Katalog

SEKîZiNCi SENE No. 2620 BaşmuMarrtrl V U N U S l>JAPtf J }r : İDAREHANESİ :\ DîıvTinuui)iiiiııı\e ksuıvıml» dıirrı mahsasd j^Telgraf: İstanbul Cumhuriyet*|l ş' Posta kutusu: N° 2 4 6 f Başmuharrlr »22366 ;; r i r müdüri» 23236 Ta ^20472 Idaremüdürü 22365. Matba» Cumh rıy Istanbul'a geliyor Yunan Başvekili şehri mizde bir gece kalacak îstanbul 22 (A.A.) Yunan Başvekili M. Venizelos Cenapları yarın saat on dört buçukla on beş arasında Fomelya vapuru ile şehrimize gelerek pazartesi günü aynı vapurla saat dokuz buçukta Pire'ye bareket edecektir. fstanbul'da bulunduğu müddetçe Yeniköy'de Yunan sefiri M. Polihronyadis'in nezdinde misaf ir kalacaktır. PAZAR 23 AGUSTOS 1931 MÜDDET: fTÜRKİYE | Seneltgi j 1400 K r . j 2700 Kr.fj | 6 Ayhgı j 750 Kr. ^ 1450 İ.f. ^ [ ; 800 Kr.fj AMlshası her yerde Hukuk ve Delvet Dresden ağustos 1931 Her hukuk sisteminin başlangıcı, hiç şüphesiz, hak telâkkisidir. Fa kat bu hak, bu doğru neden ibarettir? Orta zaman hukuk sisteminde hak ve doğru; cemiyetin dışarısın da, aşağı yukan cemiyete yabancı bir şey idi. Yeni hak telâkkisi ve bunun netîcesi olan hukuk sistemi büsbütün başka bir varlıktır. Eski hu kuk sisteminin hak telâkkisi ne kadar cemiyetin dışarısında bir ana fikirden kuvvet ve mantık almışsa yeni hukuk sistemi de o kadar mo • dern cemiyetin içinden doğmuş bir hâdisedir. Eski hukuk sistemi ile yeni hu > kuk sistemi arasındaki en büyük fark, ilk önce, bununla baslar. Eski hukuk mücerret, cemiyetin iktisadî ve umumî hâdiselerine yabancı bir ana fikrin, daha ziyade, hâdiseler haricinde formel mantık ile işlenmiş imkânlar mecmuasıdır. Böyle bir sistemin boyuna serpilen umumî yaşayiş karşısında ne kadar hayalî, ne kadar kudretsiz bir şey olduğunu anlamak çok kolaydır. Eski hukukun mantık temeli al dığı ana f ikir gayet basit olduğu için imkânlar silsilesini muayyen bir mantık taslağına göre işlemek güç bir şey değildir. Modern hukuk ana fikîrde olduğu gibi bütün teferrüat teşekkülünde de çok başka bir yoldan gider. Hak ve doğru adını verdiğimiz ana fikir, modern hukukta, her şeyden evvel, içtimaî bir hâdi sedir ve içtimaiyat çerçevesi içinde münakaşa edilebilir. Bütün modern ilimler gibi, hukuk ilmi de, onun için, ceza hukuku, mülkiyet hukuku, aile hukuku V.S. şeklinde ihtisaslara ayrılır. Mes'ele yalmz tek bir sahanın ana fikrini izah etmekten ibaret değildir. Hak dedi&fmiz ana fikir her sahaya gSre yeni bir izah yolundan geçmek mecburiyetindedirCemiyetler iktisadî yaptlarına, umumî yaşayış telâkkilerine göre birbirinden çeşit çeşit ayrılışlar gösterirler. Bunun neticesi olarak hukuk sistemini yaratan ana f ikirlerde yeni yeni muhtevalar kazanırlar. Bundan başka hak denilen ana fikri işliyen, onu baska bir surette izah ettirmeğe çalışan âmiller de vardır. Bu; her şeyden evvel cemi yetin umumî inkişafıdır. Onun için modern hukuk sistemi içinde ikti sadî ve içtimaî hâdiselerin tesirleri göze çarpar. Halledilmiş olduğunu zannettiğimiz mes'eleler yeniden münakaşa mevzuu olur.Bu münakaşalar; henüz teşekkül etmek üzere olan yeni hak telâkkilerinin ilk te • sirlerinden başka bir şey değildirler. Hak telâkkisinin en canlı kaynağı hüküm süren menfaatlerin, içtimaî sezgilerin muvazenesi olabilir. Bu menfaatlerin, içtimaî telâkkilerin aradığı muvazene her devir ve her cemiyet için bir değildir. Onun için hukuk mes'eleleri münakaşası ka panmıyan mes'eleler demektir. Modern hukuk sisteminin teferrüatını teşkil eden normalar (maddeler) ın arkasında cemiyetin kendisi, hüküm süren umumî ihtiyaçları vardır. Devlet hukuku, mülkiyet huku ku, ceza hukuku V.S. gibi muhtelif safhalar gösteren modern hukuk sistemi; gayesi içtimaî muvazene olan geniş bir sentez (terkip) dir. Işte devlet ve hukukun birleştiği ve kaynaştığı saha burasıdır. Hukuku yaratan devlet midir, yoksa devlet denilen müesseseyi doğuran hukuk mudur (Hans Kelsen) mes'elesi kendiliğînden ortaya çıkmış olur. Haklar ve müesseseler arasındaki derin irtibatı birbirinden ayırmak çok güçtür. Hak; içtimaî hâdisesi olmıyan mücerret bir şey değildir. Hak; içtimaî muvazeneyi alâkadar eden içtimaî hâdiselerin zarurî tesirleri şeklinde göze çarpar. Onun için modern cemiyette devlet ve hukuk arasındaki hudutlar erimiş sayıla bilir. Cemiyetin en yüksek f aaliyetini ifade eden devlet, birinci derecede, içtimaî muvazeneyi düşünmiye mecburdur. Cemiyetin ve devletin istinat ettiği maddeler haricindeki hukuk münakaşaları yeni oluşa ait bir beliriştir. Burada bir misal göstermiş olmak Köprülüzade Fuat Bey M. Venizelos Vekâlete müracaat etti K ö s t e n c e ' d e n Darülfünun Emini «Fuat B.in menşeine dair bir vesika bulamadık» diyor 5 Kuraştnr ^ Bir Sanayi mahallesi tesisin^jçahşıhyor Fatih'te inşaat yapılacak, binalar müesseselere kredi ile devredilecek Ismet Pş. Hz. Fuat Beyin ve dığer muderrislerîn barem derecesi hakktnda karar veren Darülfünun divam azasından bazüan içtima halinde Darülfünun Emini Muammer Raşit Bey divan tarafından kabul edilen Fakülteler barem derecatı cet velini Maarif Vekâletine götürmek üzere bugün Ankara'ya gidecektir. Muammer Raşit Bey cetvelin tanzimine esas olan noktalar hakkında Maarif Vekâletine izahatta bulu • nacağından Ankara'da bir hafta kadar kalacaktır. Divan tarafından barem derecesi beşinci dereceye tenzil edilen Köprülüzade Fuat Bey bu kararın haksız olduğundan bahsederek dün Maarif Vekâletine bir istida vermiştir. Fuat Bey istidasında Haydelberg Darülfünunu doktorasını kazandığı için âli mektep mezunu addedile bileceğini, Maarif müsteşarlığında bulunduğu cihetle barem derecesi nin tayininde divanın garazkârane karar verdiğini yazmaktadır. (Mabadi 2 inci sahifede) Yalova'dan Avdet eden Baş vekil tsmet Pş. Hz. dün Heğbeliada'daki kardeşi Rıza Beyin köşkünde istirahat etmislerdir. Dün mühlet bitti İstanbul gazetecileri kâmilen tesçil edildi Yeni mat buat kanunu nun gazeteler için tayin et tiği 15 günlük mühlet dün nihayet bul muş ve İstan bul'da mün teşir bilumum g a z e t e 1 erle mecmua sahipleri tara Müddeiumumî Kenan B. Sanayi mahallesi haline getırümesi duşunulen mıntaka ve bu çalışan İstanbul meb'usu Vasif Bey tahakkukuna Tahriri müsakkafat bir türlü intizama giremedi Faaliyete başlanan yerlerde metruk hristiyan evleri bulunmıyor tstanbul'da bulunan bütün imalâthaneler muhtelif semtlere dağılmış bir haldedir. Bir çok fakir ameleler bu yüzden çahşmak için şehrin uzak bir mahallesinden diğer uzak bir yerine gitmeğe mecbur olmaktadır. Sanayi Biriiği bu vaziyeti bil diği cihetle küçük san'at erbabının bir merkeze cemedilmesi için teşebbüsatta bulunmakta ve noktai nazarmı bir rapor halinde tesbit etmektedir. Bu fikrin hühassa mürevviç lerinden olan tstanbul meb'usu (Mabadi 2 ıncı sahifede > Trikotajcılığımız Sergideki mamulât, bu san'atın çok terakki ve inkişaf ettiğini gösteriyor fından vilâyete, gazetelerinin vaziyetlerinin yeni kanuna uydurulduğuna dair icap eden beyannameler verilmiştir. Bunların adedi elliyi mütecavizdir. Şimdiye ka dar müracaat etmemiş olanların hakları sakıt olacak ve vaziyet leri yeni kanuna göre müsait ol mıyan gazete sahibi, neşriyat müdürü ve muharrirler hakkında vilâyet tarafından kendilerine icap eden tebligat yapılacaktır. Vali muavini Fazlı Bey dün bu hususta şu izahatı vermiştir: {Mabadi 4 uncu sahifede) Tahriri müsakkafat heyetîeri içtima halinde Umumî tahrirî müsakkafat için tayini takarrür eden kırk heyetten tstanbul'a ayrılan on iki heyetin ancak üçü teşekkül ederek faaliyete başlamıştı. Şehremini, Samatya ve Fatih merkez nahiyelerinde faali yette bulunan bu heyet te yirmi gündür tatili faaliyet etmistir. Şe hir Meclisindeı. intihap edilen azalar henüz heyete iltihak etm°dik lerinden mesaiye başlamak icin bunıııııınıııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııı için aile hukukundan bahsedebiliriz: Boşanma mes'elesi kolay mı olma lıdır, güç mü? Boşanma mes'elesi yalnız, sık sık münakaşa edildiği gibi, iki evliye ait bir mes'ele değildir. Ailenin muayyen bir cemiyet içindeki manası nedir? Bütün münakaşaların başlangıç noktası yalnız bu olabilir. Buna benziyen bir çok mes'eleler daha vardır. Bu mes'elelerin hallini kolaylaştırmak için bize ne Fransız hukuku, ne de Rus hukuku yardım edemez. ö y l e mes'eleler vardır ki onların hallini biz kendimiz bulmak mecburiyetindeyiz. Çünkü; bütün içtimaî mes'elelerin son hallerini bulmuş, en son şekillerini tesbit etmiş yabancı bir hukuk sistemi bulmak bizim için mümkün değildir. Fransa'da Ingiltere'de, îsviçre'de, V.S., isterse aile hukukunda olsun, isterse mülkiyet V.S. hukukunda olsun şiddetli münakaşalara yol açan mes'eleler pek çoktur. Bizim kendi mes'elelerimizi müstakil bir surette münakaşa etmek yolunu bulmamız icap eder. Her modern hukuk sisteminin olduğu gibi modern Türk hukuk sisteminin de içtimaî ve iktisadî bir temeli vardır. Umumî prensipler, lar beklenilmektedir. Diğer dokuz heyet te ahiren tayin edilmiştir. Sehir Meclisi azası heyetlere iltihak eder etmez on iki heyet birden faaliyete geçecpktir. Son dokuz heyetten üçü Fatih mıntakasında işe başIıyacak, bu suretle Fatih mıntakası Müessese ve altı heyet olacaktır. Diğer altı heyet evlerde istih te Eminönü mıntakasına tefrik e dam olunan müdilmiştir. (Mabadi 4 iıncü sahifede) rebbiye, sütniIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIII ne, hizmetçi, aşçı, çamaşırcı, tetkik usulleri hiç şüphesiz modern uşak, bahçıvan, ilmin mahdır. Fakat bu prensiplerhususî şoför, ale, bu metotlarla işlenecek madde rabacı, seyis giçok başkadır. Kanunların maddelebi kadın ve errini pek iyi bilen adam, hukuk âlimi kek hizmet ersayılamaz. babının BelediHukuk âlimi içtimaî muvazene yece tescili d e Beledıye mustahdemin çerçevesi içinde hak teşekkülünü vam etmekte şubesi muduru Muhsin B. tetkik ve münkaşa eder, hüküm südir. Tesçil müddeti için verilen üç ren menfaatlerin umumî yaşayıştaki aylık müddet 26 ağustos akşamı bitesirlerini araştırır. Maddelerin tetecektir. O güne kadar Belediyeye melleri, mantıkları bu tetkiklerden müracaat ederek beyanname alıp kuvvet alır. Görülüyor ki hukuk ve devlet mes'eleleri dış yapılarına gö doldurmıyanlardan naktî ceza alı nacaktır. Bu suretle tesçil yaptır re münakaşa edilecek mes'eleler demıyanlar 5 liradan 50 liraya kadar ğildir. Ve bunlarm daha temelli bir surette tahlili icap eder. Yalnız böyle ceza vereceklerdir. Bunun için şimdiye kadar müracaat etmiyen bu gibi tetkiklerle hukuk ve devlet arasınmüstahdemlerin Belediyede İktisat daki kuvvetli münasebetler anlaşılaîşleri Müdürlüğünde müstahdemler bilir. Halbuki: Bizde en ciddî mes'e(Mabadi 4 uncu sahifede) leler münakaşa edilirken öz temel Hizmetçiler Yerlı mallar sergısınde, son senelerde pek buyuk bir terakkiye mazhar olan Turk trikotajcüığı paınyonunda Çavuşoğlu Enveri Beyin subesı Uçüncü yerli mallar sergisinin kat panma zamanı yaklaştıkça halkm rağbeti daha ziyade artmaktadır. Halk seyretmeğe doyamıyor. tstanbul'da bulunup ta ziyarete gelen ec* nebilcr ve bu meyanda Mısır'lılar, sergiden hayret ve takdir hislerile ve bir çok eşya alarak ayrıhyorlar. Açıldığı günden düne kadar tes1111111 Mevcuda nisbetle kaydedilenler çok azdır bit edilen rakamlara göre ziyaret çilerin adedi dün akşam 199,000 gibi tnühim bir yekuna baliğ olmuştur. Sergide teşhir edilen ve bihakkın takdire şayan olan yerli mamulâttan bir kısmı da trikotaj sanayii mizdir. Son senelerde memleketimiz de trikotaj sanayii pek çok terakki (Mabadi 2 inci sahifede) IllllllllllllMMIIIIIIIIItlllllMtlltllMMII lllllllliflMIIIIIIIf IIIMIIIIIMMIIIIItllllMlMIIMIIIIIIItlllMIIIIIMIIMIIIIIlUIIIMIIIllllMllllMMII Mt Kasımpaşa'da üç ev yandı lerden uzaklaşmak adet olmuştur. Tam bir fikir anarşisi ifade eden temelsiz münakaşalardan ise bir şey beklemek doğru değildir. Biz kendi mes'elelerimizi kendi içtimaî hâdi selerimizin çerçevesi içinde tahlile çalışraalıyız. Çünkü: Bundan başka ciddî bir yol yoktur ve olamaz. +' • Bugün 5 inci sahifemizde Son defa muameleleri Askerî Tekaüt Şubesince ikmal edilerek resmt senetleri Muntazam Borç lar Müdürlüğüne gönderilenlerin listesini neşrediyoruz. M. NERMt Dün öğleden sonra Kasımpaşa'da Hakkı Efehdinin evinden yan gın çıkmış ve büyüyerek yanındaki evlere geçmiştir. Derhal yetişen itfaiye gayretle çalışmış ve Hakkı Efendinin evile yanındaki 2 ev yandıktan sonra yangını söndürmüştür. Resmimiz, yangının sırayet devresinde ve en tehlikeli safhasmda iken alınmıştır.