Catalog

Cumhuriyet Ankara 278/30 Ekim 2009 G Graves Hastalığı’nda Tedavi Yöntemleri email: [email protected] ÖNCE SAĞLIK DR.ŞEN ILGIN Endokrinoloji,MetabolizmaveİçHastalıklarıUzmanı TiroidBeziHastalıkları(5) eçen haftaki yazımda Graves Hastalığı’nı anlatmıştım. Bu hafta tedavi seçeneklerini irdeleyeceğiz. Graves Hastalığı’nda tedavi nasıldır? Seçenekleri nelerdir? Graves Hastalığı, hiç tedavi edilmese de kendiliğinden düzelebilen, düzeldikten sonra yaşamın herhangi bir döneminde nüks etme riski olan bir hastalıktır. Tedavide 3 seçenek vardır: 1. İlaç tedavisi 2. Ameliyat (Cerrahi tedavi) 3. İYOT131 tedavisi (Halk arasında atom tedavisi olarak bilinir) 1015 mCi) verileceği için hastanın tecrit edilmesi, hastaneye yatması gerekmez. Kanser ve kısırlık yapmaz. Hastanelerde veya eczanelerde hazır bulunmaz. Türkiye Atom Enerjisi Kurumu (TAEK) kontrolünde, firmalar aracılığıyla yurtdışından sipariş edilerek getirtilir. Tedavinin hastayla daha önceden kararlaştırılan günde verilmesi önemlidir, aksi halde ilacın radyoaktivitesi takip eden günlerde çok düşecek ve yararlı olmayacaktır. Düşük iyotlu diyet yapılır Radyoaktif İyot tedavisi öncesi Düşük İyotlu Diyet yapılır. Tedavide alınan bu iyot da normal iyot gibi tiroid bezi tarafından tutulur ve fazla çalışan hücreler tahrip edilerek hormon seviyeleri düşer. Tedaviden sonraki ilk 72 saate kadar boyun bölgesinde ağrışişlik olabilir. Tedaviden sonraki ilk 23 gün tedbiren küçük çocuklar ve hamilelerle aynı ortamda bulunmamalı, hastanın kullandığı metal çatalkaşık ayrı ve bol suyla yıkanmalı, tuvalet sonrası tuvalete bol su dökülüp eller çok iyi yıkanmalıdır. İlacın vücuttan atılımına göre bu durum hastadan hastaya değişmekle birlikte, 56 gün kadar hastanın hemen yanında oturmamalı, hasta yatağını biriyle paylaşmamalıdır. Arada biraz mesafe olarak aynı odada oturulabilir. Hasta radyoaktif iyot tedavisi aldıktan sonra çalıştığı yerde diğer kişilerle çok yakın oturmuyorsa işe devam edebilir yoksa 5 gün evde dinlenmelidir. İlaçlar düzenli alınmalı Graves Hastalığı’nda ilaç tedavisi: Ülkemizde genellikle tedaviye ilaç tedavisi (antitiroid ilaç tedavisi) ile başlanır. Antitiroid ilaç tedavisi, uzun soluklu bir tedavidir. İlaçların düzenli alınmaları gerekir. Propiltiyourasil ve Metimazol etken maddeli 2 ilaçtan birisiyle tedaviye başlanır. Tedavide başlanacak ilaç miktarı, hastalığın derecesişiddetiyle yakından ilgilidir. İlaçların, doktorunuz tarafından kaç saatlik aralarla alınması önerildiyse, bunu uygulamak çok önemlidir. Bu tip ilaçlar, aynen antibiyotik alır gibi 6 veya 8 veya 12 saatte bir alınmalıdır. Günde 3 kez ilaç alınması gerekiyorsa, bu uygulama mutlaka 8 saatte bir yapılmalıdır. Örneğin, sabahöğlenakşam alındığı takdirde tedavi aralıkları eşit olmayacağı için bu durum tercih edilmemelidir. İlaçların acı tadı ve mide üzerine olumsuz etkileri olabileceği için tok karnına alınmalı, ağızda bekletmeden hemen yutulmalıdır. Çarpıntı ve terleme çok fazlaysa bu ilaçların yanı sıra BetaBloker grubundan ilaçlar, diğerlerine yardımcı olarak verilebilir. Genellikle ilaçlarla ortalama dozla tedaviye başlandıktan 36 hafta sonra kanda sT3 ve sT4 düzeylerinde iyileşme görülür. En son düzelme, TSH seviyesinde olur. Sonra doz azaltılır ama tamamen hemen kesilmez, 12 tabletle tedaviye devam edilir. Hormon profili normalleştikten 11.5 yıl sonra tedavi kesilir. Antitiroid ilaçların 2 yıldan daha uzun süre verilmesi pek tavsiye edilmez. İlaç tedavisi kesildikten sonraki 1 yıl içinde nüks etme ihtimali yüzde 4060’tır. Hastaların İYOTLU TUZ YEMELERİ ve SİGARA İÇMELERİ durumunda nüks ihtimali daha kuvvetlenir. Yaşlılarda durum daha sık görülür Tedavinin ilk aylarında, ilaç kullanan her 1000 hastanın 1 ila 4’ünde kandaki savunma hücreleri olan beyaz kan hücreleri (lökosit) miktarında ilaca bağlı düşme görülebilir. Yaşlılarda bu durum biraz daha sıktır. Boğaz ağrısı, yüksek ateş olursa, tedaviyi kesip izleyen doktorunuza haber vermek gerekir. Yine tedavi sırasında verilen antitiroid ilaçlara bağlı olarak kandaki karaciğer testlerinde (Alkalen fosfataz (ALP), AST (sGOT), ALT(sGPT) ve GGT) yükselmeler olabilir. Değerler giderek artıyorsa, antitiroid tedavide ısrar edilmemeli, diğer tedavi seçeneklerinden biri uygulanmalıdır. Ayrıca, Graves hastalarında tedavi öncesinde karaciğer fonksiyon testlerinde yükseklik saptanabilir. Bağışıklık sistemiyle tiroid bezi arasındakine benzer bir reaksiyon, tiroid hormonlarının tetiklemesiyle karaciğerde de yaşanabilir, demiştik. Bu nedenle hastanın daha başlangıçta karaciğer testlerienzimleri yüksek olabilir. Hastalığın şiddeti azaldıkça, karaciğer testlerinin de normale dönebileceği hatırda tutulmalıdır. Graves Hastalığı’nda cerrahi tedavi: Graves vakalarında cerrahi tedavi, ilaç tedavisinde başarısızlık olmuşsa, genççocuk hastalarda ilk seçenek olarak, İYOT131 (Radyoaktif iyot tedavisi) tedavisi alamayacak veya istemeyen hastalarda, büyük guatrlarda çevreye bası yapması nedeniyle tercih edilir. Graves hastası, teşhis konduktan sonra hemen ameliyat olamaz. Mutlaka antitiroid ilaçlar kullanılıp, kandaki yüksek tiroid hormon düzeyleri normale getirilmeli, öyle ameliyata alınmalıdır. Aksi takdirde, anestezi sırasında yaşamı tehdit edebilecek büyük sorunlar yaşanabilir. Ameliyat sonrasında genellikle tiroid bezi yetersizliği gelişir ve hastanın ömür boyu tiroid hormonu kullanması gerekebilir. Hastanın uyumu daha kolay İlk kan kontrolü, tedaviyi aldıktan 6 hafta3 ay sonra yapılır. Zamanla tiroid bezi hücreleri hormon yapamayacağı ve tiroid bezi yetersizliği gelişebileceği için ömür boyu tiroid hormonu kullanmak gerekecektir. Bu durum, istenmeyen bir sonuç olarak düşünülmemelidir. Graves Hastalığı’nda hastanın şikâyetleri, günlük kullanılan ilaç miktarı vs. çok ağırdır, sıkıntı verir, sık tetkik gerektirir, oysa tiroid bezi yetersizliği (hipotiroidi)nin ayarlanması, bu tedaviye hastanın uyumu daha kolaydır. Radyoaktif iyot tedavisi, onsekiz yaş üzerindeki tüm hastalarda kullanılabilir. ABD’de Graves Hastalığı tedavisinde en çok uygulanan yöntemdir. Radyoaktif iyot tedavisi aldıktan sonraki 6 ay içinde tiroid hormonlarında düzelme olmadıysa, 2. bir doz tekrar verilebilir. Gebe ve emzirenlere radyoaktif iyot tedavisi verilmez. Haftaya: Diğer Hipertiroidi (Tiroid Hormonu Fazla Salgılanma Durumları) Nedenleri Kanser ve kısırlık yapmaz Graves Hastalığı’nda İYOT131 (radyoaktif iyot tedavisi) tedavisi: Halk arasında ATOM TEDAVİSİ diye bilinen tedavidir. Radyoaktif iyot, daha önce ön hazırlık yapılan hastaya Nükleer Tıp Uzmanı doktor tarafından kapsül veya su içinde ağız yoluyla verilir. Bir defalık bir işlemdir. Radyoterapi (ışın tedavisi) ile hiç ilgisi yoktur. 30 mCi’nin altında küçük bir doz (ortalama Hemen ameliyat olunmaz Bu sayfa Mesa Hastanesi tarafından hazırlanmıştır. / www.mesahastanesi.com.tr 292 99 00 21