci beş yıllrîc program yapılırken, Spor 7 nci sahifemizde: Sinema, îngiliz împaratorluğu Kralın vefatile Ingilterede tutulan Ulusal matem | D D | | ç dört yıl önce geçirdiği agır hastahk esnasında da îngiliz milleti günlerce Beşinci Corcun sıhhatile alâkadar olmuştu. Binlerce, on binlerce Îngiliz Londrada gece gündüz demiyerek mütemadiyen saray civannda toplanmışlar, sanki bu binanın pencerelerinden, duvarlanndan sızacak iyilik haberlerini heyecanlarla bekleyip durmuşlardı. O zaman Kral fennin bir mucizesile iyi olunca bütün îngiliz milleti bayram yapmış ve sanki bütün Îngiliz kalblerinden kopan dualann kabul olunduğu inanile alabildiğine sevinmişti. Hayat için nihayet ölüm mukadder olmak hasebile Kral son defaki hastalığında gözlerini ebediyen dünyaya kapamıştır, ve bu akıbet karşısında bütün Îngiliz milleti günler ve günlerdir matem tutuyor. îngiliz milletinin çok samimî olan bu hüzün ve elem dolu duygulannı büyük saygi ile karşılamamak mümkün değildir. Dünyanın en kuvvetli cemiyeti olan Ingilterede Kralın vaziyeti yeryüzünün başka hiç bir milletinde eşi görülemiyecek hakikî, ümumî ve istisnasız bir sevginin mihrakıdır, ve hanedan orada krallığm ve imparatorluğun hemen hiçbir işine kanşmadığı halde o büyük ve kuvvetli cemiyetin aşk derecesine varmış bir muhabbetle bağlan"dığı büyük merkezdir. Denebilir ki krallık îngilterede siyasî bir müessese olmaktan ziyade en yüksek manasında içtimaî bir mahiyet alan en büyük bir aile meselesi şekline inkılâb eylemiştir. Îngiliz milleti bugün babasını kaybeden çocuklann duydukları hicranlı acı ile müteessirdir. îngilterenin yazılı değil, fakat an'aneye dayanan kuvvetli temel yasasında kral fenalık yapmaz denilir, ve bununla me$rutî saltanat şeklindeki o büyük demokrasinin en güzel tarifi verilmiş olur. Bu tarifin manası açıktır: Kral filen hiçbir işe karışmaz ki hatta fenalık yapması melhuz olabilsin demektir. Bu ifade o kadar hakikate uygundur ki başında bir kral imparator bulunan büyük Îngiliz camiası için dünyanın belki en ileri cumhuriyetidir demekte yanlışlık bulunmaz. Hal böyleyken en ileri demokrasi idaresi olan İngiliz devleti bütün işlerini samajeste kral imparator namına yürütür. Asırların o millî camiaya malettiği bu teiâmül orada milletin iHğine kadar işlemiş en yüksek bir içtimaî terbiyenin ifadesi olmuştur. Kraliçe Viktoryayı, onun oğlu 7 nci Edvardı, onun oğlu müteveffa Beşinci Corcu ayni samimiyet ve muhabbetle sarmış olan ulusal alâka şimdi rnıllî matemi içinde 8 inci Edvard adile îngiliz tahtına yükselmiş olan Prens dö Gali de gene ayni samimiyet ve muhabbetle çevrelemiş bulunmaktadır. Bu, îngilterede bütün saffetile devam eden pürüzsüz bir tarihtir. îngiliz Kralı hiçbir işe kanşmaz amma milleti içinde sevgi ile birleşmenin timsalliği vazifesini filen yaptığına şüphe yoktur. Geçen yaz bütün Îngiliz donanmasının yaptığı büyük geçidi bizzat teftiş etmiş olan Îngiliz Kralı müteveffa Beşinci Corcu kendi kotrası olan Britanianın dümeni başında gösteren bir resim vardır ki onu seyrettikçe bir ehram halindeki îngiliz împaratorluğu kuvvet ve azametinin zirvesini gösterir bir tablo temaşa ettiğimiz hissine kapılmaktan kendimizi alamamış olduğumuzu itiraf ederiz. İnsan olarak müteveffa Kralın bütün kalbıle sulh fikrine bağlı bulunmuş olduğuna şüphe yoktur. Gene çok bahtiyar bir hükümdarmış ki kendi saltanatı devrinin sonlarında kendi millet ve hükumetinin sulh fikrine kuvvetle önayak olmak için ileri atıldığını görmüştür. Tarih müşterek emniyetle devamlı sulh hesabına Milletler Cemiyetinin kuvvetle tutulmasını Beşinci Corc zamanında ve îngiliz milletinin önayaklığile tahakkuk etmiş çok kutlu bir hâdjse diye kaydedecektir. r , .nM tSTANBUL CAĞALOĞLU „. ... . . . p 1 Q O C l Sayi.' 4ZUI . TelgraIvemektubadresl:Cumhurlyet,lstanbul.Postakutusn:lstanbul, No 248 UİİH13 Z4 İKinClKSIIUfi 11)00 Telefon: Başmuharrir ve evl: 22366 Tanrlı heyeti: 24298. tdare ve matbaa kısmile Matbaacüık ve Neşrlyat Şirketi 24299 24290 umhuriyei Suikasd davası Müddeiumuminin beyanatı Geçen perşembe günü duruşma nın alenî celsesinde muhakeme, Müddeiumuminin, dosyayı tetkik ederek tevsii tahkikat hakkında bir talebi olup olmadığını bildirmesi için bırakılmıştı. Müddeiumuminin ne diyeceği soruldu. Baha Ankan şunları söyledi: « Evrakı tevsii tahkikata lüzum olup olmadığını tayin için almıştım. Tetkik etmekte olduğum sırada Ankara llbayı Tandoğan imzasile bir mektub aldım. Mektub muhteviyah şimdiye kadar Adliyeye intikal etmemiş bir hâdiseyi kaydetmektedir.» Mısırlılar bu ehramlardan hakkı» nızdaki nlyetlerimi anlıyabillrsinlz. Italyan karikatürü J Cenubdan sonra Şimal Müddeiumumî dün mahkemeye cephesinde de kanlı Ankara valisinin bir mektubunu verdi muharebeler başladı Tevsii tahkikat talebi etrafında müd deiumumî ile Ali Saibin vekili arasında münakaşalar oldu. Mahkeme, bu mektubun delil olarak kabul edilmesi hakkındaki talebi reddetti, gelecek celsede iddianame okunacak Ankara 23 (Telefonla) Suikasd maznunlarının muhakemelerine bugün de Ağırcezada devam edildi. Dinleyiciler mahkeme salonuna daha bir saat evvelden dolmuşlardı. Saat on dörtte hâkimler heyeti ve Cumhuriyet Müddeiumumisi Baha Ankan mahkemeye girdiler. Bundan sonra maznunlarla maznun avukatı içeri almdı. Her iki taraf ta kendisinin taarruza geçtiğini haber veriyor, Habeşler ayrıca büyük bir zafer kazandıklarını bildiriyorlar Ankara tlbayının mektuba Baha Ankan mektubu aynen o ( Arkası 8 inci sahifede) Fransadaki kabine buhranı Ingilizler «kim gelirse gelsin İtalyaya daha az Herriot kabine teşkilini kabul etmedi, Albert dost olacaktır» diyorlar Sarraut ta kat'î cevabmı bugün verecek Cenevrede petrol komitesi dün Paris 23 (Özel) Reisicumhurun, Laval kabinesinin istifasından sonra yeni kabineyi kurmak üzere yaptığı ilk te mas ve konuşmalar hiçbir netice ver memiştir. Laval. Heryo, Buisson Ivan Delbas kabineyi kuramıyacaklarını bildirdiklerinden. Cumhurreisi bu işi nihayet eski Başvekillerden Albert Sarrauya tevdi etmiştir. Radikal trkasma mensub olup 1933 sonunda bir ay kadar Başvekillik eden Alber Saro yeni kabineyi kurmak tek lifini kabul ederek derhal muhtelif fırkalarm reislerile konuşmalara başla mıştır. Albert Sarraut Elize sarayından çı karken gazetecilere şunları söylemiştir: < Cumhurr«isi yeni kabineyi kur mak işini bana tevdi etti. Bugün siyasî zevatla temas ederek cevabımı yann vereceğim. Albert Sarraut Albert Sarraut derhal temaslara başlıyarak evvelâ âyan meclisi reisi Jean neyi kurmak hususunda bana büyük nenin ve meclis reisi Fernand Buisson cesaret verdiler.» la görüşmüştür. Fransız gazetelerinin nesriyatt 15,30 da Albert Sarraut Hariciye Ne Paris 23 (AA.) Gazeteler, kabine zaretine giderek Lavalle görüşmüş, sa buhranının ne suretle halledileceği huat 16 da da evinde îvan Delbos, Man susunda hüküm sürmekte olan karar del, Chautemps, Flandini kabul etmiş sızlığa tercüman olmaktadırlar. Birçok tir. gazeteler, vaziyetin ancak pek yakmda Flandin, Albert Sarrautnun evinden yapılması temennisini izhar etmekte olçıkarken gazetecilere şunları söyle dukları umumî intihabat sayesinde ay dınlatılabıleceği mütaleasında bulun miştir: Albert Sarraut ile görüştüm. Bera maktadırlar. Petıt Parisien gazetesine nazaran siber umumî vaziyeti tetkik ettik. Kenyasî mehafil, dün bir radikal kombine disine cesaret verdım. Diğer taraftan Albert Sarraut da ga zonu yapılması ihtimalint derpiş etmekzetecileri tekrar kabul ederek demiştir te ve çok büyük müşküllere tesadüf edildiği takdirde M. Lebrunun kabine ki: teşkili vazifesini sol cenaha mensub ve « Bı^gün birçok siyasî zevatla görüştüm. Görüşmelerirrue bu akşam da fakat radikal fırkasından olmıyan bir zata havale etmesi muhtemel bulundudevam ederek kat'î' cevadımı yann ğunu ve bu zatın teşkil edeceği hüku Cumhurreisine vereceğim. Kendilerile temasta bulunduğum zevaı, yeni kabi (Arkası 9 trncu sahifede) IHIIItllfltMtnilf tMtfilflfltinnfMinilttflflltlllllffllilMllittfttftf Itlllfltllf Vlltf llffllflfllltlttlMllltlllllttlftllltltllltllllllllllllfllMtfllfftltlfllflfllfllllllttllllltllf Yeni Fransız kabinesini Albert Sarraut kuracak Lavalin istifasıve zecrî tedbirler tetkikat yapmıya başladı Londra 23 ( A X f Deyli Herald yazryor: Lavalin istifasile zecrî tedbirlerin genişletilmesme mâni olan yegâne hail ortadan kalkmış oluyor. Onun yerine gelen, her ikim olursa olsun, her halde Milletler Cemiyetine daha yakın ve İtalyaya karşı da daha az dostça bir vaziyet alacaktir. Yeni hükumet cb$ siyasasında Lavalin yaptığından daha ziyade îngil tereye uyacakhr. Deyli Ekspres gazetesi de yeni Fransız kabinesinin dış siyasasına Milletler Cemiyetini alet etmeye devam edeceğini fakat, bu hareketin İtalyaya petrol ambargosunu terviç edecek derecede ileri gitmiyeceğini temin ediyor. (Arkan 9 uncu sahifede) Cenub cephesinde mitralyöz lcıdlanan yerli îtalyan askerleri Dün akşam saat ona kadar gelen ha berlere göre Cenubdaki îtalyan ta arruzu dururken şimalde bir îtalyan taarruzu başladı. Bu taarruz hak kında îtalyan resmî tebliğinde hareketi Aksun? bildirmekten başka tafsilât yoktur. Bu taarruz Tembeinde yeni Makallenin garbinde, Abbi Addi civarındadır. Ha tırlarda olsa gerektir ki burada geçenlerde şiddetlr bir müsademe olmuş, Habeşle, bir baskınla AbbiAddiyi almışlar, fakat sonra, tekrar İtalyanlara kaptırmışlardır. Tembien mıntakasında arazi gayet çetindir. Habeşlerin burada kuvvetli setir müfrezeleri vardır. Bunlann az çok mukavemet ede ede geri çekilmeleri ve ltal Şimal cephesinde yeni bir taarruzun yanları yormağa, yıpratmağa çalışmaları başladığmı bildiren Tembıen mıntakasım gösterir harita (Arkası 9 uncu sahifede) Oniki adada İtalyanlar yaptıkları askerî hazırlıkları birdenbire artırmışlar Kral Corcun cenazesi dün Londraya nakledildi Yeni Kral için İrlândada merasim yapılmadı, trlândanın Londradaki mümessili de yapılan merasime iştirak etmedi IHIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIinilllllinilllllllHlllltllllllHIIHMIIHIIIIIIIIIIIMIIIlllllllllllllllll'IM"""»»""'"»""»""""11""111 IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMI Londraya giden heyet Müteveffa Kralın cenaze merasiminde bulunacak heyetimiz dün akşam hareket etti, Tevfik Rüştü Aras Avrupada iltihak edecek Italyanlann tekziblerine rağmen Rodosta askerî hazırlıklar yapıldığım gösteren bir resim: Adada ztrhlı otomobiller Atina gazeteleri yazıyorlar: Kral Corcun ölümünden birkaç saat evvel bir kilisede Krallannın «On iki adadan alınan son haberler iyileşmesi için dua eden halk İtalyanlann bu adalardaki askerî hazırBu münasebetle Saint Janes saraymm Londra 23 (özel) Kral Beşinci hklarını artırdıklannı, bu faaliyetin bil (Arkast 9 uncu sahifede) Corcun cenazesi bugün Sandringham kilisesinde Kralın istirahatı ruhu için dinî merasimle kaldmlmıştır. bir ayin yapılmıştır. Bu merasimde yeni kilisesinden Kral bayrağına sarılmış olan tabut top Kral, kardeşleri, ana Kraliçe Mari ve arabasıle istasyona nakledılmiş ve oradan (Arkası 9 uncu sahifede) trenle Londraya getirilmiştir. Kral Sekizinci Edvard ile üç kardeşi cenazeyi kiliseden istasyona kadar yaya olarak, ana Kraliçe Mari ile prensesler ise kapalı bir araba ile takib etmişlerdir. Cenaze Londraya siyah tüllerle örtülü Maruf romancımız Mahmud Yebir vagonla naklolunmuştur. sarinin «.Cumhuriyet» için hazırLondra 23 (Özel) Kahireden gelen Londra istasyonunda büyük bir kala ladığı çok kuvvetli, edebi roman haberler göre. Vefd partisi lideri Mus balık Kral Corcun cenazesini selâmla tafa Nahas Paşa yeni kabineyi kurmak mıştır. Cenazenın geçtığı bütün yollarda vazifesini reddetmiştir. yüz binlerce halk derin bir teessür içinde, Kral Fuad bugün de fırkaların reis ölen Krala karşı son hürmet vazifesini Büyük Fransız edibi Anatol Franlerile konuşmalarda bulunmuştur. Mısır siyasî mehafılinde yalnız Vefd ifa etmiştir. Kralın cenazesi merasimle sın şaheserlerinden ve Servet fıraksmm yeni kabineyi kurabileceği Westminster Holle nakledilmiş ve orada Yesarioğlu tarafmdan çok büyük halka teşhir olunmuştur. Evvelâ Lord kanaati vardır. itinaîarla tercüme edilmiştir. londrada, Mısırdaki kabine buhra larla meb uslar cenazenin önünde ığılmij(Arkası 3 üncü sahifede) lerdir. Mısırda vaziyet Ayni davada büyük îngiliz milletile beraber yürüyen Türk milleti Kral Corcun vefatile bütün İngiliz kalblerini kaplıyan hüzün ve elemi pek iyi anlar ve o büyük millete en samimî taziyetlerini sunmağı insanlık ve dostluk vazifesi bilir. Temennimiz odur ki babasının son günlerinde yürütülmeğe başlıyan bu hayırlı Dün akşam Londraya giden heyetimiz Sirkeci istasyonunda siyaset onun oğlu yeni ingiliz Kralı 8 inci Müteveffa îngiltere Kralı Beşinci Deniz Müsteşarı Said, dün sabahki trenEdvardın zamanında ayni kuvvetle inkişafını ikmal ederek bütün insanlığa sa Corcun cenaze merasiminde memleketi le şehrimize gelmişlerdir. Birkaç gün mizi temsilen bulunacak heyet azasın denberi şehrimizde bulunmakta olan Oradetler verecek bir hakikat olsun. dan Kamutay başkan vekili Nuri Con general Fahreddin ve Korgeneral Salıh YUNUS NADt ker, Riyaseticumhur Başyaveri Celâl ve (Arkan 2 nci sahifede) Nahas Paşa bir temer küz kabinesi teşkilini kabul etmiyor Yeni romanlarımız YAKUT YÜZÜK Beyaztaş Uzerinde