Catalog

26 OCAK 2003. SAY1879 Sırtüstü yatmadan önce YAZI: NEZAHAT TURKAN FOTOĞRAF: AKGÜN AKOVA erhaba. Yaşar Kemal 'iyakından tamyanlar karısı Thilda 'yı da tanırdı. Basmköy 'deki eve telefon eden önce Thilda 'nın alo sunu duyardı. Yaşar Kemal 7 gereksiz gerginliklerden koruyan, yaşamım organize eden, başına bela geldiğinde dünyayı ayağa kaldıran hep Thilda idi. Thilda sız bir Yaşar Kemal düşünmekzordu... Yazarımız uluslararası basamakları çıkarken Thilda hep arkasında olmuştu.. Diinya Yaşar Kemal 'i Thilda 'nın kaleminden tanımıştı. Ama bizler Thilda 'yı yeterince tanıyamamıştık... öldüğünde habersi yazılarla uğurlamıştık onu. lkinci ölüm yıldönümünde yakınlarına Thilda 'yı anlattırdık. Bu haftaki kapak konumuz kadmlara özel. Televizyonlarda durmadan hijyenik kadın bağı reklamları yapılsa da tabu sayılan bir kadmlık durumu, âdet kanaması. Kanatlı mı kanatsız mı sözcüğü kimilerini hâlâ hayretler içinde bırakabiliyor. MSÜ öğretim üyesi Aylin Dikmen 'inyazısı bu tabuyu irdeliyor. Şu sıralar kalpler barış için çarpıyor. Dünyanın dört bir yanında savaş karşıtı gösteriler düzenleniyor. Canlı kalkan olmaya talip yüzlerce insan Irak yollarında. 26 Ocak önemli bir gün. Isveçli diplomat Blix denetleme raporunu açıklayacak. Bizim de Blix 'in kimliği üzerine bir yazımız var bu hafta. Karikatürcüler Derneği 'nin Barış Y olunuz bir kış günü Kastamonu'yadüşerse, Küre adında bir ilçenin çağrısını anımsayın. Anımsayın ve üşenmeyip Kastamonu'dan59kmsürecekbiryolculuğaçıkın.Bu yolculuk, ormanlarla kaplı dağlann yüreğine yapılacakbiryolculuktur. Sonbahardan başlayarak Küre sisle aynı yataktauyur. Ağaçlarından fırlayan hüthüt kuşlan, ağaç kalabahğından süzülüp dökülen gün ışığı; kış geldiğinde yerini bacasından bakır rengi dumanlar tüten evlere, kar yüklüdallannısabırlataşıyanköknarlarabırakır. Küre'de kışın, sonbahann kenarları oyalı mantarlarını, ilkbaharın binbirrenkli doğasını, yazın serin rüzgârlarını bulamayacaksınız; amabilinki Kürelilerinmangal yü şap kızağı eline alınca, unutulmuş olan yüzlerce yıllık bir Küre geleneği bütün coşkusuyla canlanmış gözünün önünde. Yıllar sonra Küre Belediye Başkanı Engin Ayrancı da kızaklarla ilgili bir düş kurmuş. Kürelileri çoluk çocuk Belören köyündeki kızak yanşmalanndadır, çevre köyler bile oradadır, gecenin karanlığında patlayan havai fişekler, nişanlılanyla yan yana kayan kızlar, dedelerinin kızaklarında yol alan torunlar vardır ve en hızl ı kayana hediyeler veriliyor, kızağın üstünden düşenlere kahkahalarla gülünüyordur. Niyazi Türk'ün gördüğü kızak ise, kayınpederinin dedesinin üç kuşak öncesinden yaptığı kızaklardan bıridir. Onu uzun uzun seyrederken kızak tan bir daha hiç aynlamayacağını hisseder. Bu karşılaşma boşa çıkmayacaktır; kızağın da dili çözülür ve sırnnı fısıldar. Türk ailesi kayıp eğlendikçe, mahal yeden daha az zanıanda geçsin. Yanşı kazanarak bınıcisini, sahıbini ve ustasını bahtiyar etsin. Kızağın zemin tahtası ise, kayın ağacından yapıhr. Kalınlığı 1.5,eni 14santimlik ağacın bir yüzü kavruluncaya kadar ateşe tutulur. Pulanyaya vurulur, mengenede sıkıştınlırveongündekızağımızbiter" Kızak pistindeki güneş görüp sulanrruş kar birbirine yapıştırılmış adımlarla yürüyerek sıkıştınlınca zemin de hazırdır artık. Kızağın üzerine sırt üstü yatmadan önce ders almak gerekir, yoksa yarışın ilk sanıyelerinde kızak bir yana, siz bir yana gidiyor olabilirsiniz. Öğrenilecek ilk şey, pantolonu paçalardan rüzgâr girmeyecek şekilde giymek ve başı rüzgâra vermemektir. Sonra, kollar göğsün üstünde dizlere doğru uzanmışken pantolonun tutulacağını, baş ve ayaklann da sırtımızı verdiğimiz tahtadan bıraz yukanya doğru kaldınlacağmı ve herkesten daha hızlı kaya Kastamonu'ya 60 kllometre uzaklıktaki Küre bir kar kasabası. Anlatılan öyküler de hep kara ve kızağa dair. rekli dostluğu bütün bunlan geride bırakacak. Onlarki, on yıl önce 4 metreye ulaşan ve insanlan evleriyle birlikte gömmeye niyetlenen karı bile anımsarken acınacak hallerini gülerek anlatırlar. Ormanlara kapı komşu bir bahçede, ayaküstü, konuklanyla sohbet ederken rastlarsınız onlara. Yabandomuzlannın dişleriyle ilgili hikâyelerine, ağaçlara kondurduklan avcı kulübeleriyle ilgili anılanna gülümsemeden edemezsiniz. Ve Afşarimam köyünde oturan Niyazi Türk'ün evinemisafirolmuşsanız.evinmuteber bir üyesi gibi duran kızağın da, sizi herkesten daha cok güldürmek için sırasını beklediğinibilin. 1948'deevlenen Niyazi Usta, kayınpederinin evinde o güne kadar hiç görmediğibirşeygörmüş. Herkesinhayatında zamanın durduğu bir an vardır ya, o da o anı yaşamış. 17 yaşındaymış. Ne olduğunu az buçuk kestirdiği, halkın kayık dediği bu ahlelileri bir merak sarar. Sipariş yağarevine, bilmek için ustalığın yanı sıra kiloca da herher kızağın yapımında biraz daha ustalaşa kesten daha ağırolmanız gerek. GerisiKürelilerinbaşarmayaçalıştığıbir cak, yörenin en iyi kızak ustası olacaktır. cambazlıkveustalıkgöstensi Onlaryeniden Onlardan dinleyelim: "Kızak, yerel adıyla kar kayığı, yabani erik canlandırmaya çalıştıklan bu geleneğin keyağacından yapıhr. Eriğin de en sert yerini, fini çıkarmak için kış aylannda Belören köözünü almak gerek. Ağacı 12 santim eninde, yündeki piste atıyorlar kendilerini ve kaza140 santim boyundakestikten sonra sıra ma nanlan alkışlıyor, kaybedenlerin pistten fırcunu hazırlamaya gelir. Çam sakızı havanda layıp karda attıklan taklalara katıla katıla güdövülerek elekten geçirilir, un halini alınca lüyorlar. Kar kayığı yanşmalan, sporla neşekayığınaltına 1 santimliktabakahalindeko yi yan yana getiren bir şenlik Küreliler için. nur. Kızdınlmışdemirkullanılarakkayığın Kasabalılan ise, tarihin içinden fırlatılan tozu emmesi sağlanır. Toza sürtülen kızgın bir kartopu. Ilkbaharda çiçek sağnağı, yazın demir tozu ısıttıkça sakız kıvamına getirir, bu serin suların kaynağı, sonbaharda mantar da istenen kıvamdırki, birbezle ağaçtaki ma yağmuru, kışın ise kar kayığı. Kürelilere her cunun fazlası alınır. Birbüyükbaş hayvan ke yıl en hızlı kızakçı olabilme düşleri kurduran miği kızağın altına iki gün sürtülür. Bu kıza kızakların sırnnı Niyazi Ustabize tam olarak ğın hem kaygan hem sert olmasını sağlar, öy anlattı rru ne dersiniz: Bir kardan adamın güleolsunki 150metreiniş, 150metreçıkıştan lerken havuçtan burnunun düştüğünü görüoluşan 300 metrelik yanş parkurunu 12 sani yorum!^ için broşüründen Gürbüz Doğar Ekşioğlu 'nun yaralı güvercini eşliğinde savaşsız bir hafta dileğiyle... tpek Çalışlar CUMHURİYET DERGİ İMTİYAZ SAHİBİ: YEDİ MAYIS HABER AJANSIBASIN VE YAYINCILIKAŞ ADINA İLHAN SELÇUK • SORUMLU MÜDÜR: MEHMET SUCU • YAYIN YÖNETMENİ: İPEK ÇALIŞLAR • GÖRSELYÖNETMEN: AYNUR ÇOLAKB BASKI: SABAH YAYINCILIKAŞlİDAREMERKEZhTÜRKOCAĞl CAD. NO: 3941CAĞALOĞLU, 34334 İSTANBUL TEL: (0212) 51205 0 5 1 R E K LAMPUBLİMEDİA cumdergi@cumhuriyet.com.tr