Katalog

Hayat Ansiklopedisi uncu cuzu bugun çıktı Dokuzuncu sene: No. 3130 u m h u r i yet T e l B r a f v e m e k t n p a d r e a l : Ovah Hayat Ansiklopedisi Böyük bir küfüphaneyi bir arada evinize gefiren en faydalı eserdir. Her evde bir fane bulanmak lâzımdır. tSTANBUL CAĞALOGLU tSTANBUL CAĞALOGLU kutusu: ı«tanbui, NO a« wB ^y^' t*anbru poata Cumartesi 21 Kânunusani 933i Gazi Hz. DUn Bursa'dan Balıkesir'e Hareket Etfiler Bilinmiyen kıymetler: Aktör Naşit Bey Büinmryen kıymetler demekte hakkımız var mı bilmiyoruz. Biz bilmiyoruz ama halk pekâlâ biliyor. Aktör Naşit Bey bugün halkm pek yerinde olarak pek ziyade sevdiği bir san'atkârdır. Ve kelimeyi enine boyuna tartarak mubalâğasız söylüyoruz: Pek kuvvetü bir san'atkâr. Hiç elinden tutan olmadığı için kendi hayat kuvvetile her düştüğü hatta gayrimüsait • sahalarda te nebbüt edip kendi hayat kuvvetile rasgele dalbudak salan özlü bir ağaç gibi bir mahluk. Hani hiç bir ihtimama mazhar olmadıkları halde üzerinde bittikleri toprağa sarılarak asırlarca yaşıyan çınar ağaçlan vardır, hani yalçm kayalann aralıklanndan fışkırarak yelpaze dallannı ufkun boşluklanna geren çam ağaçlan vardır, ki nereden gıda eldıklan ve nasıl yaşadıklan bilinmez d e tabiatle boy ölçüşmeğe kalkışmış hayatiyetleri hayretimizi mucip olur, işte onlar gibi hüdayi nabit ve en büyük kuvveti de bunda olan bir san'atkâr. Geçen gece onu biribirinden güzel Cİmak üzere sırtısıra temsil ettiği iki jriyeste birden gördük. Piyesler ikişer perdelik küçük şeyler olduğu için Naşit Bey heyeti onlan iki saatte temsil etmiş oldular. Birincisinde Naşit Bey Yenikapi taraflannda pansiyoncu Haçik Ağanın kansı Sürpik idi. Ikincisinde Rize eşrafından Tufan Ağa. Haçik Ağa rolünü bynuyan kuvvetli komik Fahri Bey de (üphesiz mesleğinde pürüzsüz denilecek knarifet ve meharet sahibi bir san'atkârdır. Fakat Nasit Bey bu yolda bizim büdiğimiz san'atkârlann şüphesiz en kuvvetlisi ve en yükseği idi. Kumkapı3an Yedikule'ye kadar bütün Ermeniler bir araya toplansalar o havali Ermeni ağzının en tabiî şekiUerile bile bilmeyiz ki Naşid'in topuklanna erişebilirler mi? Naşit san'abnda tabüliği geçen bir san'atkârdır. Zaten san'at ta kısmen bu demek değıl mi? Rize eşrafından Tufan Agada Naşit Bey o havalinin hakikaten güzide sayılmak lâzım gelen bir timsalidir. Naşit Beyi bu oyununda doğrudan doğruya bütün Rize halkınm takdir ve tenkidine arzedebiliriz. Alacağımız neticeyi şiradiden ve tereddütsüz olarak biliyoruz. Muhterem Rizeli'ler Naşit Beye bakarak: Bu bizim tarafm hakikaten yüksek bir ağası Diyecekler ve bu sözlerile Naşid'in •an'atınm kendi tabiiliklerinden yüksek olduğunu ifade ve itiraf etmiş olacak • Iardır. Kumkapı ve Samatya havalisi için öyle ve Rize tarafı için böyle neticeleri hiç sıkılmaksızın, adeta gelişi gü•el temin ediveren bir adamın san'atında çok yüksek bir şahsiyet olduğunu teslim etmemeğe imkân yoktur. Madam Sürpik rolünde Naşid'e dikkatle bakarken onun çok kolay bir Napolyon Bonapart, bir Neron, hele hele mükemmel bir Abdülhamit ola • büeceğini ve kendisinin bu rollerinde dahi ayni muvaffa kiyeti göstereceğini ayan beyan görüp duruyorduk. Ikinci piyeste Naşit Bey damadma hediye olarak bir elinde yumurta sepeti, diğerinde tereyağı bakracıflesahneye çıkagelince san'atkânn tahminimizi geçen kudretine şaşakaldlk. Rize eşrafından Tufan Ağanın bir tek hareketinde ve bir tek kelimesinde hata yoktu. Bu adamın vücudü sanki bir san'at hamurudur, ve bu hamurun yoğurucusu da bizzat kendisidir. Iste • diği kalıba • fakat en güzel şeklinde girip ortaya çıkıveriyor. Gördüğümüz yüksek kabiliyet ve marifet başka tiirlü İfade olunamaz. Bu yüksek kabiüyetten Türk sahne sinde büyük, maksatlı ve umumî terbiye noktasından gayeli temsillerin muyaffakiyetli tecellilerini bekliyebflirdik ve bunu biraz kendimize iş edınmeği bilsek şüphesiz görebilirdik te. Bilinmiyen kıymetler diyişimizin asıl sebebi budur. Yoksa Naşit san'atkârdır ve halk onu biliyor ve buluyor. Ancak Naşid'in şimdiki halde halkla muarefesi memlekette henüz zinciri kınlmıyan bir an'aneye istinat ediyor: Qrta oyunundan tiyatroya geçerek Abdürrezak'larda, K. Hasan'larda yaşa tnış taklitçilik an'anesme. Darülbeda jriin operetleri bile bundan hayat ve neş'e alıyor. Biz diyoruz ki seleflerile halefleri de dahil olduğu halde bu tarzın en yüksek ve en muvaffak şahsiyen'ni bugün Naşit Bey temsil ediyor. Bu kudret ve kabiliyet takdir edilerek artık ne olsa eskimiş sayılmaması imkânı olmıyan bu tarz modern temsillerle tazelendirilse Türkiye'de sahne bir tek Dariilbedayie münhasır kalmaktan (uvtulajrak canlanırdı. Açaba Halkev • IIIMIIUMIIUtlllllllllnilltltHlMtlllinHlfHIIIMIIHIllllllfllinrHIIIIIUIUfllllllllHIMIIKlllMIIIHIflllHIIIIIII Telefon: Başmuharrlr: 223M. Tabrlr müdürü: 23236. Idare müduru: 22365, Matbaa: 20472 tlân sahUelerimiı herkese açıktnv Cnmhuriyefte neşrettfruecek Oâabur tein dogrudan doğrnya idareh&nemize âahi muracaat olunabilir. ll'llllllllllllllllllllllllllllllltlllllllllllllHIIIIIIIIIIII Reisicumhur Hz. nin seyahatleri Gazi Hz. dün saat 12 Bursa'dan ayrıldılar Aka Gündüz Bey de Ankara meb'usu Dün intihap yapıldı, Recep B. bir nutuk söyledî Darülfünunun ıslahı Pr. Malş'ın raporunda şayanı dikkat noktalar.. Profesör yalnız Darülfünunu değil, liseleri de ıslaha muhtaç görüyor Profesör Dariilfünun İçin neler istiyor? Reisicumhur Hz. Gülcemal ile GemHk'ten Bandırma'ya hareket ettiler Bursa 20 (Tdefonla) Gazi Hz. nin askerî hastaneyi zryaretleri etnasında kapbea sulannm radyo aktiviteleri mevzuu babsolmuş, bu urada Belediye Reisimiz Muhittin Bey, Karamustafa kaplıcasnun en yüksek radyo aktiTİteyi haiz olduğunu arzetmiştir. Reisicumhur Hz. mezkâr hamama gitmeyi arzu buyurduklarmdan bu sabah Belediye Reisimiz tarafından Karamustafa hamamı sfir'atle ihzar etti • rilmiş ve Gazi Hs. burada bir banyo atmak lutfunda bulunmuşlar ve memnun kaimışlardır. Hamamdan çıkbktan sonra otomobillerine Belediye Reisimiz Muhittin Beyi alarak Çekirge köşkünü teşrif buyurmuşlar, fakat köşke girmi • yerek kendilerini teşyie gelen AIi Hikmet Pş. ile Bursa meb'uslannın, Vali ve Halk Fırkası Resinin birer birer ellerini sıkarak veda etmişlerdir. Teşyie gelen zevata: Rahatsız olmayuuz, buyurmuş • lar ve otomobillerine Ali Hikmet Pş. yı alarak saat on ikide Gemliğ'e hareket etmişlerdir. Gazi Hz. nin Buna seyahatlerinden ve bilhassa Belediye Reisimizin faaliyetinden pek memnun kalmışlardır.Afa#a Darülfünunun ıslahı hakkmda tet • tikatta bulunmuş ve bir proje ihzar et miş olan îsviçreii profesör cMals» ra 'poru Maarif ve Sihhıye Vekâletle • rince tamamile tercüme edilmiştir. "eril Ankara meVusu î*ıffca Kfttfti umu [ Profesör Malş'm raporuna göre haAka Gündüz Bey rnlsi Recep Bey znlanan kanun lâyihan Büyük Millet Ankara 2 0 (Telefonla) Münhal Meclisinm mart devrei içthnaiyesinde bulıman Ankara meb'usunu mtnSap etMeclise arzedllecek v e Büyük Millet mek üzere bugün müntahibrsaniler saat Medisinde teşekkül edecek hususî bir 9 da Belediye salonunda toplanddar. BeUicumhur Hz. ttin pek r ade komisyon tarafmdan tetkflc edildikten ettikleri Ipekiş fabrikamzm gece gunduz Salonda Sıhhiye Veküi Refik, Nafıa Ve sonra Heyeti Umumiyeye arzedilecektir. duman faktran muazzam bacast ve fdbrtkfli Hilmi, Fırka Uumumî Kâtibi Re • kantn apre dairetinden bir mamara Profesör Mals dört senelic b*r mu cep Beylerle Ankara meb'uslan, münBursa 2 0 ( A . A . ) îeisicumhur kavele ile hükumet hizmetine ahnarak tahibisaniler vardi. Neticede Aka GünHz. refakat ve maiyetlerindeki zevat fle düz Bey ittifakla Ankara meb'usu intiraporunun tatbOona memur edilecek bqgün Gemliğ'e hareket buyurdular. tir. Kendisi şimdiden buna mnvarakat hap edildi. Bu münasebetle Recep Bey etmiştir. Alman malumata nazaran proOrada kendflerini bekliyen Gulcemal mühim bir nutuk irat ederek dedi ki: fesör Mals kendisinin tsviçre'ye hare vapuruna binerek Bandırma'ya ve tren«Aziz arkadaşlar, ketinden sonra raporunun neşrini v e Ie Balıkesir'e gideceklerdir. bunun etrafmda salâhiyettar zavat taBiz bugün burada Ankara vilâyetinGazi Hz. Gemlik'ten geçerlerken rafmdan mütalea ve münakaşa icrasını de münhal kalmış olan bir meb'usluk Gemlik 20 (Hususî) Reisicumhur istemiştir. Hz. refakatlerindeki zevat ile beraber yerini, yeni bir meb'us arkadas seç • Profesör Malş'ın raDonmdaki mü öğleye doğru kasabamızı teşrif buyurmek suretiie doldurmak için toplandık. him noktalar hakkmda alâkadar ze dular. Gazi Hz. Fırka, Belediye ve tüccar Arkadaslarım, bugün seçmek vazifesi lardan mârekkep bir heyet tarafmdan vatandasın bir taraftan hakkı, bir ta Tepederbent'te karşılanmıştır. Bu sırada raltao. da vazifesidir. Bir çok vatandaşFırka Reisi Beyin kerimesi tarafmdan hur tarafından bilinmiş olmakla beraber Gazi Hz. ne büket halinde bir zeytin a n ve yüksek vazifeleri görmek makdalı takdim edilmîş ve bir manzume okunrauştur. sadue olan bu toplantılanmızda bunu Bundan ve halkın tezahüratından pek bilmiyen bazı vatandaşlan da bilinen mütehassis olan Gazi Hz. istikbale geşeyleri tekrar ile tenvir eylemek fırsa • lenlerin birer birer ellerini sıkmışlar ve hnı bulmak, bizim fırka çalışmamızda habrlanm sormuşlardır. Iskelede ken • yavaş yavaş esaslasmalıdır. Seçmek vadilerini alkışlamak için toplanan halkm Son günlerde çıkanlmıs olan bir iki zifesinin bir taraftan hak, bir taraftan yaşa, varol sesleri arasında Maltepe vafotoğrafı, henüz Scmal edilmemiş ol • vazife olması noktası üzerinde kısa • puruna binerek Gülcemal vapuruna geçduğundan bugün resim dercetmiyo • ca durmak isterhn.» tiler. ruz. Bu son reshnleri fotoğrafnaneler ProfesSr Malf vat, proresörün tetkikatmı çok esaslı yapmış olduğu ve Darülfünunu çok iyi anlamış bulunduğu mütaleasındadır « lar. M. Malş'ın raporu yalmz darülfununu istihdaf etmetnektedir. Darülfünuna menşe olan lise tahsii profesörü u zun uzadıya mesgul etmiftir. Profe (Mabadi 2 inci sahifede) Bir kaç bin senelik küpe Kraliçeye fevkalâde kıymettar antika bir küpe hediye edilecek Gülcemal, saat üçte Bandırma'ya müteveccihen hareket etmiştir. Reşit Saleyman 6azi Hz. Balıkesir yolunda Bandırma 20 (A.A.) Reisicum(Mabadi 3 uncu sahifede) Fırka Kongresi dağıldı Yeni idare heyeti intihap edildi, Vali Bey dilekler hakkmda izahat verdi Fırka Umumî Kâtibi Recep Beyin kongreye gönderdigi şayanı dikkat bir mektup Cumhuriyet Halk Fırkası Istanbul VUâyet kongresi, dün üçüncü içtimaını aktederek mesaismi bitirdi. Kongre, Nakiye Haıumın riyase tinde saat 14 te açıldı. Geçen celseye ait zabıt hulâsası kabul edildikten sonra, Fırka Umumî Kâtibi, Kütahya meb'usu Recep Beyin İstan, bul Vilâyeti kongresine gönderdiği Duu mektup okundu: Recep Bey seçmek vazifesinin bir hak olduğunu söylemis, müteakıben vefat eden Ali Beyin mezayasından bahşe • derek arkadaslan arasında temayüz etmiş bir zat olduğunu ilâve etmiştir. Recep Bey, badehu, umumî reislik divanı tarafından müntahibisanilere takdim edilen Aka Gündüz Beyin şahsı üzerinde de kısa bir duruş yapılması faydalı bulunduğunu ve Aka'nın yeni devletin kuruluşu mevzuu bahsoldu • ğu günden itibaren maruz kaldığı müşküiâtı, millî mücadele için bütün kuv vetile çalışan mümtaz birisi olduğunu ve Ankaraiıların Aka'yı çok iyi tanı dığmı söylemiştir. Recep Bey badehu tek dereceli in tihabm bizde kabifi tatbik ohnadıgmı söylemis ve «ileride bunu temin etmek için gayretimizle çalışacağız.» dfyerek nutkunu brthmiş ve bu nutuk şiddetle aDnslanmıştır» den alıp bastıktan sonra resim neşri, nihayet bir iki gün sonra bitmiş ola caktır. 1933 kraliçesine verilecek tarihî küpe 1933 Kraliçesine Istanbul'da Maksudiye Hanuıda, Güneşiş müessesesi tarafmdan, bir kaç bin senelik antika bir küpe hediye edildiğmi yazmıştık. Mezkur müessenin sahibi olan sabık meb'uslardan Necmi Güneş Bey, bize gönderdiği bir mektupta, bu kıymettar antika küpe hakkmda şu malumatı veriyor: 933 Kraliçesine hediye edilecek tarihî küpr i 1933 Kraliçesine takdimini taahrerek meraklılan tatmin etmek istiyo • hüt ettiğim antika küpe hakkmda mü teaddit mektuplar aldım. Bu mektup rum. Bu kupeler beher teki, birer boz kort lar, küpe hakkında benden malumat (Mabadi 2 inci gahifede} istiyorlar. Bu malumatı gazetenizle velinilHllMlılllll inillllill IIIIHllllMHIinillMiıtııiMiıııınııııııııııtıcııııifiııifiıııtııifiıif ti'iiıiffiııııtııııtıııııı ııı ıııııııtıııııınnnıınıı m ıı nnıı Bir heyet Rusya'ya gidiyor Makine mubayaatı ile meşgul olacak Rus sefiri Sor . . Yoldaş bugün Moskova'dan şehrimize gelecek ve burada durmadan Ankara'ya gidecektir. Rus sefirinin seyahati Rusya'dan mubayaası karar laştınlan mensu • cat makineleri hakkmda Rus heyeti fenniyesinin yapfağı tetkflcatla alâkadardır. Ha Wugun şehrimize ber aldığımıza gö gelecek olan Rus sefiri Suriç Yoldaş re bu makineleri Dün saat üçte tünelde çok feci bir kaza oldu! Bir kalarak paramparça oldu! gardöfren vagonların altında ıçtimauıı akteden Pırka Vilâyet kongresinden bir Intıbr. bir çahşma ocağıdır. Bu ocağın bugünkü hayatiyeti müstakbel kudretli ve şevRecep Beyin mektubu ketli Türkiye'nin temellerini ısıtır. b * .«Kongrenin toplanmasıru bana biltanbul bunu her zaman anlıyordu. Fadiren iş'armız üzerine arkadaslarım kat yeni kongrenizin çalışması, bu hahakkmdaki samimî sevgi hislerimi ve kikatin bugün daha ileri bir anlayışla muvaffakiyet dileklerimi ifade eden cekavrandığmı gösterdiği için kongre hakvabımı arzetmiştkn. kmda yeniden takdir hislerimi yazmaKongrenin daha başlangiç gününde unm bir vazife olacağun hissediyorum. zaktan takdirimi celbedecek alâkab ve Bu çahşma günlerinizde aranızda bu hararetli bir çalışmıya sahne olması belunmadığıma üzülüyorum. Fakat bu seni tekrar sizinle meşgul olmağa sevketti. ne hemen bütün başka vilâyetlerimizde C. H. Fırkasj, büyük ve derin bir iMabadı 4 üncü sahifede) nanma/sıcak bir sevgiye dayanan canlı ııııııııııııııiMiuMinııııııııııııııııııııııınıı nıııııniHuiMifiııiMiiBMihtfHiını*nwHn»unııııııuıiHiHHHHiuHr«nııuııııniMiHHmmijııııııın lerinin san'at şubeleri bu mevzu üzerinde biraz meşgul olamazlar mı? Hatta şehir ve hükumet bu cihete matuf olacak meşaiyi tesvik ve Ukvive edemezler mi? Her halde yapılacak bir şeyler var: Biz bugün bu makale ile yalnız bu kadannı anlatmış olmakla iktifa edelim. YUNUS NADİ mubayaa ve inşaat plânlan etrafmda müzakeratta bulunmak ve bu plânlan tesbit etmek üzere sabık sanayi müdürü Şefik Beyin riyasetinde bir heyet bugünlerde Moskova'ya gidecektir. Tuneldeki feci Dün, »aat çüte, tünelden bir gar • döfirenin vagonlann aJtınd» kalarak parçalanmasile neticelenen bir kaza olmuştur. Bu yüzden tünel seferleri kazadan sonra.. akşam geç vakte kadar yapılama • mıştır. Yaptığınuz tahkikata göre, bu (Mabadi 5 tnci tahifede)