Catalog

20 YAYILMAYI KONTROL ETMEK IÇIN KAMU BILINCI VE KOORDINASYON ÇOK ÖNEMLI Çin’in Covid19 savaşındaki silahları ‘bilim ve teknoloji’ MEHMET EMRE ÖZTÜRK Covid19 pandemisinde her gün yeni vaka sayısı yükseliyor olsa da virüsün paniği kendisinden daha hızlı yayılıyor. Çin’in de gösterdiği gibi, doğru önlemler kullanılarak salgın önlenebilir. Hastalığın yayılmasını kontrol altına almak için kamu bilinci ve koordinasyon çok önemli. Çin hükümeti, siyasi anlamda tüm imkânlarını ortaya sürerek koronavirüs savaşında büyük başarılar elde etti. Bu başarılarda Çin’in ileri teknolojisi ve bilimsel çalışmaları da göz ardı edilemez. Çin Halk Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Xi Jinping, mücadele günlerinde yaptığı bir açıklamada, “İnsanlık, bilimsel gelişme ve teknolojik yenilikler olmadan büyük bir felaketi veya salgını yenemez. Halkın salgına karşı savaşını kazanmak için hâlâ çok çalışmak gerekiyor” diyerek bilim ve teknolojinin insanlığın hastalıklara karşı kullanacağı en güçlü silahlar olduğunu vurguladı. Vürüsün yayılmasını önlemek isteyen Çin’de ilk hedef, insanlar arası teması en aza indirmekti. Burada imdada, gelişmiş konumlandırma sistemi Beidou ve 5G teknolojisi yetişti. Reçetelerin online yazılmaya başladığı ülke genelinde ateş ölçümünü ise robotlar devraldı. 5G EKOSİSTEMİNDE HAREKET EDEN ROBOTLAR Wuhan’da salgınla mücadele için 10 günde inşa edilen Huoshenshan ve Leishenshan hastanelerinin kısa sürede ortaya çıkmasında da Beidou uydu navigasyon sistemi büyük rol oynadı. İnşaat zemini ile alakalı tüm işlemler uydu görüntüleri sayesinde çok kısa sürede tamamlandı. 5G ve yapay zekâ teknolojisine sahip Çin üretimi insansız hava araçları (drone) inşaat alanına 10 ile 1500 kg. arasında malzeme ve kum sevkıyatı yaptı. Koronavirüs hastalığının en yaygın belirtilerinden biri olan yüksek ateşe karşı ülkenin en büyük telekomünikasyon şirketi China Mobile kamusal alanlar için vücut ısısı ölçüm sistemini devreye soktu. Drone’lar ve robotlar tarafından ölçülen vücut ısıları anlık ola rak yetkili makamlara aktarıldı. Bir diğer önemli uygulama ise sağlık kodu uygulaması. Çinli teknoloji devleri Tencent ve Alibaba Grup tarafından kamu yararı için hızlıca kullanılama sunulan sistemde şüpheli vakaları saptamak kolay hale geldi. ilk olarak Çin’in Hangzhou kentinde başlayan uygulama drone’lar tarafından taşınan QR kodun telefonlara okutulması ile kullanılabiliyor. Ateş durumunuz ve yapay zekânın hareketlerinizi gözlemlemesiyle size kırmızı, sarı veya yeşil kod atanıyor. Kırmızı ve sarı kodlar karantinaya alınmanız gerektiğini söylüyor ve kimlik bilgileriniz sağlık merkezlerine bildiriliyor. Yeşil kodlu hastalar ise kırmızı ve sarılar ile yakın temasa geçmemesi için uyarılıyor. Telefona yüklenen uygulama ile de etrafınızdaki şüpheli vakaları görüp hareketlerinizi kısıtlayabiliyorsunuz. Sağlık kodu sayesinde insanlar için teker teker sağlık formları oluşturulmasına gerek kalmadı. Özellikle otoyol geçişleri ve mahallelerin giriş noktalarında konumlandırılmış bu sistemler sayesinde “temassız” çalışma yöntemi sağlanıyor ve enfeksiyon riski azaltılıyor. Kamuda uzaktan çalışma sistemine geçilmesi 1.4 milyar nüfusa sahip Çin’de, gerekli belgelere ulaşmayı zorlaştırıp işleri yavaşlatabilirdi. Burada da 5G teknolojisinin sağladığı “Bulut sistemi” ile milyonlarca belge ve doküman tek tıkla erişilebilir hale getirildi. 70 YILLIK EMEĞİN HASADI TOPLANIYOR Bunlar Çin’in teknolojisini kendi içerisinde kullandığı birkaç örnekti. Küresel anlamda Çin teknolojinin virüsle mücadeleye en etkin katsısı Çinli bilim insanlarının Covid19’un DNA dizilimini 10 Ocak’ta duyurması oldu. Bilgiler dünyadaki tüm ülkeler ve uluslararası sağlık kuruluşları ile paylaşıldı. Bilim insanları böylelikle aşı çalışmalarına hemen başlama fırsatı yakaladı. Ardından test kitlerinin en kısa sürede en doğru sonucu vermesi için hükümet tarafından firmalara lisanslar sağlandı. 15 dakikada hızlı tanı yapabilen Çin üretimi test kitleri Türkiye’de de kullanıma başlandı. Ülkenin 70 yıllık başarı hikâyesinde eğitim ve teknolojik reformlara verdiği önem bugün tüm insanlık adına hizmet ediyor. 1986 yılında yürürlüğe giren Çin zorunlu eğitim kanununda Çin eğitim sisteminin genel amaçlarında dikkatimi çeken bir madde şöyle diyor: “Çin halkının ahlaki açıdan üstün, entelektüel, yüksek ideallere sahip iyi eğitimli ve öz disiplinli bireylerden oluşmasını sağlama temel görev olmalı.” Ülkenin geleceği için ortaya koyulan her emeğin ardında bu maddenin insanlara çok şey kattığını düşünüyorum. Çin hükümetinin aldığı geniş karantina önlemlerinde halkın disiplinli bir şekilde hareket ederek kamu bi linci oluşturması salgınla mücadelenin bir parçasıydı. Halk uzun süren karantina günlerinde evlerinde kalarak kendilerine verilen görevi yerine getirdi. Öğrencisi, doktoru, bilim insanı, askeri hatta esnafına kadar herkes üstüne düşen görevi yaptı ve sonuç ortada: Çin kaynaklı yeni vakalar Wuhan’da görülmüyor. SOSYAL MEDYADA YAYILAN ‘VİRÜSLER’ Çin, elde ettiği deneyimler ile diğer ulusların yardımına koşarak görünmeyen düşmanlar ile savaşmaya birçok cephede devam ediyor. Buradan alınacak ders çok iken Çin’e karşı ırkçı söylem kampanyası başlatanlar insanlığın verdiği bu mücadeleyi baltalıyor. Bu kampanyaların yürütüldüğü yer ise teknolojinin bir ürünü olan “sosyal medya platformları”. Üstelik en başta da belirttiğim gibi bu ortamlarda yaratılan panik havası Türkiye’de de işleri zorlaştırıyor. İsimsiz ancak milyonlarca takipçisi olan profillerden yayılan kaynaksız yalan haberler ve yanlış yönlendirmeler maalesef mücadelenin önüne taş koymaktan başka bir işe yaramıyor. Biz de üstümüze düşen görevleri yerine getirirken teknolojiyi kötüye kullanmamaya gayret edelim. Bu savaşı Asyalılara karşı değil koronavirüse karşı verdiğimizi de unutmayalım. * Gazeteci/ CRI Türk Dış Haberler