Katalog

Hayat Ansiklopedisi ınci cüzü çıktı 48 umhuriyet 3488 İSTANBUL CAGALOGLU Telgraî ve mektup adresl: Cumhuriyet, Istanbul Posta Kutusu: îstanbul, No. 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir müdurü: 23236, tdare müdüru: 22365, Matbaa: 20473 Hayat Ansikiopedisi 21 KâniinilSdnİ 1934 Büyük bir kütüphaneyi bir arada evtaize gttiren M faydalı eserdk. Her evde Wr bıılunmak lâzımdır. 1920 1933 (Ismet Paşanm Nutuklart) îr aydanberi ıru»«mrn üstünde şu yukarJd tarthleri taşıyan ve hergün bîrçok sahifelerini çevirdiğim kmnızı kaplı kitabı adeta ezberlercesîne okumuş ve bitirmiş bulu nuyorum. Ismet Paşanm bellibaşlı 53 mıtkunu ve dört makalesini ihtiva eden bu knimzı kaplı kitabı okuyup bitiren herhangi bir okuyucunun büyük bir bayret ve bürmet, büyük bir his ve heyecan içinde kalmaması kabil değiklir. Bu kitap Hergün heyecanmı yaşadığımız kurtuluş ve inkılâbımızın baştan aşa ğıya bir tarihi, bir ideolojisidir. Bu memleketin nasıl kurtulduğunu, ve nasıl kurtulmakta devam ettiğini anlamak istiyen herkesin bu kitabı okıunası lâzımdır. Ismet Paşa; koca ve canlı bir tarih olafiak bu kitapta dünyanın en temiz, en yiiksek hislerini, heyecanlarmı söyliiyor. Koca Türk milletinin kurtuluş ve inkılâbmı anlatıyor!... Büyük Başvekilimizi kitabın başında, 1920 de Büyük Erkânıharbiye Reisi olarak görüyoruz: O vakit, Ismet Bey Büyük Millet Meclisine Türk milletinin nasd çarpışhğmı anlatıyor ve o çarpumayı nasıl idare ettiğini gösteriyor: Memleket, işgal altmdadır. Gazi Antep sokaklarmda halk asker ohnuş, düşmanla gırtlakgırtlağa sokak harbi yapıyor... ts • met Bey, bu harp için: «Bugün bfldiğimiz muharebelerin en fedakâr, en siddetli olanlan Antepte cereyan et mektedir.» diyor. MiIIet, silâhsız halka saldaan vahşetten çok müteessîrdir. Fakat, Erkânıharbiye Reisimiz: «Böyle büyük bir halâs davasında bir yaşm dan itibaren vatandaslaromzm bütün kadm ve çocuklarm hisse aldığını görerek yaşamak için ve müstakillen şerefle yaşamak îçin azim sahibi olduğumuzu daba kuvvetli ispat ettiğimizi zannediyoruz.» diyor. O vakit düşmanlanmız ne kadardı? Bunu da Ismet Paşa kitaptaki ikinci nutkunda Hariciye Vekili sıfatile yap tığı Deyanatta anlatıyor: «Mücadele • mizin iptıdasuıda düşmanlanmızm adedi nekadardı ve kaç huduttan bücum ediyorlardı? Bunu bugiin saymağa çalışırsak müşkülâta uğranz!» Bizim hiçbir vakit unutmamaklığı rnız lâznn gelen, ve bizden sonra da çocuklarunızm ve birçok nesillerin, bizim kadar tarihini bilmesini istediği miz vak'alan; onlan idare ve sevke denlerden dinlemek fırsahnı veren bu kitapta sa*a ile vak'alarm tekâmülünü, Türk milletinin şerefli kurtuluşunu okuyoruz. Ismet Paşanm Loran sulhundan, a«kerî zaferden sonra, muzaffer diplo mat olarak avdetinde söylediği nutukta da, hiçbir milletin Türk milleti kadar iyi yapmağa muktedir olamryacağı kanlı harplerin zaferini okuyoruz. Başvekilimiz bu uztm nutkunda yeni Türkiyeyi yaratan Ulu Gaziye olan ezelî ve ebedî merbutiyetini bir kere daha anlatıyor: «Fevfkalâde kkuişık, dolasık, bulutlarla mestur bir rouhit içerismde yol gösterecek bir isabeti nazar lâzımdır. Bu isabeti nazan gerek muharebe hayatında ve gerek sulh hayatında bize gösteren Mustafa Kemal olmuştar. Aldığun vazifelerde nıuvaflfaidyet hasd oldise gerek harpte ve gerek sulhta başlıca amil olarak Mustafa Kemali muvace bei mfllete ifade ediyorum.» Türk milletinin dünya kurulahdan beri nesilden nesle intücal eden yaşa mak hakkmı bugünkü Gazi neslinin zorla nasd aldıeım bir kere daha gösteren Lozan sulhu kahraman asker ve yaman diplomat tsmet Pasaya şunlan söyletiyor: «Varacağınuz nokta mec muai milelde en yiiksek aeviyei terakki ve temeddündür. Gerçi fakir ve ha rabtz. Fakat, altm hazmeleri içinde oturuyoruz. Yann veya öbürgün behe • mehal bunlan açabiliriz. Ve behemehal açmak mecburiyetindeyiz. Açmak için vasıta, takatj beşer harici değildir. Ve semadan da mecek degildir. Bu va wta mnayyen bir hedefe doğru yılmamak, mütemadiyen çalışmakür. Ve bu yol her milletin yurudugü yoldor. Ar *&, i» zamanı gelmisth!..» Büyük Başvekilimizin bütün nutuk larmda en n'yade göze çarpan şey, bu nutkunda söylediği gibi, daima bir he(iet alarak amansız bir kuvvet ve şefeaatle oraya doğru gittiğini göster jmesindedir. Bu hedef daima Türk rnulet ve memleketmm menfaati olmuştur. jHkjbirsey bu büyük asker ve diplomah bu hedeften zerre kadar aynamamıştır. |O büyük başın yirmi dört saatlik gun ,ve gece hayatında bu mukaddes he • $2eften aynldığmı gören, ifiten olma • M. Mussolini Çin Japon Biri Maslak, ikisi Bursa civarmda anlaşmasından korkuyor Maslaktaki kazada iki kişi öldü, üç kişi ağır yaralandı, Bursa civarmdaki kazalarda 1 ölü, 15 ten fazla varals var Uzakşarkta bir harp tehükesi olduğunu söyliyen başvekil garp devletlerine elbirliği tavsiye ediy» Uç otobüs faciası Sarı tehlike A Kazaya uğrıyan otobüs ve kaza yerinde hâdiseyi tesbit için bir otobü» ve bir otomobil üe yapdctn tetkikat Evvelki gece Maslak yolunda i d gencin ölümü ve üç kismin ağır suret te yaaalanmasile neticelenen müthiş bir otobüs kazası olmuştur. Lâmbalarım söndürmiyen otomobil Hâdise şu suretle cereyan etmistir: Saat on sekize doğru Büyükdereden Taksıme gitmek üzere hareket eden soför Hakkı Efendmin idaresindeki 331S numarah Halk otobüsü, Zindr likuyu civarmda Suterazisi ile Ayasçeşmesi arasmdan geçerken karşısma ön lâmbalan yanmış hususî bir otomobil çıkııııştır. Otomobilin lpmba uıklarile gözleri kamaşan Hakkı Efendi, bu lâmbalarm söndürülmesî icin derhal îsaret ver mistir. Fakat otomobilin direksıyommda bulunan hiiviyeti meçhul sahıs yanm • daki kadmla mesgul olduğu için bu işarete mukabele etmiyerek otobüsün üzerine gitmekte devam etmiş ve kenanm srymnak suretile hafifçe çarp mışbr. Maslak fadasında ölerder • den biri, Difçi Mektebi müdürü. profesör Kâzım Esat Beyin kızt Seniye Hanım, ağtr yaralt lardan biri de oğlu Galatasa ray Lisesi talebesinden Kemal Esasen otobüs yolun sağında oMuğn için bu manevra dolayısile yolun kenarmdaki bir ağaca çarpmtşhr. Kaza bu ksdarla da kalmamış, hatalı manevraIann devann yüzunden otobüsün arkm tarafı üc ağaca çarparak parçalan rnıshr. Otobüs şoförünün yanmda bulunan polis memunı, hâdiseye sebep olan hususî otomobili durdurmak için derhal düdük çalmıssa da hususî otomobilin içindekiler buna ehenvniyet vermiyerek, lâmbalan söndürmüfler ve otomobile son surati vererek ortadan kaybolmuşlardır. Müddeiumumiüğm tahldkabna göre otobuste " yolcu bulunuyordu. esnasmda yoicular acı an bag, bir kısmı bayılmış, bir kumı da kendilermi şoseye atmağa tesebbii* etmişlerdir. Yardfflardan Z.t« Gordner Şoför Rakkx Efendi Yaralüar't''t Ali Efendi Yaralılann feei hali Otobüsün arka kummda ve saj tarafta oturan yolcular çok ağır su • rette yaralanmışlardır. Bunlar, disçi mektebi müdürü pro Mabadi S inci tahifede Hakkı Efendi bu snada, musade meye mâni olmak iç'n direksiyonu kul lanarak otobüsü sağa alnuşbr. Uzakşark ve hatta bütün dünya için olan Japon emperyalizminin kavvei harp Roma 20 (A.A.) Pcpolo d'ltalia gazetesi, Başvekil M. Musolininin <Uzakşark> bashğı altmdaki bir yazısım sütunlarma geçtrmistir. M. Musolinî, bu yazısında M. Litvinofun beyanatına ve Uzakşarktaki vaziyete na zaran bir harp tehlikesi mevcut olduğunu söyledikten sonra diyor ki: «Bu ihtimal, yalnvz Rusyaya ve Japonyaya taalluk etmiyor, Çtni, Amerikayı ve daha başka devletleri, bilhas^a Fran«ayı, ttalyayı ve Fel« • mengi de şiddetle alâkadar ediyor. Japonya, bir emperyalizm dev resi geçiriyor. Beyaz trkin Uzakşarkta atisi Çinin bu asır içinde alacaği vazfyot« bağlı bulunuyor.» Bu lözlerden sonra M. Mosolini, Çin ile Japonyaıun Avrupa ve Amerika alevhmde olarak, bh anlaşma yapmalaıına da ihtknal veriyor ve şunlan ilâve ediyor t bir tehlike teşkü etmeğe icraiyesi olan Japon ordmaunuM vasıtalart «.Japonya, Rusyaya sakhracak v*> ya Çinde daha baska yerler ele g«çirmeğe kalkı^acak olursa, yalnız Rusya İle Amerikanm Japonyayı mağlup etmeğe kâf i gelecekleri zannına kuvvet verecek, ortada hiçbir ha! mevcut değildir. Japonya, artrk hiçbir beynelmilel itilâfla bağlı bu lunmuyor, bilâkis, gerek aulh ve g«rek h&rp husu»unda elleri tasnamfle serbest bir halde bulunuyor.» M. Musoltni, yazısmm so şu mütaleayı ileri sürmüstir: «•Avrupanm garp kısmındaki Hlyük devletler, «iyasî s«hada efcir liğile hareket edecek ve iki med« niyet %ekli arasmda müşterek bir ra bıta ve tavassut rolü ifasına girişe cek olurlarsa, «San tehlike» bir m* sal olmaktan ileriye gidemiyecektir. Rcma, münakalât ve muhaberatm akıllara hayret veren süratinin ko laylaştıracağı bu nazik ve mühtm vazifeyi deruhde edebilir.» Kilo muhtekirleri halkı Kâzım Pasa Hz. Petrof imzasile mektup Galatasaray kulübünün soymıya devam ediyorlar fahrî reisliğini kabul yazan adam bulundu Şekerin kilosunda 60 para aldanıyoruz; bu fark yalnız Istanbulda seneyî 300 bin lira tuta Okka ve arşmdan kilo ve metreye geçeli 20 gün oldu. Bu mtikal devresi içinde zarurî gıda maddeleri üzemde ve perakende fîatlerinde maalesef halkın aleyhme fiat farkları meydana gelmîştir ve bu farklar devam edİD dur • maktadır. Geçen gön dc vazdıfmız gibi kilo ile okka arasmdaki fiat farkı küçüldükçe kücülmüş, hatta bazı maddelerde okka fiati ne ise kilo fiati de ayni olarak kahmtor. Şeker Matlermi ele a'alrm: Şeker fiatleri eski okka fiatine mt zaran kiloda 60 para yüksektir. Yani evvelce okkası 52 kuros olan kesmr sekerler, simdi birrok bakkal diikkân larmda kilosu 42 kurusa satıl'yor. Halbuki okkası 52 kuruşa olan bir malm kilo fiati tam 40 bucuk kurus olmak lâznn gelh*. Tozseker fiatlerinde de ayni fiat farkı vardsr. Cins ve evsafı itibarile muhtelif olan eşyada btı fiat farkinı kolayca tefrHk edip anlamak filvaki o kadar koiay olmamakla beraber, seker gibi alelu • nnşbr. Nutuklannm her sahifesmde göze çarpan budur. Ayni zamanda, tsmet Paşanm Türk millet ve memleketini çok iyi bilmiş ve tanımış ohnasmda da, bu rabıta ve Hhnadın yeri vardır. Başvekil her fırsatta milletin bu kabiliyetini gösteriyor. 1928 de Ali tktısat Meclisini açarken söylediği nuhıkta: «Ancak mücadelei milliyemizin devanrunca; ikbsadiyahnuzın nasıl şayanı hayret bir hayatiyet göstermiş olduğu da hatırlardadır. Müşkülât yalmz ideal aşkile değil, ayni zamanda iktısadî kabiliyetle iktiham edilebilmiştir. Bu hayatiyet istihlâstan sonra nihayet istiklâlimizle tetevvüç etti.» diyor. «tsmet Paşamn Nutuklan» işte böyle büyük bir azim ve zekânın bütün mtllî nriicadelemize ve millî hayatı mıza nüfuz etmiş tahlillerile doludur. buyurdular Zabıtamızın çabucak ele geçirdiği bu adam Sabri Çolakof isminde Bulgaristanh bir talebedir tstanbul gazetelerine, arasoa Petrof imzasile tahrikâmiz mektuplar geldiği malâmdur. Bu mektuplarm sonuncusu evvelki gun Haber refikimtzde mtişar etmişti. Bu mektupta dişçi mektebin • deki Bulgar talebeye fena muamele lerden bahsedilmekte idi. Zabıta bu mektuplan gönderen Esrarengiz şahsı araştnrnaş, nihayet bunun Sabri Çola kof •«minde Bulgaristanh bir genç olIIIIUIUIIIIllllllHlllllMllIllHIIIIMIlllll duğunu tesbit ederek Çarsıkapıda İ k M> met ettigi otel odasmda taharriyat y«p« mışbr. Bu taharriyat neticesmde bulunu mektup müsveddelerinden tahrifcâmb mektuplarm Sabri Çolakof tarafmdan yax*h»ft olduğu tahakkuk etmişur. Sabri, kendisine bu mektuplan ne den vazdtğmın sebebi sonJduğu za man şahsımn ve aîlesmm Bulgarlardaa Mabadi 2 inci sah'fede Maarif Vekili geldi Maarif erkânı da beraber geldiler, Üniversite vc liselerdeki ıslahat ile meşgul olacaklar Kttosu 40 buçuk yerine 42 kuruşa satdan kesme şeker mum küp ve toz olmak üzere piyasa • mızda cmsi ikiden ibaret olan bir gıda Mabadi S inci aahifede Başvekilimizin bugünkü vaziyethrrize temas eden şu sözlerini de hiç unutmamalıyız: «Bu memleket bugünkü şeref ve itibarına çok emek ve kuvvet sar federek mazhar olmuştur!..» Gene diğer bâr yerde: «Esir edilmek istenilen karmakarısık bir heyetin içinden bü tün dünyaya itibar ve hürmet telkin eden rouzaffer bir Türk Cumhuriyeti çıktı. Türkiye Cumhuriyetinin itiban, haysiyeti, rihniyeti, kuvveti her yerde kendi adım saydıracak bir haldedir.» Kitap, birçok yerinde her şeref ve kuvveti Türkiye Cumhuriyetini bütün parçalarile yaratan Büyük Gaziye veriyor. Bssvekilimiz tsmet Paşanm rolü ise, nutuklannda görüldüğü gibi, ha kikatte de Büyük Gaziye l â y i bir devlet adanu ohnasındcdır. Istanbul meb'i'su ALÂETTİN CEMİL Galatasaray kulübünün fahrî reisliğini kabul buyuran Büyük Millet Meclisi Reisi Maarif Vekili HLmet Bey dün sa bah Ankaradan şehrimize gelmistir. Vekil Bey burada on gün kadar kala rak Ankaraya dönecektir. Maamafih Hikmet Beyin buradan bazt vilâyet lere de giderek tetkikatta bulunacağı söylenmektedir. Maarif Vekâleti yük sek tedrisat umum müdürü Hâmit, orta tedrisat umum müdürü Hasan Ali, ilk tedrisat umum müdürü Reşat Şemset tm Beylerle Vekâlet umumî mufettisleri de gelmislerdir. Ankarada yalmz iki umumî miifettis kalmıştır. Vekil Bey burada bilhassa Univer site ıslahatile yakından meşgul olacak; şimdiye kadar yanılan ıslahat islerini tetkik edecektir. Bunun için Hikmet Bey dün sabah saat on buçukta Üni • versiteye gelerek yanm saat kadar kalmış, Onîversite Rektörü Neşet ö mer ve Üniversite baskâtibi Besim Beylerle, Fakü^e dekanlarile görüs»nîJstür. Vekil Bey Üniversiteden sonra saat ikide Maarif müdürlüğüne gelerek ora da da bir saat kalmış bu esnada bütün umum müdürler ve müfettişlerin işti raküe umumî bâr içtima yapılmftır. ıııııııııııııiıııııııııııııııııiııııııınMiıııııııııııııııiHiııııııııınııııııtııııııııınııııııııııııııııııtııııııtıııııııııııııııııııııııııııııiiiııııııııııııııııııiMiııııııııın Kâzım Paşa Hazretleri Memleketin en eski spor yurdu olan Galatasaray kulübünün fahrî reisliği, Maarif Vekili merhum Necati Beyin müessif ölümündenberi münhaldi. Galatasaraylılar büyük bir kadirşinashk eseri olarak senelerce Necati Beyin hahrasma hürmeten fahrî riyasete kimseyi inHhap etmemişlerdi. Bu defa kulüp idare heyeti, mkılâp arkadaşı Necati Bey merhumdan münff bal kalmış olan fahrî riyaseti lu en kabul buyurmalarım Büyük Millet Meclisi Reisi Kâzım Paşa Hazretlerinden ricaya karar vermiş ve keyfiyet kulüp namına bir heyet tarafmdan Kâzım Paşa Hazretlerine arzedilmistir. Kâzım Pş. Hz., Galatasarayhlarm rioasmı ve kulübün fahrî reisliğini kabul etmek lutfunda bulunmuşlar, memle • kettn en eski spor yurdunun fahrî reMabadi 4 öncu aahifede Maarif Vehili Hikmet Bey îçtimaa bizzat Maarif Vekili H ; kmet Bey riyaset etmistir. Vekil Bey ma ariften sonra tekrar Unfversiteye gi derek UnHîrsite ıslahat müşa.vHiği Mabadi 4 üneu aahifede