Katalog

Bugün: 2 BCİ sahifemizde: Siyasî icmal • Fransız kabinesi yeni fırtınalar karşı sında 3 üncü sahifemizde: Hâdiseler karşısmda Ahmed Ağaoğlu 5 İBCİ sahifemizde: Müsabakamız 6 ncı sahifemizde: Spor haberleri 7 nci sahifemizde: Dünya hâdiselerine aid resimler umhuriyet ımj î 4194 İSTANBUL • CAĞALOĞLI) Telgraiveme3rtubadretf:Cumhuriyet, İstanbul . Posta kutusu: Istanbul, No 246 • n 1 7 0111113 i Hayat Ansiklopedisi inci cüzü çıktı J 1936 Telefon: Başmuharrir ve evl: 22366 Tahrlr heyeü: 24298. İdare ve matbaa kısmile Matbaacılık ve Neşriyat Şirketl 24299 24290 ttalyan Habeş Anlaşmazlığı etrafmda Sulh havası arb sahnelerinin kavgalarda yer yer azçok sertlik haberleri yolladığı şu günlerde İtalyan Habeş anlaşmazlığı etrafmda daha ziyade bir sulh havası esmeğe başladığını söylemekliğimiz garib görülmemelidir. Bunun başlıca sebebi işi bir anlaşmaya bağlamak lüzumtmu anlamak hususunda îtalyada husule gelmiş olan istidad ve kabiliyettir. Son günlerin en ziyade dikkate değer vaziyeti budur desek ne yanlış olur, ne de mubalâğa. Romada ciddî bir sulh teklifinin ciddiyetle tetkik ve kabul edilmesine müsaid bir zihniyet tekevvün etmiş bulunmaktadır. Ancak Italya bu defa da böyle bir teklifin arada gürültüye kanşarak akamete uğramaması için onun Milletler Cemiyeti kanalından gelmesini tercih eden bir vaziyet gösteriyor. ltalya bunda haksız değildir. Herhangi bir mutavassıbn teklifi son merhalede gene Milletler Cemiyetinin itiraz ve mukavemetine uğnyabilir de onun için. Son günlerde Fransanın yeniden bazı tekhfler derpiş etmekte oldugu ileri sürüldü ve yalanlandı. Ayni şey tngiltere için de oldu ve geçti. Hatta îngiltere ile Fransanın bu yolda müşterek düşüncelerde bulunduklan söylenildi ve çok geçmeden asılsızlığı ilân edildi. Bütün bu tekzibler bir hakikati daha büyük bir kuvvetle belirtiyorlar: Bütün bu memleketlerde (İtalya dahil) şimdi sulh düşüncesi harbde ısrar fikrinden daha üstündür. Mesele çok nazik oldugu için iyice pişirilmeden onun gelişigüzel ortaya atılmasından çekiniliyor. Hatta bir Belçika tavassutu bile bütün bütün asılsız sayılmamak lâzımdır. Belçikanın bu işi makul bir anlasma ile bitirmeğe pek çok çalışmış oldugu ve hatta hâlâ çalışmakta bulundugu muhakkakhr. Unutmamalıdır ki Cemiyette İngiltere ile Fransaya sulh çaresi bulmak salâhiyetini verdiren teklifi de Deiçıka Başvekılı ileri surmüştü. Gene sulh havasını teyid eden sebeblerdendir ki Milletler Cemiyeti meclisinin bu defaki toplantısmda petrola ambargo konulması meselesi üzerinde pek ısrar edilmiyecegi anlaşılmaktadır. Bunun sebebini yalnız Amerika vaziyetinin kâfi derecede vazıh olmamasına atfetmek doğru olamaz. Petrola ambargo konulursa bunun İtalyada yeisle daha şiddetli hareketlere sevkedıci bir tesir icra edebilmesi ihtimalinden çok bahsedilmiş ve îtalyanm Amerikadan petrol alabildikçe zecrî tedbirlerin bu maddeye teşmilinden hiçbir fayda çıkamıyacağı üzerinde ise beyhude yere fazla durulmuştur. îtalyanm yeisle şöyle veya böyle hareket edebileceğini düşünenler veya Amerikan vaziyetinin petrol ambargosunu hükümsüz bırakacağını ileri sürenler günün birinde îtalyanm fılî bir abluka ile karşılasabileceğini niçin hatırlanna getirmiyorlar? Hiçbir anlaşmazlık ebediyete süremez. Atesin başka taraflara sirayet etmemesine bir dereceye kadar çalışılabilir, ve nihayet günün birinde harbi kısa kesmek için daha ağır başka tedbirlerin kat'î bir zaruret halinde herkesin gözü önüne dikilebileceğini şimdilik bir ihtimal halinde olsun hesaba katmak lâzımdır ve yerindedir. Bu düşüncelere binaen son zamanlarda İtalyada daha ziyade banşın iadesini memnuniyetle karsılıyacak surette husule gelen zihniyeti memnuniyetle karşılamak muvafık olur. Hakikatleri oldugu gibi görmek cesareti milletler için büyük bir fazilettir. İtalya için zorluğu anlaşılan harbin Habeşistan için kolay şayılamıyacağını söylemeğe hacet yoktur. İtalya sulhu tercih ederse Habeşistanm makul bir anlaşmayı kabul etmemekte inad etmiyeceği şüphesizdir. Hem bu işte İtalya Habeşistandan b'nce Milletler Cemiyetile anlaşmak mevkiinde bulunuyor. Bu anlasmanm ancak makul ve mümkün bir sulh ile temin olunabileceğini söylemeğe hacet bile yoktur. Yalnız böyle bir sulh neticesine vanlabilmek için büyük yağmurlar mevsiminden evvel bir mütareke tesisine olsun muvaffak olabilmek gerektir. Yağmurlar mevsimine varıldığı zaman harb hareketleri bizzarure tevakkuf edeceğinden o vakit sulh fikrini yürütmek pek kolay olmıyabilir. îtalyanm bize bir müracaati Dünkü suikasd muhakemesi Roma hükumeti îngiltereye cevabımı Gizli Celsede raporlar zın aramızdaki dostluk muahedesile okundu ve Ajan Izzetin ifadesi dinlendi kabili telif olup olmadığını sordu Dış Bakanlığımız Milletler Cemiyeti paktına göre verdigimiz cevabm bu pakta uygun bir muahedeye aykırı olamıyacağını bildirdi Times gazetesi îstanbul muhabirine atfen yazıyor: «îtalyanm Ankara elçisi Türkiye Dış Bakanlığına bir nota vererek Türkiyenin îngiltereye Milletler Cemiyeti andlaşmasmın 6 ncı maddesinin tahmil etmekte oldugu mecburiyetleri ifaya hazır olduğuna dair vermiş oldugu müsbet cevabm 1928 tarihli îtalyan Türk dostluk muahedesile kabili telif olup olmadığını sormuştur. Anlaşıldığına göre, Türkiye bu suale, Balkan Paktına dahil diğer devletlerle müzakerede bulunduktan sonra cevab verecektir. Tahmin edildiğine göre, Türkiye cevabmda, bu hareketinin diğer muahedelerin kendine tahmil ettiği mecburiyetlerin otomatik bir surette ref'ini müstelzem mec buriyetlerden ilham alınarak ihtiyar o lunduğunu ileri sürecektir. Balkan Paktına dahil memleketlerin murahhaslan arasında cereyan eden son konusmalar neticesinde, Habeş meselesinin halli için Fransa ve îngiltere tarafmdan birlikte ileri sürülecek bilcümle tekliflere Balkan ttalyaya cevabımız «Taymis» gazetesinin bu haberi üzerine meseleyi salâhiyettar mehafilden tahkik ettik. Bize verilen malumata göre îtalyan elçisi filhikaka bu hususta Dış Bakan lığımıza müracaatte bulunmuştur. Dış Bakanlığımız ise îngiltere tarafından sorulan suale verdigimiz müsbet cevabın 1928 de İtalya ile hnzaladığımız dostluk muahedesme tamamile uygun olduğunu bildirmiştir. * Esasen îngiltereye verilen cevab Milletler Cemiyeti pakbnm 16 ncı maddesi mucibince bu kuruma aza olan bütün devletlerin kabul ettikleri taahhüdlere sadakat göstermekten başka birşey değildir. Beynelmilel mahiyette olan bu taahhü dün esasen Milletler Cemiyeti paktına uygun bir şekilde hazırlanmış olan mün ttalyamn Ankara elçisi ferid muahedelere dokunur bir tarafı Carlo Galli yoktur. Bundan dolayıdır ki beynelmilel Antantının Küçük Antantla beraber mu muahedelerin münferid muahedelere uyzaheret etmesi kararlaştırılmış bulunmak gun olup olmaması meselesi mevzuu bahsolamaz. tadır.» Açık celsede de bazı cevablar okunduktan sonra tetkik edilmek üzere evrak Müddeiumumiliğe tevdi edildi Ankara 16 (Telefonla) Ankara Ağırceza mahkemesi bugün biri gizlı, dığeri açık iki celse yaparak suikasd maznunlarının muhakemelerine devam etti. Gizli celse saat 2 de açıldı. Adlıye koridorları gene birçok meraklılarla doluydu. Heyeti hâkime ve müddeıumumî, salona girdikten sonra mubaşirin Yahya ve arkadaşlannı çağıran sesi duyuldu. Maznunlar salona alındılar. Bundan sonra Ali Saibin avukatı Hâmid Şevket çağırıldı. Kapılar kapandı. Hafı celsede ilk olarak iddia makamı tarafından mahkemeye tevdi edilen raporların okunduğu anlaşılıyor. Raporların okunması bir saat kadar sürmüş ve saat 15 te Emniyeti Umumiye ajanlanndan îzzet mahkemeye alınmıştır. Şahidin ifadelerile mahkemenin bu ifadeler münasebetile sorgulan ve alâkadarların cevablan iki saatten fazla sürmüştür. Bu suretle 2,5 saate yakm bir zaman mahkeme (Arhan 9 uncu sahifede) Petrol ambargosu artık tamamen suya mı düştü? Yeni sulh teşebbüslerini örten esrar perdesi yırtılıyor, plânı Belçika Başvekili yapıyor, Kral ile Papa da tahakkukuna çahşıyorlarmış Londrada çıkan Daily Express ga zetesi yazıyor: «İtalya aleyhine petrol ambargosu nu müzakere etmesi beklenen Mıllet ler Cemiyeti konse yinin içtimalann dan bir hafta evvel Brüksel, Roma ve Ceneveden sulh hakkmda yeni yeni teşebbüsle yapıldı ğu sulh plânınm ilk esaslan şunlardır: A ) Evvelâ Habeş cephelerinde bir mütareke ilânı. B) Geçen ay împarator tarafından vaki ricaya atfen Habeşistana Cemiyeti Akvam tarafından bir tetkik komısyonu yollanması. Brükselde musırran iddia edildiğine göre Kraliçe Elisavet Romada bulunduğu esnada Itajya Kralile sulh hakkmda uzun uzun konuşmuş ve oğlu Kral Leopolda bazı esaslar hakkmda malumat vermiştir. İşte bu esaslar üzerinde Başvekil Van Zelland şimdi yeni sulh sartlannı hazırlamaktadır. Belçika bundan sonra, bunlan Paris ve Londrada müzakere ettirmek emelindedir. Bu esaslar Cenevede müzakere edilmeden ve üzerinde tamamil mutabakat hasıl olmadan evvel faşedilmiyecektir.» Somali cephesindeki kanlı muharebeler İtalyanlar 60,000 kişilik Habeş ordusunu mağlub ettiklerini söylüyorlar Habeşlere göre muharebeler kendi lehlerine hâlâ bütün şiddetile devam etmektedir Laval gene tehlike atlattı Kabine, 46 rey farkla itimad kazandı Paris 16 (Özel) Saylavlar kurulu bvgün saat 15,30 da başkan Bouissonun bir nutkile ilk celsesini akdetmiştir. Bouisson başkanlığa tekrar seçilme sinden dolayı teşekkür etmiş ve tanm siyasası hakkmda muhtelif istizah takrir lerini okumuş ve diğer takrirlerin tehirini istemiştir. Münakaşalar büyük bir gürültü içinde cereyan etmeğe başlamış ve patırdı o derece artmıştır ki, nihayet saat 16 da başkan celseyi muvakkaten tatil etmeğe mecbur olmustur. (Arhan 9 uncu sahifede) Papa Onbirinci Pıus Kızılordunun kuvveti Habeşler in düşürdükleri ttalyan tayyarelerinden elde ettikleri mitralyözleri temizliyen bir Habeş askeri Moskova 16 (A.A.) Mıllî Mudafaa Halk Komiser vekili Mareşal Tuka şevski dün akşam, Merkezî İcra komi • tesi toplantısmda 1936 yılı ordu bütçesi hakkmda uzun bir söylev vermiş ve Sovyet Rusyanın gerek şark ve gerek garbde muharebe kuvveti en yüksek de receye çıkarılmış kuvvetli ordular bulundurması mecburiyetini izah ve is pat eylemiştir. Bu sebebledir ki şimdiye kadar orduda esas kısa hizmet olup uzun hizmete tâbi kadro cüz'î bir kısmı teşkil etmekte iken, Kızıl ordu yeni bir eşkılât sistemi kabul etmiştir. Bugün Kızıl ordunun yüzde 75 ini 2 ilâ 4 se nelik askerî hizmete tâbi kuvvetler teşkil eylemektedir. Bu suretle ordunun muharebe kıymetinde büyün bir iyilik ğına dair haberler alınmaktadır. Sulh teşebbüslerini idare edenleri örten esrar perdesi yavaş yavaş kalkarak ortada başlıca rol oynıyanları meydana çıkarmaktadır. Bunlar: 1 italya Kralının gelini Prenses Marie Jozenin annesi, eski Belçika Kraliçesi Elisabet, 2 Hoare Laval sulh teklifi erini ilk ortaya atan BelçikaBaşvekili M. Van Zelland. 3 Papa Onbirinci Piusdir. M. Van Zellandin hazırlamakta olduını ı ııııııiMiı Petrol ambargosu suya mı düştü? Londra 16 (A.A.) Sabah gazeteleri kabinenin dünkü içtimaından bahsederek petrola ambargo konmasının artık nazarı dikkate ahnmıyacağını bildir mektedir. (Arkası 9 uncu sahifede) Habeşler Makallenin Adua ile irtibatmı kestiklerini iddia ediyorlar Londra 16 (A.A.) Royterin öğrendiğine göre, muhasamat başlıyalıdanberi vukua gelen en mühim çarpışma Dolonun şimaligarbisinde cereyan eden ve üç gün süren muharebedir. Somali membalarından gelen haberlere göre, Ras Destanın 60,000 kişi kadar olan ordusu, muharebe meydanında yüzlerce ölü ve yaralı bıraktıktan sonra, halen tam bir ricat halindedir. General Graziani, kuvvetlerini bir ikliminin sıhhatine uygun haftadanberi Davaparma ve Ganaledor Afrika jelmediği, bu sebeble memleketine ya ırmaklan arasında tahşid ederek ya döneceği söylenen İtalyan Başkumanvaş yavaş Doloya doğru ilerilemekte olan danı Mareşal Badogliyo Ras Desta kuvvetlerine karşı derhal taarruza geçmeği kararlaştırmış ve bunun üzerine bu büyük muharebe pazar günü başlamıştır. Muharebeye giren îtalyan kuvvetleri, yerli İtalyan askerlerile ta Askerî muharririmizin mamen motörlü ana vatan askerlerinden terekküb etmekteydi. Misafir Efgan Nazırı dün Cenevreye gitti Dün sabah Ankaradan gelen Hariciye Vekilimiz de yarın akşam hareket edecek gündenberi ı ııııı ııı ııı ıııııııı ııı ııı ııı ıııııııı ııılıı iMiıiMiMiııııııııııııiMllııııllllllitllıııllMiıııııııııııııı ıiMinMiıılıılı ııı ıııııınııııı ııı ıııtıııııııı Cephelerde vaziyet görüş ve mütaleaları îngilterenin ve Fransanm Romadaki îtalyan tayyareleri, Ras Destanın kasefirleri Sir Erik Drumondla Kont dö rargâhmı bombardıman etmiş ve ayrıca 97 mrmarah îtalyan resmî harb tebŞambrön memleketlerine beyhude yere muhtelif Habeş kuvvetleri üzerine bom liğinin bildirdiği ve dünkü Cumhuryette gelmiş olmadılar. Bunlarm sulh imkân balar yağdırmış ve makinelitüfek hücumtahliline çahştığımız Dolo civanndaki lan etrafmda memleketlerine bizzat gö Ian yapmıştır. muharebe hakkmda, yeni bazı tafsilât YUNUS NADt İlk iki gün, Habeşler, General Gra geldi. Bu tafsilâta göre, muharebe 12 (Arkası 3 üncü sahifede) (Arkası 9 uncu sahifede) (Arkası 3 üncü sahifede) şehrimizde bulunan muhterem misafiri miz Efgan Hari ciye Nazırı Serdar Feyz Muhammed (Arkası 9 uncu sahifede) Han dün akşamki semplon ekspresile Viyanaya gitmiştir. Dost memleket NaPrag 16 (A.A.) Avusturya Baş zın Sirkeci gann bakanı Şuşnig buraya gelmiştir. da Hariciye Ve kilimiz Tevfik Rüştü Aras, İstanbul Valisi, İstanbul kumandanı, Emniyet Yazaır Ismail Habib direktörü, Efgan elçisi Ahmed Han, 2.0 senedir vatant kartş karts Japon elçisi, Efgangezen kıymetli edibin 20 sene lı talebeler ve bir çok zevat tarafın • dir topladığı intıbalar dan uğurlanmış Dost iki Hariciye Vekili dün sabah tır. Haydarpaşa garından çıkarlarken Tarihi, coğrafyası, hâdiseleri, Mezunen Parise gitmekte olan Fran ketinden evvel gazetecilere funları söy hatıralarile bütün Türk sız büyük elçisi de gara gelerek Nazırla lemiştir: ilinin dile gelişi... « Ne söyliyeyim? Memnuniyetimi, buluşmuştur. duyduğum derin hisleri anlatmıya" ne Nazırın beyanatt (Arkası 9 uncu sahifede) Muhterem misafirimiz trenin hare M. Şuşnig Pragda YURDDAN YAZILAR Yurddan yazılar işte budur!