Catalog

12 EKIM 2003 Uzun ömrün sırrı D E R G 1 D E N Küstürüp canına okuduğumuz insanların öyküleri kimi zaman dergimizde yan yana geliyor. Abidin Dino ile Nazife Cemgil gibi... 1971 yılında Nurhak dağlarında öldürülen Sinan Cemgil'in annesi Nazife Cemgil geçen hafta 90 yaşında öldü. Yaşamöyküsü Türkiye solunun yaşadıklarının bir özeti gibi. Sinan'ın gömüldüğü gün çekilmiş NazifeAdnan Cemgil fotoğrafını uzun süre aklınızdan çıkaramayacaksınız. Yazı ve fotoğraflar için Halide Özerden'e teşekkür ediyoruz. 10. ölüm yıldönümünde açılan sergisi nedeniyle iki sayfamızı Abidin Dino'ya ayırdık. Hayattayken sergilerini izleyemediğimiz Abidin Dino'yıı bu yıl açılan sergileriyle yalundan tanıyacağız. Yayımladığımız güncenin kısaltılmamış halini Milli Reasürans'ın çıkaracağı katalogdan bulabüirsiniz. 50 yıllık ressam dostu Tiraje'den (Dikmen) bize Dino'yu anlatmasını istedik. "Yeteneklerinin zenginliği ve çeşitliliğini, hassasiyetini, kişiliğinin zarafetini, pırıltılı zekâsını, çok yönlü sanatını birkaç cümlede anlatmak mümkün değil ki" dedi. Sonra da Dino'nun sanatının ayırt edici özelliğini bize özetledi: "Abidin Dino'nun sanatı çok yönlü, çok üsluplu, ancak tek kişiliklidir. Hepsinin üstünde hepsini kapsayan, değişmeyen sanatçı kişüiği tektir. Bir füminde veya bir karikatüründe veya bir heykelinde aynı kimliği görür, hemen tanırsınız..." Bu hafta kapak konumuz Fazıl Say. Fazıl Say'ı da küstürmek üzere elimizden geleni yapmadık mı? Röportajı, Köln'den Fidan Özen gönderdi. Eğlenceli bir şey okumak istiyorsanız kadın kadına dostluğun ömrü nasıl uzattığını okuyun. Önümüzdeki haftaya kadar hoşçakalın... tpek Çalışlar cumdergi@cumhuriyet.com.tr Imtiyaz Sahibi: Yedi Mayıs Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ adına llrıan Selçuk • Genel Yayın Yönetmeni: lbrahim Yıldız • Sorumlu Müdür: Mehmet Sucu • Yayın Yönetmeni: tpek Çalışlar • Gorsel Yönetmen: AynurÇolakl Baskı: Basın Yatırım Sanayii ve Ticaret AŞ Esenboğa YoluAkşam Tesisleri • Idare Merkezi: Türkocağı Cad. No: 3941 Cağaloğlu, 34334 tstanbul. Tel: (0212) 512 05 05 • Merkez Reklam Kapak Fotoğrafı: Vedat Ank Kaliforniya Üniversitesi tarafından yapılan bir araştırma, kadınlar arasında kurulan dostlukların çok özel olduklarını ve ömrü uzattığını ortaya koydu. ostluklar, kadınların çalkantıh iç dünyalannı yatıştırıp evliliklerinde yaşadıkları duygusal boşlukları doldurduğu ve onların gerçek kişiliklerini bulmalarına yardımcı olduğu gibi, daha başka yararlar da sağlayabiliyor. Bilim insanları, artık kadınların hemcinsleri dostlarla birlikte olmalarının, çoğunun günlük yaşamda yiız y iize geldikleri mide kasıcı gerilimleri giderdiğine inanıyorlar. Araştırma kadınların stres karşısında başka kadınlarla dostluk kurmalarına ve mevcut dostlukları pekiştirmelerine yol açan çeşitli beyin kimyasalları salgıladıklarınıgözlerönüneseriyor. Buaraştırmanın yayımlanmasına dek bilim insanları stres karşısında insan bedeninin kalıp savaşmaya ya da tabanlan yağlayıp kaçmaya iten bir dizi hormon salgıladıklarına inanıyorlardı. Dr. Klein'a göre, elde edilen bulgular gerçekten de kadınlarda strese tepki olarak salgılanan oksitosin hormon unun savaşma ya da kaçmaya neden olmak yerine çocuklara yönelmelerine ve hemcinsleriyle kaynaşmasına yol açtığını gösteriyor. Kadınların, çocukları ve hemcinslerine yönelmeleri ise daha fazla oksitosin salgılanmasına neden olduğundan, strese daha etkili bir biçimde karşı konuluyor ve bireyde yatıştırıct bir etki yaratıyor. Dr. Klein böylesi yatıştırıcı bir etkiye erkeklerde tanık olunmadığına, özellikle gerginlik durumunda erkeklerin daha yüksek düzeyde salgıladıkları testosteron hormonunun oksitosinin etkilerini azalttığına, oysa kadınların salgıladıkları östrojenın bu etkiyi güçlendirdiğine dikkat çekiyor. Stresle ilgili araştırmaların yüzde 90 kadarının erkekler üzerinde yapıldığını fark eden Kleın ve meslektaşı Shelley Taylor konuyu daha derinlemesine incelemek üzere kolları sıvadılar. Kadınların strese erkeklerden farklıbiçimlerde tepkı göstermelerinin sağlık açısından belirgin birtakım etkileri vardı. Oksitosinin çocuklara eğilme dürtüsünu nasıl güçlendirdiği ve kadınların yakınlaşmalarına nasıl neden olduğu henüz tam olarak anlaşılamadı. Ama,"annelik ve yarenlik" kavramı belki de kadınların neden erkeklerden daha çok yaşadıklarına bir açıklama getirebilir. Dr. Klein art arda yapılan araştırmalardan elde edilen bulguların, toplumsal bağların tansiyonu düşürmek, kalp atışını yavaşlatmak ve kolesterol düzeyini azaltmak suretiyle hastahk riskini en aza indirdiğıni ortaya koyduğunu belirtiyor ve dostların ömrümüzü uzattığından hiç kuşku duymadığına parmak basıyor. Söz gelimi, araştırmacılar bir çalışmada hiç dostu olmayan kışilerin altı aylık bir dönem içinde ölüm risklerini arttırdıklarına tanık oldular. Bir başka araştırma da dokuz aylık bir dönemde en çok arkadaşı olanların ölüm olasılıklarını yüzde 60 oranında azalttıklannı ortaya koyuyordu. Harvard Tıp Fakültesi tarafından yapılan unlü Hemşireler Sağlık Araştırması, kadınların ne denli çok arkadaşa sahip olurlarsa yaşlılıklarında ortaya çıkan bedensel sorunlannın da o denli az olduğunu ve bu dönemi çok daha neşeli yaşadıklarını ortaya koyuyordu. Bu yönde elde edilen kanıtlar öylesine somut ve belirgindi ki, yarenden ya da bir sırdaştan yoksun olmak, sağlığa en az sigara içmek ya da aşırı kilolu olmak denli zararlıydı! Bu kadarla da kalmıyor, araştırmalar eşlerinı yitiren kadınların bir dostları olduğunda bu zorlu dönemi çok daha rahat atlattıklarını ve çok daha kısa bir sürede yaşama yeniden bağlandıklarını gösteriyordu • GALE BERKOWITZ