Katalog

Hayat Ansiklopedisi nci cüzü çıktı 47 umhuriyet ). 3 4 7 7 Telgraf ve mektup adresl: İSTANBUL CAGALOĞLU Cmnhuriyet, îstanbnj Posta Kutusu: Istanbul, No. 246 PaZdCtfiSİ 8 KâniMUSanİ 1934 Telefon: Başmtıharrir: 22368. Tahrir müdürü: 23236. tdare müdürü: 22365, Matbaa: 20472 ^ Hayat < Ansiklopedisi Böyök bir kötüphaneyi bir arada evinize getiren en faydalı eserdir. Her svde bir fane balunmak lâzımdır. Yeni bir nazariye: Iktısadî birlik Belgrat: 5 ikindhânun ukariya çıkıldıkça Balkanlar • da kar kesafetku arbnyor. O valar ve dağlar bembeyaz. A taçlar bastanbaşa ak çiçeklerle örtül • mSf gibi. Bununla beraber onlarm yeffllOcten mahrumiyetieri çıplak ve si yah govdelerini soğuktan tirtir titriyor gibi gösteriyor. Beyaz örtüsüne büriin • tnüf tabiat, istiğrak uykusuna dalmış, bembeyaz uzanıyor ve uzanıyor. Is tasyonlardan başka yerlerde ne m var ne cin. Evvelki mektubumda Bulgar hükâmetmin bosutî borçlara ait olarak hazarladığı kanun lâyihasından ve bumm memlekette ehemmiyetle telâkki olunmakta bulunduğundan bahsetmiştim. Sofyadan alarak ondan Oeride gözden geçirdiğim Bulgar gazetelerinde bu lâyOtanın Sobranyada müzakere ve m laç edOmif olduğunu gördüm. Demek ki bu kanmnın müzakeresi vesilesile zuhuru ımıbtemel farzedilen buhran tahakkuk etmemiştir. Buna hassat'fr tnemmnıiyetle kaydebnek lâzımdır. Balkanlarda sulhun hayri için tendcki ve tekânaulu arzu edfleo umami ve sağlara anlasma ancak sabit ve müstakar hükumetlerin işi olabilir de onun için. Bulgaristanda Muşanof hükumetmm hvt itfbarüe nede oUa gene vaziyeti en iyi kavramış bir teşekkol olduğunda •upbe yoktur. HastuÜe daha ziyade bu hükâmetm zamaatadadır ki mem • leketiınîzle Bulgaristatnm dostiuk tminasebetlerine azamî inkişaf verilmek isetniimiş olduğu da malumdur. Ve bizzat Gospodm Muşanof *on günlere kadar butiin komşularile dostiuk münasebetlerme fazla ehemmiyet verdi • ğhri iddiadan hali kalmaımşar. Kom fn hükumeti bu iddialarmda tekzip etmekten zîyade tasvip ve teyit eyle mek elbet daha doğrudur. tddia olunan dostluğun omumî bir Balkan aalaşmasına Bulgariştaıun da . >Ki1ıak?l« akmnf mkîfof haddfale Varabflmeti için Bulgaristanda yeni bir nazariyenm meydan almış olduğuna i • şaret etnvştim: tktısadî birlik nazari • yesi, her memleket iktısadî bir kül teşkfl etmek tezi. Buleran'standa denili > yor ki Bulgaristan da Balkanlılann anlasmasında faydalı bir nnsur teşkil e • debilmek icin herşeyden evvel kendi iktısadî birliğini elde etmek ihtiyacmdadır. Haksız sulh muahedelerile kolu kansdı kesflmiş olan yaratı Bulgaris • tan başkalannm düğün bayram yapa • caklan bir derneee nasıl girebilsin? Bummla beraber Bulgaristan kendisine karşı reva görülmüs haksız?ık1arın tamirini kuvvet ve şiddetten beklemi yor. tktısaden perişan olan vaziyeti harp diizeitecek dezfldir. Olsa olsa bu ancak sulh sayesinde salâh bu'abilir. Ârayerde Bulgaristani yanm iktısadî bir uzviyet halme sokmuş olan gay • ritabiî muahede vaziyetlermm de ıs • lâhına îmkân elverirse pekâlâ olur. Bulgaristan bir gim bu neticenin husulunden nevmit değfldir. Bu iktısadî birb'k nazariyesî namina Dobricada Romanyaya bırakılmış o • laa Tojakan Balçık bath Bulgaristana îade edilmelidir. Makedonya meselesi Bulgaristanı tatmin edecek bir hal şekline irca olun • Ve nihayet Bulgaristamn Adalar denizinde bir mahrece malik olması teolunmalıdır. tste Bulgaristanın şimdi iktısadî birlik nazariyesine istroat ettirüen arazi davalan bunlardır. Biz bu davalar etrafında muhetlif kotnitalann ne gibi iddialarla ne tnrHi faaliyetler göster miş ve göstermekte olduklannı tafsil edecek değiliz. Zaten herkesin malumu olan bu davalar şimdi yeni bir nazari • yeye istinat ettirilmek istenilîyor, biz de onu tebarüz ettiriyoruz. Adalar denizi mahrednin Bulgaristan iktısadiyatmda oymyacağı rol çok münakaşaya tahammülü olan bir mevzudur. Eğer Adalar denizinden iktısadî mahreç olarak istifade etmek isterse kendisine her türlü kolaylık gösterile büeceği Bulgaristana her vakit açık ifade edilmiştir. İktısadî işlerin siyasî mahiyetlerini inkâra mahal ve mecal ol mamakla beraber arazi meselelerinin «loğrudan doğruya siyasî meseleler ol • duğunu bilmiyen yoktur, ve hususile brazi meselelerinin şinvdiye kadar ma • lum olan bellibaşh hal çaresinn silih ve harp oldugunu bilmeyiz ki bir tasrihe bacet var mıdır? Biz zannediyoruz ki meseleyi iktısadî birlik ifadesile yeni bir nazariye gibi ileri sörmek onun ma< hiyetini değiştiremez. ! Bir kere yapılmıs muahedeler hîç mî tadil olunamaz? Künse böyle bir iddiada bulunamaz. Bu bahiste hâkim olan kaide şudur: Yenileri yapıluıcaya kaİ.J1 !JÎ. 1 Yeni heyetler iki ayrı (Heyeti Vekile programın an a hatları cepheden çalışıyorlar İzmir ve Eskişehirden gelen adlî heyet tahkikat hakkındaki müzakerelefini bitirdi evrakını devir aldı, istievaolara devam ediliyor Başvekâletin neşrettiği mühim bir tebliğ Ankara 7 (Telefonla) Heyeti Vekile dunkü içtimaında iktısat pTogranıının malî kısmını müzakere etmif ve programın heyeti umumiyesi hakkındaki müzakerelerini esas itibarile bitirmiştir. ancak buharlı makmelerin keşfinden sonra sanayi saha sında tahakkuk eden terakkilere intibak edilmemesi yü zünden memleketin yavaş yavas bir iptidaî madde mem leketi haline geldigi anlajılmakta ve memleketimizin eski • den oldugu gibi bugün de sanayie malik olmasının tabii ve zarurî oldugu netkesine vanlmaktadır. Adliye yangmı tahkikatile meşgul olmak üzere Temyiz başmüddeiumu mî muavinlerinden Bedri Beyin müs tantik ve İzmir ihtısas müddeiumumîsi Arif Beyin de müddeiumumî muavini salâhiyetile şehrimize geldiklerini ve tahkikatın idarî kısmile meşgul olmak üzere de Adliye ve mülkiye müfettiş lerinden mürekkep ayn bir heyet te şekkül ettiğini, bu suretle yangm tah kikahnın yeni bir safhaya girmiş ol duğunu yazmıstık. Bu ikinci heyet; adliye müfettişlerinden Salih, Sezai, Visalettin, mülkiye müfettişlerinden Server Beylerden teşekkül etmiştir. Müfettişler heyeti, movkuf odacdan isticvap etmiş, bundan başka adliye mubaşirlerinden Saim, ihtısas mahkemesi odacısı Aziz ve polis Hamit Efen • beklemiş olan raemurdar. Adliye binası yanmağa başladıktan sonra odaalar atesi söndufreoriyeceklermi anlaymca polis noktasına koşmuşlar ve bura dan merkeze, merkezden de itfaiyeye telefonla haber verilmistir. Binaenaleyh heyet şimdiki halde yangmm nasd çık < tığını, itfaiyeye nasd ve nekadar sonra haber verildiğini, Hfaiyenin yangmt haber aldıktan nekadar sonra geldiğini tesbitle meşgul bulunmaktadır. Bu noktalarm tesbitten sonra almacak ne< ticeye göre bu işte alâkadar göriilecek diğer kimselerin ve bu meyanda Be lediye ve Adliyenin yüksek memur • larından bazılanmn da malâmatlarma müracaat edileceği zannolunmaktadır. Mabaıli Ç inci tahjfede iktısadî programın esasları : Adliye yangınımn tahkikatı Programın beş senelik sanayi plâmna ait kısmınm tatbikı Sumer Banka verilecektir. Bu münasebetle tktısat Vekili Celâl Bey, Sumer Bank Umumî Müdürü Nurullah Esat Beyle banka meclUi idare azalarını yarin nezdinde yapılacak iç • timaa davet etmiştir. Bu içtimada plânın tct bikt hususunda sureti umumiyede nasıl hareket vdilececi sörü^ülecektir. 5 senelik programdan beklenen netice Bu umumî kısımda beş senelik sanayi programının he defmin, laymetleri dusmüs olan iptidaî maddelerimizi re vaçlandırmak oldugu, tesisi mevzuubahs sanayiin ana maddeleri memleketimizde mevcut ve yetiştirilmesi mümkün sanayi olduğu, program tahakkuk edince bunun bizi yüz • de yirmi beş otuz nkbetinde ithalâttan müstağni bıraka • cağı ve brnnetice: Programa niçin lüzum göriildü iktısadî program hakkında aldığım mütemmim raalu matı bildiriyorum. Program hakkındaki raporun umumî kısmında, programın teklifine saik olan sebepler izah ohmmaktadır. Bu meyanda memleketimizin bir iptidaî madde memleketi olduğu hakkmdaki telâkkilere temas edilerek tmparatorluk devrinde bilhassa zengin bir kumas ve halı sanayüne malik olduğumuz ve mühim ihracat yaphğunız, Ticareti hariciyemizin en normal zamanlannda ihracattmız, tthalâtımıza nisbetle ancak % 75 derecetinde olduğuna göre sanayi programının hariçi ticaretimizde tabii bir mavazene husulüne hizmet ederek db'viz tahdidatı, kontenjan untlü •' Mabadi 3 üncü »ahifede Güzel Macar kızları vasıFransadaki sahte bonolar rezaleti aldı yürüdü, ta olarak kullanılmıslar takkikata devlet adamlarının ismide karısıyor Gümrük th • Dünya gazetelerî birkaç gtindenberi Fransada patlaR veren Bayonne belediye bankası hesabma tedavüle çıkanlmıs sahte bonolar rezaleti ile meşguldürler. Bu rezaletin kahramam elyevm hali firarda bulunan Aleksandr Staviski isimli bir adamdır. Bu büyük dolandırıcı külliyetli miktarda sahte bonolan Paristeki sigorta şirketIerine sürerek yüz milyonlarca frank para dolandırmıştır. Dünkü posta ile gelen Paris gazeteleri bu adam hakkında dikkate sayac izahatı vermektedirler. Anlasıldığına göre Staviskinîn dolandırdığı para miktan S O milO yon Fransız frangtnı aşmaktadır. (41 milyon Türk lirası) Fransa hiikumeti mücrimi yakalamak için bütün tedbirlere tevessül etmiştir. Staviski bir rivayete göre Lizbona geçerek oradan vapurla cenubî Amerikaya gitmiştîr. Diğer rivayete nazaran Cenevrede bulunmaktadır. Zabıta ve adlî makamat bu bü • yük dolandırıcının yaptığı sahtekârlığm dereoei şümulünü tesbit edebilmek içîn sahte bonolar hâmillerini birer birer kaydetmekte ve bu bono""s ' tısas mahkeme •i, M. Golt U. minde bir Mac» n kaçakçılık cin münden dola • yı tevkif etmiş • tir. Maznuna at fedilen kaçak çılık cürmü, se> kil itibarile çoi şayani dikkattir. M. Golt, kıy. mettar kürklerin kontenjan dola • yısile İstanbula girmesinin memnu oldugunu görünce bir hile düsün müş, Macaristanda birkaç tane güzel kız bularak bunların sırtına her bîri yedi sekiz yüz lira kıymetinde kıymettar kürkler giydirerek ts tanbula getirmistir. M. Golt ile genç kızların seyahati birkaç defa tekerrür etmiş ve nihayet piyasadaki kürk tüccarları kontenjana dahil olmadığı halde tstanbula gayet kıymetli kürk ithal edildiğini görerek alâkadarlara haber vermişlerdir. Yapılan tetkikat ve tahVikat ne ticesinde M. Goltun güzel Macar kızlarına kıymettar kürkler giydi • rerek bunları sahsî esya gibi gümrükten geçirdikten sonra bilâhare sattığı anlaşılmıç, maznun ihtısas mahkemesi istintak hâkimliğince sorguya çekildikten sonra tevkifme karar verilmistir. Beşyüz milyon frank dolandıran adam! Gorulmemış bir kürk kaçakçılığı leniden isticvap edilen maznunlarJdjj Kaptcı Ahmet Pabuççu Etem dilerm ifadelerine müracaat etmiştir. Polis Hamit Efendi, yangın gecesi Sultanahmdk polis noktasında nöbet Ihracatımızı tehdit eden büyük bir tehlike Bütün Belçika piyasasını, «izmir inciri» diye satılan Yunan mallan kapladı :.. ıııımııııırniKnnııııııııiMnımıiîiımı.iMiıııınınmıniııııııııııııınıııııııtıımiıtııııııiHimııiıiM ıınitııııtımııııııifimnııiııifiııııııııııııııifnnHtm Son ntaeerada itmi geçen ViytfiMğ aktri» Rita bu yaz Deauvilledeki kazinoda *tk sık kumar oynarken görülmüştür. Büyük dolandırıcının giriştiği işler ve kurdu ğu tuzaklar dolayısile verilen tafsilâtta birçok devlet adamlannm isimleri de geçmektedir. Bu meyanda bazı meb'uslar Staviskmin foyası meydana çık • madığı zamanlarda kendismin avukathğını yapmışlardır. 1909 senesinde Folies Marigny ti • yatrosunu babası namina isticar ederek îşleten Staviski daha o zamanlar birçok faturaiaraı bedellerini ödemiyerek büyük borçlar yapmıştır. 16 şubat 912 de emniyeti suiistimal cürmile 6 gün hapse ve 25 frank para cezasına mahkum olmuştur. Harbi U • mumide bir bankada irtikâp ettiği sahtekârlık yüzünden 6 ay hapse ve 100 frank naktî cezaya çarpmıştır. 1922 senesi teşrinievvelmde bir sa nayi şirketmin idare meclisi azalığına geçen Staviski daha büyük işlere gîriserek 1923 senesinde mihaniki ve ziraî tesisat şirketini kurmuş ve biraz sonra bu muessese daha büyük bir şirfietle Stavltkinin karıu ve ktzt ile beral<M. tevhit edilmiştir. 1925 senesinde itha kış tporlart yaparken alınmtf ı lât ihracat firmasmı işletmiş ve bilu • bir resmi mum ticarî muamelâta girişmiştir. lan hâmillerin ne suretle elde ettikleFakat bu sıralarda çekler üzerinde rini araştırarak tavassut edenleri ecza ile yaptığı bazı tahrifat kendisini tekrar hapse sürüklemiştir. Bunun ortaya koymağa uğraşmaktadır. üzerine diş tabibi olarak çalışmakta Şimdiye kadar kaydedilen sahte bove hayahnı namuskârane kazan noların kıymeti S O milyonu müteO makta olan babası Abraham Stacavizdrr. (Mabadi 6 inci »ahifede) Staviski son zamanlarda, bilhassa cari olmalanna da pek ziyade dikkat olunur. Çünkü sulh denilen vaziyet baska suretle tahakkuk etmiş olamaz. Bulgaristanın muahedeler yüzünden ıstırabmı anlamak müşkül değildir. Bizim gördüğümüze göre Balkanlılar a • rasmda Bulgaristanın da dahil olacağı anlaşma bu ıstırabı hafifleştirmek Harpler meseleleri yaralıyarak halle diyorlar. Meseleler hallolunuyor onlarla beraber açılan yaralar uzun müddet kanıyor. Meselelerin hallmi bir de sulhtan ve dostluktan beklemek tariki neye tecrübe edilmemelidir? Bal • kanlı'ar arasındaki anlaşma işte bu büyük tecrübeyi teşkil ederdî. YUNUS NADt Brükselden bir manzara Briiksel «Hususî» 1935 sene sinde Brükselde küşat edilecek olan beynelmilel serginm hazrrlıklanna başlan mışhr. Koca bir mahalle sergi mahalli olmak üzere tanzim edilmektedir. Res III1IIIIIIIIIIM mi ve gayriresmî bilumum müesseseler hununah ba şeküde bu büyük serginin hazırlıklarile meşgul bulunmaktadır • lar. Bu işle hanedan azası bile alâka Mabadi 3 üncü tahifede Ergani istikrazı Tahvil satışları mühim miktarda arttı lllllillllllMIIIIIIIIIIIUIIIIIIIIIIIIIMIIlllllinniilllllllMIMMIMIIIIHIIIIUmilllllllllllltllllMllimillllMilllltMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIllllI» Gene ihtilâf çıktı Denizyolları idaresi ile Vapurcular şirketi sefer programlarını tanzimde anlaşamadılar îhtilâfı hükumet j *" ^ 5 7 halledecek Denizyolları idaresile Vapurcu luk şirketi arasmda yeni sene hat taksimatma ait nisbet ve esaslar üzerinde itilâf hâsıl olmuştu. Bu esaslar dahilinde yapılacak olan haftalık sefer programlarının tanzi minde iki muessese arasında ihti tkramiyeli ve yüzde beş faizli Ergani lâf çıkmıştır. istikrazımn B tertibi tahvillerinin Bu yüzden kat'î programın hazırsatılmasına, bu aym 11 inci perşemlanması mümkün olamamıştır. be günü akşamı nihayet verilecekDeniz Ticaret müdürü Müfit Nectir. Türkiye Cumhuriyet Merkez det Bev diin Vapurculuk şirketi ve Bankası, Ziraat, İş, Osmanlı, Em Deniz tşletme idaresi murahhasla lâk ve Sumer Bankalarının her tara rını tophyarak ihtilâfı mucip olan fmdaki şubelerile, şehrimizdeki Ameseleler üzerinde tavassutta bu merikan Ekspres, Doyçe Bank, Doylunmus v e baz, hal çareleri gö.ter çe Oryentbank, Bankodi Roma, Fe. .. ' lemenk Bahrisefit, Selânik Bankamıştır. ları, Banka Komerçiyale İtalyana, İki idare mümessilleri bundan • «,nra tekrar toplanarak müzake Mabadi 2 inci tahifede relere devam etmişlerse de itilâf hu O u n . .JAnfefr^J.5'^T jD*7«^Ha" idaresi Muduıu Sadettın Bey •»»» ««»« k * b i l olamanuştır. ^ D e n « İşletmes, kanunu m» Mabadi 5 inci »ahifede