Catalog

Cundem Sayfa 3 Büyüme hızı da kararsızlık gösteriyor ~m~ w er ulkede I I olduğu gıbı Turkıyede de ekonomık buyume II • ve ~A A sıyası gelışmelere son derece bağımlı. 1980 sonrasında uygulamaya geçılen, IMF kokartlı polıtıkaların kararlılık ve duzenlı bır buyume sağlayacağı, ekonomık ve kulturel açıdan 'çağ atlanacağı' öne surulmuşse de, bu polıtıkaların ekonomık ve sıyası kararlılığı sağlayamadıgı kısa surede anlaşıldı Kışı başına 'Gayrısafı Mıllı Hasıla'nın (GSMH) artış • kalkınma, Kişi başına GSMH 1970 hızı, tartışmalı da olsa, ekonomık buyumenın gostergelerınden bırı Turkıye'de 19701996 yılları arasında bu krıterın değışım grafığıne bakıldığında, ulkedekı karasız ekonomık ve polıtık ortamı bırebır yansıtıyor GSMH artış hızı, 5 Nısan kararlarının uygulandığı 1994 yılında tam anlamıyla 'dıbevurdu' IMF polıtıkalarının surdurulmesı ve polıtık ve ekonomık karmaşanın onumuzdekı gunlerde artış hızı, 19701996 daha da artmasının grafıklere yansıyan kararsızlığı besleyecegı 85 90 95 96 muhakkak Te p e g ö z Markayla //'erseyın cı gerçeğiııden gelen uzaklaş,ıp sahtesine, diğcr bir adıyla taklit taklidine yönelmek neredeyse ulusal karakterinıiz. ekonomisi durum hiç Bu kuşkusuz ekonomimi/ içindeki sektörel ticarette de kendisini gösteriyor. Yine daha çok taklidini seçhoru/ her şeyin. Sahte nıarka ya da nıarka taklitçiliği I urkiye için önemli bir problem oluşturuyor. AB've gunırıik birliği ile adım atan Türkiye'de, hâlâ pek çok urunun markası taklit ediliyor. Oysa Avrupa Topluluğu Ortakhk Konseyi karannda marka konusu, sınai haklara giriyor ve konsey karannda Türkiye'ye fikri ve sınai hakiar konusunda Avrupa mev/uatına uyumlaştırma yukumlülüğu getiriliyor. Çiınkü GB'nin sağlıkiı iş.lemesi için malların serbest dolaşması gerckiyor. Fikri ve sınai haklara konu tnallar da bu kapsamda bulunuyor. Tiirkiye'nin bu konuda farklı bir mev/uata sahip olması durumunda o mallar, o mev/uat nedeniyle o serbest dolaş,ınıdan vu/dc yiiz yararlanamayacak. Fikri sınai hak konusunda mev/uat uyumunun 1 ürkiye'ye yıikümlülük olarak getirilmesinin ardında bu yatıyor. Türkiye'de deterjan piyasasında unlü markaların yii/dc 15'e yakınının sahte olduğu ifade edili>or. Ayrıca nıu/ik piyasasındaki korsan mamullerin yarı varıya olduğu ve tekstil piyasasında ise bu oranın yu/de 20'ye ulaştığı, hatta bazı markaJarda yiude 70*\en> kadar çıktığı söyleniyor. Bu noktada taklitçiliğin nasıl önleneeeği sorusu karş,ımı/a çıkıyor. Bu soru da taklitçilik kar^ısında getirileıı hukuki yaptıı ıınlara go/ atmayı gerektiriyor. Taklitçiliğin önlenmesinde hiç kuskusu/ yaptırımlar çok önemli. Bu yaptırımlann duyurulnıası da en a/ bunun kadar önemli. Ama ülkenin genel ahlak vapısındaki bo/ukluklar olduğu muddetçe taklitçilik de artacak gibi görunuyor. Doğada artık yaşama olanağı bulamayan sevimli dostlanmız evcil hayvanların ve evlerimizin en güzel köşelerine yerleş.tirdiğimi/ süs bitkilerinin yetis,tirilmesi ve bakımı, pek çoğumuz için ayrı birer hobi olurken, yarattığı ekonomiylc de di'\asa bir sektoru olus,turııyor. Sevgili şirin dostlarımı/a sağlık hi/mctinden konaklama hi/metine kadar pek çok çağdashğı sunan yan sektorler de beraberinde geliyor. Yemi, akscsman, sağlığı ve ö/el hakım merkezleriyle şirinlerimi/in yarattığı sektor capcaıılı' bir ekonomi. Turi/m bu yıl ne olacak? L'lkemi/ bu yıl ruri/.mi patlatacak mı yoksa yine 'hep o şarkTyı nıı söyleyeceğiz? Her turist bir elçi. Rvet ama asıl sorun onları çekebilmekte. Otomohildeki tekııoloji sol seridi de solluvor. Yollarda se\ reden, artık sadece otomobiller değiL, dijital teknoloji. AFF Automotive 97, sol şeritten rii/gâr gibi geçtL Cumhurıyet Ekonomi CUMHURİYET EKONOMİ DERGİSİ • İMTİYAZ SAHİBİ BERİN NADİ • BASAN VE YAYAN YENİ GUN HABER AJANSI BASIN VE YAYINCILIK A.Ş. • GENEL YAYIN YONETMENİ ORHAN ERİNÇ • GENEL YAYIN KOORDİNATORU HİKMET ÇETİNKAYA • YAZIİŞLERİ MUDURLERİ DİNÇ TAYANÇ, İBRAHİM YILDIZ (SORUMLU) • GORSELYONETMEN MEHMET SEDAT DEVİR • REKLAM MEDYAC Kapakfotoğrafı ERZADEERTEM Grafik GRAFİK SERVİSİ Yatınmlarda kamu kuruluşlan önde 997 yılında kamu sektoru, ekonomıdekı kara tabloya karşın, ozel 1997 yılı planlanan kamu sektöre oranla yatırımlarını daha fazla artırmayı planladı Devlet Planlama Teşkılatı'nın verılerıne gore, 1997 yılı ıçın planlanan ve özel sektör yatırımları kamu yatırımlarının bır oncekı yıla gore artış oranı ortalama 1997 yatırım programının Yuzde değışımı yuzde 17 3 ıken, ozel sektor yatırımlarını sadece yuzde 5 2 lopianı ıçındekı payı oranında artırmayı hedefledı Kamu sektoru yatırımlarında, en buyuk Sektör Ozel Kamu Kamu Ozel artış enerjı, eğıtım ve sağlık alanlarında planlanırken, ekonomık 47 Tarım 190 95 10.5 faalıyetler kapsamında kamu yatırımlarının artış hızı, daha gerıde kaldı Özel sektor ıse bu yıl enerjı yatırımlarında atağa kalkarak, bır oncekı yıla Madencılık 07 98 15 40 gore yatırımlarını ıkı kattan fazla artırdı Artış duzeyı bakımından ozel 24 34 Imalat 25 3 38 0 sektorun onem verdığı ıkıncıl alan ıse eğıtım Özel okul fıyatlarının Enerjı 163 53 6 106 9 17 mılyarı bulduğu bu donemde, ozel sektor eğıtım yatırımlarını geçen yıla gore yuzde 20'e varan bır oranda artırmayı planlıyor Özel sektor bu yıl 27 9 169 Ulaştırma 17 10.0 konut, turızm ve ulaştırma yatırımlarından da ılgısını esırgemıyor Kamu Turızm 124 1 9 25 8 9 yatırımları ıse enerjı, eğıtım ve sağlık alanlarındakı artışa karşın, ozelhkle 41 4 79 07 1 0 Konut ımalat sanayıı alanında onemlı bır gerıleme yaşandı Gerıleme oranı bır oncekı yıla gore yuzde 38 oldu özelleştırme polıtıkaları kapsamında Eğıtım 32 7 121 08 175 değerlendırılebılecek bu azalmaya karşı, ozel sektor de ımalat 27 4 Sağlık 50 1.9 20.0 sanayıınde onemlı bır yatırım artışı planlamadı Ekonomının, uretımden Dığer 25 0 39 4.0 216 çok, rant gelırlerıne dayalı olduğu donemlerde bu, pek de şaşılacak bır olgu değıl Kamu yatırımlarının ağırlıklı bır bolumunu ulaştırma ve enerjı sektorlerı alırken, hukumet ulaştırma altyapısına yeterınce pay ayırdığını duşunuyor olsa gerek kı, bu yıl ulaştırma yatırımlarını yuzde 1 7 oranında artırdı Enerjı gereksınımının artacağını gozonunde bulundurarak en fazla yatırım artışının ıse yuzde 53 6 ıle enerjı alanında olması planlandı 1 Türk sanayicisinin rekabet gücü düşük G umruk Bırlığı Anlaşması oncesı ve sonrasında Turk sanayicisinin Avrupa ve dunya pıyasalarında rekabetı konusu sıkça tartışıldı. 1980 sonrası dışa açık buyume modelı de buyuk mıktardakı teşvıklere karşın ıhracatın artırılmasında nıtelıklı ve ıstıkrarlı bır gelışme kaydedemedı Ucret ve verımlılık duzeyı, rekabet gucunun karşılaştırılması açısından ıkı onemlı krıter 8 AB ulkesının ortalama ucret ve emek verımlılığı verılerını Turkıye'nın değerlerı ıle karşılaştırdığımızda, ortaya duşundurucu bır tablo çıkıyor Turkıye'de ucretler, ımalat sanayıının hemen tum alt sektorlerınde AB ulkelerının ortalamalarından duşuk. Buna karşın emek verımlılığının de AB ortalamalannın buyuk olçude altında olduğu goruluyor AB ulkelerınde ımalat sanayıınde ucretler, Turkıye'den ortalama 8 0 kat yuksek duzeyde Bazı alt sektorlerde bu fark 26 katı bulabılıyor Verımlılık açısından ıse durum gorecelı olarak daha lyı olmakla bırlıkte, AB ulkelerınde verımlılık ortalaması Turkıye'dekının 3 83 katı. Verımlılığın de duşuk olması, uluslararası pazarlarda ucret duşukluğunden kaynaklanan gorece ve tartışıhr fıyat avantajını ortadan kaldırıyor Uzmanlara gore, verımlılığın sağlanabılmesı ıçın ucretlerın de yeterlı bır duzeyde olması gerekıyor Oysa Turkıye yıllardır uyguladığı ve bu yıl da yururluğe İmalat Sanayiinde AB ile Türkiye'de Ücret ve Verimlilik koymaya hazırlandığı IMF onenlerı ıle ucretlerı bastırmaya devam edıyor AB ıle Turkıye Arasındakı Ucret Ucret farkının verımlılık farkına Farkı Verımlılık ^ A B d e Ucretler AB de Verımlılık oranlanması ıle elde edılen son sutun, Faritından Kaç rTjurkıye den Kaç Turkıye den Kaç bıze Turkıye'nın rekabet şansının KatYuksek f P Kat Yuksek KatYuksek % gorelı olarak yuksek olan ımalat 0RT=2 23 ORT=3 63 Çeşitlı Alt Sektorler **xir sf*. g 3 î t> 0RT=8 00 sanayıı alt sektorlerını gösteriyor. 2 24 412 9 24 Metal Mobılya ve Donatım San ^ *IOr 7 Buna gore, Turkıye'nın AB karşısında 12 82 3 78 339 Derı ve Benzerı Mad Yapılmış Eşya San £ ~ $ rekabet şansının en yuksek olduğu alt sektorler, metal mobılya ve donatım 594 284 209 Elektrık San Makınelen ve Aygıtları San "****' sanayıı ıle haberleşme aygıtları 6 34 141 Bılgı Işlem Buro Muhasebe Hesap Makınelen ve Onarımı 4 48 sanayıı. Genel anlamda Turk ımalat 3 44 5 74 166 Ozel Endustrı Makınelen ve Gereçlerı Yapım ve Onarım San sanayıının pazarlama gucunu 3 32 2 21 Metal Yapı Malzemelerı San 736 artırabılmek ıçın uretımde modern yontemlerın ve teknolojının ^214 544 2 54 Motorlu Kara Taşıtları Yapım Montaı ve Onarım San kullanımı, nıtelıklı ışgucune yatırım 316 6 83 216 Kagıt ve Karton Ambalaı Mad San yapılması, araştırmagelıştırme Demıryolları Ulaşım Araçları Yapım Montaj ve Onarım San 4 40 5 25 083 çalışmalarına ağırlık verılmesı ve 196 713 3 63 Derı Işleme San /*S^ ^ks unıversıtesanayı ışbırlığınden 175 Un ve Unlu Mam San $ ^ 10 57 6 03 yararlanılması gıbı bır dızı atılımın gerçekleştırılmesı gerekıyor 3 27 3 20 Sebze ve Meyve Işleme San ^ JBS^Stk (* 1047