Catalog

muhabırının Nevvsvvcck mııhabırıne sovleme sı gıbı) habeı akışını yönlendıren unsurlardan bırıydı Trablus'takı yabancı basın mensupları ara sında, en fa/la ılgı toplavanların basınd.ı Nevvsvveek'ın genc ve gıı/el ııuıhabııı Rııllı Marshall, BBC Televuyonu'nun kıııdındtn emın ve cazıbclı muhabırı Katv Adıc ve Amc rıkan ABC Tclevı/vonu'ııdan u/uıı boylu masunı yuzlü Deborah Aıııos gelıyoıdu Bu uc kadın ga/etccının, A/ı/ıyc dckı kaıaıgalıa vakııı ba/ı onenılı kaynakları olduğu yoluıı dakı soylentılcı, onlaıı dıpeı basın nıcnsupla rının gö/unde bu a/ daha ılgını, kılı\oıdu Hatıa o kadar kı, ba/ı ga/etecılcr, Maıshıll ve Adıe'yı Cl Kebır Otclı'nın havu/ıı basuula güneslenırkeıı gorduklcıındt teleobjektıfleıım çıkartıp denklanşore basiılaı Otel El Kebır'dekı vabancı basın nıtıısup ları arasında vaygın bır hıçıındc dolasan bıı başka soylenlı de kadın ga/eıeulerın kaddalı ılc mıılakaı yapma şansııun dalıa la/la olclıı ğu şeklındeydı Hatıa, 1 uıblus'a ılk geldıgın gun tanıştığım bır Amerıkalı ınesltktasıııuıı bana yönelttığı sorulaıclaıı bııı "Ga/eli'iı stııı bıırnva kadın oldııgurı ıvın ıııı yoıulcrdı'" \t k lıııdeydı N e vaı kı, soylentılcı ııı aksıtıc, 1 ı b \ a lıck ıı K a d d a l ı , A B D s a l d ı n s m d a n s o ı ı ı a 'ı ııjaos l a v l a r ı n ve SSC B R c s m ı H a h c ı Aıaıısı T A S S ' ı n d ı s ı n d a , hiı, kııııscvle goııısnıcvı kabul etmedı ABD saldınsı svasında ağır hasar gören Bingazi'dekl bir yerlesim merkezi. Arkadaşımız Nilay Karman, yıkmtılann önünde. çıkarttılar Irablus ve Bıngd/ı'de uluslarara sı basın mensupldrma göstenlen yaralılaıın çoğıınluğunıı ınleyen kadınlar ve vaıalı cocıık lar olusturuvordu Yabanu basınla konusıııa laıııid 17in verılen yaralı erkeklerın de heıntn lıemen tamanıı sıvıl olduklarını söyluyorldi dı Lıbyalılaım bu tutıımu, Amerıkan vc Avtupa kamuoyunu olusiuıan Batılı ga/ete ulerı hasar goıcn askeıı lıedcneıı ve vaıalı askcilerı belııleıiK aravışı ıçınc sokuvoıdu Bu aıayıs /anıaıı /aınan, Batı basınının, goıdıık lerını vc duyduklaıını ıstedığı yönde carpıtma sına yol aclı O/elIıkle ba?ı Aıııerıkalı ga/elecılerın peşıııde oldıığu ıs, vurulan sıvıl hcdc'flerın, Aıneııkan ıı^aklarının bombardı nıaııına karsılık vuen I ıbya ucaksdvarldiıııın açiığı yanlış ates sonııcıı meydand geldığını bclıılemcye tdlışınakiı Batılı gd/etecılerın bu yanlı tutıımu, geçcr lı bır gerekceye daydnmadan, sırf ustunlugu nü ve bır super devlet olduğıınu gosternıck ısteyen ABD nın saldırısına uğıayan I ıbyalı ları, doğal olarak çıleden cıkartıyordu Uste lık, askerı ayrıniılar bır yana, ABD savaş ııcakları Lıbya lıderı Mııammer Kdddalı'nın Trablus'iakı kaidigâhını bombalamış, saldırıda lıderın ıkı oğlu yaıalanmıs ve 1 S ya^ın dakı manevı kızı Hana da hayatını kaybctıııışiı Ötekı sıvıl ölu ve yaralılar dd cabasıydı HLuaT^^^BÎ^Iİite^ Turk gazetecilerine jest Lıbya makanılaıinın Tuık ga/etecileıe kaı^ı tutumlaıı, vok yuınusak olınaıııakla bıılıktc, /dman /aman vaptıklaıı jcstlcıle, Baiılılaıa karşı i7İedıkltıı lavııdan larklılıklar gostcıı yordu Kaddatı'nın 1 5 yasındakı oglu khamıs'ın hastanede zıyaret edılmesı sııasmd.ı Trablus'takı I R I ekıbıne vc I ıırk ga/ctccik rınetanınan öncelık, ba/ı Batılı ga/etecıleıdtn bır kısnıını Ki/dııdı "Bi/ de tjelınt'k ısiı\oru/!" dıye dııeten bııkac Batılı basın nitıısu buyla Lıbyagörevlıltrı aıasında taıiısıııa cıkiı ve olay tartaklanmaya kadaı ıı/adı Turk ga7etecılerıne yapılan bıı dıgcı |ısı A B D ve A L T ııyesı ıılkclcıın ga/ettcıleııne göstenlen "arlık (>idın" bivimmdekı ılk ıı\a rının bızı kapsaınamasıvdı lkında, I ıbva makaınlarının bı/leıe bıı ıcst vapına ıstekle rının yanı sııa, rıablus'takı Tuıkıvc Bııvukcl cılığı yctkılılerının bı/e salııp vıkan tavıtlaıı da rol oynadı Yabancı b.ısın ınensııplaıına "Arlık (jıdın gorevinu bıltı" bıçıınındekı ılk uvaııv ı k.ıı sın, A P , UPI, Reuteı, Al P gıbı uluslaıaıası haber aıanslaıının mııhabırlerı ılc U1K AIK CBS televı/yon ekıpleıı ve News\\ıtk ınııha bııı ayıılmalaıı ıcııı ktndıltıınc tanman suıe vı süiıuna kadar kullaııdılaı L ıbyalı gorevlıler ısc 1(X) dolavındakı basın mcnsuhıınu, Tıablus tan ulkelcrınc ujSurl ır ken, derın bır " o h " cekıyoılaı vc "l'ınarı/ bır dahakı sefere barış zamanı nclırsını/" dıvoı lardı I Blngazi Havaalam 'nda hasar gören uçaklann parçalarını görüntuleyen gazetecller. Uluslararası basının Trablus çıkarması Geçen ay dünya basınını en çok ilgilendiren konu * ABDLibya karşılaşması" idi. Trablus*ta, bombardıman öncesi 60 yabancı gazeteci varken, saldırı sonrası bu sayı 300*ü buldu. Arkadaşımız Nilay Karman, savaş şartları altında çalışan bu gazetecilerin olaylara yaklaşımını aktarıyor. NÎLAY KARMAN Basın kendi yağında kavruluyor 1 ıbyalı görevlılerı yabancı basına karşı zaman zaman scrt kurallar ııygulamaya ııcn nedenlerden bırı de darbe ıddıalaıı, Kaddatı' nın saldırıda yaralandığı ve yonetımdckı boş luk söylentılcrının ayyuka cıknıasıydı I ıbya makamlarının kcııdılcrıne sorulan suıulaıa genellıkle, "Bılmı\oru/" seklınde vanıt veımeyı alışkanlık halınc gtiıııııel(.ıı yu/unden, basının haber kaynakları 1 rablus takı dıplonıatık cevreleıle sınırlandı Bu da, veıılen haberlerın ne denlı saglıklı olduğu lar iısmasını bır kc/ daha go/ler onünc serıyoı du Ayrıca, Baiı basınının kendı arasındakı ıstıhbarat alısverışı (AP ımıhabııının duydu ğunu VVashıngton Post mulıabıııne, UPI L ıbya Havayollan'na aıt Boeıug 727 tıpı jet yolcu uçağı Bıngazı Havaalanı'ndan kalktıktan çok kisa bır süre sonra, sağ tarafta cam kenannda oturan ünlü Alman dergısı Stern'ın foto muhabırı, alanının kenannda duran Sovyet yapısı 3 Mıg uçağını görüntülemek Uzere ehndekı Nıkon F3'ün denklanşörüne art arda bastı Fotoğraf makınesının motorunun çıkarttığı gürültü üzcrıne, uçağın ön sıralannda oturan Lıbya Enformasyon Bakanlığı görevlılerı anında gerıye dönerek, "(.ekmeyln, çekmeyın" dıye bağırdılar Lıbyalı bır gorevlı kemerını çözüp, beş altı sıra gerıde oturan Stern muhabırının yanma gelınceye kadar yaklaşık Uç dakıkahk bır süre gectı Bu sure ıcınde, Stern muhabırı makınesındckı lılmı el cabukluğu ıle değıştı np cebıne attı Lıbyalı görevlı yerıne yanıau ge lıp, "Filmi ver" dedığınde fotoğraf makınesı nın ıçındckı yenı kasetı çıkarttı ve görevlıye uzattı ABD'nın 15 nısanda Lıbya'yn duzenledığı saldından sonra bu Ulkcdc toplinan 300 dolayındaki uluslararası basın mcnsubu, Lıbyalı görevlılere haylı ledırgın ".aatlcr vc gunlcı geçırttıler Lıbya makdiıılaıı, ıılkenın "savaş halı" koşullarındd bulunduğu geıekcesıylc basına seıt kurallar uygularken, gazetecıler o anda orada bııluııma nedenlerını olusturan haber vermc vc yorunı yapına gftrevlerını yerıne getırnıeye cabalıyorlardı Işte bu nedenle I ıb yalı goıevlılerle basın mensupları aıasında bıı kovalamaca oyunıı sıırdıı gıttı ABÜ bombdrdımanını ı/leyen ılk bır hdftd ıcınde, ga7etecılcrın, Lıbyalı görevlılerın ıznı dışında, Trablus'takı karargâhlanndan (LlKebıı Otelı) dışarı cıkmaları yasaklandı Fransi7 Keystone Ajansı'nın muhabırı Phılıp Frandrin Trablus'td kaışılaştığı baskıları diılatırken "Gııdıılen bır suruye bermyoruz" dıye yakınıyordu Lıbya enfoıınasyon görevlılerı ıse, ABD sal dırısı sonıası dunya kamuoyıına vermck ıste dıklerı mesajın ve görılntünün dısına cıkılmasını önlemek ıstıyorlardı Lıbya makamları, Trablus'ta ve Bıngazı'de ABD sal dırısında hasar gormus yerlerı yabancı bası na gösterırken, genellıkle vurulan sıvıl hedeflerı ve hastanelcrdekı sıvıl halkı on plana Trablus'taki bir hastanede, basın mensupları sivil yaralılan gönıntuluyorlar. 19