Catalog

E Gökten bakan gizli gözler Yahya Kemal bir şiirine, "Sana dün bir tepeden baktını aziz tstanbul' diye başlar. Gerçekten de tstanbul hakkında tam bir fikir edinebilmek için tepeden bakmak gerekir. Yüzlerce tepeden ve onlar arasındaki vadilerden oluşmuş bir kenti, topyekun halde ancak bu tepelerden de yüksek bir tepeden görebilirsiniz. Üstat lstanbul'a, herhalde Büyük Çamhca tepesinden bakmıştı. Her savaşın bugün de geçerli üç kuralı 'Keşif, emniyet, irtibat'tır. Düşman toprağında olup bitenleri her an öğrenen (keşiO. düşmanın ani baskınlarına karşı önlenı almış olan (emniyet), komutası altındaki kuvvetlerle her an karşılıklı haberleşebilen (irtibat) bir komutan, düşmana karşı daha iyi durumda demektir. Istiklal Savaşı'nın kazamlmasında tepelerin kolaylaştırıcı rolü olmuştur. Buna karşılık, Çanakkale Savaşı'nda, bağlı balonlarla (ballons captifs) yükseklerden hatlarımızı ve gerilerimizi gözetleyip topçu atışlarını buna göre ayarlayan düşmanlarımız bazen etkin olabiliyorlardı. Bu birkaç örnek, savaşta tepelerin, daha başka bir deyişle, yüksek yerlerin önemini belleklerimizde tazelemek için yeterlidir sanıyorum. DÜŞMAN / UÇAKSAVAR / TOPLARI Pilot yerine zumlu kamendar, televizyon vericileri ve mdyolarla yerden yönetilen robot uçaklar, avcı uçaklanna hedef bildiriyor. AVCI UÇAKLARI Çagdaş tepeler Ancak, tepe olmayan yerlerde ne olacak? Çağdaş teknik, bunu robot uçaklarla gerçekleştirmiştir; yani insansız uçaklarla. Dünyamızın çcvresinde, yerden 36 bin kilometre yükseklikteki gözlem uyduları buyuk orman yangınlarını, atom bombası patlamalarını, yaklaşan tayfunları... anında bildirmektedir. lngiltere Arjantin savaşında Amerika lngilizlere, Sovyetler Arjantinlilere, uyduları ile havadan bilgi yardımında bulunuyorlardı. Yerden yönetilen bu gözlem uyduları zumlu kameralarına ck olarak, belirli hedcflcrc yaklaşıp gcri çekilebiliyorlar. Bunların hep.si iyi hoş da, fakir ülkeler bu olanaklardan nasıl yararlanabilecekler? 36 bin kilometreye uydu oturtmak hem büyük para, hem büyük teknoloji işi. Ama yine çağdaş teknik buna da çözüm getirmiş. Bunlar, 'miniRPV'ler (yerden yönetilen uçaklar). lngilizce adları ile 'remotly piloted vehicles). Biz bunlara 'robot uçaklar' diyebiliriz. Robot uçaklar iki kanatlı, çok hafif, sessiz motorlu uçaklar. Içlerine pilot yerine, zumlu kameralar, televizyon vericileri ve radyolar konmuş. Robot uçaklar düşman toprakları üzerinde uçuruluyor. Bunlar ordıı birliklerinin yerlerini, hareketlerini, askeri hava alanlarındaki uçakları, silah ve cephane depolarını alçaktan uçuşlarla saptayıp, kameraları ile yer komuta merkezinin televizyon ekranlarına yansıtıyorlar. Göruntüler fazla başarılı değillerse uçağa 'görev tazeleme' buyruğu veriliyor. Merkez, bu bilgilerin ışığında durumu değerlendirerek, gerekiyorsa kendi savaş uçaklanna 'Hareket' emri veriyor. Bunlar ani baskınla tehlikeleri etkisiz hale getiriyor. Bu uçaklardan bir tanesi, 1985 ağustosu sonlarında El Salvador'da bir dağa çarpıp parçalandı. Uçak, Amerikalılarındı ve gerilla harekâtı hakkında hükümet kuvvetlerine bilgi sağlıyordu. Tabii, çeteciler, parçalanan uçağın pilotunu aradılar ama bulamadılar. Robot uçaklarının yararı 1982'de Lübnan'daki tsrail harekâtı sırasında iyice görüldu. Uçaklar sadece düşmanın ve Suriyelilerin yer hedeflerini gözlemekle kalmıyor, düşman radyo haberleşmelerini parazitlerle bozuyor. Suriye uçaksavar toplannı gereksiz alarma geçirip yerlerini ve güçlerini saptayabiliyorlardı. Resmimizde,düşman topraklarında gördüğü bir küme tankı yer komuta merkezine ulaştıran bir robot uçak görülüyor. Merkez, durumu derhal avcı uçakları merkezine bildiriyor. Uçaklar hemen harekete geçip tankları yok etmek üzere yola çıkıyorlar. yayın yapabilir. Bu yolla, kule, sadece yangınları değil, kıyıdan uzakta avlanan balıkçıları, sokaklardaki toplantıları, korsan yayın yapan kamyonları da izleyebilir. Robot uçaklar, karın kapadığı yolları, ulaşılamayan köyleri, tarla urün durumlarını, telgraf telefon hatlarının ncrclerdc koptuklarını da haber verebilir. Robot uçaklarla gollerimiz, nehirlerimiz havadan incelenebilir. Okul coğrafya kitaplarına, 'Yeşilırmak'tan guzcl bir köşe' gibi hiçbiı anlam taşımayan resimler yerine, nehrin havadan çekilmiş resmi ve yakınından geçtiği yerleşim birimlerinin resimleri konabilir. Kısaca, fakir bir ülke olan memleketimizdc, bu uçaklarla, keseye uygun hizmetler yapılabilir. fl Bebeklerde frengi Amerika'nın Atlanta kentindeki "Hastalıklarla Savaş Merkezleri Idaresi"nce geçen yıl yayımlanan bir raporda, yeni doğmuş bebeklerdeki frengi oranının 19781982 arasında % 38 arttığı belirtilmiş. Oysa Amerika, doğum öncesi sağlık çalışmalarında ön sırayı tutuyor. Amerikan Tıp Derneği Dergisi'nde yayımlanan raporda, 1982'de 159 bebckte frengi görüldüğü açıklanmıştı. Bunların annelerinin hemen hepsi, hiç evlenmemiş genç kızlar. Bu nedenle gebelik sırasında sağlık taramasından geçmemişler. Hastalık, anadan bebeğe, ilk aşamada, yanı akıif aşamada gcçiyor. Raporu hazırlayanlar, genç anneleri uyarmak için hastalığm bebek ana karnında iken iyiletiminin münıkün olduğunu eklemişler. Ayıu hasta üzerinde aktarma Organlar, gencllıklc hastadan hastaya, öluden hastaya uktaııhyor. Acaba ayıu kı>inin bir organı kcndi üzerinde aktarılama/ mı? Bu da denenmiş. Atlanta'nın Emory Universitesi'ndc çalışan F'uad Nahai (herhalde Arap asıllı), bir işçinin 2 ayak tırııağını 2 el parmağına takmış. Doktor, bir i> kazasında bir elinin iki innağını kaybeden işçinin ayak başparmağı ile ayak serçe parmağını el parmaklan haline getirip lakını^. Dr. Nahai, haslanın çatal kullanabıldiğini, saçlarını taradığını ve i^iııedonduğuıuı eklemis. PAZAROYUN (JOZUMLERI E. F. G. H. 16 12 4 13 I. 5 J. 8 K. 15 L. 3 M. N. O. P. 6 2 9 14 A. 7 Bilglsayar Oyunları: B. 1 Robot uçak, "fakir uydusu" diye de FLOVVCHART BULMACA C. 10 adlandırılabilir. Bunlar pahalı değildir. D. 11 Barış zamanı işlerde de kullanılabilir. Beyazıt'taki yangın kulesinde görev yapanlar, yangınları, çok kez, ev sahibin Sarmal den önce haber alıp itfaiyeye duyurur. Ormanlık bölgeler üzerinde günde birkaç kez uçurulacak bu tür uçaklar orman yangınlarını daha başlangıçta iken görür. Kent trafiği, trafik sıkışıklıkları, doğal afetler de bu uçaklarla anında öğrenilir. Ancak bu iş için uçağa da gerek yok. Istanbul'un en yüksek tepesindeki kule zum (yaklaştıran) kameralı bir televizyon vericisi ile yere bağlanabilir. Kenti çepeçevre her an gözetleyecek kamera, dijital bir verici ile kapalı devre Barışta uygulama • Oyun / 29