Catalog

16 KASIM 2025 6 Duyu dünyasının kapıları oğu zaman kendi ATLAR VE beş duyumuzun İNSANLARI dar penceresinden Çbakarak atların “gereksiz ürktüğünü” veya “abarttığını” düşünürüz. Oysa onların dünyası bizimkinden tamamen farklı bir düzen içinde akar. Bizim sıradan gördüğümüz bir gölge, onlar için üç boyutlu bir tehdit ALARA olabilir. Bizim duymadığımız BAYKENT bir titreşim, onların bedeninde alarmı çalıştırabilir. Yanlarında durduğumuzda fark etmediğimiz en küçük hareket bile onlar için bir bilgi taşır. Bu yazıda, atların dünyayı nasıl algıladığını bilimsel bir çerçevede ele alıp neyi neden yaptıklarını anlatmak istiyorum. GÖRMEK: 350 DERECELİK PANORAMİK BİR GERÇEKLİK Atların gözleri yüzün iki yanında konumlandığı için yaklaşık 350 derecelik bir görüş alanına sahiplerdir Bu, neredeyse tam panoramik bir algı demektir. Bizim fark etmediğimiz bir hareketi onlar yanlarından BURÇAK geçerken görür, arkada kalan küçük kör Kolay, hızlı, viral ŞENER noktaya ise hızla tepki verirler. Ayrıca atlar, tek göz (monoküler) ve çift göz (binoküler) Sosyal medyada karşımıza çıkan üç malzemeli kurabiyeler, 10 dakikalık görüş arasında sürekli geçiş yapar. Bu nedenle aynı nesneye iki açıdan bakınca “farklı bir makarna sosları ve neredeyse hazırlıksız tatlılar evlerin mutfaklarına şeymiş” gibi algılayabilirler. Gölgelere bu kadar çoktan sızdı. Videoların ortak noktası belli: Hız, düşük maliyet ve kolay hassas olmalarının nedeni de ışık değişimlerine bulunabilen malzemeler. Peki bu yalnızca pratik tarif furyası mı yoksa gözlerinin geç uyum sağlamasıdır. Birçok “anlamsız ürkme” dediğimiz şey aslında onların artık sosyal medya çağının biçimlendirdiği yeni bir gastronomi alışkanlığı gördüğü, bizim görmediğimiz bir gerçekliktir. mı? Bu pazar bu sorunun yanıtını beraber arayalım, afiyetle… İŞİTMEK: 180 DERECE on zamanlarda ne zaman yemek bir kısmının yine sosyal medya üzerinden DÖNEN KULAKLAR yapacak olsam elim hep sosyal keşfedildiğini gösteriyor. Genç kullanıcılar için Atın kulağı yalnızca bir ses toplayıcı değildir. medyadaki tariflere gidiyor. hız, ulaşılabilirlik ve düşük maliyet belirleyici Bağımsız olarak 180 derece dönebilen bir Markete gitmeye üşendiğimde, etkenler haline gelmiş durumda. “Hava radar gibidir. Böylece hem sesin yönünü S hızlı bir şey fritözü” tarifleri, fırınlanmış hem de uzaklığını milisaniyeler içinde tespit hazırlamak istediğimde veya makarnalar, hazır noodle’ın ederler. Üstelik insanın duyamayacağı yüksek hem sosyal açıdan cazip. Aynı zamanda yalnızca “Mutfağa biraz esin yaratıcı yorumları ve az frekanslara da duyarlıdırlar. Bizim, “Hiçbir mutfağın demokratikleştiği ve herkesin gelsin” dediğimde, kendimi malzemeli tatlıların bu kadar şey yok” diye tarif ettiğimiz yerde atın irkilmesi kendi yemek hikâyesini paylaşabildiği bir yine o üç malzemeli videoların çok ilgi görmesi de bunun açık bu yüzden olağandır. Atların bu hassasiyeti, dönemin de işaretçisi. Bundan sonraki adım, içinde buluyorum. Ekranı bir yansıması. hayatta kalmak için milyonlarca yıldır belki de bu basit tariflerin yerel malzemeler kaydırırken karşımıza çıkan Sosyal medyadaki tariflerin geliştirdiği bir güvenlik sistemidir. ve sürdürülebilirlik anlayışıyla birleşmesi tarif videolarının ortak bir bir başka ortak noktası olacaktır; böylece sosyal medyanın hız tutkusu tavrı var: Hızlı, pratik ve topluluk hissi yaratmaları. sofralarda da kalıcı bir iz bırakabilir. her an yapılabilir olmaları. Popüler içeriklerin çoğu, kolay 2020’lerin başından itibaren hazırlanan yemek fikirlerini sosyal medyadaki gastronomi bir araya gelme, paylaşma ve Lezzetten çok akışı hızlı tarifler, basit birlikte deneme duygusuyla teknikler ve yaratıcı sunumlarla birleştiriyor. “Kız kıza denenebilirlik önemli küresel bir yemek topluluğuna atıştırmalık tabakları”ndan, İçerik üreticisi dönüştü. Çoğu kullanıcı için konserve ürünlerle kurulan Kartal Gökberk’e mutfakta yetkin olmak artık keyifli sofralara kadar birçok sorduk: Sosyal medya uzun eğitimlerden çok birkaç biçimde bu kültür güçleniyor. tariflerinin bu kadar saniyelik kısa videolar izlemek anlamına Sosyal medya, mutfağı tarif kitabı odaklı bir etkili olmasını neye geliyor. yer olmaktan çıkarıp sosyalleşme, kimlik bağlıyorsunuz ve Sosyal medyadaki tariflerin ortak paydası ifadesi ve yaratıcılığın buluştuğu bir sahneye sizce bu durum kalıcı az malzemeyle hızlı sonuç vermeleri. Kısa dönüştürüyor. bir dönüşüm mü? videolarda öne çıkan iki veya üç malzemeli GERÇEKTEN 20 DAKİKA MI? Bence bu yalnızca tarifler, olabildiğince az hazırlık gerektiren Elbette bu videoların sunduğu hız algısı her bir pratik yemek yöntemler ve anında uygulanabilir mutfak akımı değil, mutfakta zaman gerçeğe bire bir uymuyor. “20 dakikada tüyoları, geniş kitleler tarafından kolayca DOKUNMA: BEDENİN SESSİZ DİLİ yeni bir dönem. yemek” etiketiyle paylaşılan tariflerin birçoğu benimseniyor. İzleyenler için bir tarifin Atların derisi, insan elinin içi kadar hassastır. İnsanlar artık yemek gerçekte daha uzun sürebiliyor. Pratik görünen görselliği kadar süresi de önemli; videolar En hafif dokunuşu, en küçük baskı değişimini yaparken “usta olayım” diye değil, videoların perde arkasında hazırlık, montaj hızlı, malzeme listeleri kısa, sonuç ise hemen algılarlar. Sineğin konması bile onlar için “bir şeyler yapayım, keyif alayım” ve tekrar çekim süreçleri var. Yine de bu ulaşılabilir. belirgin bir uyarıdır. diye mutfağa giriyor. Hızlı, kolay ve az içerikler ilgi kaybetmiyor çünkü izleyenlere Bu nedenle binici bacağını biraz sıkınca, DİJİTAL EĞİLİMLERİN maliyetli tarifler özellikle gençlerde çok “evde hemen yapılabilir” özgüveni ve düşük dizgin hafifçe gerilince veya nefesimiz hızlanınca MARKET RAFLARINA ETKİSİ karşılık buluyor çünkü herkesin zamanı maliyetli pratiklik sağlıyor. bunu anında hissederler. Aslında atlar büyük kısıtlı, sabrı da az. Bu eğilim sırf sosyal medyada yaygın Özetle sosyal medyada gördüğümüz üç tepkilerle değil, küçük sinyallerle iletişim Artık tarifin “lezzetli” olmasından malzemeli tatlılar, beş dakikalık makarnalar ve olmakla kalmıyor, gerçek yaşamda da etkisini kurar. Bizim “sertleşme” dediğimiz çoğu çok “denenebilir” olması önemli. yaratıcı konserve tabakları; dijital çağın yemek gösteriyor. Bazı viralleşen tariflerin belirli davranış, onların duyularını gereksiz yere aşırı Yani evdeki malzemelerle, kısa kültürünü nasıl dönüştürdüğünü gösteren güçlü ürünlerin raflardan hızla tükenmesine neden yüklediğimizde ortaya çıkar. sürede yapılabiliyorsa o tarif tutuyor. örnekler. Bu eğilimin içinde hızlı tüketim olduğu, dönemsel stok sıkıntıları yarattığı Sosyal medya da bunu çok besliyor alışkanlığı, ekonomik koşullarda bütçe dostu konuşuluyor. Algoritmaların yüksek etkileşim KOKU: GÖRÜNMEYEN çünkü insanlar izledikleri şeyi anında yemek arayışı, topluluk hissi ve anında tatmin alan içerikleri öne çıkarması, markaların yeni BİLGİ ALIŞVERİŞİ denemek istiyor. Bence bu durum duygusu iç içe geçiyor. Tarifler geleneksel eğilimleri erken yakalamasını her zamankinden Atlar, insanların beden kokusundaki geçici bir akım değil. Çünkü modern reçetelerin yerini tamamen almıyor ama daha kritik hale getiriyor. Kısacası sosyal değişimleri, stres hormonlarını ve duygusal hayat yavaşlamıyor, aksine hızlanıyor. mutfakta özgüven, spontanlık ve deneme isteği medyada başlayan “üç malzemeli makarna” dalgalanmaları ayırt edebilir. Yaklaştıklarında İnsanlar da bu tempoda mutfağı daha yaratıyor. akımı, market raflarında somut bir karşılık hafifçe koklamaları, aslında bir “tanıma ve basit, ulaşılabilir ve eğlenceli hale Sonuç olarak, bu tarifler gerçekten bir buluyor. güven” sürecidir. Biz fark etmeyiz ama bir at, getirmenin yolunu buldu. Kısacası bu gastronomi akımı mı? Belki “yeni bir mutfak Peki kitle neden bu kadar basit tariflere yanına gelirken hem nefesimizin ritmini hem de tarifler yeni bir yemek kültürünün devrimi” demek fazla iddialı olur ancak sosyal çekiliyor? Sosyal medya davranışlarını bedenimizin kimyasını okur. başlangıcı gibi. medyanın evlerde yemek hazırlama biçimimizi inceleyen pek çok analiz, kullanıcıların (@kartalgokberkgonulkirmaz) etkilediği kesin. Kısıtlı zaman ve malzemeyle restoranlara gitmeden önce çevrimiçi TİTREŞİM VE DENGE: tatmin edici yemek yapma fikri hem ekonomik araştırma yaptığını ve yeni mekânların önemli TOPRAKTAN GELEN SİNYALLER Atların bir diğer üstün duyusu, zemin Kısa...Kısa...Kısa... titreşimlerini algılama yetenekleridir. Uzak bir Gastronomi öğrencilerine GastroAntalya’da aracın motor titreşimi, yaklaşan birinin adımı veya toprağın altındaki küçük bir boşluk… ‘gerçek mutfak’ deneyimi miksoloji heyecanı Tüm bunları insanlardan önce hissederler. Bu Çanakkale Onsekiz GastroAntalya, nedenle “durduğu yerde ürktü” dediğimiz şey Mart Üniversitesi bugün düzenlenecek aslında çok daha erken bir uyarana verilen gastronomi ve miksoloji yarışmasıyla mantıklı bir tepkidir. mutfak sanatları başlayacak. DÜNYALARI BİZİMKİNDEN bölümü ile Federal Türkiye’nin dört bir DAHA GENİŞ Coffee Company yanından profesyonel Atlarla kurduğumuz ilişkide yaptığımız en arasında imzalanan bartenderların, “Doğadan Bardağa: büyük hata, onların da dünyayı bizim gibi işbirliği protokolüyle gastronomi öğrencileri, Sürdürülebilir Lezzetler” temasıyla özgün algıladığını sanmamız. Oysa her at, yanında Federal Coffee Company’nin Kepez şubesinde kokteyl reçeteleriyle jüri karşısına çıkacağı duran insandan daha geniş gören, daha ince kurulan özel mutfakta kendi mönülerini satışa yarışmada katılımcılar; yaratıcılık, sunum duyan ve daha hassas hisseden birer canlıdır. sunuyor. Federal Coffee Company CEO’su estetiği, sürdürülebilirlik ve tat dengesi Onların duyularına saygı duyduğumuzda, Ömer Özgel proje hakkında, “Çanakkale’de kriterlerine göre değerlendirilecek. Kazanan iletişimimiz yumuşar. Atın tepkisi sorun yetişen gençlerin özgüven kazandığı bir alan reçeteler, GastroAntalya’nın özel yayınında değildir, tepkisinin ardındaki algıyı okumayı oluşturmak istiyoruz. Federal mutfağı artık yer alarak uluslararası platformlarda öğrendiğimizde gerçek bir ilişki kurarız. hem bir öğrenme hem de üretim sahası” dedi. tanıtılacak. Karadeniz esintisi The Ritz-Carlton Istanbul’da yer alan Atölye, bu yıl ikinci kez Karadeniz Haftası ile misafirlerini ağırlıyor. 17-30 Kasım arasında sunulacak mönü, bölgenin köklü yemek geleneklerinden esin alan tatlarla hazırlandı. Şef Ali İhsan Özkan’ın imzasını taşıyan mönüde Bafra pidesi, karalahana çorbası, hamsi kuşu, Sinop mantısı, palamut tava ve Hamsiköy sütlacı gibi yöresel lezzetler yer alıyor.