Catalog

EV E K O N O M İ S İ Meral Tamer Hamburgerden kemik çıkınca. Yediği hamburgerden çıkan üç kemik parçası Nacla Omay'ın ön dişlerinden birini kırınca, okurumuz, hakkını aramak için örnek bir mücadele vermeye başladı. Radyasyonlu çaykaygısı lstanbul'dan yazan Sına Erdal, Trabzon gezısı sırasında satın aldığı çayın radyasyonlu olup olmadığını oğrenmek ıstıyor Bllinçll bir tüketici olmaya çalışan bir öğrencl olarak, Ev Ekonomısı köşesindeki tüketici davranışlarını hep izliyorum. Benim size yazmamın nedeni ise, derdlmi anlatacak yetkill bir merci olmamasından kaynaklanıyor. "Derdım" diyorum, ama aslında konu bütün çay tlryakilerinl ilgllendiriyor. Bu yıl temmuz ayında çıktığım bir Anadolu gezisınde Trabzon'dan 'hatıra nlyetine' yoresel çaylardan aldım. Oem Çay adlı bir firma tarafından clcillbicili ambalajlarda piyasaya surulen bu oldukça kaliteli, hoş kokulu çayın kutusu üzerinde 1987 ürünü çaylardan yapıldığını belirten etiketi de görünce gönul rahatlığıyla Istanbul'a, eve getirdim. Ancak evde etiketi kazıdığımda, kutuya basılı imal tarihinin 1986 olduğunu, dolayısıyla sadece kutunun değil, Içindeki çayın da "radyaayon yılı ürünü" olduğu düşüncesine kapıldım. nıekli hemşire Necla Omay, bır tüketıcinın hakkını nasıl araması gerektığı konusunda ınanıimaz bir mılcadele verıyor Konu haylı ılgınc Çoğumu/ıın aklına gclmeyecek bır örnek Necla Omay'ın bır kaletervada yedığı hamburgeıden çıkan kemik hıç hamburgerden kemik c'kar mı demeyın, çıkmış on dışının kuılmasına yol açıyor. Hambuıgerın Pınar Et tarafından uretildığinı saptayan Necla Omay da kırılan dişınin onarımı için gerekli parayı Pınar Et'ten almak ıçın mucadeleye başlıyor. (Sankı Ameııka'da yaşayan bir tukeliciymiş gibı!) Necla Omay, oııce Pınar Et'ten dışının onarımı ıçın 530 bın lıra istiyor ve bu amaçla Beyoğlu 17. Noterlığı'nden firmaya bir ihtarnanıe çekiyor. fhtarnamede söyle denıyor. 1) 15 Nısan 19K8 gunu saat 21 sıraların E da, tstanbul laksım'dekı Fitaş Sıneması Pasajı'nda bulunan "Sam Cafe" isımli bufede yemekte olduğum hamburgerın içinden çıkan uç kemik parçası, damağıma saplanmış ve ön dişımin kırılmasına sebebıyct vcrmışiır. 2) Rııte sahıbı, hamburgcr kottclcnnın Pınar Et tarafından imal edıldığını, bu nederıle, bu şırketin tstanbul ılgilısı Erol Çilem ılc goruşmem gerektiğini bildirmıştir. 3) Bırkaı, ke/ goıu>tuğıım trol Çılem, olavdan duyduğu uzüntüyü belirtmiş, adresıme bır buket çıçek ıle bırlıkte geçmiş olsun kartı gondermiş ve tcdavı m<asrallarının tumünım kar^ılanacağını söyleyerek bunun için bir ı!ış hekiminden rapor vc tıyat almamı ıstemıştir 4) Dı^ hekımı Selma Kajhan'dan aldığım ve dış tedavısinın en a? 530 bin lıraya mumkün olabıleceğine dair raporu tevdı ettığım Erol Çılem, bu raporu ve meseleyi şirketın lz mır merke7İne ıntıkal ettırdığını, lzmir'deki şırket yetkılileri Ö/er Ekmekcigiller ve Rı/a Kibar ısinılı şahıslarla temas kurmam gerektığını bildırmiştir." 5) Bırkaç kez telefonla görüştuğum bu >a hıslar, önceleri tedavi masraflarının ödeneceğını bıldirmişler ise de aradan Uç aya yakın bır süre geçmesine rağmen tarafıma herhangi bir ödeme yapılmadığından iş bu ıhtarnamenın keşidesı zarureti hasıl olmuştur. 6) BUfe sahibi ve çalışanları ile olay esnasında bırlikte olduğum Istahbul Barosu avukatlarından Ülker Arıkan ve arkadaşları da olayın tanığıdırlar. T) Bu nedenlerle, gerek meydana gelen olay, gerek kırılan on dişimi üç aya yakın bir suredir tedavi ettırememem dolayısı ıle manevi tazmınat talebı hakkını ve gerekse fazlaya ılışkin talep haklarım saklı kalrnak kaydı ıle; İş bu ihtarnamenin tebliği tarihinden itibaren beş gun ıçınde 53O.OOOr (beşyuzotuzbın) TL'nin tarafıma ödenmesını, aksi taktirde aleyhınc yasal yollara başvuracağımı, ayrıca meseleyi Cumhurıyet Savcılığı'na ve basına ıntıkal cttıreceğımı muhataba ihtaren btldırırım!' Necla Omay bu arada TSF'den tTO'ya, akla gelebılecek her yere, hakkını aramak ıçın başvuruyor. Yıne onun mektubuna dönelim: "TSE'ye yaptığım başvuru olumsuz, çünkü Pınar Et'le aralarında anlaşma yok. Yani Pınar fct, TSE damgalı değıl. Sanayi ve Ticarel Nfudürluğu bu olayı ışleme koyanıazmış, çunkü konu kcndı alanlarına gıımemekteymış. Hıf/ıssıhha, konuyla ilgili bir ışlem yapamazmış Ancak aynı mamulden yenı bır örnek alıp tahlıl yaptırabılır ve sağlığa aykırı btr durum soz konusu olursa tutanak tutulup konu Cumhtıriyet Savcılığı'na verilebilirmiş. Olaya meydan veren kemik parçasına bir işlem yapılamazmış İTO'ya yapılan başvuru ışleme konuldu, ancak Pınar Et'le İTO arasında anlaşma yok. Beyoğlu Cumhuriyet Savcılığı'na yaptığım başvuruya venlen yanıt ıse 'Bu konuda bir işlcın yapılamaz, şahsi dava açınız' yolunda ." Necla Omay mektubunda daha sonra şöylc dıyor' "Gorunen odur kî, ulkemizde tuketiciyi kunruyacak herhangi bir merci yoklur. Ortada bir yasal bosluk vardır ki istcyen islediği )(ibi al oynatabilmekledir. Her koşe başında gosleri^li, şulal'atlı goruntulerle bir Pınar Ki marketi açılınakla, salış için de TV reklamlarına para akıtılmakladır. TSK ile firmalar arasında yapılan anlaşmalar da maalesef luketiciyi korumaklan çok, uretici firmaya TSK damgası vererek salışta tuketiciye guven vermekten, yani su(ı>ı kolaylaştırmak(an oteye gidememektedir çogu kez." ( 1 Yayıncılıkta abonenin derdi nsıklopedi ve dergi abonelerine verilen vaatlerin yerine getirilmemesıyle ılgılı şıkâyctlerı de sık sık almaya başladık. Bunlardan biri de. ABC Kitap Yayın ve Dagılım Şirketi'yle ılgilı. . lstanbul'dan yazan Ali Tumay adlı okurumuz tngılız Fılolojısı'nde öğrenım gtirduğu için "yararlı olur" düşuncesiyle, ABC'nın yayımladığı "Çeviri" Dergısi'ne abone olduğunu, ancak yatırdığı paraya karşılık kendisine vaat edılen dergılerin gOndenlmediğinı anlatıyor: "ABC'nin yayımladığı ve her 3 ayda bir çıkan Çevırı Dergısi'ne 14/8/1987 tarıhınde şırket tamtımcısı 'den makbuz alarak 4 sayı ıçın bır yıllık abone oldum Abone bedeli olan 10 bın lirayı o anda verdim ve bana haziran 1987'de yayımlanan ılk sayı teslim edıldı Bu dergi bana verilen ılk ve son dergi oldu. Zıra bır ay öncesıne kadar başka bır sayı yayınlanmadı ve bir yıl sonra çıkan ikinci sayı da aradan geçen bu sureye ragmen bana gonderilmedi. ABC'ye her tclefon edişimde atlatılmaklan bıkkınlık geldiginden arlık umudumu kestim ve size yazıyorura. ABC Yayınları'na abone ulmayı duşunenlerin bu yazıyı okuduktan sonra bir ke/ daha duşunmelerini oneririm." Okurumuzun bu mektubu uzerine ABC Yayıncılık'tan Yusuf Ugurtamer'le görüştük. Kendısı ABC Yayınları bünyesınde yer alan ve geçen yıl kurulan söz konusu şirketın ıyı organize olamamasından dolayı tasfiye edildiğım ve bu nedenle de taahhütlerını yerine getiremedığinı belırttıkten sonra, ABC'nın dığer kardeş şirketlerinin bu konudaki sorumlulukları üstlendığıne ışaret ederek şöyle konuştu: "Okurunuz Ali Tumay ve onun durumunda olan diger tuketiciler, ellerinde ödeme yaptıklarını gosterlr makbuzlar'ıyla birlikle hi/im Tunel Meydanı, Seferoğlu Ap. Kat 3'teki adresimize başvurduklurı lakdirde kendilerine ya vaat edilmiş hakları vcrilir ya da buna imkân yoksa odedikleri para iade edilir. Soz gelişi Çeviri Dergisi'nin sadece ilk sayısını alan Ali Tumay'a 7500 liranın iade edilmesi gerekir. Jjirket kapandıgından dolayı kendisi belki de dogru mercie başvuramadığı için bugune kadar sorununu çoıemcmiştir." ABC Yayınlarf nda bu konuyla ilgılı teleton numarası 145 43 81 Bız bu numarayı da verdıkten sonra gerek konuyu gündeme getıren Ali Tumay'a, gcrekse benzeri durumda olan dığer okurlarımıza "Tunel'e gidip hakkınızı arayın ve sonucu yine bize bildirin," diyoruz. U Bir tüketicinin örnek mücadelesi A Sizden ricam, gerçekten birçok kişiyi ilgilendiren bu olayda çayın temız olup olmadığını objektif bir kaynaktan nasıl oğrenebileceğlm konusunda bana yol gostermenlz ve ayrıca bu konuda Ev Ekonomısı köşesi aracılığıyla okurlarınızı uyarmanız." Bir unıversıte oğrencısi olan genç okurumuzun bu duyarlılığı ve sorumlu davranışı bızı çok memnun ettı. Ancak çayda radyasyon bulunup bulunmadığının saptanması oldukça pahalı Bızım oğrenebıldığımız kadarıyla, İstanbul'da bu saptamayı yapan tek yer Küçükçekmece'deki Türkiye Atom Enerjisi Kurumu. Bu tahlılı yaptırabılmenın bedeli ıse 40 bın lıra Yani parasız tahlıl yaptırmak mumkun de değıl Eğer bızım bılgımız dışında İstanbul'da radyasyon tahlılını daha ucuza yapan başka kurumlar varsa, okurlarımızın bıze bıldırmelerını beklıyoruz. D , 20