Catalog

CUMHURİYFT DERGİ "Llnıudunu yitiren bir sosyalist, susyulist değildir artık..." (Fotoğraf: ERZADE fcRTEM) F+ laratardı.Odahoşgörülüydü. Vcmizah duygusu vardı. Tanpınar çok sjrin, sevimli binnsandı.lahiıçokıyıhirromancı. llalidcl.riip... I lalıdc I dip"i eleştirmek haddimedüşmez ama, Ingiliz edebiyalı okumamış,tı. Onun kabahatideğil. Okumamış ama Ingiliz Edebiyatı bölümümün baijina tayin cdilmiştı. I lalide'nın, hcr seyi yaparım diyc kcndine gereksı/ bırgüvcni vardı. Hocaasistan olarak ılıs.kılerimi?kötüydü. Torun, büyükanneilişkilerimizdebjrazfırtınalıydı.Benasi torun, o ise sert büy ükannc durumundaydı. Biı dckadınkadınaıli!;kılcnmı/ vardı. Onda dahaçokanlaşırdık. I lalidc I lanımmü.stesnabırınsandi. Amakeşke Ingiliz Edcbiyat hocalığı yapmasaydı. Önetnli yazarları Amerika'dadaüniversiteyeçağırıpdersverdiriyorlar. Ama kürsülcrın başına getırmıyorlar. Bı/im lialide Edip'tenöğreneceği mizçok !>ey vardı. Ama bu Ingi117 lidebiyatı alanına gırmı yordıı. Bu yüzden aramızda çatışmalarçıktı.. Ama bana hıçbırzamankallesjik yapmadı. Herzamaıı kurudu, solcudiyelayinetmediklerindebanasahıpçıktı. Büyükadalı olduğunu/u biliyoruz... Annemin babası adayayerlesen ilk Müslüman. Gençliğımdeyaşjı Rumlardedemı, bıra/çatlakbulurlardı.Çünküo, çocuklannınyüzınesıneızinverironlarıdeııizegirmeleriiçintcşvik edcrdi.Rumlarbuyu/dendedemindelıolduğ'unudüş.ünürlerdı. Ozamanın Anadolu Kulübünasıldı? Yazlarıordakalırdık.Hattaçocukluaileler için başka bina vardı. Bcn yat kulübünde oturmaz, sokaklardaoynardım. Futbol oynardım. Dcmokrat birsolcuyanımozaman da varmi!} ki zcngin çocuklarıyla dostluk etmezdim. Tenis kortlarına gitmezdim. Sokaklarda yoksul çocuklarla futbol oynardım. O günlerin adası nasıl bir adaydı? Daha Önemli olan namuslu olmak, kültürlü olsonra gidipgördüğünüzdenegibifarklımak.memleketeyarayacaki^leryapmakdelıklargördünüz? ğil. önemli olan para sahibi olmak. Küçiik Birdefaogünlerin adası Rum adası. Müt Amcrika'yı DPdönemindckabııl edilirbir hiş bir yaşama sevinci vardı. Yaz günleri model olarak önümüzc koydular. Hiçbır Rum gençleri sokaklarda gitar ve mandolin doğrudürüst Amerikalı bumodelikabuletçalar.gezinirlerdi. Bambaskabiryerdi. Ada miyor. Bu yüzden Amerika'yı terk ediyor, giizeldi ama Rumlar varken daha güzcldi. daglarakaçıyor. BiztutuyoruzbunukendiRum neşelidir. Yaşama sevinci vardır. (,'ok mıze model yapıyoruzküçük Amerika'yı. giizeldi Rumlarla Ermenilerle ilişkilerimiz. Behice Boran'ı çok scvdiğiniz, çok deYakın dönemin insanlarına dönelim. ğerverdiğinizanlaşılıyor. Behice Boran'la Aziz Nesin'e, Mehmet Ali Aybar'a. Sinan çok uzundostlugunuz oldu herhalde. Cemgil'leilgili bir şeyler anlatmak isterEvctçokçok. sinizbelki. Daha sonra 12 Kyliil (>eldi. Behice BoSinan'ı bebekliğimden beri bilirdim. Anranyurtdı^ınakaçtı. Ondan sonra hiçtcnesi babası yakın arkadaşımdı. Bebekliğinmasınızoldumu? dcn beri tanıdığım bu çocugun ölümünün feOldu. Brükselegittim. Birhafta kaldım. laketini ben onun anncsi ve babasıyla yaşaSırf Bchice'yi görmek için. Tabii çocukludım. ğumdan,kolejden tanıyorum. Bendendört Adnan C.'emgil, Nazife Cemgil de bu iilyaş büyüktü. Çok severdim. Ç'ok vefalı bir kede biiyük acılar çeken aydınlarımızdosttu. Dostluğubirınci sınıftı. dan... Yakından tanımayanlar Behice Boran'ı Nazife Hanım son derece ciddi bir insançok sert ve katı görürler... dır. Adnan, taklit ve rol yeteneği çok gelişmiş Hayırkatılmıyorum. Katı degildi. Yalnız birisi. Türk tiyatrosu, onun tiyatroya girmeikiyüzlülüğetahammüledemezdi.Banademesiyle büyük bir kay ıp yasjadı bence. Çün dı ki gir Barış Derneği 'ne. Yıl 1950, oğlum kübirincisınıfbirkomedyen. yeni doğmus., Behice ben Birdefa, bakkal dükkânı açkorkarım dedim. Derncksımıştı. Onun öyküsünü çok yasi sayılacak, kapatılacak, güzel anlatırdı. Nasıl yılbaben üniversıteden kovulacaşında hediyeler göndermişti ğım dedim. Üniversitedcn müşterilerine, sonunda nasıl kovulursam bcnim oğlum, iflasetmişti. Bakkallıkyapıanncm, dadım aç kalır. Ben yor, çünkü işindcn atıyorlar. korkanmdedım. Behice dedi Felsefeöğretmeni adamı işinkı, benim de oğlum var. Ben den atıyorlar. Karısını sürüde senin gibi mesleğime bagyorlar Yozgat'a. Adnan anlatlıyım. Dedim sen bu cesareti tı anlattı bunları. Şımdi bakgösterdin. Bengösteremem. tımyüzüağırağırmorarıyor, Ve zannettim ki Behice kiistü. evyah dedim ne oldu. GülTamamiyle bendcn kopacak. mektenmiş meğer. En trajik Aa baktım bir hatta sonra Beşeyleri bile çok komik anlahice gcldı. Gene anlattı kimtırdı. Amatabi Sinan'mölüler gırdı, ne oldu l'alan. Ve l/rgan, oğlu ve kızıyla. 1956. nıütıdcn sonra, o ncşcsi kalbundan yıllarca sonra ben madı 147'lik olduğum vakit 27 Mayıs'ıan sonra bcni, o yıkıntı evine götürdü. Armutlu ıla, lürkiye'deaydınlarayönelikacınıası/elektrik yok, gaz, su yok falan. Orada onbcj lıklara, İürkiye'yiyönctenleringericitcrcihlerinc vakınduıı tanıkoldunuz. Bunun günbanabaktı. Veosırada banas.öylededı: "Seni severim. Çünkü sen ikıyüzlüdeğilsın. sonucu olarak sosyali/me daha çok inanBana, Behice ben ünıversıtede kalırsam dadını/. ha hayırlı olur. Sosyalist olarak daha işeyaraDahaçok inandım. Türkiye'de kepazelikler arttıkça benım sosyal izmim de o kepaze nmdemedın. Bana düpedii/korkarım, çoluk çocuğum aç kalır dedın. Ben seııı onun için lıgc paralel olarak aıiıyor. Kültürsüzlük beni scvcrim." Bunıı, bu olaydan 1 1 sene sonra peı ı^an ediyor. Dü^üniin Özal, ben Red Kit söyledi. Böyle bir insarı katı olanıaz. F'akat okurum dıyor. Belkı onu bıle okumuyor. Behice, dalavarccilik.ikiyüzlülükgörürıce KüllürsÜ7 bir toplum yaratmak istıyorlar. katı olur. Sadece köşe dönmek, sadece para. Behice Boran'la Mehmet Ali Aybar Sizin yaşadığınız 1940'larda da Behice arasındaki ayrılık konıısıında hoş bir öyBoran'ların, Pertev Nali Boratav'ların ve künüzvar... birçokaydınıntasfiyesivar. Solayönelik Ikisi de sosyalizm diyor. Bir loplantıda acıması/. baskılarvar. dinlemiştim, ikisi deçok güzel konuşmuştu Sol kâbusu hep vardı. Onların kadrolarını banagöre. Politikanın ıncclıklcrını anlatıdağıttılar. Mahkemeyegittiler.beraatettiler. yorlardı. Megerbirbırlcrinegirmişler. Ben Ama ondan sonra kadrolarını vermediler. Mînu Urgan, Sait Jaik (solda) ve Nail Çakırhan 'la. ArifDino ve Mîna l/rgan... Orhan V'eli (solda) Mîna Urgan ve Oktay Kıfat. Külliik 'le.