Katalog

Hayat Ânsıklopedisi uncu cuzu çıkh 34 Ki !*•••• ı ıı » • • »* . . . M * 9A04 SDFIB* HO. ĞCOö umhuri Hayat Ansiklopedisi feMIIIIMtlUllliai«llllliMIMIİlUJtlı*ıa Hollanda parası da altın esasından ayrılıyor Mısır hattını kârla işletmek mümkündür Mr. Makdonalt "Konferanstaki müşBunun için de vapurlar Iskenderiyede üç gün yatacaklarına büyük bir transit merkezi külata sebep gazetecilerdir,, diyor İSTANBUL CAĞALOGLU Telgrai T« mektop adreri: Cnmhuriyet, tsfenbul Posta mıtuau: lstaabul, No 246 Telefon: Baarnuharrir: 22366. Tairlı mudüra: 23236. tdare müdürü: 22365, Matbaa: 30472 Biyik iir kftiphaieyi Ur artda tv'mlıe getire* ü faplalı eserdir. Ner evda Wr taıe bılmmak lâzınuhr. Mısır seferleri Denîzcilikte yapılan En güzel iştir oğazlardan geçerek Ak ve Karademzlere gidip gelen beyaz boyah ve zahiren insana bembe bir temizlik hissi veren Romanya vapurlarmı herkes bilir. Romanya hü • kometî tarafmdan bu vapurlarm inşa etnrihnetne Akdeniz Kmanlan ve Kös tence arasmda ifletilmesi tarihi, bir asm açünde btrmden biraz fazla bir zamam kaplar. Vapurlarm ilk işledikleri zamanlarda zâhir biraz da caka sat mak hesabma Kardeniz Boğazmdan son süratle geçmeleri fazla dalga hâsıl ederek etrafa rahatsızlık verdiğhtden Âbdalhamit onlarm Boğazdan yarim yoDa geçmeleri için bir Bade çıkarmışh. Bu hatra takriben 1900 tarihlelerine aittlr. Romanya seyrisefainmm ba beyaz vapurlartnm Akdenizdeld seyahatlerini Martflyaya kadar uzattiklan zamanlar oldu. Ancak onlarm ba Insım seferleri pek mahdat kalmış, devam etmemistir. Buna mukabfl bu vapurtar o gün, ba» gün tskenderiye 3e Köstence arasmda muntazaman seferler yapmışlardv, ve hâlâ da yapmakta devam ediyorlar. Gidip gelirken vaktüe tzmirf de tuttak • larî vardı. Pireyi iae her zaman tutnıuylardtr, ve hâlâ tutarlar. Bu kadar devamh b t ha* olduğuna tSre herkes ba vapariarm kendi hesaplanna kârh seferler yapımş ve yapmakla olduklarma hükmedebilir. Biz ha ber verelim ki tesis olonduklan iBc günÜen bugune kadar ba vapurlar kendi aeferleri hesabma ziyandan baska bir ıtetiee vermetnislerdir, ve onlarm ziyani azbuz birsey de değildir. Müyonlarca ley, yani evvel ve ahir her sene yüz binleree liradv. Acab* sryanh seferlerl î<J«me etmek îçm Kofnany» hd!câm«*i nin aklında veya mantığmda bir noksan olduğuna mı hükmetmeliyiz? Hayv, hiç te öyle değü. Romanya vapurlan» nm seferlermi muntazaman îdame • • 'denler ba seferlerm vapurlar hesabına zâhirf ziyanlartna mukabil millî ikttsat hesabma büyük kârlar temin etmeie namzet bulunduklarma ve hatta ba millî faidelerin her sene derece derece temin kummakta olduğuna kanidirler. I Bes altı sene evvel bu vapurlardan birîle ıstantmldan Köstenceye giderken süvarisi kaptan Paraşkeva ile konuş • moş ve tahsisan vapurlarm kâr ve za • ranndan bahsetmistîk. Kaptan Paraş • keya, gemüerm kendi hesaplanna hem y e milyonlarla ley ziyan ettnclcrrai ve fakat miüî maksada da o milyonlarn fevkmda hizmetleri dokunduğuna bize uzun azadıya anlatrmsti. Ne hacet, Romanya hükumeti vapurlarm Köstenceye nravasalatlarmı Avrupa dahiline giden ve Avropadan gelen eksores ka tarlarile birleştirmis ve birçok msan • lara kolay ve kna bir seyahat imkâm haztrlamiştı. Meselâ boradan aleiâde 72 saatte gidilen Berline Köstence üzerinden elli küsur saatte ghmek kabildir, hem de 100 Türk Krasi kadar daha noksan seyahat masrafile. 1 Romanya vapurlan Romanyayî karâdan ve denrâden însanlığın diğer â • lemlerine bağhyan ağlardnr. Zâhirde onlar kendi hesaplarma ziyan ediyor göründukleri halde diğer cihetlerle Romanyaya temin ettikleri faidelerin büyüklüğundendir ki Romanya ba sefer İeri o gön ve bugan idame edip gider, ve onlardan vazgeemeği hiçbir zaman hatırma getirmemistir, ve getirmez de. f Cumhariyet Türkiyesmin denizcitikte yaptığı en güzel islerden birmm ve fcelki biıincismm Seyrisefame tskenderiye seferlerini açbrmak oimnş olduğunu burada bir daha ve bütün ehemmiyetile kaydetmiş olalan. Düsünmeli ki bfz Mıatr seferlerini açalı evveiâ Romanya vapurlan artık tzmiri tutmaz oimuslardır. Çünkü bizira vapurlanmız tzmirle Mısır muvasalasTnı pek mükemmel bir 1 «urette temin ediyorlar. Sonra vaktfle fiıoıviye postalan unvanmı lasryan. fir• keon vapurlan hatta tstanbula kadar olan seferlerinî bile tatile mecbur ol muslardir. Çünkü bizim vapurlanmız ba isi hatta onlardan da ekmel bir surette ifa ediyor. ? Pek basft hesaplardan bahsedelim. Diyorlar \â Seyrisefaînin vapurlan cok kömur yakıyorlarmış ta ziyanm bir ku» mı oradan Uerî geÜyormuş. Olabilir. Sıran geldiği zaman daha ekonomîk kömür yakan daha veni, daha konforlu va purlar alahm. Fakat anotmrvalnn kî şimdi bizzarure biraz fazlaca yakhğnrnz kömürler, kendi memleketimizin kendi •melemiz tarafmdan çıkanlmış kömSrlertdir. Bir ton komOT herkaç para ise ba Kabahat gazetecilerde imiş! IMHHIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIItlHIHMIIIIIIIIMHMIIIIIHIIIIIHIII • ııııDiıııınfnnııınılllMIIIIIHIIIIIMIIIIIIIIlllllllllllllllllllllMIIIIIIIIIIIIIIHIIIIHIIIIHI Huııııuım Hollanda parasînın düşmesi altın esasma taraftar devletler arasmda endişe uyandırdı. Alelacele içtimalar yapüdı. Çareler araştırıldı olan Port Saide uğramalıdırlar Londra 25 (Hu sosî) Ameri kaldar akm mik yasına bağlı ol mıyan paralarm rauvakkaten Utik Var kuvvetile yeni rar ettirilmesi tek komisyonlar ve kolifîni kat*î »urette miteler ihdasına reddett&ten sonra girisildi. konferansm akıbeKonferansm teşti hakkmda ari ih kilâtı bugün o katknal mevzua b«hdar dalbudak salsolmaga başlamif • mıştır ki bunlari h : Ya konferan • toplu olarak kavst dagıtmak, ya • ramak için adeta bir (şecere) koca hot ta paralarm bir grafime tan îttikran esasmı bir zim etmek lazımtefsfia bıralıaFaic diğer meseieler Amerika Hariciye Naztri Mr. Hul üe tngiltere Maliye Naztn llfr. dır. hakkmda m&za • Sözümüzün dogÇemberlayn arannda konferan» koridorlannda başbaşa bir malâkat kerelere devam ruluğunu ispat için etmek. ransm devarama knkân bvakmakla bedân toplanan şubelerm aşagtda saytlan Birinci şJcm kabaJâ Fransanm raber noktai nazarmı da bfr ühimatom isimlerine bir göz atmak kâfidtr: • U M ba?h idi. Fakat bu devlet, kendi*i şeklinde büdirdi. Bu ültimatomda deniBirinci para tâü komisyonu (malî saJçm hayatî ehemmiyeti baiz bir mesele yorda ld: lâhm âcil tedbirlerini mözakere ve tamevzuu bahsolmasına ragmen cihan k o n «Fransa konferansta teşriki mesaiye ym etmeğe memurdur), bir tâli komite feransmı dagttmak mes'uliyetini üze • devam edecektir. Lâkin bir şartla: Ve(teknik komitesi), iktnci para tâli korine a a n a g a eesaret edemedi. Konf* • Mabetdi S inci aahifede rilen bütün kararlann tatbikı paralarm Hazineden hiç bir yardıtn olmaksızın tt istikrarına tâhi okenderiye hatlacaktır.» tfte konferan* tını idame etmek mümbu suretle pamuk ipliğine bağlandı. kündür I Port Saitten bir manzara ve Port Sait ile Ttkenderiyeti/ht mevkilerini götterir harita Seyrisefainin tskenderiye haitnH kaldırmamak Türkiye iktMadryatı namma bir vatan borcudur. Şimdiye kadar yazdığurız yazılarda ba battın senevî 260 bin lira açığma mukabil memlekete milyoniarca lira değerinde hizmetler ifa ettiğini, lâğvedildiği takdirde miiiî ik • tnadiyatırmzm en asagı bir hesapla senede 4,000,000 Türk Krast zarar göreceğini izah etmiştHc. Bugünkü yazımtzı da battın seraiti hazıraya rağmen zarar*ız isletilmeti maınkan olduğunu izaha ve ba imkânlan araştırmağa hasrediyoruz. Evvelâ, Seyrisefain vapurlarınm en ağır masraf kismını teskil eden hesap kömür bedeüeridir. tdarenm hesaplan daha büyük ve esash bir intizam ahma ahndığı gün bu sarfiyatta mühim tasarruflar yapdmast mümkiindar. Saniyen, Seyrisefain vapurlan comartesi sabah • lan tskenderiyeye muvasalat ve pazarte«i günleri öğleden sonra isteabota'h** reket ettiklerme göre üç guuluk bîr vak» ti tskenderiye b'manmda yatarak bosuna geçiriyorlar. tskenderiye transit 'mer • kea bir yer değildir ve tskendenyedea yöklenecek esya pek mahdottar. Halbuki, Seyrisefain vaporianna, e » martesi günleri tskenderiye Hmanma yoV ea ve esya erfcardnctan sonra 101.2 saatlîk mesafede bulunan ve dönyaam ea mâhim transit merkesJertnden bsri, Japonya »U Hindittandan Türlriyeye g* Um senevî 810 milyon liralık eşyanm tahmil iakeleat olan Port Sait limanma da ugratılmalan lâzımdır. Vapurlanmız, burada daimi surette mevca bulunan knlliyetH miktarda transit eşyayî tica • Mabadi 3 üncB »ahifede musikisinin Maarif Vekıli Üniversite ((Türkparlaktır!)) Atisi kadrosunu tetkik ediyor Profesör Marks ıslahat Almanyadan çıkanlan yahudi müderrisler Universitemizde çalışmak için müracaat ettiler raporunu vererek gitti Konservatuvar mütehassısı M Marks dün aksam ekspresle Viya naya hareket etmiştir. Profesör Marks hareketinden ev vel kendisile görüsen bir muharri rimiz* Konservatuvartmızda yapı lacak ıslahat hakkında şu beya aatta balunmustur: < Mektep baslangıç devresi ve tekemmül devresi diye iki büyük kisma ayrılmıstır. Bu seferki yapılan imtihanda talebe simdiyc ka dar çalıştığı senelere göre değil de bilgi ve iktidarına nazaran iki sı nıfa ayrılmıstır. Filvaki Konserva tuvarda boyle bir taksim yapmak hayli niüsküldür. Fakat bunun ya pılması talebenin iktidar ve bilgisi için elzemdi. Yeni nizamnamede ve müfredat programında yardımcı derslere çok fazla ehemmiyet ve Mabadi S inci $ahvfede Ankara 27 < Telefonla ) Yeni Darülfü aun kadrosu Maarif Vekftietine gelmiş ve Maarif Vekili ReşK Galip Bey tarafm • dan tetkik edil • meğe başlanmıştır. Ankara 27 ( Telefonla ) Almanyadaki Ya hudi aleyhtarlı •• Eroinciler tahkikatı Dün bir kişi daha tevkif edildi Kalyoncukollugunda tutulan 14 kişi adliyeye verildi Evvelki gün Galatada Taptas hanında Asaf Beyin yazınahesinde ve Gedikpaşada Madam Afroditinin evinde yakalanan eroinler etra fındaki tahkikata dün de devam edilmiş ve bu şebekenin elebaşıla • nndan olduğu zannîle bir zengin de. son dakika da zabıtaca yakalanmıştır. Bu şahıs, ilk yakalanan eroin cilerle birlikte ismi tahkikata geçen fakat o zaman ajeyhinde delâil tes bit edilemediği cihetle takibattan syrlmı* olan Baklacıoğlu Yorgi Efendidir. Asaf Beyin, bir taraftan Hama pulos isminde bir bankerle, bir yandan da seddedilmiş olan Japon eroin fabrikasmın adamlarile müna*ebette bulunmakta olması, muhafaza teşkilâtı tarafmdan yapılan taras • sut ve takiplerle tesbH »dilmiş, netieede bu anî taharrilerle eroin ka • çakçıhğı meydana çıkanlmifti. Zabıta dünden itibaren maznunlan isticvaba başlamış. Piger taraftan dı devam eden takibat Balıkçioğla • den kendisi nezaret altına alınmıştır. Bundan başka banker Hamapu • nun bu işle alâkasını gösterdiğin los, avukat Asaf Bey, Efro tekrar isticvap edilmişlerdir. Efronun kızkardeşi Teodosyanın Kalyoncukul • lugUnda Kalyoncu sokağmda 16 nuMabadi 2 mei »ahifed* l^rindeTçıkarı1^ ç lan Yahudi müderrisler Türk Uni • versitesinde çahfraak için Maarif Vekâletimize müracaat etmişlerdir. Vekâletin ba müracaati memnuni • yetle telâkki ederek tetkikat yap • makta olduga anlaşılmaktad'ır. Maarif Vekili Resit Galip Bey Vekâlet makamınua ihdas edilen müdür muavmliklerine tavinler yapılmıştir. Talim ve Terbiye dairesi neşriyat şubesi müdür muavinliğine Bilecik orta mektep müdür muavini Kâmi, Yüksek tedrisat şube müdür muavinliğine mümeyyizlerden Mehmet, teftiş heyeti şube müdür muavinliğine mümeyyizlerden Mehmet, Orta tedrisat birinci şube müdür muavinliğine mümeyyiz Kenan, ikimi şube mua • vinliğ<ne mümeyyiz Alâettin, muavmliğe mümeyyiz Hamdi, tlk tedrisat şube müdür muavin • liğine Başmümeyyiz Münip, mümeyyiz Fahri, Zat tşleri şu be müdür muavinliklerine mümeyyiz Hüsnü ve Ahmet Beyler tayin edil mişlerdir. • ' olmasaydı bu tenezzül mohakkak daha çok olurdu. Buhran ebedî değildir. Muvaffakiyetle başladığimız yolda ısrar etmekledir ki bir gün asıl hedefe bütün şömul ve vüs'atile varnus olabiliriz. Mısır bizim için bütün dünyadaki mahreçlerin belki en müsaididir. İki tnemleketin münasebetlerini hergün daha sa ^ mîmî ve daha artık kılmakta Seyrise fain vapurlan sadece, fakat ehemmiyetleri asla inkâr olunmamak lâzım gelen, mSessir vasrtalardır. Bunun haricinde yapılacak daha nice iş olduğunu, Sey • risefain seferlerimizie meseleyi doğru dan doğruya kendi elimize aldığtmızda gördük Uç buçuk kurus ziyan ediyo • ruz diye evvel ve ahir sabır ve sebat istiyen bu koca makcadı nastl terk ve feda edebiliriz? tsmet Pasa hâkumetinm bu hataya mahal bırakabileceğine biz asla ihtimal vermemekte musırnz. YUNUS NADİ Yüksek Tedritat mudüra istifa mt etti? Ankara 27 (Telefonla) Maarif Vekâleti Yüksek tedrisat müdürü Kadir Beyin istifa ettiği söyVen mektedir. Sofya müzakeratı Naki ve Cemal Ziya B.ler dün aksam gittiler Bulgaristanla, Türkiye arasmdaki ikhsadî münasebetleri tanzim edecek olan müzakereleri idareye memur edilen Ticaret umum müdürü Naki ve Şir ketler müdürü Cemal Ziya Beyler dün aksam Konuvansiyonla Sofyaya hare ket etmişlerdir. Naki ve Cemal Ziya Beyler garda ekserisi ikhsadî daire ve müesseseler erkânından olmak üzere birçok zevat ta rafmdan teşyi edilmişlerdir. Naki Bey iki tarafm gösterdiği hüsnü niyetle, mözakcratm pek kısa zamanda neticeleneceğini söylemiştir. Heyete Sofya sefirimiz Tevfik Kâmil Bey riyaset edecektir . Sumer Bankta hazırlık Banka, sanayicilere açdacak kredinin en pratik ve kolay sekilde olmasını temine çalışacaktır Bir kaç gün evvel sehrimize gelen Sumer Bank umumî müdürü Nurullah Esat Bey, bankaya ait devir muamelesi, umumî müdürlüğün Ankaraya nakli isi ve yeni kadrolarl* meşgul olmaktadır. Haber aldığımıza göre, Sumer Bank, idare merkezi için Ankarada Ziraat Bankası binasında şimdi Curahuriyet Merkez Bankasımn bulun » duğu daireyi isticar etmiştir. Cam huriyet Merkez Bankası yeni" brnasına geçtikten sonra Sumer Bank ba daireye nakledüecektir. Nakil işi 15 a* ğustosa kadar neticelendirilecektir. Bankanın tstanbul şubesi, şimdi umumî müdürlüğü bulunduğu binada kalacaktır. tstanbul şubesi müdürlüğüne kimin getirileceği henüz malum değildir. Nakil meselesi intaç olunun • cıya kadar yeni umum müdür, şehrimizde bankanın bütün mu • amelâtile bilfiil meşgul olacaktir. Sanayi Kredi Bankasile Devlet Sanayi Of isi yerine geçecek olan SuMabadi 2 inci aahifede Maarif Vekâletinde y«nî tayinler Ankara 27 (Telefonla) Maarif Vekâleti merkez teskilâtına ait kanunun tatbikı hazırlıklarına devam edilmektedrr. Bu kanun mncibince nun hepsint memlekete veriyoruz. Çok dikkatli bakılsa msamn adeta: Bunun neresmde ziyan var? Diyeceği geKr. Seyrisefain vaporlarmın naklettiği eşya ve eşhasm navlon bedeTleri Tar • kîyeye maîedOen dövizler, yani altm krymetleridir. Ziym ediyor diye Mısr seferlermi kaldırdiğirmzı farzetsek bötun ba altın kıymetli paralar baskalanna ve harice gitmiş olacaktir. Yalnız bu yfizden hnsule gelecek zîyan Sey • râefainia zahirî zararlanndan fazla tu • taeağına süphe mi vardv? Mısıra süs için gemi işletmeğe başlamadık. Bu güzel tesebbâsun maksadı iki kardeş memleket arasmdaki manase betleri alabildiğine artnarak îktuadî menfaatlerm azantî tahakkukuna hiz met etmekten ibarettir. Bu seferler dünya buhramnm en had senelerine tesad&f etti. Bidayette 10 mflyonluk olan ihracahmw müteakıp senelerde 6 ve 4 milyona ijdi. Eğer Sevrisefautin seferleri Veremle Mücadelede Fridman aşısı 4 üncü makale yarınki nüshamızdadır bumer Bank Umumi Müdnrü Nurullah E$at Bey