Catalog

Cumhuriyet Ankara 215 / 15 Ağustos 2008 Doğalgazda Otomatik Zammın Sonu Toplumsal Hüsrandır ? Turhan ÇAKAR Tüketici Hakları Derneği Genel Başkanı ilindiği gibi, 1 Ağustos 2008 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere konutlarda kullanılan doğalgaz fiyatlarına yüzde 16.88 oranında zam yapılmıştır. 1 Ocak 2008’de yüzde 7.4, 1 Haziran 2007’de yüzde 7.4 oranında yapılan zamları da dikkate alındığımızda, üçüncü kez doğalgaza yapılan son zamla birlikte bu süre içerisinde doğalgaza yaklaşık yüzde 35 dolayında zam yapılmıştır. 4 kişilik bir ailenin asgari yaşam standardı için gerekli olan yıllık ortalama 1500 metreküp, aylık ortalama 125 metreküp doğalgaz tüketimi baz alındığında, aylık ortalama doğalgaz faturası Ekim 2007’de 77,30 YTL iken, Ağustos 2008’de 104,70 YTL ye çıkmıştır. Yıllık doğalgaz gideri ise Ekim 2007’de 927,00 YTL’den Ağustos 2008’de 1256,00 YTL’ye yükselmiştir. Yani, ortalama olarak aylık doğalgaz giderinde 27,4 YTL, yıllık doğalgaz giderinde ise 329,00 YTL bir artış olmuştur. Asgari ücretle çalışan bir kişinin bir aylık ortalama doğalgaz gideri Ekim 2007’de aylık ücretinin yüzde 18,4 iken, Ağustos 2008’de yüzde 21,3’e yükselmiştir. En düşük maaş alan bir memurun ise aylık ortalama doğalgaz gideri Ekim 2007’de yüzde 10,53 iken, Ağustos 2008’de yüzde 12,9’a çıkmıştır. B YÜKSEK PLANLAMA KURULU KARARI 1 Temmuz 2008 tarihinden itibaren maliyet bazlı fiyatlandırmaya geçişi yani doğalgazda otomatik zammı öngören Yüksek Planlama Kurulu’nun 14 Şubat 2008 tarihli kararı ve buna bağlı olarak BOTAŞ tarafından gerçekleştirilen yüzde 16.88 oranındaki zam işlemi, 4646 sayılı doğalgaz Piyasası Kanunu’na açıkça aykırılık teşkil etmektedir. Bu kanunda BOTAŞ’a tarife fiyatlarındaki artışı tek başına ve sınırsız olarak belirleme yetkisi tanınmadığından bu durum aynı zamanda Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’nun yetki alanına yapılan hukuka aykırı bir müdahaledir. 4646 sayılı Doğalgaz Piyasası Kanunu’nun amacı kanunun 1. maddesinde “doğalgazın kaliteli, sürekli, ucuz olarak... tüketicilerin kullanımına sunulması” olarak tanımlanmıştır. Ayrıca “toptan satış tarifelerinde hakim durumun kötüye kullanılmaması, doğalgaz arz güvenliği ve düzenliliğinin sağlanması ve kurumun bu konuda belirleyeceği diğer önlemlere uyulmasının esas olduğu” da yasal düzenlemeler arasında yer almaktadır. Ocak ayında doğalgaza zam yapılacağının duyurulmasının ardından yurttaşlar gaz satış merkezleri önünde uzun kuyruklar oluşturmuştu. Yüksek Planlama Kurulu’nun Maliyet Bazlı Fiyatlandırma Mekanizması’nın temel faydaları arasında şunlar sayılmaktadır: 1. Piyasanın serbestleşmesi sürecinde sağlıklı bir fiyatlama mekanizmasının tesis edilmesi, 2. Mali hedeflere ulaşılmasının temin edilmesi, Buradan anlaşılmaktadır ki, bu kararla özelleştirilecek şirketlere sorunlu değil, kâr garantili bir yapılanma teslim edilmek istenmektedir. Dünya piyasalarındaki artışlar ve ülkenin doğalgaz konusunda dışa bağımlılığı düşünüldüğünde Yüksek Planlama Kurulu kararı ile getirilen bu düzenlemenin gündelik yaşama, akaryakıt, doğalgaz ve elektrik fiyatları ile tüm mal ve hizmetlerin fiyatlarına sürekli zam olarak yansıyacağı açıktır. Yani, doğalgaza yapılacak otomatik zam yaşamın tüm alanlarına zincirleme yansıyarak tüketicilere yaşamı zindan edecektir. Tüketicilerin yaşamlarını sürdürebilmeleri için vazgeçilmez bir unsur olan doğalgazın tamamen serbest piyasa ekonomisi kurallarına terk edilmesi, temel ihtiyaçlardan kâr elde etme amacını destekleyerek sahip olunan ayrıcalıklı konumun kötüye kullanılmasına davetiye çıkarmaktan başka bir şey değildir. Bu düzenleme ile, BOTAŞ’ın dağıtım şirketleri ve bazı belediyelerden tahsil edemediği alacaklarından dolayı uğradığı zararın bir kısmını, yapılan zam ile tüketiciden tahsil etme yoluna gitmesine kolaylık sağlanmıştır. Doğalgaz zammına iptal davası GEREK maliyet bazlı fiyatlandırma mekanizması denilen otomatik zam kararı gerekse doğalgaz fiyatlarına yapılan yüzde 16.88 oranındaki artış, hükümetin yanlış ve dışa bağımlı enerji politikasının faturasının tüketicilere yansıtılmasıdır. Maliyet bazlı fiyatlandırma mekanizması denilen otomatik zam kararı ile yüzde 16.88 oranındaki zam kararı, anayasanın 2. maddesinde geçen sosyal devlet ilkesi ile 8. maddesinde düzenlenen yürütme yetkisinin anayasa ve yasalara uygun olarak kullanılması gereğine aykırıdır. Ayrıca, bu düzenleme ve zam kararı anayasanın mali ve ekonomik hükümlerini düzenleyen 166., 167., 168., ve 172. maddelerine aykırıdır. Doğalgaz zammı yaşamı zincirleme olarak etkileyecektir. Doğalgazda otomatik zammın sonu toplumsal hüsrandır. Hükümetin bir an önce dışa bağımlı, özelleştirmeci, yanlış enerji politikalarından vazgeçerek, tüketici haklarına ve kamu yararına uygun doğru bir enerji politikası uygulamasını istiyoruz. Yukarıda belirtilen nedenlerden dolayı, Tüketici Hakları Derneği (THD), Enerji, Sanayi ve Maden Kamu Emekçileri Sendikası (ESM), Kamu İşletmeciliğini Geliştirme Merkezi (KİGEM) Vakfı tarafından 1 Ağustos 2008’de yürürlüğe konulan yüzde 16.88 oranındaki doğalgaz zammı ile zamma dayanak olan “Enerji KİT’lerinin uygulayacağı Maliyet Bazlı Fiyatlandırma Mekanizmasının Usul ve Esasları Hakkında Karar”ın tüketicileri doğrudan ve dolaylı olarak ilgilendiren kısımlarının iptali, öncelikle “yürütmenin durdurulması” için 12 Ağustos 2008 tarihinde Danıştay’da dava açıldı. T ü k e t i c i H a k l a r ı D e r n e ğ i / TE L : 42 5 1 5 2 9 4 17 93 34 4 19 37 74 / t h d @ t u k e t i c i h a k l a r i . or g . t r w w w . t u k e t i c i h a k l a r i . o r g . t r 9