Catalog

2 AĞUSTOS 2021 4 CDU’NUN İKTİDARDA KALABİLMEK İÇİN MUHAFAZAKÂR ÖZÜNDEN YER YER SAPTIĞI GÖRÜLÜYOR Esnek Alman sağı... RACHEL KNAEBEL * Baştarafı 1. sayfada N eo-liberal bir programı olan Merkel, Berlin’de Willy Brandt caddesi no 1’deki “ça- maşır makinesi” adı verilen resmi çalışma ko- nutuna 2005 yılında yerleşti. 2014 yılında da- ha önce var olmayan meslekler arası asgari üc- reti benimseyen de Merkel’in hükümetlerinden biriydi. Merkel döneminde 2011 yılında zorun- lu askerlik kaldırıldı (ki iki yıl öncesine kadar kampanyada böyle bir gündem yoktu). Yine ay- nı yıl nükleer enerji konusunda kısıtlamalar gel- di. Fukuşima felaketi sonrası alınan bu karar, bir yıl önce hükümetin nükleer santralların süre- sinin uzatılması yönünde karar alması nedeniy- le daha da büyük bir şaşkınlık yaratmıştı. 2017 yılında eşcinsel çiftlere evlilik yolunun açılma- sı partinin muhafazakâr aile yaklaşımı ile tam tezat oluşturuyordu. 2005-2009 yılları arasında ve daha sonra 2013 yılında CDU’nun büyük ko- alisyon ortağı olan SPD bu dönüşlerin bazıları- nı teşvik etti. Ancak Konrad Adenauer’in parti- si içerisinde herkes için evlilik konusunda dahi küçük de olsa bir ivme filiz vermişti. 20 yıldan fazla bir süredir CDU’lu ve partinin Lezbiyen ve Gay Birliği’nin (Lesben und Schwule in der Union, LSU) başkanı da olan Alexander Vogt, “Federal mecliste gerçekleştirilen oylamaya ka- tıldım. Kürsüden indiğimiz andan itibaren birbi- rimize sarıldık ve ilk evlilik teklifleri yağmaya başladı” sözleri ile anlatıyor o günleri. Vogt şu sözlerle devam ediyor: “Taleplerimizi CDU içi- ne taşımak yıllar içinde daha kolay bir hal aldı.” Grup içindeki milletvekillerinin üçte ikisi evli- liğin eşcinseller arasında kabul edilmesine kar- şı çıkmıştı. Ancak Sosyal Demokratlar, Yeşiller (10) ve Liberal Demokrat Parti’nin (FDP) eşcinsel ra bir de ateşli Batıcılık ekleniyor. Bölgelere ve ka ya da, Kohl’ün destek verdiği ve 2009 yılında içindeki en düşük oran. evliliği destekliyor olmaları ve koalisyon için akımlara göre, partinin militanları ve temsilcile- Alman temel hukukuna “borç freni” ile giren ve ‘Cam tavan’... olası ortak olmaları nedeniyle Merkel, seçimler- ri biri veya diğeriyle özdeşleşir. Friedrich Merz, bu yıl kampanya programında yeniden ifade edi- CDU aynı zamanda erkek sayısının yüksek ol- den iki ay önce konuyu oylamaya taşıdı. Almanya’da BlackRock yatırım fonunun denet- len bütçeye sıkı sıkıya bağlı olma ilkesi. Merkel duğu bir parti. 200 milletvekilinin sadece 44’ü leme kurumunun eski başkanı. Merkel’den son- hükümeti bu ilkeyi Covid-19 pandemisi nedeniy- (11) ‘Toplumun dönüşümüne kadın milletvekili -yüzde 22-. Oysa Fede- ra partinin başına geçmek için iki kere adaylı- le 2020 yılında askıya almıştı. ral mecliste kadınlar Yeşiller ve Die Linke (Sol) ğını koyup başarısız olan Merz, neo-liberal ve konumlandırma’ ‘Rusya’nın düşmanı değil’ gruplarında yarıdan daha fazla bir orana sahip. muhafazakâr kanadı temsil ediyor. Zimmer ise 1982 yılından bu yana parti üyesi ve 2013’ten Uluslararası açıdan bakıldığında ise Adena- SPD kadın milletvekili oranı ise yüzde 44. kendini sosyal taraf olarak tanımlıyor. Alman- bu yana Berlin milletvekili olan Klaus-Dieter uer yönetiminde gelen Batıcı duruş hiç değiş- CDU, 1996 yılında partide ve seçim görevle- ya başkentinde burjuva bir mahallede çalışmalar Gröhler, “Değişmeyen parti hayatta kalamaz. medi. ABD ile imtiyazlı ittifak ve Kuzey Atlan- rinde sorumlu pozisyonlardaki bağlayıcı olma- yapan partinin kadın örgütü üyesi Barbara Ba- Birçok kişi CDU’nun muhafazakâr özünün, tik Antlaşması Örgütü NATO’ya bağlılık Ar- yan kadın oranının üçte bir olması kota ilkesi- umbach, “CDU gibi bir partide, her zaman fark- nükleerden çıkınca ya da zorunlu askerliği kal- min Laschet’in programında bir kez daha te- ni kabul ettiyse de çeyrek asır sonra bu ilkeye lı akımlar olur. Bu canlı ve ilgi çeken bir şey. dırınca kaybolduğunu savunuyor. Ancak elekt- yit edildi. Öte yandan 1966 yılından bu yana dı- halen uyulmuyor. Saksonya Anhalt’ta bağım- Popüler bir partiyi ilginç yapan da budur” yoru- riğin nasıl üretildiği ya da zorunlu askerlik çev- (6) şişleri bakanlığını alamayan bir partide eko- sız işçi olarak çalışan ve 1997 yılından bu yana munu yapıyor. resel ve sosyal konulardır. Burada söz konusu nomik çıkarlar özellikle ağır basıyor. “Parti içe- CDU’da faal olan Sabine Wölfer, “CDU’ya ka- “Halk Partisi” (Volkspartei). CDU’lular partiyi olan siyasi değerler değil” görüşünü savunuyor. risinde dış politika konusunda bir çatışmadan tıldığımda bağlayıcı kotaya karşıydım. Bunu tek bu sözlerle tanımlıyor. Bonn Üniversitesi’nde si- 2009 yılından bu yana Frankfurt Federal Mec- söz etmek mümkün değil ama farklı sesler var, başımıza başaracağımıza ve genç erkekleri ikna yaset bilimi profesörü olan Frank Decker, “Volk- lisi milletvekili olan Matthias Zimmer, “CDU, özellikle de insan haklarına atıfta bulunanlar ile etmenin daha kolay olacağına inanıyordum. An- spartei nüfusun içinde yer alan, tüm kesimler için Merkel liderliğinde seçimleri kazandıysa bu bi- ekonomik çıkarlar dikkate alınarak yönlendiri- cak böyle olmadı” diye anlatıyor ve devam edi- uygun şartlara sahip olan ve geniş bir program raz da bu tür konularda, sorulardan kurtulduğu- (2) len dış politikayı savunanlar arasında” analizini yor: “Partide gönüllü çalışmak için hemen so- sunan partidir” görüşünü paylaşıyor. muz içindir” yorumunu yapıyor ve devam edi- yapıyor Frank Decker. Decker’e göre “Ekono- rumluluklar üstlendim ama ne zaman bir gö- CDU kurulduğu günden bu yana farklı hatta yor: “CDU, kendisini toplumun dönüşüm hare- mik çıkarları savunanların ağırlığı daha fazla ve rev için aday olmak gerekse cam tavana çarpı- zaman zaman birbirine muhalif grupları birleş- ketine konumlandırdığında başarılı oluyor. Ama bu aynı zamanda Laschet’in de çizgisi. Laschet yoruz.” CDU bünyesindeki Kadınlar Birliği, son tirmek istedi. Parti 1945 yılında, Almanya he- bu, eski güzel günleri hatırlayan bazı üyelerce Rusya’nın düşmanı değil”. iki yıldır bağlayıcı bir kota ve seçimlere sunu- nüz dört müttefik işgal bölgesine bölünmüş hal- kabul edilmiyor.” Bu “güzel eski günler” kadın- CDU’nun değişmeyen bir diğer özelliği ise lan listelerde tam eşitlik talep ediyorsa da şu ana de iken kuruldu (Sovyet, Amerikan, İngiliz ve ların yer almadığı ve göçe oldukça düşman olan (12) Hıristiyan ve özellikle Katoliklere yakınlığı: kadar başarılı olunamadı. Fransız). Hıristiyan Demokrat Birliği 19. yüz- 1950, 1960, 1970 ve hatta 1980’lerin CDU’su. Partinin 400 bin üyesinin yüzde 52’si Katolik yıldan beri ve tüm Weimar Cumhuriyeti süre- Aşırı sağ alarmı (789 bin olan üye sayısı 1990 yılından bu yana ‘Türk Armin’ since faal olan eski Katolik parti Zentrum’un düşüşte), yüzde 38’i Protestan ve yüzde 1’i baş- Saksonya-Anhalt’taki CDU’nun kadın gru- mirasını devraldı. CDU’nun kısa sürede özel- 2013-2017 arasında milletvekili olan Türk kö- ka bir din mensubu; partide inanç sahibi olma- likle ülkenin kuzeyinde çoğunlukta olan Pro- bu ile haziran ayı başında bir araya geldiği- kenli Cemile Giousouf, “CDU uzun süre göç- (7) yanların oranı ise sadece yüzde 10. Bu taban mizde grup kotalardan ziyade Almanya için testanları da içine aldığını vurgulayan Pots- menlerin kendini tanımlayabilecekleri bir parti seçmenlerde de gözlemleniyor, en kötü sonuç- dam Üniversitesi’nde çağdaş tarih profesö- Alternatif’in (AfD) lehine oy oranlarındaki ar- olmadı” açıklamasını yapıyor. Her şeye rağmen ları elde ettiğinde dahi CDU, Katoliklerin oyu- tıştan endişe duyuyordu. 6 Haziran’daki böl- rü olan Frank Bösch, “Protestanlar o zamanlar 2000’li yıllarda Kuzey Ren Vesfalya’daki CDU (3) nun yarısını, Protestanların oyunun ise üçte biri- daha muhafazakârdı” diyor. 1950’li yıllarda, ge seçimlerinde aşırı sağ parti her ne kadar beş bünyesinde oluşturulan Alman-Türk forumu ara- ni alıyor. Meslek açısından dağılıma bakıldığın- yıl öncesine oranla birkaç puan düşük olsa da Adenauer’in başbakan olduğu dönemde CDU cılığıyla partiye dahil olmuş. Armin Laschet, da ise Hıristiyan Demokratlar’a en çok oy veren kökleri aşırı sağa dayalı olan partiler ile koa- oyların yüzde 20’sini aldı ve CDU’nun ardın- eyaleti yönetmeden ve partinin başına geçmeden (4) çiftçiler (CDU seçmenlerin sayısı büyük şehir- dan (yüzde 37) ikinci sırada, üstelik Die Lin- lisyonlar kurdu. Tarihçi Bösch o günler için önce Almanya’nın en kalabalık nüfusuna sahip lerde kırsal bölgelere göre daha düşük olduğun- “Sonuç olarak Adenauer, görev teklifinde bu- ke (Sol) ve SPD ile arasındaki fark oldukça olan bu eyaletin entegrasyon bakanıydı. Giouso- dan pek de sürpriz bir oran değil). 2000’li yıl- açık. Hıristiyan Demokrat Parti iktidarını sür- lunarak onları partiye dahil etti ve böylece Batı uf, “2013 yılında federal mecliste CDU’dan se- larda işçiler bile Sosyal Demokratlardan ziya- Almanya’nın en sağdaki siyasi halkalarını par- dürmek için doğuda, Saksonya-Anhalt’ta önce- çilen ilk Müslüman göçmen işçi kızıydım” diyor de Hıristiyan Demokratlara daha fazla oy verdi- ki bölgesel hükümette yer alan SPD ve Yeşiller tiye dahil etmiş oldu. Ama elbette bunun bir be- ve devam ediyor: “Laschet göçmenler ve enteg- (8) ler, oysa CDU katılımcıları içinde sadece yüz- deli oldu, konumlarını savunmaları gerekecekti” ile yaptığı gibi çeşitli koalisyonlar kurmak duru- rasyon konusunda bölgemizde çok çalışma yaptı. (13) de 7 orana sahipler. Parti serbest mesleklerde de munda kaldı. SPD ile bu durum Saksonya ve diyor ve devam ediyor: “Almanya’nın uzun yıl- Onun bu girişimleri çok sayıda genci motive etti. ortalamanın üstünde bir puan elde ediyor. Parti lar mültecilere karşı son derece katı bir politika- Brandeburg’da da mevcut. “Bir yandan seçmen- Bir anlamda bizim Obama’mızdı”. nüfusun yaşlanıyor olması ve yaşlı nüfusun se- lerimizin önemli bir kısmının AfD’ye gitmesini sının olması aslında parti bünyesindeki bu bas- CDU’nun Batı’da yenilenmesindeki bir di- çimlere katılım oranının yüksek olmasının fay- kıdan kaynaklanıyordu.” İki Almanya birleşti- engellemek için daha muhafazakâr bir profil be- ğer isim, yine Türk kökenli bir kadın Serap Gü- dalarını da görüyor. CDU üyelerinin yarısından nimsemek istiyoruz, öte yandan bu aşırı sağ par- ğinde, Kohl’ün yönetiminde olan Volkspartei, ler de Armin Laschet’in yanında yetişenlerden. fazlası 60 yaş üstü. Almanya Demokratik Cumhuriyeti, RDA döne- ti ile aramıza net bir sınır çizmemiz gerekiyor. Laschet entegrasyon bakanı iken beraber çalışan Bu pek kolay değil” diye anlatıyor akademisyen minde her ne kadar iktidardaki Almanya Birle- Güler, daha sonra bölge parlamentosuna seçil- ‘Türk kökenlilerin SPD’ye şik Sosyalist Partisi tarafından kontrol edilse de ve Halle’de yerel bölümde faal olan Christiane di. Güler, bu seçimlerde federal meclise adaylı- güveni azaldı’ Diehl. Diehl, partisinde bazı üyelerin sapmasın- (SED) Doğu’daki CDU’yu içine aldı. ğını Leverkusen seçim bölgesinden koyuyor. Je- dan endişe ediyor. İki yıl önce Saksonya-Anhalt na Üniversitesi Siyaset Bilimi Profesörü Torsten 2018 yılında bir araştırma, göçmen köken- Parti değil, hükümet bölge parlamentosuna seçilmiş iki CDU’lu AfD Oppelland, “Armin Laschet parti içinde ‘Türk li SPD seçmenlerinden CDU’ya doğru bir kay- ile ittifak üzerinde düşünme çağrısında bulundu. Armin’ adıyla anılırdı” diyor. uygulamaları... ma olduğunu gösteriyordu. Yüzde 40’tan fazla- Dışarıya sızdırılan parti içi bir belgede yer alan CDU’nun yeni başkanı, gerek konuşmalarında Bösch’e göre mümkün olduğunca geniş bir sağ sı CDU’yu ya da Bavyeralı müttefiki CSU’yu (14) bilgiye göre “sosyal ile ulusalı barıştırmayı” gerek verdiği röportajlarda uçlarda olmayan bir tercih ettiğini açıklıyordu; sadece yüzde 28’i tabana duyulan özlem ve iktidarda geçen on yıl- öneriyorlar. Bu iki kavram Almanya’da “nas- partinin “ortanın” lideri olduğunu tekrarlıyor. lar arasında Alman muhafazakâr parti “programı SPD’yi desteklerken yüzde 10’u da Die Linke yonal sosyalizmle” yankı bulan bir yakınlaşma. Ancak bu ifade herkesin paylaştığı bir görüş de- (Sol) ya da Yeşilleri tercih ettiğini söylüyordu. söz konusu olduğunda hep esnek oldu”. Bösch şu CDU, bundan birkaç ay öncesinde net bir karar ğil. Örneğin 2009-2019 yılları arasında ülkenin sözlerle devam ediyor: “CDU programlar aracı- Çalışmada, “Bu durum Türk kökenli kişilerin almıştı, ne AfD ile ne de Die Linke (Sol) ile bir doğusunda Saksonya bölgesi milletvekili olan SPD’ye yönelik güven kaybından kaynaklanı- lığıyla değil başbakanlıktan yönetiliyor. Bu du- işbirliği olabilir. Bu iki parlamenter görevleri- ve federal meclise adaylığını koyan Sebastian rum bugün de geçerli. Merkel yönetiminde mo- yor” yorumu yer alıyor. İki yıl içinde oyları ne- (9) ne devam ettiler hatta geçen haziran ayında dör- Fisher aynı görüşü savunmuyor. Fisher’e göre redeyse yarı yarıya azaldı. Cemile Giousouf, dernleşme ile ilgili alınan çok sayıda karar aslın- düncü dönemlerine seçildiler. “Orta herkes için farklı bir anlama sahip. Armin da yol haritasında yer almıyordu. Bu gelişmeler “Almanya’nın bazı şehirlerinde, göçmen köken- Saksonya-Anhalt gibi eski RDA’da olan Laschet Aachen’dan, bu Almanya’nın öbür tara- li nüfus oranı bugün yüzde 40 ila yüzde 50 ara- hükümetin uygulamalarının birer sonucu.” Aslın- Thüringen’de CDU’lu bir başka siyasetçi an- fı, oradaki koşullar benim buradaki koşullarım- da, CDU 1970’li yılların sonuna kadar gerçek bir sında. Bu kişileri kapsamazsak demokratik ve laşmazlıklara neden oluyor: yerel bir kesim ta- dan tamamen farklı. Ben de ortadayım diyebili- seçim sorunumuz var demektir” diyor. Ancak program tasarlamamıştı. 1970’li yıllar CDU’nun rafından federal meclise aday gösterilen Hans- rim ama biraz daha sağ ortada”. kendisini ilk kez muhalefette bulduğu ve Başba- muhafazakâr parti saflarında çeşitlilik kendi- Georg Maassen. Maassen emekli olup siyasete ni göstermekte hâlâ zorlanıyor. Federal meclis- kan Willy Brandt’ın Ostpolitik’i (Doğu’ya açı- (5) Ateşli Batıcılık... atılmadan önce iç istihbarat servisi olan Anaya- lım politikası) ile karşı karşıya kaldığı yıllar. te CDU-CSU grubundaki mevcut 246 milletve- Muhafazakâr, liberal ve sosyal Hıristiyan, sayı Koruma Dairesi’ni yönetti. Mültecilerin ka- kilinin sadece 7’si göçmen kökenli, yüzde 3’ten Yine de ana çizgiler hiç değişmedi: Sosyal piya- bulüne şiddetle karşı çıktığı gibi AfD ile anlaş- CDU bu üç temel kökten besleniyor. Bunla- sa ekonomisine inanç ve şirketler lehine politi- az bir oran, parlamentodaki tüm siyasi grupların