Catalog

CUMHURİYET/70.YIL 1924/1994 Anayasa Komisyonu Başkanı Yunus Nadi'nin Meclis'teki konuşması Ocnel savapn hitinıimfen sonm ytpriun Mondro* Mfltaıvkesi'ni inuolayanlar, Türk'ünyafanttsına artık snn viTdiklerinİ8Bnırkçn,TürkınillcticRkidevkrr kııruluriannı onfauin dlerinde bırakaruk Birinci Büyuk Miild Mcdtai'ıri kurdu. ŞekHııiıı Önemı yoklu, faluıl bununlu bütün dünyaya "Ben vannf* ve "devtainT diyc ifetn etti. Iştc Anııyawnw., Türk DevJetTnm tnı davramşının ıınlauniKİır. Bunu yapan Birinci Büyüfc Millet MecHsi'dir. Ikinri Büyuk Millrt Meclia de, ymdi bir bolumunü leklif eüiğiım/ ve otcki bölumünu sırası gelinoc onayınızu sunucağıınız degifiklikler vc lamtmılumalarla kurduguım» temcli göçlcndırip yükNadî imzalı başya/jnın bua bölümlcri şöylodir M a m t a r i y * 1 ntanın 23*0nr yıi^inııek cmdlndcyik. HfevİBC'afaif BeyTn prk tfue\ idrak vetfadrcykdigl tı^hllr Törkiyc CumİHriycti'rii büdlü w ftti t n U 1336 (1920) Mnnı*nn 23lÜMİe vaki oteuytur. Bu tarik adı 'Cumhuriyct' olan bir ca/rteye aevkN Mr lntişnr mcbdei (yayın ba|lawcı) nMHirdl. Bu maJutaitfl Aakara'daa Mectein MOU eüaMnl bekkınekM/in çıkıp bunya grinristlm. Fakaf ifincdeo ipligv kııdıır biirito wwull (aradarı) yenMen kunnak ntevkUnde (Aınımuntfa) ftfunAcaun 23 nisaım yctivtinnek, maddıicn mümkia olmadL Şimdi leörilyunaıı kİ nün dbctea (Hr ba«kaavıdan) buaia da hayr ve IsabH (dnfrıdok) otanuyhır.** ^umhuriyec m MkOmet nr dt fırka (partl) gueftaldlr. Cıanhuriyct sndvcv ciuniaıriyelîıı, daha Uraı ve yaml (yaygm) ifadcayfe dnnokraHiâa müdafiidir (üivnucusudur). rumhuriyet w demoltrvri flklr ve cıoMİanm Mal cdrn (çiftneyitı) ve yıkaıt yıkmaya çılıpn her kunvde mucadele edecektir." adlccckliı. SundufiumiK urklif, Türkiyc Büyük Millet Modisi Hflkflmetı nin ultıslararuM sanip olduğu mltıı hclirtilmcrindcn jhnretttr. Çünkü, uhuriaranısı alamla beDi olan odbudan birinin alınınıuı gpıcklidir. Egcmcnliği knyıisı? ve şarisı/ ulıua veıvn, ulusu kendi kendiuc yoncuiraı hflkünusı fckliniıı ndı *Cumhuriyctflir. flundan ötürfl. çerçdk adımı» abnak ftTcrc. hıınu Anayauamifln binncı maddcsine, anlarnı /aieıı bu maddenin içinde hulunanforfikraile ckliyonız. Soıım /uien bi/de var ulan bir durumu helirtcrek, devletm dininın İslam diıu vc nsmi dilinin Tfirkce tilduftuuu hükutn aluna afaın bir mudtkyi iki numanıh nudılc oiaruk anayasaya koyuyonı/. Bu lakdtafeunayasanın uçuncfi mad(Kİ dört sayısını alatajhııdau, nnu da cumhuriyeı cs,ısina gorv dcgıstinyoru/. Bu dc^şiklik aofluııda, Bakanlar Kurulu'nun Mcdis*çc seçiminî huküm alüna almişolan Anaytf«rmn sckuânci maddcîıini kuldınyoriK. Anayasa'nın doku/uncu maddesi; 'Türkiye Büyük Milkl Mcclisi Başkam'nm gorcv vc yctkilcnndcfi sfit cdrr. Dcvletı Cumhurba$knm tankil cdeceğine «5re, hu maddc hükmü uııa göaft du/rlü!îp birkaç mııdüc ile açtklı^a kavuftunılmuflur. Bu açıklamalar |(i, 11 ve I2*nu maddcfcr crfaıak anayasuya kalıhurttklır. Kadın sütununda. okunuı >a/ma hilcn Iict kadını ilgilcndircn konularclcalınacakm. lluradu kadınlaıa c\ i>lcri.yocuk büyülmc ynlları. lııvnlct. nnxia vc bcn/cn konular gmtenleceklir. Cocuk sütununda. K ya^ından |ft ya>ına kadar bütün voi'uklan ilgilcııdircnrk konular bulıtnacaklır. Bu sîilunlardunıas&ailar.vocuk lıikâyckrm'ucuk karikalürkri.laydalı hıl^ılcr jribı yanlar ycr alacak nr. Cîa/ııcmı/ın ıkıisai vcxporsütunlan(cn>cikili u/nuınlarca luarlanacakiır MunıkuıtM: hcı güıı. olma/s.ı h.ıt'uıd.ı Mrk.ı*; ıJcla, hîri siyası. oicki Uıpluınsal iki karikuiür yayımlunacakur. Kısacaüi ('umhuriyct. uuıı anlaııuy la s'u^ıia) vc cüiksı/ bir pı/ctc olmayı amav cdmmışlir Kuçükicn ha^layıp büyüjkc gitınck. güikfcrn güne d.ıha olgıın hır *fckıldc çıkmak. ilk lıajıık'dc alagı yapıp soııra küvülmckıcn daha ıvidir. Bıındarı dolayı da nkuy uuıhır ga/clcmı/i her gün bıuı/dalı.1 gclişmiş. bıra/ tlaha j2Ü/ctlqiinu hulacıklaıdır. Y U N t S NADİ 7 MA YIS1924 Cumhuriycı, ilk sayısını ycdi hin hasmüjlır. CJu/clcniıı llyatı üç kuruştur Ciknılıuıiyct'in ilk suyılannda Yunus Nadı'nin yanı sira Ziya Gökalpvc Aka GiMflz'îin yu/ıları gö/e çarpıyor /iya Gökalpin yaAsı. M Çuaraltr sıiıckli bu>lıgı ukııidu yuyımlanıyor Cünhuriytt'i okuyuculara sunu^ Bugün ilk suyısııu yuyıııılumuyı başatdıjtımu Cumhuriyei, okurianna Kcndifüni tanılmaya yvUrlijnM: dc HiuKlcmirin amaç. «fckil vc mcslcgjnc ail Nr iki kelımc cklcmeyi de yararlı buiduk. CumhuriyeC*in siyaai prugraını isıııinden belli olduğıı gibi, onu yayımlayanlann siyası hayailaıı da bdlidir. Cumhuriycı, İ urkiyc'dc hüyük kavgalarla cldc odîlmiş Uırihi bir sonuçtur. Biz, elde odilen hu araaç ugrunda fiilcn çalışmış insanlanz. Memiekeitc hu mıı/aficr ve galip fiknn çok kııvvclli torartarlurı vurdır. Cuıııhuriyet nwıtılckcto mal olmıı^ bir fıkirdir. Bu. unuıı lunuîlcisi vc koruyucuşuyu/. Ru icmcl döşünoc göz önündc lululduklan sunnı kcüin olurak söyleriz ki, ga7ctemi7 ne hukümct fsaunecesî nc dc bir partı pattctcsidir. Cumhuriyct, sudocc cumhuriycün bilimscl ve yaygın ifadcsiyk demoknuinin savunuctısudur. Cumhunyct vc dcmokrasifikirveesadanm yıkan ve yıkmaya çaliyan her kuvvetfe mucaddc edeoekür. Mcmleketıe her anlamı ile gcrvck bir demoknıu kurulmaa içiıı gaıctemiz bulün varlığı ile yalı$acakur. McmkrkcUc luılkın halk larafındaıı. halk iyin idarc» busm idcalimizdir. Ve bîz yalnu bu idcalin cariyiz. Başka htçbir kuvvedn degil. Cumhuriyei'in leknik amaa. yurdun cn gu/cl vc cn mükcınmcl gazetei olmakur. Bu amaca varmak içîn. hugündcn uygulamayu ba^ladıtımu bazı ilkeler yordır ki, g gazctey g y ^ t y îri klii l biinıcyc ihi l mîrin geklini anlamak için bunlan bii ihliyuv vanlır. B i » göre game, sahipteriııin dcjbl, okuyucunun malıdır. Okuyucu her şcyden önce gunetesinde tarafnz ve flnyargılara göa yuıuınlanmaınif baberler göntıek tsier. I labcr sutunu, okuyucunun sütunu vc okuyucunun sayfasıdır. Okuyucu. ı> Kiiiunlarda olaylann dognıluk Uışıyan. yanlı^lurdan vc yanıllmacalaıdan u/ak kalan bir yankısmı g<>rmck isicr. Bu amaçla gmaeteciligjn geliştiği ülkelefde. habcr sayfalanyla makalc sayfalan birbİrindcn aynlmıştır. Haber sayfalannda, ııu/Llcci yalnı/ uluylan yazmuk vc lcspil clmcklc yctinmck mnındadır. Hahcrsülunıwkaıdîdüşünccvc|önı«lerini eklcycmc? Ciatt'terinin duşfıncc vc görüykrinı bjldirmcyc yctkili oMuğu sayfa. makale sayfasıdır ve gazctc sahipk'rinin ga/clcdc söz süylcnuryc yctkili oldukkın. aıicak (îdçMrgBrev Bir gawtcnin tîinhçcsıylc hir ülkcnin ve dcvlctin larihi. kufkuMi/ ayn ayn şeylerdir Nc var kı, Ycnı Cıiin vc C'umhuriycrin larih^clcri. Ulusal Bağııusı/lık Savaşı'yla aımhuriyci dcvrimi vcdcvlclin Larihiykcvaınanlı vccşanlamlı bir sürcci ıçcnyor. Bu sürecin dcvrimîcrlc sürcn aşamalan vardır. Cumhuriyct ga/etcM. dcvrinıler Mivaşimının heıyragıni chndcn hıç bırakmaını>ur. Cta^tcnıi/Jıı anlaııu, ıfic "devrim ve dramkrarin savaşımının gün gün yurümcaiylc pcki^iyor. Daha genrç hır kapsuımtla huna, çaftda^lavna savufimı da dcnebilir. İlk savıda helınikiipı piht, paArtenın habcricn yaıiM/ vc ncsncl bir biçimdc yayımlans;» da yorumlan; ha^ımvı/Jık, dcınokrasi, dcvnm k jvramlannın ıgıgında. gcrgcklcri vc dogru yolu aramaya yönclikıir. Bu, her zaman sanıldığınLa kolay olmamistır. BuyQk zafeıden sonra hîle (îa/t MuKtafa Kcmal Atutürk'ân karşıtlan. ulkedc hîiyuk bir ağıriık uşıyorlardı. Cumhurivcl wı/ettt>i, Atalörk'ön sürckü devnmlennı yiirültnc yulunda giîzünü kırpıııadan lıcr dalgayı göğüslcnıi>lir. Cîa/i Musıafa Kcmal Paşa. Uluha] Baömısı/Jık Suva^ryla halkın gönlünı laht kurmuştu; ama kurutu du/cn saltanaiının tulıtına ilişınck iMcdiğiııdc. iııtikiıhır hcmen kaı>iMna dıkıliyorlardı: hilafcüıı >andu^l.ırı IM* agırlıklan bütün ülkedc duyulan unlü ki^ilcrdcn ulu^uymdu. Odöncmin kriklinc <wgü koşuîlan vanlı. Ankara'da K<\n>ron'ıic Mııstafa Kcmal Kcfci vc Ali TuullÇ cbcsoyjpuyilannhıılumiuğuhırgtvcdc Kaııt llcy'in söylcdikkrri, duruıııu vaıpnı bigmdc bclirlcdiğı tçin çak flnli> Yunus Nadl yazarUa 1899 ydmda Malumal dcrgisînde İMŞİamqtL.. Ulunl Kurtıduş Savay^na kalemiykkabldı ve Cınnlıuriyeli ömriinün sonuna dvk bu sayfadır. Bi/ dc ça^du^ ga/clclcrin henimscdiğî ve uyguladıjcı hu tcmcl ilkcyi jvulcnıudc uyguluyoruz. Frunsı/ laklidi olarak Kırinci sayfaya konan hafmakaleyi oradan kaldırdık. Birinci sayfa haber savfast. doiayısıyla okuyucu sayfusıdır. Başya/ann urada ycr ifgal eime&i hr^görükmicz. Ikınci sayfa, makalc sayfasıdır. Bunıda yalnı/ siyusi bir haşyazı dcgu, o gOnün olaylannı yunımluyan, incclcycn, clcylîren haşyanhr bulunacaklır Cîa/Licmi/in ikltsal. «oKyal olaylar. edebiyal vc spor konııLınnda haşyaalar kalcmc alacak ya/arlan vardır. Onlar, gunünc görc nkuyuculara olaylann yonım vc cLcylirisini yapacaklardır. Cumhuriyel*ın yapmaya valı^tıgı vc valıyucağı ıkiııci Hr ycnilık dc ga/clcmizi aile ganricsi yapmaknr Bizdc şimdiyc kadar jia/cıclcr. yalnı/ hclirli hır sınıf crkcklcr için çıkardı. Halhuki aık ıv'indc. ^env ihliyur. kadın crkek veçocuk lıcr şımftan ve her ya$Uın msanjar vardır. Buıılann her biıisinin ihüytıvları ayrıdır. (ia/clcmİA bir ailcnîn üyckrindcıı hcrbiıiniıı ilıüyacınu ccvap vcrcbjJecck ynlda gkmaya cahşacakUr. Bu amuvla kadınlanmım, çocuklarımı/a. sporcıılara an ayn sülunlurımız vardır.