Katalog

Ismet Inönü, dün arttırma ve Yerli Mallar yedigününü açtı IBntncı sa/ııfelen ma'oaıt\ yüm ckonomik vaziyetini size geniş yürekle ve kivançla söyliyebiiecek vazi"ettevİ2. Biitiin dünyada ekonomik vaziyet bu sene yor yer bazi iyilikler gösterdi denOebütrse de genel olarak sikintı, darlık devri geçmiş ve genişliğe dön • müş denilemez. Bütün ülkelerde tah • tnin bu yoldadır. Bizim memleketiml ze gelince, bu gcçen yil içinde memle • ketin ekonomi durmunun iyiliğe döndüğünü söyliyebilrriz saniyorum. Bu son bes altı senelik dünyaya şamil o !an »ıkintımn bizim ülkede iyiliğe döndiiğünü zannetmek, böyle *bir zanni söyletnek bir cesaret olduğunn bilirim. Ama bunu kat'î riyazî bir şekilde ileri sürm'k ve mubalâğalı rakamlar söv • lemek akhmdaB geçmez. Ancak alı naa tedbirler ve memlekettrki ahşve riş hallinİB bunu söylemrk için imkân verdiğini siz de biraz sonra kabul edeceksiniz. içinde şişe fabrikasHıi açmiş olaca ğiz. Pamuklu için İstanbulda Bakirîcöy fabrikasinı açtık. önümüzdeki ilkba harda Kayseri kurumunu da açacağız. Eregüdekj fabrikanin temelini attık. önümüzd'ki yil işlemeğe Lasliyacak. önümüzdeki yaz da Nazillideki diğer büyük fabrika ile Malatvada kuruîacak fabrikanin ve Bursada kangram fab rikasmin temelini atmağa çalişacafiz. Sömikok fabrikasi mamulâtinı ise ö nümuzdeki mevsimde piyasamirda göreceğiz. Hulâsa 934 • 935 seneleri içinde beş srnelik sanayi programmm buyük bir kismi tahakkuk edeeektir. Demir sanayiinin esaslan şimdiden geniş mikyasta tetkik edilmekte, plânları yapdmaktadir. önümüzdeki yaz mevsiminde temelleri atılacaktir. Kâğıd fabrikasi yazta işlemeğe başlıyacaktir. Seramik, kendir sanayümi zm önümüzdrki yaz etütleri bitirüecek ve ise baslanmif olacaktir. En sona kimya sanayii kaliyor. Bunlardan baska olan bütün sanayi fabrikalarinin temelleri ve isletilmeleri herkrsin anliyacağı ve göreceği bir derecedeflerlemis• tir. tlk maddelerimizin kendi fabrika • larimizda ve kunımlarimizda işlene • cek bir vaziyet alması tabiî çok fay • dalı ve bayirlı olarak fiatler üzerinde yükseltici tesirini göstermektedir. Kendi mahsuUerimizin dahilde alicuı ve onun değrrleştiricı müşterisi olmak ilk maddelerimizin satiş fiatlerhu de kiy • metlendirmektedir. Görüyorsunuz ki mrmleketin eko • nomik durumunu dSzeltmek ve yük • seltmek için hem disart işleri, bem içeri işleri içrâ aytt ayri tedbirler almak ve bu tedbirler arasinda yakinlık, karşihk ve nygunluk bulundurmak gerektir. Bütün dünyanm darlık içinde bunaldığı ve hastalıktan Irurtalmak, iyiliğe dönmek alâmetleri dünyanın her tarafında iyice belirmediği zamanlarda Cumhuriyet Türkiyesînde ekonomik sağhğm gözle görünar bir sekilde fark göstermesi cumhu • riyet ekonomik politikasının esaslı bir muvaffakiyetidir. (Sürekli al • kıslar) Bu ekonomik söylemede vatandaşlann vazifeleri ve çahşma istikametleri çok genişlediğkıi ve çok ehemmiyetlendiğini ayrıca zikretmeliyim. Arkadaslar, bir çok memleketler mahsullerini gerek fabrika gerek toprak mah*ullerini »tokt,.. halfade görmekten, mallan satıl • mıyarak ellerinde birikmiş olmak* tan çok nkıntı içindedirler. Ama size ben rakam üzerinde söyliyebi • lirim ki bugün yetistkrdiğimiz mahsullerden elimîzd* birikmiş hiçbir sey olmadıktan baska ilerde yetistireceklerimizden de 24 milyon liralık bir miktannı satmak için müsterimiz kapımızda bekler vaziyetteyiz. Yani biz ilerde yetisecek mallanmızı satmak için şimdiden mühîm bir miktarda bağlanmıs bulunuyoruz. Bu, mahsul yetistiriciler için çok tesvik edici ve çok ehemmiyet verilmesi lâzım gelen bir vaziyettir. Ayni zamanda olanlar için çok çalısma ve çok yetistirme icab ettiren bir vaziyettir de. •Camhtnivet = 13 Birincikânon^İ4 5 ydltk »anayi programt Memleketin ekonomi durumu Ulaslararası ticaretimiz Bu yil diğer milletlerle uluslararasl ticaretimiz geçen yillara nisbetle azalmamiştir. Aksîne olarak genel mabi • yetile daha iyi bir istikamet göster mektedir. Diğer taraftan içpazannin oldukça canli mikyasta artmasi diş ticaretle beraber olarak memlekette fiatler üzerinde iyi bir tesir husule ge • tirmistir. Fiatler içinde »ize bazi ra • kamlar soyliyeceçim ki mfmlekrtte hasi] olan, yahod hasil olmağa yfiz tu • tan genişlik için ümid verici bir delü olarak siz de gözönünde bulundura caksmiz. Başlica dişariya çikardığimiz mallardan üzüm, zahire geçen seneye Irisbetle daha fazla para etmiştir. üze» rinde çok söylenen incirin degeri be • nim aldığim son hesaplara göre geçen •eneye nisbetle yüksek addolunabilir. Herhalde geçen senekinden daha az fiatte olmadığmı soylemekte ittifak vardır. tnciri bilhassa soylemem onun değeri üzerinde çok münakaşa geçtiğra • dendir. Uzfimde ve zahired* fiatler münakaşa gotürmez surette geçen senekmden daha elverişlidir. Bundan sonra yün ve pamuk geliyor. Bunlarm memleket dahilindeki fiatleri geçen sene • den çok daha iyidir. Mesclâ yünün ki • losu geçen sene 17 kuruşa kadar satı • Urken bugün 120 kuruştan aranmak • tadir. Tiftik geçen sene 28 kurusa saUfanakta iken bu sene 115 kurusa ka • dar aranmaktadir. Pamuğun kilosu geçcn sene aşağı yukarı 17 • 20 kuruş • ken bu sene şimdi 50 kurusa kadar aranmaktadir. Diğer mahsulât zeytinyagi, deri de geçen seneye nisbetle iyi fiattedir. Ekonomik durnşumuzun iyi alâmetlerinden en kanaat verici oia rak memleket içinde ki bu fiat artma • sı başbca sevindirecek bir alâmettir. Bunu yalniz ticaret sîsteminde kabul et» tigimiz usulde pazarlarm genişlemesi ve artmasinda görmeliyiz. Genel kontenjan miktan azalmiftır Evvelâ ticarrtte sikmtı, darhk yil • larfle başhyan kontenjan usulü bu son sene içinde serbestliğe doğru geniş mikyaksta eevrflmişur, memlekete girmesi kontenjana bağlı mal miktan çok azalraisbr. Buna mukabil kleringle, denkleşme Oe memlekete girecek mal mikCan çok artmiştir. Şu halde geniş mikyasta, denkleşmeğe müsaid klering ticaretini takib ediyoruz. Genel kon • tenjan miktarini çok azaltmişizdir. Yurd içinde takib etugimiz eko • nomik siyasasinda içpazan genişlet • meğe çahşiyoruz. tçpazann genişlemesi, smaî program tesirile vatandaşlar için istifadeli bir amü olacaktir. Pro gram hakkmda geçen sene yüksek ka tmizda, yapilacaktir, düşünülüyor diye söylediğim sözler bu sene temel atma ve tahakkuk alamna getirme suretOe ileri bir safhadadir. Şişe fabrikasinin ternelini attık. Bu yaz işliyeceğrâi umuyoruz. Sanayi pro» gramı için başlangic olarak 934 mali senesini kabul etmiştik. 935 mali senesi Çok mahtul yetiftireceğiz Cumhuriyet hükumeti fabrikalarında ve tarlalannda çok mahsul yetistirme ihtiyacındadır. Hükumetçe ve ulusça bütün gayretimizi ve imkânlarma kadar en son takatimizi sarfedib, mahsul yetistirmeğe çalısmalıyız. Çalısmam:zi, ekonomik sahada verimli olmamızı çok artırmak mecburiyetindeyiz. Bu seneki mahsullerden bahsederksn tütünden de bir iki kelime ile bahsetraezsem eksik kalır. Bu sene tütün mahsulümüz geçen seneye nisbetle miktar olarak daha fazla değildir. Hatta daha azdır denilebilir. Fakat değer olarak elimize geçen para en çok tütün istihsal ettiğimir elde ettiği paralan burada saklıyor du. Şimdi çu dakikada bir kamyonet ve bir otomobille cenuba doğru kaçıyor. Size her iki arabayı da tarif edebilirim. Hatta kamyoneti kullanan şoförün eşkâlini de biliyorum. Aradan iki saat geçmeden evin içi Glaskov zabıtasına mensub polis memurlarile doldu. Her kafadan bir «e« çıkıyordu. Fakat Lev Daneyi hiçbirisinin tammadığı anlaşıhyordu. Tim bunun farkma vannca Skotland Yarda telefon etti. Reia Kovley, Leve dair mevcud bütün malumatı derhal tayyare ile göndereceğini, ayni zamanda Ingiltere dahilindeki bütün polis müdürlüklerine firarilerin yakalanma8i icin emir vereceğini söyled». Mari Gririn isticvabı çok kısa sürdü. Genc kız yeni hicbirşoy «öyliyemedi. Ne biliyorsa Tim biliyordu. Gizli mahzenler görüldükten sonra yüzbaşı Mariyi evde bırakarak polislerle beraber Hami'ton sehrine hareket etti. Maktul Ok rada patlıyacakmıs gibi gösterdiği istidadlan oldukça yumuşatmıştır. Garbî Avrupanın son zamanlardaki büyük meselelerinde milletlerin izanı ve akli selimi nihayet üste çıkarak büyük meseleleri, uyusulacak ve sulh havası içinde hal olunacak, bir istikamete götürmüştür. Bu cemiyeti akvamın son birkaç yil içinde çok sarsintılara uğradıktan son ra bu sene bütün insaniyete verebileceği en kıymetli hediye addolu nabilir. Doğrudan doğruya Türkiyeye taalluk eden haricî siyasete gelince, biz doğrudan doğruya Türkiyeye taalluk eden ağır bir mesele içinde bulunmuyoruz. Bizim sulh hava • sı için gösterdiğimiz kaygu, daha ziyade uluslar arasinda Türkiyeden oldukça uzak bulunan meseleler den dolayı dünyanm barıs içinde yasayışı bozulmasm endisesindedir. Türkiyenin vaziyeti, komsularile iyi münasebetleri, komsularile yaptığı muahedeler bilhassa son yil içinde bütün bu memleketin memnuniyetle bayrammı yaptığı Balkan andlaş ması, bizim komşularla münasebetlerimizi iyi hava içinde olgun bir haDevletin bu yıllık bütçesi le ^ethmiştir. Umid ediyoruz ki biCumhuriyet Merkez bankasının zim zihniyetimize ve takib ettiği ortada altın miktan bu sene zar miz politikaya göre komşularla müfında da artmiştir. Geçen sene bu nasebetimiz, gelecek yil içinde davakitler mevcud altın, ortada dö • ha iyi bir istikamette yürüyecektir. nen, tedavül eden kâğıd paraya Ama eğer uluslararası havası bu nisbetle yüzde 15 tutuyordu. Bu • memleketin kendi haricî siyasetini gün aldığım tnalumata göre bu mik hüsnüniyetine, uzlaşma fikrine ol tar yüzde 16,5 a çıkmıstır. Yüksek duğu kadar millî müdafasına da heyetinizce ve sizin vasıtanızla da istinad ettirmesini zarurî kılıyorsa, bütün ulusç* meçhul değildir ki bir bu bütün dünya politikasının tabiî ve çok memleketlerde altın karsılığı zarurî bir neticesidir. Türkiye bü • bu dar senelerde artmıyor, eksilı tün memleketlere şamü olan müşyor. Biz kanunen kâğıd paralara he terek bir kanaatin müşterek bir ihnüz daha karsılık ilân etmediğimiz tiyacın izinde yürümekten baska halde Cumhuriyet Merkez banka • birşey yapmamaktadır. Biz bu is • sında birikmekte olan altınlanmız tikamette yürüyeceğiz, dikkatli buartmaktadır. Eğer biz tnünhasıran lunmak yolundan ayrılmıyacağız. altın biriktirmek yani milletler araEkonomik ve malî alanda olan insındaki ahsveriste mümkün olduğu kişafımız, uluslararasında sulh fik • kadar az satın alarak çok satmak gi rinin sağlam bir temelde olmasina bi dar bir düsünce ile hareket etsey mütevakkıftır ki bu hususta Türkidik daha çok altın biriktirebilirdik. yenin kendi kuvveti en emin ve Amma biz iş hacmini, gerek uluslar en müessir yardımcılardan birisidir. arası ticarette gerekse içpazarda Sulhun, inkılâbın ve ekonomik gedaraltarak para biriktirmeyi eko • nişlemenin en iyi bir yardımcısı onomik bir kâr saymıyoruz. Bizim po lan millî müdafaa masrafını onun Iitikamız bütün dünyada alısverisin sahibi olan Türk milleti daima hoş geni* olması ve bunun için kolay • görecek ve sağlam tutmağa çalıtalık gostermektir. Ancak bu güzeycakrır. (Alkıslar). derdk* ki geçim ve uluslararası ekonomik münasebetleri daha kolay ve Içeri siyasette bütün ülke emnidaha rahat olur ki bunun genel oyet içinde ve dirlik içinde çalışmalarak gösterdiği faydalar daha çok ğa devam ediyor. Yeni bir cemiyet tur. Bununla beraber altın karsılığıolmak için yurdun inkılâb yolunda nı arttırmamn bütün ekonomik muher yil aldtğı hamleler içinde bu • hitlerde vatandaşlar arasinda^ iyi* lund/uğumırz senenm güzel eserleri bir aheak, iyi bir muvazene işareti ile de ayrıca süslenmiş ve genişlenolarak kabul edileceğine «üphe miştir. Büyük Millet Meclisinin son yoktur. &ararile Türk cemiyeti daha çok Milli paramn sarsılmaz degeri yükselmiş ve daha çok yükselme için yeni sartlar temin edilmiştir. Arkadaslar, raillî paramn degeri Kadmlanmızın memleketin idare üzerinde bu ufak hulâsadan sonra sinde seçme ve seçilme hakkını albir iki söz soylemek isterim. GBrü maları yurdumuz için ayrıca bir geyorsunuz ki millî paramn değerini nîşlik, rahathk ve yükselme temin tutma için bütün sartlar mecuddur. edeceğine yüreğimizin içinden sa • Anlayısımız ve siyasamız olarak millî paramn değerini mutlak olarak mimî olarak kani bulunuyoruz (AIkışlar). cnuhafaza edeceğiz, asla düsmesine mahal vermiyeceğiz. Bu serait içinArkadaslar, Türk vatandası bir de düfmesi için bizim düsmesine noktayı hiç gözden kaçırmadan çakarar vermemiz lâzimdır. Biz gelışmak meoburiyetindedir. Yeni çen seneler söylediğimiz gibi asla Türkiyenin bizim düşündüğümüz ve bu zihniyette değiliz. Millî paramıistediğimiz hedefe yükselmesi için zın değerini düsürmeğe ihtiyaç ta bütün meselelerm bütün çalışma yoktur. Onun için gerek tasamıf er istikametlerinin ayni zamanda halbabı gerek hariçten bizimle mualedilmesi ve takib edilmesi lâzımdır. mele yapanlar, münasebette bulutnsanm hayatında olduğu gibi nanlar degeri sabit olarak muhafamilletler yaşayışında da muhtelif za edilmesi için kat'î karar içinde meseleler halloluntnak için birbi • bulunan bir para ile muamele yap • rinin sırasını beklemezler. Onun maktan memnundurlar ve mem için Türkiyenin yükselme hayatını nun olacaklardır. Tasarruf erbabı i ekonomik sahada, millî müdafaa *açin, tasarruf yerlerine yatıracaklan hasında, malî sahada, haricî siyaset en emin para bugün Türk parasıdır sahasında ve dahilî siyaset hep be(alkıslar). Bu konusmalanmı, bu raber başanlmak, hedefe, muvaf sözlerimi dış siyasası alanında bir fakiyet hedefine varmak için tek çaiki görüsümle tamamlamak isterim. redir. UIus hayatının hiçbir istikaUlualararast vaziyeti meti ihmal kabul etmez. Bunlan söyleyişim bu büyük millî işler araBu son yil içinde bazi günler çok sinda hepsinin kendi ürtiyacı kadar, gergin olmustur, diyabiliriz. An kendi istediği kadar tedbirinin aycak bu son günler içinde uluslararani zamanda bulunması lüzumunu sı havası gerginliğini ve surada busenelerde elimize geçen paradan eksik değildir, fazladır. Bu geçirdiğimiz yil içinde, memleketin m«H vaziyetinden de memnuniyetle bahsedebiliriz. Devletin bütçesi, bu sene gerek memleket müdafaası için ve gerek diğer ihtiyaçlar için göze ahnan masraflarla 185 milyon liraya ka • dar yükselmisti. Şimdiye kadar hazinenin geliri ve tahsilâtı bu bütçenin tahakkuk edebileceğini eroni yetle vadetmektedir. Zaten ekonomik vaziyet, ahsveriş ve içpazarınm genisliği, mahsullerin para etmesi rakamlara müstenit olarak meydanda olduktan sonra vatandafla • rın borçlarını hazineye ödeme kabiliyeti kendiliğmden artar. Fakat biz bunu hazinenin kendi varidatını tahsil etmek için gördüğü kolayIıkla da rakam üzerinde ve gözle görerek anlıyoruz. Altı aylık tahsilâtımızın yekunu 90 milyonu geçmektedir ki, 185 milyon tahmin ettiğimiz varidatı emniyetle alabile • ceğimizi tahmin etmek hakikate uygun bir söyleme olacaktir. vraytm cesedini morgta görmck ve o olduğuna şehadet etmek lâ zımdı. Tim, orada ihtiyan kapısı onünde bulan ve kurtarmağa çalışan doktorla da görüştü. Doktor p»k nazik bir adamdı. Herşeyi olduğu gibi anlattıktan sonra otcmobiljni, eve dönmek üzere Timin emrine terketti. Ayrılırlarken: Biraz evvel, yann Londraya gideceğinizi söylüyordunuz, dedi. Sizden bir ricada bu!unacağ:m. Skotland Yardın benden izahat istemesi muhtemel. Siz benim yerime lâzım gelen izahatı veriniz. Zaten fazla söylenecek birşey de yok. Eğer arzu ederseniz bu seyahatte de arabamı kullanabilirsıniz. Bundan memnun olurum. Tim Londrava trenle gitmeyi kararlaştırmıstı. Doktorun teklıfi üzerine fikrini değiştirdi. Otomobille gitmeğe karar verdi. **• göstermek içindir. Görüyorsunuz ki Türk davası, Türk kurtuluş, ilerleyiş davası her yil yurddaşlardan yeni bir hamle, yeni bir gayret ve sarsılmaz yeni bir inanma istemekte • dîr. Türkiye on, on iki senedenberi gösterdiği gayretler, gördüğümüz tecrübelerle önümüzdeki seneler daha çok azim, gayret göstermek iktidarındadır. Azim, gayret göstermek mecburiyetindedir. Yeni tasarruf ve iktısat haftasını açarken gelecek yil bu günlerde gerek ekonomik gerek siyasal alanda yurdun daha yüksek, daha ileri olacağına asla tereddüd etmeden emniyetle bakıyoruz. (Şiddetli ve sürekli alkışlar.> Kâzım Özalpın radyoda söylediği söylev Yerli mallan yrdi gSnunSn bafla • masindan ötürü Kurultay v« Ekonomi Ulusal Arttırma Kurumu Başkaaı Kâzim özalp dün akşam radyoda şa söy» levi söylemiştir: «Bayanlar, Baylar, tlk sözüm, reisi bulunduğum, «Ulusal Ekonomi Arttırma Kurumu» nun Yac* Koruyucusu Atatürke derîn saygı •• sarsılmaz inanimi sunmaktlr. Beşinci arttırma ve yerli mallar yedf günü kamunuza (hepinize) kutlu ol sun. Geçen yil da bugünlerde Ankam radyosundan sizinle bir konuşma yapmistim. Aradan bütün bir yil geçU, Idşisel (ferdî) bakırmndan bir yil daha ko « cadık demek. Ulus bakimindan ise, en az on yil daha gençleştik, daha dinçIeştik, daha güçlendik. Bana icanm, yurddaslarim, bu bir yil içinde Türk ulusu en aşağı on ydin hizini birdcn aldı. 1934 yih bizim için işte bSyle kutlu, böyle verimli bir yil dir. 1934 yilımn beUibajlı verimlerini kisaca anlatayim. Eskişehir şeker fabrikasi işlemeğe basladı. Turhal şeker fabrikasmm teraeü bn yi] atıldı. Gene bu yil içinde çalişmağa bu yil acildı. Böylelikle şeker yonunden (cephesinden) de kurtuluş savaşimiz butün leşmiş oldu. Kayseri buyük pamuklu fabrikasmm da temdi bu yd içinde atıldı. Bu fabrika ulusun beş yilhk, sanayi plânile kuracağı dört büyük pamuklu fabrikatinin ilkidir. Ikindsinin de temeli gene bu yil, Konya Ereğlisinde atıldı. öteki pa muklu fabrikalarindan biri Nazfllide, biri de Malatyada kurulacaktir. Bütün bunlar işlemeğe başlayinca pamuklu yönündcn de artüc yabaneı malina el açmiyacağız. Gene bu yil içinde Bakirkoy bez fabrikasi en yenî sistemde büyütüldü, işlemeğe başladı. Göruyor musunuz ki pamuklu sanayii alantada (sahasttda) çok hizlı adimlarla flerliyoruz. 1934 ydı içinde temeli atdan fabrikalar bunlarla bitmiyor. Bunlardan başkat tzmidde kâğıt, tstanburaa cam, şise, Zonguldakta sömikok, Uluburluda kukürt, tspartada gülyağı fabrikalarinm temelleri atılmis, Bursada, Karsta, birer süttozu fabrikasi tşlrmeğe başla • miştir. Sözün kisasi, bu yd içinde yurdumuzda on iki yepyeni fsbrika doğdu. Temeli ablan fabrikalarin hepsi 1935 • 36 ydlan içinde işlenvğe başliyacaklardir. Gelecek yd içinde de bef ydhk programimizda bulunan fabri • kalarin arda kalanlart knrulacaktır. öyle ki, bef yıllık programi iki buçuk yil içinde sona erdirmiş olacağiz. Yurddaslarim, görüyorsunuz kî, Türl ulusu durmadan çahşiyor. Türk ulu • sunun sanayileşme işini, kurtulaş savaşinm bir yeni yönu (istikamet) olarak ele alması günün modasina uymak içm değildir, sanayileşme, soysal, siyasal bir gerekliğin ortaya attığı gereeklik tir. Sanayileşme ergin ulusun ta ken • disi olduğu içindir ki, Türk ulusu onu benimsemiştir. Bir ülkenîn sanayfleşmemesi, salt (sade) ham madde ve salt toprak 8 • rünleri (mahsulleri) yurdu olmasl na korkunç birşey olduğunu son 100 yUlık tarihimiz bize apaçik gosterir. Osmanlı tmparatorluğunun parçlanmasi • nin son 100 ydhk günleri yalniz siyasal bir batışı değfl, gündengüne sanayi gücünü bitiren bir yurdun acdclı gorünüşüdür de. Avrupa sanayi ürSnlerinin Osmanlı fmparatorluğu smirlarindan içcriye doğru elmi, kolunu saDiya salliya girmesi Tiirkiyede yaşiyan san'atleri yok etti. Yavaş yavaş tezgâhlarini kapi • yanlar, yollara düştüler. Yurd içinde işsiz kafileleri il U dolaşmağa başladı lar. Orta Anadolnnun san'at kasabalar: birer birer böylece boşaldı. Buralarda trzgâhin başinda yasiyan, yurda (asiğlı (faydalı) olan adamîar başkasinin sirtindan geçînir kişiler oldular. tş bununla kalmadı. Yukaridaki toprak ürünleri yok pahasma satıldu Bir metro fabrika mali bir hektar toprağın veriminden daha pahalı idi. Ucuz veriyor, pahalı ahyorduk. Her sene karşihksiz birçok mOyonlar disan gidi yordu. Bu açiğı kapamak için ulus, b o y na dişandan borç aldı. Buna karsdık olarak çok ağır imtiyazlar verdi. Böykce yurd yarı koloni oldu. Bu durum kurtuluş savaşina kadar sürdü. Sonra erkinliğini (hürriyetmi) kazanan ulus siyasal bakimı gibi Eko • nomi Bakimindan da yükselmeği filkâ edindL Ne mutlu, bizlere ki, Turk ulusunun böyle yrniden kalkinma, yeniden güçlenme, yeniden yükselme çağında yaşiyoruz. Her yd yedi günümüzü kutlularken bu yükselme yolunda ne • kadar ilerlcdiğimizi gördükçe göğsü müz öğünçle kabariyor. Bayanlar, Baylar, Bütün bu islerin Uluğumuz (Şefi • miz) Atatürkun yüksek ögelıği (reh • berliği) ile başardmakta olduğunu düşünerrk ona karsi minnet borcumuzu her yerde anmahyiz. Gelecek yd ba yddan dsîss Urtüz elacağimiza manarak sözlerimi bfîM • yorum.» Bayan Hikmetin söylevi Bayan Hikmet N. Conker de artırmanm ne demek olduğunu anlatan şu öz türkçe söylevi söylemiş • tir: < Bayanlar, Baylar, Ulus soysalhğı siyasasınm birçok deçerli verimlerini aldığımız şu sırada beşinci arttrrım yedigününe ba<Iamış bulunuyoruz. Kurtuluş savaşında, ulusçuluk ozlüğüne, bütün acun budunlarun şaşırtan Türk, bugünde ulusal ekonomi tutumunda sosyal yetginliğini göz kamaştıran bir parlakhkla gösi teriyor. On ulusal, bugün de soysal yonden alisladığı Türk, gene o Türktür. Tür kün özlüğS değişmemifnr. Ulusumu zun bu özlüğünün belgesi cumuriuk • tur. Türk uluş sosyallığmin ayirdimi e • konomik olmasindadir. Taş, ağaç, tuğla, kireç, d'mir yapi gerecleridir. Ancak tas, ağaç, tuğla, kireç, demir yiğini ev deraek d^ğil dir. Yapicilarm hepsi bu gerecleri kullanirsa da ortaya çikan işler birbirine benzemez. Uluş kurumu da, böyledir. Uluş yapisinda başlica gerec, ekonomik dü • zendir. tşte bundan ötürüdür ki, Türk uluş yöndemi siyasal ekonomi teme • line dayanmaktadir. Ulusun, uluşun, ekonomîde bütün varlığım, tüm güresini gcniş olçüde kullanarak çahşabilmesi için güvenci de süel varlık olduğu unutulmamahdir. Biz Türkler, siyasal, soysal alan • larda olduğu gibi, ekonomik alanda da köklü, verimli işler yapacağiz. Bu yolda ne yetre vcrimli işler yaparsak, ulusumuz o yetre zenginlenmiş, o denlü yükselmiş, genlik bulmuş, hem de mutlaşmiş olur. »..: ^ .. . Amacımiz yalmz çok yetiştirmek, çok yapmak olmiyacaktir. Ulus bakımindan en gcrekli, en verimli olan iş • lere, en ileri teknikle sarilacağiz. Gü • cümüzü, öz drğerimizi biliyoruz. Bunları gelişi güzel kullanacağinuzı san • mak bizi tanimamaktir. Biz öz değerimizi, kökel düşünmekten gelen olurlu bir düzrn çevrcsi içinde, ulusun gelirini arbracak yollarda işletmekteyiz, îşleteceğiz . İçinde yaşadığimiz ekonomi acunu, para ekonomisidir. Tutumlu olan ulus, uluşun varmı artiriyor demektir. Ancak bu artınlmiş paralar verimsiz birikip, kalmamah, ulusal kurumlara gü • venle akmalıdir. Çünkü bu kurumlar, bugün olduğu gibi, gelecekte de ulus varlığinm ya şatanidir: Üzcldenberi bir ulusun varlığmm degeri, soysal alanlarda, güresinin ölmez izler birakmasile ölçülür. Ekonomiyi, kendi başina değil, ulusal varhklar arasinda değerlendin'yoruz. Bu varhklarm güçlenmesinde, kökknmesinde en büyük gereklik ekonomi dir. Bütün bunlardan sonra uluşun yardimile, ulusun ekonomik alanda ka • zanacağı acunsal yetginliğin en denlü değer alacağı kendiliğinden ortaya çikar. Ekonomide ilerlememis budunîar varlıklanm koruyamazlar. Ekonomi yet ginliğidir ki ulusa, uluş berkitmek için, kişisel olsun, ulusal olsun insel doy gularini tanitmak gücünü, kivanci • nı vcrebilir. Çu siyasamız, kişisel benliği silmek ŞiI, gerçekleştirmek yolundadir. Kişi, kendi ozlüğüne, bilgisine, ya rarlığina davanirsa, ulus la, acunun en dirlikli, en ülkülü, en kültürlü uluşunu kurabilir. Türk kadininin, ulusun bu evrensel işinde yeri eşsizdir. Tiirkün yakin geçmişteki gerileyişi, ulusun üzel turasina aykirı olarak, Türk kadmmm iş ten uzaklaşmasile başlamistir. Türki • ye Cumurluğu, uîusumuzu bugün bü tünleştirmis bulunuyor. Yurddaşlar, Artirim yedigünü, Türklerf, ulusal ekonomik yükümlarini bir kez dahîa düsündüren gün olmahdir.» Söylevde geçen sözler: Yetgin lik (kıyafet, kabiliyet), güre (irade), Yetre (kader), genlik (refah), 4üel (askeri), kökel (cezrî), insel (insanî), yüküm (vazife). 'Cumhuriyet^ in tefrikası: 43 Yazanı Edgar Vatta* Tercüme eden: ömer Fehmi Keçiflerini muhatabına çarçabuk anlattı: Bu ev Lev Daneyin ka/ar"^hı umumisidir. Buna hiç çiiphe caniyorum. Bütün soygunlarda Yüzbaşı ertesi sabah şafak sökerken Marinin kapısını çaldı. Bir saat sonra yola çıktılar. Tim Londraya otomobille gittiği için memnundu. Bu seyahatin tren yolculugundan daha fazla hususiyetleri vardı. Yolda Mari Crirle istediği gibi görüşebilecekti. Sonra otomobil yolculuğunun cazizesi genc kızın Londra seyah^tine iştirakinde başlı başına bir amil olmuştu. Her taraf oldukça kesif bir sisle kaph idi. Buna rağmen çok hızlı gidiyorlardı. Biraz sonra güneş çıktı. Hareketlerinden itibaren tam bir saat ağızlannı açmadılar. Tim seyahati birgünde ikmal etmek niyetinde idi. Gece Londraya varabileceklerdi. Araba mükemmeldi. Bu arzuyu yerine getire büecek kabiliyette olduğu görünü' yordu. Mari, Lankşayr şehrine geÜnciYurdun her yamnda toplantılar ye kadar kısa birkaç cümle müsyapddt tesna hemen hemen hiçbirşey *.öyYurdun her yanından aldığımız lemedi. Bu şehirden sonra sisten te'graflar ulusal ekonomi ve yerli kurtuldular. Şehrin son evleri g mallar yedigünü fcaşlsîisciîiın °ü • den kaybolunca genc kız sordu: yBk toplantılar re senlîVIerle kut 'Mabadi var\ lulandığını haoer vermekteddr.