Catalog

28 NİSAN 2002 SAYI 840 yorum Bııyuyeınanmıyorum,eğerobuyuler bır ışe yarasa geınılere doldunılan koleler kanatlanıp uçardı, oysa bc^tc dordu dalıa Amenkd'yduld^anıadanolduonların Yazgımızbaşka tıırlu olurdu 1 vet, bendeher Malınkegıbı.kabıleyekdbultorenlerınden geçtun,sunnetoldum Sunnet, Islamıyetten once de vardı Afrıka'da, hattd kadınlar da sunnet olur Gerçı şımdı devlet kadınların sunnet edılmesınıyasakladı, ama koylerde bu ış hâlâ suruyor Toren sırasında ormanın ı<rındebıryeregohırdulerbi7iveha7ioğutler verdıler Anlamsız, onemsız şeylerdı 1 soyledıklerı Vahşı hayv,uılardan nasıl korunulur, su nasıl bulunur gıbı bılgıler Bırzanıanlar ınsanlaıın yaşamını surdurmesını sağlıyordu bunlar, onun ıçın onemlıydıler ve gızemlıydıler, ama artık bıttı bu Aslını ıster senız ben ılk başta Mushımanlıkla anımıst ınançlar arasındakı farkı da bılmıyordum, sonradan oğrendını bunları Bırahıma da pek çok şcyı bılmıyor Kıtaptao yuzden bazı olayların nedenını anlattığımbelgeselbolumlervar Yanıçocukasker Bırahıma, ku/enıne, yanı okura başından geçenlerı anlatırken, bır yandan da kendı kafasındd bır yerlere oturtınaya çdhşıyor olup bıtenlerı Kabılesavaşınınıçınde,amanıye olduğunu bılmıyor 19 yuzyılsonunda, BatılılarAfrıka'yıduzçızgılerlebolduler Pek çokkabıleparçalandıboylece Afrıkalıların bır boluınu somurgecılere karşı kıyasıya mııcadele etmışlerdı, orneğın Malınkeler Amapar(,alandılar,pek(,okulkeyeyayılmış oldular,bırarayagelebılmckıvınsomurgecılık doncmınde savaştılar, Soğuk Savaş donemınde bavaştılar, ama olmadı.bugıın artık olanaksi7bu,enbasıtıMalınkelerınbırdrdya gelebılmesı ıçm, en az on Afrıka ulkesının sınırlarınm ortadan kaldırılması gcrck Ba7i kdbılelersc somurgeulerı kabul ettıler, Batılılardaonlarıotekılere karşı kullandılar, ınsanlarhâlasavdşıyorAfrıka'da Kabıle savaşları korkunç olaylara yol açıyor Koylerbasılıyor, annelerkaçıyoryada oluyor, çocuklaryapayalnı/kalıyor Bırçocıık yapayalni7 kalınca once sokak çocuğu olur,çocukaskerlerınbuyukt,oğunluğuso kakçocuklarıdır, karınlannı ancak oyledoyurabılırler 1'lınesılahidlını.abuyur, yetışkınleı neyapıyorsaaynısını yapabılırler çouıkasker uyuşturuuı da bulur, yaşdinını surduıebılıryanı Anlattığım her sey gerçektır YalııızLa kıırgu bana aıt, ama kabıle savaşları kıtaplarımdakı kadar korkunç dıktatorlersoyledığım kadar acımasız Afhka ulkelerınden bazıları, azat edılıp Amenka'dan donmus. olan kolelertaratından kuruldu, orneğın L ıberya Buınsanlar,Afrıkdlıldratıpkıbeya7lar gıbı davrandılar I)evletlerkurulurken,toplumun ust basaınaklarına da onlar yerleştıler Şımdıbubıra7a7aldı, bu beyaz7encılerle otekılenn pek farkı kalmadı Fıldışı Sahılı'ndekabılelerparlamentodatemsıledılmıyor,resmıdıl 1 ransı/ca.amakabılelenn kendı dıhnı konuşması da yasak değıl Kolelık anılannı pek hatırlayan yok Neler olup bıttığını kolelerden başka bılen yoktu kı' Orta Afrıka 'da, bır zamanlar ınsanl anngemılere doldurulup goturulduğunu hâlâ bılmeyenlervdr1 Sonra, devlet başkanlan kabıle şeflen gıbı davrandı lar 1 ukse,kanarakbatılıdevletlennherıstedığınıyaptılar Demokrası hâlâ tam kıırulmuş değı I Ben bundan sonra da gene Arnka hakkındayazacağım Gınelı dıktator Sekuture hakkındabırkıtababa^ladım Beş yıl ıçındebıter, dıye duşunuyorum okunacak o kadar çokşeyvarkı " ^ Karen Fogg'un sanal âlemdeki yazışmalan güvenlik sorununu herkese hatırlattı. Ya sizinkiler? Sanal âlemdeki haberleşmeniz güvencede mi? Bir uzmandan önlemler... ŞifrenM değiştirin! NECİP GERBOĞA S anal âlemınguvenlıksorunları, gunluk hayatta karşılastıklarımızdandahakarışık,anla')ilmasızorve<,e^ıtlıoluyor Kınuzaman kışısel bılgısayarlarımızda şıfremızı defalarca gırmemıze rağmen emaıl say famıza ulasjamıyor, kımı zamansa anlamını bılmedığımız dosyaları kabul ederek bılgısayarımı/avırusbula^tıı ıııı^oluyoruz Bu saydıklarımı/ ınternet dunyasında karşılaşabıleceğımı/ problemleıden en baMtlerı belkı de Aldığımız rıske gore başımıza gelebılecek sanal felaketlerınsonuvlarıdd o dcrecc buy uk olabılıyor Internet sıtelerı zaman zaman neredcn geldığı belırsız saldırılara uğruyor ya da mu/ıp 'hacker'lar taraf ından bu sıtelerc cl konulııyor Ancak butun bu olumsuzluklararağnıenalabıleceğımızbırtakımtedbırler bızlerı çoğu 7aman sanal mağdur' olmaklankurtarabılıyor tııternetınbi7esunduğıı sayısız avantajdan daha ralıat laydalanabılmemı/i(,ınbılgısayarımızınguvenlı ğınıdahaeıddıyealmami7gerekıvor hvonunun detaylan ve ınternet kullanımı nın hangı aşamada olduğunu oğrenmek i(,ın lnfoNetf ıenel Muduru lanerÖzde^ılekonujjtuk InfoNet fırmaların gereksınımı olanguvenlıkurunlerınıulkeıın/egetıreıı, bu urunlcrın kullanım cgılnnını veren, kulan.denetleyen^ırketlerdenbırı Ayncaguvenlık konusuna hassasıyet gosteren fırma ların rısk analızlerını yaparak guvcnlık açıklarınıbıldırıyor I ırmalardanızınalarak tarama yapıyor, zayıf noktalan tespıt ederek guvenlıkpolıtıkasınıbehrlıyor Taner07deş,,'egore,ınternetınenonemlı anıatıbılgılennpaylaşılmasını sağlamak Ancak kullanıcılann bundan tam anlamıyla faydalanamadığını duşunuyor Yabancı dıl bılen ınsan sayısının a7İığı, ınternet ortamındakıbılgıpaylaşunınıntamolarakgerçekleşememesıne neden oluyor özdeş, gunl uk ya^amda gazete bıle okunmamasını ornek gostererek sanal ortamın daha çok eğlente amaçlı kullanıldığını beluiıyor lnternetı çok ıyı kullanan bır kesımın var olduğuna değınmeden cdemıyor O/de^, ınternet uzerınden para kazanılacağına da ınanmıyor Ba^ta her !»eyın bedava çıktığını daha sonra paraya donmeye başladığınıtakatbunundabaijanlıolamadığını soyluyor tnternette reklamın o kadar buyuk etkısının olmadığı tark edılınce reklamf ıyatları hızladuşmeyebaşlami!} Yıne de, kapsamlı sıtelerhazırlayıp para kazanabılen utak bır kesım de yok değıl Bu sıteler, urunlennı Amenka pazarına tanıtıyor Turkpazarınatanıtımınbaşanlıolmayacağını duşunuyor "Tekııolojık kullanımaelveri!»lı eleman kapasıtesını arttırmamız la7im Fgerteknolojıyıyukseltıp eleman kapasıtesını yukselteme/senız ba^arıh olamazsınız Bu durum guvenlıkkavramııçındegeçerlı Bırodarun her taratı na gu venl ık kameraları koyun, guvenlıkkapılan yerleştırın Onun arkasında durup, yonlendırecek bırı olmadıkça bu yaptıklarınız bır anlam taşımaz Dunyada teknolojıyı ıyı kullanan f ırmalar, ınsan kalıtesı yuksek olan fırmalardır Ieknolojı, lıızlı hareket eden, çabuk duşunen ınsanlannelındebasanlı olur rurkiye'nmınternetı daha ıyı kullanabılmesııçın organıze olmusekıplereıhtıyacıvar Turkıye'dekı sureklı ınternet kullanıusı bır mılyonugeçemedı I lalbukı Avrupa'da nufusu20mılyon Taner Ozdeş olan ulkelenn bıle 5 mılyon kullanıcısı var Çunku, gereklı elemanları yetıştmp, gereklı yatırınalan yapıyorlar Bu nedenle de ınternetten gerçekten faydaldndbılıyorlar " Sorun, bu ortamda ış yapılmaya başlanmasıyla ortaya çıktı Saldırı ve hackerlara karşunternetortamındakı bılgıler dedeğer kazandı Şıfrelerve kredı kartı numaralan dolaşırhale geldı Şırketlerwebortamında bılgı aktarmaya başlayınca ınternctte guvenlık sorunu dabaşladı 2001İDS raporu, guvenlık sorununun maddı boyutunu gormemız açısmdan onemlı Bu rapora gore, ABD'nın buyuk şırketlerınden bınnın bılgısayar ağına yapılan saldırının zararı tam 15 mılyar dolar Ancak ılgınç olan, bu saldırılannbılınçlı değıl rastgeleyapılıyor olması I eknoloj ık araçlarla yapılan bu tur saldırıların kaynağı çoğu zaman bulunamı yor Yanı bılgısayarınıza bır saldırı yapıldığındabunun I urkıye'den mı, Japonya'ddiı mı yoksa başka bır ulkeden mı yapıldığını bılemıyorsunuz Saldınyıyapankısı elındekı araçlarla her makınedebulunan 'IP' numaralarını tarıyor ve açıklardan saldmyor Sanal guvenlık pahdlı mı ~> Ödenecek fıyatın neyı ne kadar kurmak ıstedığımıze gore değışeceğını soyluyor I ıyal belırlenırken aldığımız onlemlerın ne olduğu, kaç sıteye sahıp olduğumuz, 1 urkıye'de ve dunyada kaç ofısımmn olduğu, mobıl personelın varlığı, ağıınızın ne boyutta olduğu ve bılgılerımi7in ne kadarını paylaştığımız dıkkdte alınıyor Kullanılan guvenlık ıırunlerınınçeşıtlılığı de bu ıhtıyaı,laragore değışıyor Bu uruıılersayesındebılgısayanmızınçıkışkoııtrolu sağlanabılır, bılgısdydrımızd bır saldırı olup olmadığı anlaşılabılır, bırtakım karmaşıkyapılıurunlerlehackedılebılnıeri!>kını dzaltabılır ' PC' 'lenn guvenlığını soruyoruz " He'pırruz oncelıkle bılgısayarlanmıza bır antıvırus koruması almak zorundayız ve bu antivırus programının kendı kendını guncelleyenbırprogramolmasınadıkkatetmelıyız Backup alarak bılgısayarımızdakı onemlı bılgılerı bır CD'ye kaydedıp harddısk dışında bır yerde saklamalıyız Maıl adreslerımız ıçın uzun şıfreler kullanmalı ve bu şıfrelerı sık aralıklarla değıştırmehyız Eğeryenı bır maıl adresı ahyorsak, gereklı formu doldururken ozel ve gızlı sorulan dıkkatle cevaplamalı, sorulann eevabını sadece kendımızın bıldığı bılgılerle yanıtlamahyız Knnden geldığı bellı olmayan ve konusu yazmay an ve anlaşılamayan otomatıkmaıllen açmamalıyız Lxe adı venlen dosyalarldgonderılenmesajlarıkesınlıkle kabul etmemelıyız Her zaman lısanslı programlantercıhetmelıyız Çunku,ucuz dıyerek aldığımız kopya programlar, aslında bıze çok pahalıya mal olabılır " Dunyaya açılan pencereden bakmadan once gereklı tedbırlerı alnıayı ılınıal etmeyehm Yoksd o pencerenın bıze sunduğu olanaklarınkeyfını surmek yenne kaımaşıksorunlarlayuzyuzekalabılırız ^