Catalog

Cumhuriyet Ankara 250/17 Nisan 2009 ÖNCE SAĞLIK Dr.AliÖZÖN EnfeksiyonHastalıklarıUzmanı email: aozon@mesa.com.tr H KırımKongoKanamalıAteşi’nedikkat avaların tekrar ısınmasıyla birlikte insanoğlunun en temel ihtiyaçlarından olan doğayla iç içe olma dürtüsü giderek ağır basmaya başladı. Ülkemiz, bu konuda doğa cenneti birçok köşe sunmasına karşın, son zamanlarda ülkemizde giderek daha fazla tanı konulabilmesi nedeniyle sık sık gündeme gelen kırım kongo kanamalı ateşi, doğayla kavuşma hevesinin önünde bir engel olarak çıkmaya başlamıştır. Köylerde çocukların, sıkarak patlatarak oyun oynadığı, birçok gezgin ve çiftçinin yakından tanıdığı keneler, hangi hastalıkları bulaştırabilir diye sorarsak, bu liste bizi biraz ürkütebilir. Türkiye’de görülen hastalıklar: Tifüs (R. conorii), Q ateşi (Coxiella burnetii), kene ile bulaşan tekrarlayan ateş (Borrelia sp), Tularemi (F. Tularensis), Lyme Hastalığı (Borrelia burgdoferi), KırımKongo Hemorajik Ateş’dir (KKKA). Hastalığın adı nereden gelmektedir? I KKKA, adından da anlaşılabileceği gibi hastalığın farklı zamanlarda Kırım ve Kongo’da görülmesi nedeniyle bu şekilde isimlendirilmiştir. Türkiye’de ne zaman fark edilmiştir? I Türkiye’de ilk defa 2002 yılının ilkbahar ve yaz aylarında başta Tokat, Sıvas, Çorum, Amasya, Yozgat, Gümüşhane, Bayburt, Erzurum, Erzincan ve çevresi olmak üzere İç ve Doğu Anadolu bölgelerinin kuzeyi ile Karadeniz Bölgesi’nin güney kesimlerini kapsayan geniş bir coğrafi alanda kene teması öyküsü olan, ateş ve kanama ile seyreden bir salgın dikkati çekmiş, 2003 yılında da hastalığın KKKA olduğu anlaşılmıştır. Daha sonra Kastamonu, Bartın, Ankara, Çankırı, Bolu, Balıkesir gibi illerde de vakaların ortaya çıkmasıyla hastalığın görüldüğü alan daha da genişlemiştir. En sık hangi mevsimde görülür? I Hastalık, her yıl mayıseylül ayları arasında görülmekte ve temmuz ayında ise en sık şekilde görülmektedir. Hastalık etkeni nedir? I Hastalık etkeni Bunyaviridae ailesinde Nairovirüs cinsine bağlı bir virüstür. Hastalık nasıl bulaşır? I Hastalık, enfekte kenenin, insandan kan emmesi sırasında virüsü insana geçirmesiyle bulaşır. Ayrıca kan, vücut sıvıları veya diğer enfekte dokuların direkt teması ile de bulaşır. Belirtileri ne zaman görülmeye başlar? I Hastalığın kuluçka dönemi 19 gün arası değişebilir. Virüs alındıktan sonra genelde belirtiler 34 gün içerisinde ortaya çıkar. Hastalık nasıl seyreder? I Toplumda yerleşen yaygın kanının aksine, KKKA hastalığı her zaman ölümle sonuçlanmaz. Hatta ölüm oranı değişik ülkelere göre değişmekle birlikte yüzde 5 civarındadır. Virüsü alan herkes hastalık belirtisi gösterir, ancak belirtiler hafif formdan ağır ciddi seyire kadar değişebilir. Hastalık belirtileri hafif, orta ve ciddiağır olmak üzere farklı formlarda görülebilir. Başlangıç belirtileri; şiddetli başağrısı, üşüme ile yükselen ateş, boğaz ağrısı, halsizlik, yorgunluk ve yaygın kas ağrılarıdır. Bu bulgular gribe benzer. Şikâyetlere baş dönmesi, ense ağrısı, fotofobi ve sarılık eklenebilir. Ayrıca bulantı, kusma ve ishal görülebilir. Hastalığın ikinci haftasında kanamalar ve vücutta morluklarla giden, böbrek yetmezliğinin geliştiği ağır tablo oluşabilir. Bu dönemde kanlı idrar, vajinal kanama, mide kanaması görülebilir. Hastalığın tedavisi var mıdır? I Hastalığın kesin tedavisi yoktur. Tedavinin temelini destek tedavisi oluşturur. Hafif ve orta derecede klinik seyir gösterenler yaklaşık olarak 910 günde iyileşebilir. Tam iyileşme genellikle 26 haftalık bir sürede gerçekleşir. Güçsüzlük ve halsizlik, iyileşmeden sonra haftalarca sürebilir. İyileşen olgularda herhangi bir hasar kalmaz. Hastalığa karşı aşı var mıdır? I Hastalığa karşı aşı ve immunglobulin çalışmaları Sağlık Bakanlığımız tarafından yürütülmektedir. Hastalığa karşı uluslararası kuruluşların onayladığı bir aşı bulunmamaktadır (Doğu Avrupa’da fare beyninden elde edilen bir aşı vardır, ancak güvenilirliği düşüktür, yaygın kullanımı ABD Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezleri (CDC) tarafından önerilmemektedir). Hastalıktan nasıl korunulabilir? I Hastalıktan korunmanın en önemli yolu kene ile temasın önlenmesidir. Kenelerin bol ve aktif bulunduğu alanlara gitmekten kaçınılmalıdır. Kenelerin uzak tutulması amacıyla; Repellent (böcek kovucular): Riskli alanlara gitmeden önce giysiler ve cilt için ruhsatlı koruyucu spreyler kullanılmalıdır. Fiziksel bariyer: Kırsal alanlarda açık renkli ve kapalı giysiler tercih edilmelidir. Riskli alanlara gidildikten sonra tüm vücut kontrol edilmelidir. Kene vücuttan ne kadar erken çıkarılırsa hastalık bulaştırma riski de o kadar azalır. Eğer vücudunuza kene yapışmışsa; kenenin çıkarılabilmesi amacıyla bir sağlık kuruluşuna başvurulabilir, eğer mümkün değilse; kenenin üzerine kesinlikle hiçbir kimyasal madde dökmeyiniz (gazyağı, zeytinyağı, sabun vb.). Bu temas kenenin kusarak, eğer virüs taşıyorsa geçişini kolaylaştıracaktır. Keneyi hiçbir şekilde patlatmadan, bir cımbız veya pens yardımıyla parçalamadan vücuttan çıkarınız. Çıkarılan keneyi alkol veya çamaşır suyu bulunan bir kaba atarak öldürünüz. Çıkartılan bölgeyi bol sabunlu suyla yıkadıktan sonra alkol veya tendürdiyot sürünüz. Kene ısırması sonrası ani başlayan ateş, başağrısı, halsizlik, kanamalar, ısırılan bölgede veya başka bir bölgede kızarıklık oluşursa mutlaka sağlık kuruluşlarına başvurunuz. Bu sayfa Mesa Hastanesi tarafından hazırlanmıştır. / www.mesahastanesi.com.tr 292 99 00 21