Katalog

En iyi Türk kumaşı «YÜNİŞ))dir. Satış deposu: Yenipostahane caddesi, Tayyare piyangosu karşısında Telefon: 20485 S6ne NO. 3 8 Ü 9 umhuriye Telgraf *e mektup adresi: Cumhuriyet" Istanbul . Posta kutusu tstanbul. No. 248 ve matbaa kısmile Matbaacüık ve Neşriyat Şlrketi. 24299 24290. En iyi Türk kumaşı (YÜNİS))dir. tış deposu: nipostahane caddesi, Tayyare piyangosu karşısında Telefon: 204*5 Cutîia 2 I BİrİnClkânUn I 9 3 4 Telefon: Başmuharrir ve evl: 22366. Tahrlr heyetl: 24298. Idare Türklük savaşı Dil savaşıdır Hasan Cemil 3 örülüyor ki dilin değeri bugün artık, bütün uluslarda, canlı bir erim olmuştur; çünkü dil, budun tinini yaratan bir erktir. Bir düsünürün dediği gibi, adamların dili yetiştirdiklerinden çok daha artğan, dil adamları yetiştirir. Gerçek!.. Sözün bütün anlamile, ulushığu yaratan, tek kisilerden ulos yapan, kamusunu bir araya toplıyarak, bir birlik, bir ulus birliği yapan dildir. Bir ulusun kültür belgeleri ara sında en özenlisi dildir, ve uluslukl a n n battnası da, çıkması da, dil • lerinin batması, çıkmasile birlikte gider. Antropoloklar, ilk adamlarda, oymak ayırdımlarının, di! ayırdımlarile birlikte gittiğini, tıpkı bir dili konusan iki oymağa çok seyrek rasgelindiğini anlatıyorlar; tarih bi tegenleri ise, kültür uluslarında, tıpkı bu durusu gösteriyorlar. Gerçek!.. Yer yüzündeki ulus ları gözden geçirirsek, kamusunun birbirinden ayrık, birbirine b«n zemez olduğunu görürüz. Bir ulusun birçok uluslar arasında baska türlü olmayıp ta böyle olmasınm en erkli niçini elbette ki dildir. Dilin özeni sundadır ki, baska baska ulusluklarm dillerindeki özgülük lük, onlarm baska baska çeşitlerde düsünmelerini gereklendirir: v e kisiler, konustukları dile göre, belli bir ulusun tinel varlığı içine zorla aokulur. Çünkü dillerin kendilerine uygun anlatnları, sözleri, damga • ları vardır. Diller, evrenin büyük söz kütüğünden seçilmiş sözlerle doludur. Söz demek evrendeki ya ratıklara teker teker takılan addır. Birbirinden aynk diller, bu yara tıklara, birbirinden ayrık sözlerle ad takmıslardır. Yaratıkların böyle adlanma»ı, hiç te rasgele bir is olmayıp, bütün bir budunun, anlamlar karsılıfı olan, görüsünün, düsünüsünün, duyusu nun özel bir verimidir. Bunun içindir ki, bir Türkün, bir Arabın, bir Persin, bir tngilizin, bir Fransızın, bir Almanın, bir Rusun, bir ttalyanm düsünüsler: hiç te bicrbirine benzemez; çünkü sözlerinin anlamı tıpkı değildir; ve çünkü her dil, onu konuşanlarda, kendine özgü bir düşünme çesidi yaratır. Bunun içindir ki baska baska dilkrdeki uluslar başka baska adamlardır. Bu demektir ki, baska baska dü'ünüşte adamlardır. Gene bunun içindir ki, osmanlı • cada olduğu gibi, soncadan dile giren yabancı sözler, görüşte de, düş inüşte de, yabancılığı birlikte getirerek, dilin özlüğünü, ulusun benliğini b o z a c Işte ana dilimizin te mizliği için, yüreklerimizde uya nan kıskançhk bundandır. Dilin basladığı yerde adam başlar derler.. Bir d e diyebiliriz ki, Türk dilinin basladığı yerde Türk adamı, Türk adamhğı başlamıştır. öz dil bir bütündür.. Anlamîa rile, sözlerile, ve bütün yapısile, parçalanmaz canlı bir varîık ki, teker teker üyeler, bin türlü bağlarla, o yaşıyan bütüne içten içe bağlıdır. ö y l e ki yalnız tek sözü doğru anlıyabilmek için, bütün dil, bir tüm olarak, içimize sinmiş olmah dır. Çünkü dilde tek, ayrı hiçbir şey yoktur. Dilia teker teker üyeleri bütünün birer parçasıdır. Daha ilk sözün söylenmesi bütün dili sese getirir. Söylenen söylenmiyeni canlandırır yahud anıklar. Böylece dilin tini, ondaki canlı erkler hep bir, den içimize akar. 1 Bunun içindir ki, biz öz türkçe konuştuğ"u*nuzda, bizden bütün »na dil, bütün Türklük konuşmus o* lur . Çünkü böyle bir özlük, ancak, türkçe gibi, özel bir dilde buluna • bilhr, ancak onun gibi kendi kökünden büyüyüp açılmıs, kendi sözlerini kendi kanından, kendi gövde sinden yaratmış, temiz, özel bir dilde bulunabilir. Osmanlıca gifci, yabancı sözlerle, yâd, iğreti ü y e lerle dolu, yapma, zoraki bir dilde, hiç öz dildeki bu canlı bütünlük, bu canlı özlük değeıri bulunabilir m i ? Bunun içindir ki osmanlıca yaratıcı olmamış, budunal olmamış, ulus v a n olmamıştır. Ancak a n a dildir ki bütün canlılığile, crkli, genç, yaratıcı, tüm bir varlıktır. Bir gün gelecek ki Eti köyün deki dört yaşında çocukla Ankara «Hukuk Fakülte» sindeki yaslı bilgin, ellerine geçirdiklerinde değil, Londra müzakereleri nihayet inkıtaa uğradı Deniz görüşmelerinin iflâsı Yugoslav kabinesi Yevtiç, kabine azalarını seçiyor Bulgarlar^cevab Bulgarlar, ekalliyetlere karşı yaptıkları cinayetlerin ilânihaye sorgusuz ve sonsuz kalacağını düşünüyorlarsa yaman surette aldanıyorlar Bulgar karakollannın Yunan hu dudunu tecavüz ederek Yunan arazi sinm dokuz kilometro içerisinde pusu kurmak sur'tile Bulgaristan ce henneminden kaçan Türkleri öldür meleri hâdisesi, insanhk vicdanını ürpertecek bir facia idi. Bu emsalsiz cinayet karşısmda yiıksek bağırmış olduğumuz malumdur. Biraz şiddetli, çünkü haklı olan tenkidlerimize Bulgarlar ancak simdi cevab veriyorlar. Bulgar gaz^telerüıde yazılanlardan bir kısmını dün hulâsa etmiştik. Bir kıtmını da bugün iç sahifelerimize koyuyonız. Bulgarlar mukabil taar ruza geçmek içm evvelâ Cum • huriyetin Sofya muhabirini hududda tevkifle ise başladı Iar. Şimdi de gazeteîe înd'e öldürdükleri insanlann Türk değil, Po mak, yani müslüman Bulgar olduk • lannı yazıyorlar. Sanki öldüriilen in sanlar Türk değil de Bulgar olurlar • sa cinayetleri mazur göriilmek lâzım gelirmis gibi!.. Hakikatte Bulgarîarın hududdaki Türk ve müslüman Po maklan hıristiyan yapmağa çalışhk • larinı biliyoruz. Vicdanlara taarruz eden bu hareketin içinde yaşadığımiz şu yirminci medeniyet asrinda adam öldürmekten daha şeni bir vah şet sayılacağını ve ergeç bu hareket • lerinin hesabı kendil'rinden sorolacağinı onlara burada sadece bir daha ihtar etmek lâzundır. amelesi yapmak vazifesile mükelkf olduklarmı çok unutuyorlar. Eğer Bulgarlar bu ana insanltk kaidesine muhalif olan islerin ilânihaye sorgu • suz ve sonsuz kalabilrceğini düşünii yorlarsa yaman surette aldanıyorlar demektir. 2 Yunanistan tarafındaki me murîarin bilmeyiz nasıl bir uysallık • la, örtbas etmeğe muvafakat eyledıkleri hudud hâdisesi orada imzalanan guya tetkik ve tahkik mazbatasında yazıldığı gibi geçmemişür. Bulgar karakollarının siste yol şaşırarak de ğil, bile bile Yunan topraklarinda bir buçuk değil, tam dokuz kilometro içeri girerek pusu kurmus olduklan muhakkaktır. Bu hal, komsu Yunan hükumetinin hukuku hükmüranisine açık bir tecavüzdür. Eğer hâlâ bilmiyorsa ufak bir tahkikle Çaldaris hü • kumeti dahi bu hakikati apaçık gö • rebilir. Balkan andlasmasina dahil olan Türkiye ehemmiyeti asikâr olan bu tafsilâtı not etnvkten ve onun üzeri • ne bir balmumu yapıstırmaktan bâli kalamaz. Yakında tekrar başlanacağını ümid edenler var Romanya, yeni Başbaama umumî intıba bu ümidleri tekzib ediyor kanı sevincle karşıladı Belgrad 2 0 ( A . < A.) Saltanat naibi Prens Pol, Yevtiçi yeni ka bineyi kurmaya memur etmiştir. Yevtiçin ileride kaVî bir sekil ver mek üzere »iındilik bir igtikal kabinesi kurmak niyetinde olduğr söylenmektedir. Yevtiç, ulusâl Tugoslav Basbakam Yugoslav fırka Yevtiç sının parlamento mehafiline men • (Arkast uçuncu sahifede) murahhaslart: Londra müzakerelerine iştirak eden Amerikan ve Japon Matsudira (Japon), Soldan *ağa doğra Amiral Standley (Amerikan), (Japon) Norman Davia (Amerikan), Amiral Yamamoto Londra 2 0 (A.A.) Dün aksam, deniz isleri hakkındaki üç taraflı toplantı kat'î bir neticeye bağlan mıştır. En önce, görüsmelerin talikini bildiren teLliğ okunmus, sonra Norman Davis ile Matsudeira, hiçbir tnütalea katmaksızm bu tebliği tasvib etmişlerdir. Makdonald, deniz görüsmeleri • nin safhalarım hulâsa ve bunların iyice ilerlememis olmasından ötürü teessüfünü beyan ederek, toplan • tıya nihayet vermistir. Ingiliz Başbakanı, kendi hükumetinin, deniz kuvvetlerinin tahdidi meselesini hal için sarfettiği mesaiye devam edeceğini ilâve etmiştir. Bu toplantıdan sonra nesrolu • (Arkası dorduncu sahıfede) ; Bulgaristanm sulh severliği (!) Sigara kutularile muahedeler aleyhinde propa • ^anda yapıyorlar ~~m 7 .* Tasdika iktiran eden yeni nizamnamenîn mühim hükümlerini neşrediyoruz Ankara 20 (Telefonla) Tasdika iktiran eden soy adı nizamnamesinin bazı mühim hükümlerini bildiriyorum: Soy adı olmıyanlar 27936 tarihine kadar soy adı seçip kanu Soy adı nizamnamesi İalgarlann sigara paketlerîn* koyduklan beyannameler Sofya (Hususî muhabirimiz den) Filibede Spasof adh bir tütün fabrikası vardır. Bu fabri • kanın çıkardığı sigara kutularının her birinin içerisinde ince bir kâğıd (Arkası dorduncu sahıfede) 3 Balkan andlaşmasi Bulgaristanm gerek kendisindeki ekalliyetle • re fena muamele yapması, gerek komşu hududlara karşı böyle sayguız hareketlere cevaz vermesi islerinden dolayı bu komsu Balkanh memleket ve millete müsterek ve ciddî suret • te manalı bir tefbbüs tevcih etmek vazifesile karsı karşıya bulunuyor. tlâve edebiliriz ki: 1 Kendilerine taalluk ettiği za Daha fena neticelere meydan bırak • mamıs olmak için vaktile berkesin man ekalliyet hukuku diye kızıîca kıaklını basuıa alması lâzımdır. yametler koparan Bulgarlar, kendi CUMHURİYET uJkelerindeki ekalliyetlere insan mu • Alemdağında otel Eşsiz iyi su kaynaklarının bulunduğu Alemdağı ormanı bir su kür yeri olacaktır nun 32 nci maddesi hükümlerine göre nüfusa ve doğum kâğıdlarına yazdıracaklardır. Söylenişte, yazı ve imzada öz ad önce, soy adı sonra kullanılabileceği gibi söylenişte (Arkast beşind sahifede) Beynelmilel kuvvetin ilk Tırka Genel Yazganı Receb Peker, dünkü kafilesi Sar vâsıl oldu dersinde sosyalizmin doguşunu anlattı Fırka genel yazganı Receb Peker, tstanbul Unrversitsi İnkılâb En&titü sündeki üçiincü dersini, dün verdi. Receb Peker, bundan evvelki dersle rinde, yeryüzü inkılâblarmin ana çe şidlerini gözd'n geçirmifti. Dünkü konferansinda, staif inkılâblari üsKinde durdu. Işci sınıfı ihtilâli Sar reyiâmı 19 uncu yüzyılın başlangıcında» Receb Peker, önceden, yeryüzünün, Hnıf hareketlerinin doğduğu devirde ki vaziyetine göz atti: «19 uncu yüz yilın baslarmda, yeryüzü teknik ve bfl' gi bakimindan çok geri idi. Iş yerie • rinde, işletici ana kuvvet insan kolu idi. Urünleri (mahsulleri) taşiyân vasitalar da tabiî kuvvetlerîe islerdi. Me selâ gemiyi insan kolile rüzgâr kuv • veti götürürdü. Fırka Genel Yazganı Receb Peker arzeden isçilerin çokluğu, gündrlikle • rin azalmasina sebeb oldu. Fabrika torlar üstelik çalişma saatlerini de art (Arkası beşind sahıfede) ıııııınııınınmıiııııııııırıımıııııııııııııııııııııiııııııııııııııııııtiHiııııııııııı mııııııınııııııııııııııııııııııııııınuııııııııııııııııııııııııııiiMiıııi'iıiHitıııııı fakat ellerine geçireceklerinde, bir tniyen, anlamı, en önce bizim aramızda karanhk, anlasılmaz olan bir birlerlne denk olacaklardır. Çünkü dil, bundaki yabancı, ölü sözler, ikisi de, ö z Türk dilinde, acunu bir hiç bizim için, yaşıyan, yaşatan, çeşitte yaşamayı öğreneceklerdir; yaratan, bütün budunu yetiştiren, çünkü öz dilin ikisinde d e yaptığı yükselten bir dil, bir anlam olma dokunak hep bir olacaktır. ğa elverişli olur m u ? Hiç onda bu Bu dil ortaklığıdır, ve buıtdan değer bulunur m u ? doğan tin ortaklığı, kültür ortak îsterse bu sözler, binlerce kü lığı ki bizce değeri çok büyüktür. melerle, söz bitiklerinde uyuklasm, en göz boyayan kılıklarda, en ince Görülüyor ki bir ulusta tin or savatlı «divan şiVlerine» süs olsun, taklığını yapan, sarsıcı bir erkle Türk budunu, Türk ulusu için, bübütün ulusa iç birliğini veren, ço tün bunlar, cansız taşlar değil micuğu yaşlı ile, bilmezi bilginle, okudir?.. Bir düsünürün dediği gibi, mamışı okumuşla, yetişmemişi, yeanlıyan adam olmaksızın hiç söz tişmişle bir tin katına yükselten, ancak ana dildir. olur mu? Bolu Saylavı Çünkü yalnız ana dil, onun üzel sırada, is sabiblerinin, tek tez • gâh yerine birkaç tezgâh işletnvğe başladıkları göriildü. Böy'ece işçiler de toplu bir ha'de çalı«mağa başladılar. Yeni türiyen bu fabrikalara, kendini Bu köklerinden yeşerip çiçeklenen te miz sözler, anlamalartfır ki, Türke Türkün tinini anlatır. Türklüğün Türk dirimini bütün yapar, tüm yapar; yoksa karşımızdakine bizim tinimizi göstermiyen, bizim birbi • rimizle anlaşmamı?* yardım et Taşdelen kaynağında len ve Defneli kaynaklarının sulaAlemdağı, îstanbulun en güzel yerlerinden biridir. O güzelım a rı nefistir. Bu sularla o ormandan ğaçlarınm uğradığı katliâmlara rağ îstanbul halkımn tamamen istifa(Arkast alttncı sahifede) x men ormanı hâlâ güzeldir. Taşdemen ormanı naıa guzeıaır. l a ş a c "• •" »< ,„ ınnıııııııııımıııııınıııiıııııııınıııııııııııııııı Seçim hazırhğı nı ııııııııııiıııııııııiıııiHiııııııııııınımnıııııııııııııııııııımıımııiımimımııınıııııum tşçi sımfımn teşekkiilii Ingiliz askerleri Duvrda vapura binerlerken Sarrbrüken 2 0 Sarda reyiâm yeni senenin ilk pazar günü, yani ayın on üçünde yapılacağıdan o gün (Arkası beşmcı sahıfede) Teftiş heyeti işini bu akşam bitiriyor, defterler yarın fabahtan itibaren asılacak întihab def terlerinin tetki kine saylav se çimi teftiş h e y e tince devam e dilmektedir. T e t kikat bu akşarr bitecektir. Y a rın sabahtan iti baren defterle mahallelere ası lacaktır. İstan • bulun seçime iş tirak edecek n ü fusu da bugür belli olacaktır. Aydında Aydm 2 0 (A. A.) Saylav seçimi teftiş heyeti bugün es naf defterlerini gözden geçirmit ve ooaylamıştır. Def terler birin Çocuklarımız için En sevindirici, en faydalı, en sevimli ve dayanıklı yılbaşı ve bayram hediycsi, şüphesiz, ki • tabdır. Avrupada olduğu gibi gazetemizin kitab kısraı tarafm dan memleketimizde de çocuklara hediye edilmek üzere bir eser serisi neşrine baslannuş ve bu yıl için üç kitab hazırlanmıştır. Bunlardan biri roman, ötekiler de masallar ve hikâyelerdir. Yılba sma doğru çıkacaktır. Zarif cüdVr içinde, renkli tablolar ve bol resimlerle süslü olan bu kitablar, dfinya çocuk edebiyatından il hara alınarak yazılmıştır. Düleri gayet sade, üslublan knrrak ve canlı, mevzBİan terbiyevî ve çok sürökleyicidîr. Gazetemiz kitab kısmına şîmdid'n müracaat ede bilirsiniz. HASAN CEMtL Oymak Katoıle . Ayırdım Fark Tarıh bıtegem Muverrih OzguluTcluk: Hususılık Anlam: Mtefhum, mana Sozkutuğu: Kamus Ozgır Has Anıklar: Hazırlar . Dokunak: Tesır. Tefiiş /js; zîinin dünkü mesaisine aîd intıbalar zımımn sonlarına göre Samsun bu cikânunua 2 2 inci cumartesi günü seçimde iki artığile 8 saylav çıkaaskıya kortulacaktır. racaktır. Samsun 2 0 (A.A.) Nüfus ya